Yavu ni Vakabauta
Na noqu kerekere oya me da na solibula ka tiko vei keda na yalomalua me vaqaqacotaki kina noda vakabauta na Turaga o Jisu Karisito.
Sa dua dina na koniferedi raraba totoka oqo. Eda sa mai laveti cake sara ga. Kevaka me tiko e dua na vu ni kena vakayacori na koniferedi raraba o ya me taraicake na noda vakabauta na Kalou na Tamada kei na noda iVakabula o Jisu Karisito.
Au na vosa tiko ena yavu ni vakabauta.
Na tarai ni yavu yadudua me vaka e levu sara na ka vinaka ena dau taraicake vakamalua sara, dua na itagede, dua na ka me na sotavi, dua na ibolebole, dua na veivakayalolailaitaki, kei na dua na ka vinaka me na rawati, ena veigauna e so. Dua na ka guiguilecavi dredre na imatai ni nona cavu yava e dua na gonelailai. Sa totoka dina ni da sarava tu yani. Na vakaciriloloma ni irairai ni matana—cokoti vata kina na sasaga gumatua, reki, kidacala, kei na kena sa rawati—sa dua dina na cavuikalawa veivakauqeti.
E tiko ena neitou matavuvale e dua na ka a yaco sa bau vaka sara ga o ya na kena tautauvata. Ni sa yabaki va na luvequ tagane ka gone duadua e a curu mai neitou loma ni vale ka kacivaka sara ki na matavuvale ena yalomamarau, “Au sa na rawa ni cakava na ka kecega oqo. Au rawa ni vesuka, au rawa ni vodo, au rawa ni zip.” Keitou kila ni tukuna tiko vei keitou ni rawa ni vesuka nona ivava, rawa ni vodoka nona basikeli levu damudamu ka rawa ni dreta cake na zip ni nona kote. Keitou veidredrevaki ka qai vakila ni vei koya, o ya sa dua na rawa ka vakaitamera. E a nanuma ni sa yaco mai ka sa na wili vaka e dua na qase.
Ratou na via tauvata toka na vakatorocaketaki ni bula vakayago, na vakasama kei na bula vakayalo. Na vakatorocaketaki ni bula vakayago e dau via rawarawa toka na kena laurai. Eda na tekivu vaka e dua na gonelailai ka qai toso ena veisiga , ena veiyabaki, nida tubucake tiko ka vakatorocaketaki me da rawata yani na kena sa na laki vakacavari. Ena duidui na tamata yadua.
Ni da sarava e dua na dauqito se dua na dauvakatasuasua eda na dau tukuna wasoma ni o koya sa tiko sara ga vua na taledi ka sa dau dina sara ga ena levu na gauna. Ia, na kena dina ga ni veika e yaco o ya e sa qaravi tu mai ena vica vata na yabaki. E dua na dauvolaivola kilai levu o Malcolm Gladwell e vakatoka oqo me lawa ni 10,000 na auwa. Era sa vakadeitaka na daunivakadidike ni na levu ni vakatovotovo ena qito, vakaraitaki ni lawalawa qiri vakatagi, na kila ka vakavuli, na kenadau ena kila matai ni cakacaka, kila ni vuniwai se vakalawa, kei na so tale. E dua vei ira na kenadau oqo e vakaraitaka ni “sa gadrevi e tini na udolu na auwa ni vakatovotovo me rawa ni yacova yani na itagede ni rawa ka cecere ena ituvaki ni kenadau e vuravura—ena cava ga e sasagataki.”1
Era lewe levu sara na tamata era sa raica ni gadrevi na mataqali vakatasuasua vaka o ya sa dodonu me na vaka o ya na gauna ni kena vakarautaki.
Kena leqa walega ni ena kena sa tosocake tikoga na bula vakavuravura, sa toso sobu tiko ga mai na vakabibitaki ni tosocake ni bula vakayalo me na rawati kina na kaukauwa vakayalo me rawati kina na bula e Vakarisito ka tauyavutaki na bula e yavutaki ena vakabauta. Eda dau vakabibitaka na gauna ni vakilai na kila ka vakayalo. Oqo na veigauna talei eda na vakila kina ni Yalo Tabu sa vakadinadinataka kina ki yaloda kei na noda vakasama. Eda vakavinavinaka ena veika oqo, ka me ra na kakua sara ni vakawabokotaki. Ia ena vakabauta sega ni vakaiyalayala kei na veitokani ni Yalo, ena sega tale ni dua na isosomi ni nona yalodina e dua me na tauvata kei na vakatorocaketaki ni bula vakayago kei na vakasama. Meda sa na tara cake na veika e sotavi vakaoqo ka ni so na gauna ena tautauvata sara ga kei na ikalawa ni dua na gonelailai. Eda cakava oqo ena dinati ni rokovi ni soqoni ni sakaramede, vulici ni vosanikalou, masu, kei na veiqaravi o sa kacivi. Ena dua na itukutuku ni bula ni dua e se qai mate ka 13 na luvena e tukuni kina na nona dau yalodina ena masu ni veisiga kei na vulici ni ivolanikalou e tatara sara ga kina nodratou bula na luvena, ka solia vei iratou e dua na yavu sega ni yavalati rawa ena vakabauta na Turaga o Jisu Karisito.”2
Dua na ka au a sotava niu a se qai yabaki 15 sa vaka tu me noqu yavu. Na tinaqu yalodina sa tovolea sara mai vagumatua me vukei au meu tauyavu ena bula ni vakabauta. Au dau lakova na soqoni ni sakaramede Lalai, qai Cauravou, kei na semineri. Au sa wilika na iVola i Momani kau dau masu ga vakataki au. E a yaco ena gauna o ya ena neitou matavuvale e dua na ka vakairogorogo ena nona sa vakasamataka tiko o tuakaqu e dua na veikacivi ni kaulotu. Na tamaqu yaloyalovinaka, ka lewenilotu luluqa tu, e vinakati koya me tomana tikoga nona vuli ka me kakua ni lako ki kaulotu. Oqo sa yaco kina na yalo ni veiqati.
Ena dua na neirau veitalanoa vinaka sara kei tuakaqu ka sa qase toka vei au ena lima na yabaki ka a liutaka voli na neirau veivosaki, keirau sa duavata kina ni nona lako ki kaulotu se sega sa na vakatau mai na tolu na ulutaga: (1) E Vakalou dina li o Jisu Karisito? (2) E dina tiko li na iVola i Momani? (3) E a Parofita beka ni Veivakalesui mai o Josefa Simici?
Ena noqu masu ena yalodina ena bogi o ya, sa vakadeitaka vei au na Yalo na dina ni tolu na taro o ya. Au a sa mai kila talega kina ni veivakatulewa au na cakava ena vo ni noqu bula ena yavutaka mai na isaunitaro e tolu. Au sa qai vakila mai ni bibi dina na vakabauta na Turaga o Jisu Karisito. Ena noqu railesu, au qai raica ni veituberi ga nei tinaqu sa vakadeitaka na noqu vakabauta me rawa kina niu ciqoma ena bogi o ya na kena veivakadeitaki. O tuakaqu ka sa tu oti vua na nona ivakadinadina, sa vakatulewataka oti me na kaulotu ka sa ciqoma talega kina na veitokoni nei tamaqu.
Ena ciqomi na veituberi vakayalo ena vakatulewa kei na nona ituvatuva na Turaga.3 Ai Vola i Momani: E Dua Tale na iVakadinadina kei Jisu Karisito e dua tale na kena ivakaraitaki vinaka. Au se qai raica walega oqo e dua na imatai ni ilavelave ni iVola i Momani. E a vakacavara na vakavakadewa o Josefa Simici ni sa yabaki 23. Eda kila e so na ka e a yaco kei na so na iyaya e a vakayagataki ena vakavakadewa o ya. Ena imatai ni kena a tabaki ena yabaki 1830, e a vola kina vakalekaleka o Josefa Simici na i kau ka vakamatatataka kina ni “a vakadewataki ena isolisoli kei na kaukauwa ni Kalou.”4 E a vakacava na iyaya ka a veivuke ena vakadewa—na Urimi kei na Cumimi, na vatu irairai? Era a gadrevi dina li, se era tautauvata ga kei na uli ni basikeli me yacova ni sa na rawa ni vakayagataka o Josefa na vakabauta e ganita me rawa kina na ivakatakila?5
Me vaka ga na kena dau gadrevi na tokaruataki kei na rawa ka vakavinaka, sa vakakina na kena rawa ka vakavuli kei na rawa ka vakayalo. Nanuma na Parofita o Josefa e a rairai vua vaka va na vulagi vata ga, o Moronai ka solia na itukutuku vata ga ena vakavakarau ni nona na ciqoma na peleti. Au vakabauta ni kena lakovi ena veimacawa na soqoni ni sakaramede e tiko na kena ibalebale vakayalo ka da se bera tiko ni kila vakavinaka sara. Na kena dau vakasamataki vakatitobu ka sega walega ni wiliki wale tu ga ena rawa ni vakaisosomitaka na vovodea ni kila ka na rawa ni vakayagoyago vinakataka sara ga ka veisautaka na ituvaki ni vakabauta.
Na vakabauta e dua na ivakavuvuli ni kaukauwa. Meu vakaraitaka mada. Me vaka e dua na daukaulotu gone, e dua na peresitedi ni kaulotu6 e a dusia vei au e dua na ka totoka e kunea ena Luke 8 e dua na marama tunudra balavu ka rauta ni 12 na yabaki ka sa vakayagataka kece na veika e tu vua vei ira na vuniwai ka ra sega ni rawa ni vakabulai koya. Me yacova mai nikua e se dua tikoga na noqu tikina mai na ivolanikalou taleitaki duadua.
Ko ni nanuma tiko ni tiko vua na vakabauta ni kevaka walega me tara na tutu ni isulu ni iVakabula sa na vakabulai kina. Ni cakava vakakina sa vakabulai sara ga ena gauna ga o ya. Na iVakabula ka taubale tu yani kei iratou na Nona tiaipeli, e a taroga “O cei e tarai au?”
Na isau ni taro mai vei Pita e kaya ni ratou, a taubale vata tu ga yani, ka veiosoosoti na sala.
A sa kaya ko Jisu, Sa dua sa tarai au niu vakila ni kaukauwa sa lako tani vei au.
Na waka ni vosa na bula savasava ena rawa beka ni vakatokai me “kaukauwa.” Ena vosa vaka-Sipeni se vaka-Potukali ena vakadewataki me “kaukauwa.” Se na cava ga e yaco, na iVakabula e a sega dina ga ni raici koya. E a sega tu ni vakanamata ena nona gagadre. Ia, na nona vakabauta sa vaka tu ko ya ni tarai na tutu ni isulu sa dreta sara ga mai na kaukauwa ni veivakabulai ni Luve ni Kalou.
A sa kaya vua, na iVakabula, na “luvequ yalewa, mo vakacegu, sa vakabulai iko na nomu vakabauta mo lako ena vakacegu.”7
Au sa vakasamataka tu ga na tikina oqo ena noqu bula taucoko. Au sa dau vakasamataka tu ni noda masu kei na vakacacabo vua na Tamada mai Lomalagi ena yaca i Jisu Karisito ena rawa ni vakalougatataki keda vakalevu sara. Na yavu ni vakabauta, na mataqali vakabauta ka vakaraitaka na marama oqo me sa na gagadre tu ga ni yaloda.
Ia, na yavu ni vakabauta e yavutaki ena veivakadeitaki vakayaloa, e sega ni kena ibalebale ni da na sega ni sotava na bolebole. Na saumaki ki na kosipeli e sega ni kena ibalebale ni da sa na galala mai na ka ni veivakaleqai.
Ena itekivu ni itukutuku ni Lotu kei na ivakatakila maroroi ni Vunau kei na Veiyalayalati e tiko kina na ivakaraitaki vivinaka sara ka tu kina na ivakaraitaki ni ivakadei ni vakabauta ka da bolei kina e daidai.
Na vakaotivi ni valetabu mai Kirtland sa yavu ni vakabauta ni Lotu raraba. E a tomani mai ena sovaraki ni yalo, ivunau ni ivakatakila, kei na vakasukai mai ni idola e ganita na kena tomani tikoga na vakadeitaki ni Lotu. Me vakataki ira na iapositolo ena siga ni Penitiko era lewe levu na lewenilotu era sotava na veika totoka ena kena sovaraki na yalo ena gauna e vakatabui kina na Valetabu e Kirtland.8 Ia me vaka ga ena noda bula oqo e sega ni kena ibalebale ni ra na sega ni sotava na dredre ena nodra toso tiko ki liu. Era sega sara tikoga ni kila na lewenilotu ni ra na sotava na gauna ni buladredre vakailavo ka a yaco mai Amerika—na bula Dredre ni 1837—oya ena vakatovolei sara ga kina na yalodra.9
Dua na ivakaraitaki ni bolebole ena gauna dredre ni bula vakailavo e a sotava o Elder Parley P. Pratt e dua na iliuliu vinaka sara ni Veivakalesuimai. O koya e a dua vei ira na imatai ni lewe ni Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua. Ena itekitekivu ni yabaki 1837 e a takali kina na bula nei watina lomani, vakavinavinaka, ni vakasucuma oti na imatai ni luvedrau. O Parley kei Thankful erau sa veiwatini tu mai ena loma ni 10 na yabaki, ka sa tarai koya sara vakabibi na nona mai mate.
Vica na vula mai ki muri sa sotava kina o Elder Pratt e dua na gauna dredre sara me bau lako curuma na Lotu. Ena loma ni gauna dredre e sotava tiko na matanitu na ituvaki ni bula vakailavo ni vanua raraba wili kina na veika baleta na volitaki ni qele kei na bolebole e lako curuma tiko na isoqosoqo e tauyavutaka o Josefa Simici kei ira na kena iliuliu e a vakavuna na lomaleqa kei na veimaliwai ca mai Kirtland. O ira mada ga na iliuliu ni Lotu era sega ni vakatulewataka vakadodonu na nodra bula. Levu sara na ka e a vakayalia o Parley ka dua na gauna erau sa mai veimaliwai ca tu yani kei na Parofita o Josefa.10 E a vola e dua na ivola ni veivakacacani vei Josefa ka vosa saqati koya mai na tevali ni vunau. Ena gauna vata oqori e a kaya kina o Parley ni se vakabauta tikoga na iVola i Momani kei na Vunau kei na Veiyalayalati.11
Sa mai yali e yasai Elder Pratt na watina, na nona tiki ni qele, kei na nona vale. E a sega ni tukuna vei Josefa o Parley ni sa lako ki Missouri. Ena nona lako oqori e a sega ni namaka ni na sotavi rau o Thomas B. Marsh kei David Pattern rau nona itokani vaka iApositolo ni rau lesu tiko yani ki Kirtland. Erau vakauqeti me rau raica na veivakaduavatataki ena Kuoramu ka rau sureti Parley me ratou lesu vata tale. Sa qai vakila ni sega ni dua me levu cake na ka e sa vakayalia me vakataki Josefa Simici kei na nona matavuvale.
Lako yani o Parley ka vaqara na Parofita, e tagi, ka vakatusa na cala ni veika sa cakava. Ena vica na vula mai na gauna e a mate kina o Thankful na watina sa vaka me solegi Parley tu “e dua na O loaloa” ka sa rawai ena rere kei na taqaya.12 O Josefa, e kila vinaka tu na kena lako curumi na gauna dredre ni veisaqasaqa kei na veitemaki e a “vosoti” Parley masulaki koya, ka vakalougatataki koya.13 O Parley kei ira na yalodina era a vakalougatataki ena bolebole e sotavi mai Kirtland. Era tubucake ena kila ka, ka ra sa vinaka cake sara ka bula savasava cake. Sa mai yaco me tiki ni nodra yavu ni vakabauta.
Na buladredre e sega ni dodonu me laurai me cudru ni Turaga se me sa kau laivi mai na Nona Veivakalougatataki. Na veibasai ni veika kece e tiki ni veivakavoui ni buka waqa me vakarautaki keda yani kina noda icavacava vakasilesitieli.14 Na gauna e tiko kina mai Liberty Jail o Parofita Josefa na vosa ni Turaga vua e vakamacalataka na veibolebole kece sara, wili kina na veivakatovolei,—veibeitaki vakailasu—ka qai mai tinia yani:
“Ka me kena ilutua, kevaka ena dalaga na gusui eli me tilomi iko, mo kila tiko na luvequ, ni veika kece oqori ko na yalomatua kina, ka vinaka cake.
“Raica na Luve ni Tamata sa vosota rawa na veika e torosobu sara. Ia ko nanuma li ni ko sa uasivi cake mai vua?”15”
Ena nona veituberi na Turaga vei Josefa Simici sa vakamatatataka vua ni sa kilai tu na nona veisiga vua ka na sega ni lailai sobu mai. Mai tinia na Turaga ka kaya, “mo kakua kina ni rerevaka na veika e rawa ni vakayacora na tamata, ni na tiko vata kei iko na Kalou me sega ni mudu ka sega ni mudu.”16
Na cava soti, na kalougata ni vakabauta? Na cava ena rawata na vakabauta? Na lisi ena rawa ni na sega ni yalani rawa.
Na noda ivalavala ca ena rawa ni bokoci baleta ni da vakabauti Karisito.17
Kedra levu ga era sa vakabauta era sa veiwekani kei na Yalo Tabu.18
Na veivakabulai ena yaco mai ena vakabauta na yaca i Karisito.19
Eda na vakaukauwataki mai na itagede ni noda vakabauti Karisito.20
E sega ni dua ena curu kina ivakavakacegu ni Turaga vakavo ga o ira sa savai nodra isulu ena dra i Karisito ena vuku ni nodra vakabauta.21
Ena saumi na noda masu mai na itagede ni noda vakabauta.22
Kevaka sa sega na vakabauta ena kedra maliwa na luve ni tamata, sa sega ni rawa vua na Kalou me caka mana kina.23
Kena icavacava ni noda vakabauti Jisu Karisito sai koya na ka yaga ena yavu ni bula tawamudu kei na bula vakalou. Na veivakavulici nei Ilamani vei rau na luvena: “Mo drau nanuma, mo drau tara na nomudrau yavu e na uluvatu ni noda iVakabula, sai Koya na Karisito na Luve ni Kalou … ia kevaka sa tara cake na tamata e na yavu oqo e na sega ni bale rawa.”24
Au vakavinavinakataka na veivakaukauwataki ni yavu ni vakabauta ka sa yaco ena koniferei oqo. Na noqu kerekere oya me da na solibula ka tiko vei keda na yalomalua me vaqaqacotaki kina noda vakabauta na Turaga o Jisu Karisito. Au vakadinadinataka na veika oqo baleti Koya ena yaca i Jisu Karisito, emeni.