Scriptures
Alma 5


Ri Wuj Re Ri Alma
Ri U Cʼojol Ri Alma

U tas 5

Cutzijoj ri u cʼulmam cucʼ tak ri u winakil ri Jesucristo; cubij chi man utz taj ri etzelal; quebuchʼabej winak chi chquiqʼuex qui cʼux che ri qui mac.

1 Xcʼulmataj cʼut chi Alma xuchaplej u bixic ri u tzij ri Dios chque ri winak. Nabe xchʼaw pa ri ulew Zarahemla, y cʼäte cʼu riʼ pa ronojel ri ulew.

2 Cʼu are waʼ ri tzij ri xubij chque ri winak re ri u winakil ri Jesucristo ri xtacʼabax pa ri tinimit, Zarahemla. Waʼ jas u beyal ri u tzʼib ri areʼ. Xubij:

3 Ri in, Alma, in jachom che nu tewichixic rumal in tat, Alma, rech quinux jun nimalaj achi rucʼ ri Lokʼalaj u cuinem ri Dios, puwiʼ ronojel ri u winakil ri Dios. Ri areʼ u cʼamom rumal ri Dios ri cuinem y ri takanic rech chi cuban waʼ. Kastzij, quinbij chiwe chi rucʼ ri cuinem riʼ, areʼ xuchap u tacʼabax jun u winakil ri Jesucristo pa ri ulew ri cʼo chuchiʼ ri ulew Nefi. Jeʼ, ri ulew Mormón u biʼ we ulew riʼ. Kastzij, ri areʼ xebukasaj xeʼ jaʼ ri rachalal pa ri jaʼ re ri Mormón.

4 Chitampeʼ, quinbij chiwe chi ri e areʼ xetzokopitajic pa qui kʼab ri u winakil ri ajawinel Noé xak xuwiʼ rumal ri u tokʼabisan wächaj y ri u cuinem ri Dios.

5 Cʼäte riʼ, xekaj pa qui kʼab ri aj Lamanitas pa ri ulew cätzʼinowic. Jeʼ, xeboc pa patanijel pa ri qui kʼab ri aj Lamanitas. Kastzij, ri in quinbij chiwe, xecʼojiʼ pa qui kʼab qui cʼulel tzare, jun mul chic ri Ajawaxel xebutzokopij bic che ri patanixic rumal ri u cuinem ri u tzij. Y xujcʼam ulok pa we ulew riʼ, y waral xkachap u tacʼabaxic u winakil ri Dios pa we ulew xukujeʼ.

6 Wachanim cʼut, quinbij chiwe, wachalal, ri ix quixjekowic we u winakil ri Dios riʼ. ¿La kastzij cänataj chiwe chi xecʼojiʼ ri i tat i nan pa qui kʼab ri qui cʼulel? ¿La kas cänataj chiwe chi ri areʼ xutokʼobisaj qui wäch y chi man chanim tä xpe ri royowal cucʼ? Y xukuje, ¿la cänataj chiwe chi ri areʼ e resam ri qui cʼux chupam ri xibalba?

7 Kas wi ri areʼ xuqʼuex ri canimaʼ. Xebucʼasuj chupam jun nimalaj wäram, y xecʼastaj che ri Dios. Kastzij xecʼojiʼ pa kʼekum. Pune jeriʼ, xjuluw ri qui cʼux rumal ri u sakil ri junalic tzij. Jeʼ cʼut, xesutix rumal ri ximbal re ri cämical, y ri ximbal re ri xibalba, y xereyej jun junalic etzelal.

8 Wachanim cʼut, quintaʼ chiwe wachalal, ¿la xebetzelax? Chitampeʼ. Quinbij chiwe chi man xebetzelax taj.

9 Y xukujeʼ quintaʼo: ¿la xtʼokopix ri ximbal re ri cämical? ¿La xtzokopitaj ri ximbal re ri xibalba ri ximom chquij? Quinbij chiwe, jeʼ, kas xtzokopitaj wi. Cʼäte riʼ, xnimax qui cʼux, y xebison rumal ri lokʼokʼebal ri xeresaj ulok. Cʼu ri in quinbij chiwe chi ri areʼ e cʼolom chic.

10 Wachanim cʼutquintaʼ chiwe: ¿Jas xquiban rech chi quecolotajic? ¿Jasche xqueyej pa canimaʼ chi quecolotajic? ¿Jasche xetzokopitaj chuwäch ri ximbal re ri cämical y xukujeʼ, chuwäch ri ximbal re ri xibalba?

11 Chitampeʼ, quincuinic quinbij chiwe. ¿La man xucoj taj ri in tat, Alma, che ri tzij ri xukʼalajisaj ri Abinadí? Cʼu ¿la ma tä areʼ jun lokʼalaj kʼalajisanel che ri cäpe na? ¿La ma xubij tä u tzij ri Dios, y ri in tat, Alma, xucojo?

12 Cʼu je jas u beyal u cojobal xcʼulmataj jun nimalaj qʼuexbal pa ranimaʼ. Kastzij, quinbij chiwe chi ronojel waʼ kastzij.

13 Cʼu ri areʼ xukʼalajisaj ri tzij chquiwäch ri i tat i mam y xcʼulmataj jun nimalaj qʼuexbal pa canimaʼ ri e are xukujeʼ. Xquimachʼachʼej quib y cʼul qui cʼux che ri kastzij y cʼaslic Dios. Kastzij cʼut, xecojon cʼä pa ri qʼuisbal. Rumal cʼu riʼ, xecolotajic.

14 Wachanim cʼut, quintaʼ chiwe ri ix, ri wachalal pa ri u winakil ri Jesucristo: ¿La xixalax pa ri Uxlabixel rumal ri Dios? ¿La cʼo ri retal ri u wächibal ri Dios pa i palaj? ¿La xicʼam ulok chiwe we nimalaj qʼuexbal ri pa iwanima?

15 ¿La quichacuj ri i cojobal pa ri esabal macaj ri areʼ ri xixbanowic? ¿La quixcaʼy apanok rucʼ ri u bokʼwäch re ri cojobal y quiwil cʼut chi we tiojil ri cäcamic, cäcʼastajisax cʼä pa ri junalic cʼaslemal, y are waʼ ri cäkʼay na cäcʼastajisax na pa ri man cäkʼay taj rech chi quixtaqʼuiʼ chuwäch ri Dios, y ri areʼ cukʼat tzij piwiʼ je jas u beyal ri jastak i banom pa waʼ cʼaslemal?

16 Quintaʼ chiwe: ¿La quixcuinic quichomaj pa i cʼux chi quita pa ri nimalaj kʼij riʼ chi u chʼabal ri Ajawaxel cubij jeriʼ chiwe? Tisaj ulok wucʼ ri in, ri ix tewichim rumal i banom cho ri u wächulew kas e sucʼ.

17 ¿O we ne quichomaj pa i cʼux chi pa ri kʼij riʼ quixcuinic quiban tzij che ri Ajawaxel? y quibij jeriʼ: Kajawal, sucʼ ri ka banom cho ri uwächulew. ¿La quichomaj chi we tä quibij jeriʼ, ri areʼ quixucʼol na?

18 O ¿la quixcuinic quichomaj pa i cʼux chi quixtaqʼuiʼ na chuwäch u kʼatbal tzij ri Dios, y chi nojinak i cʼux rucʼ i mac y cʼäx quinaʼo pa iwanimaʼ che ri i banom. Y cänataj chiwe ronojel i mac, jeʼ, tzʼakat cänataj chiwe ronojel ri itzel i banom. Jeʼ y cänataj chiwe chi ri ix xikʼekumaj u wäch ronojel u takbal ri Dios.

19 Quintaʼ chiwe: ¿La quixcuin na pa ri kʼij riʼ quixcaʼy che ri Dios rucʼ ri iwanimaʼ sak y ri i kʼab chʼajchʼoj? Quintaʼ chiwe ¿La quixcuinic quixcaʼy akʼanok rucʼ ri u wächibal ri Dios ri cʼo retal cho i palaj?

20 Quintaʼ chiwe: ¿La quixcuinic quichomaj chi quixcolotaj na aretak i yaʼom chic iwib che u patanixic ri itzel?

21 Quinbij chiwe chi pa ri kʼij riʼ quiwetamaj na chi man quixcuin tä quixcolotajic, rumal cʼut chi majun winak cäcolotajic, xak xuwi we tä chʼajom che sak ri ratzʼiak. Jeʼ rajwaxic cächʼajchʼojarisax ri ratzʼiak cʼä chʼajchʼoj ri chuwäch ronojel tzʼil. Are waʼ cäbantaj rumal ri u quiqʼuel ri areʼ ri xquibij katiʼt ka mam chi cäpe na chquesaxic ulok ri u winak pa qui mac.

22 Wachanim cʼut, quintaʼ chiwe, wachalal: ¿Jas quinaʼ na pa iwanimaʼ we tzʼajom iwatzʼiak rucʼ quicʼ y ronojel tzʼilal aretak quixtaqʼuiʼ chuwäch u kʼatbal tzij ri Dios? Chitampeʼ, ¿Jas cukʼalajisaj waʼ chiwij ri ix?

23 Kastzij, ¿La man cukʼalajisaj tä waʼ, chi ri ix, ix cämisanelab, jeʼ, y xukujeʼ chi i macum ronojel u wäch ri etzelal?

24 Chichʼobo wachalal, ¿la quinoʼjij chi jun winak jeriʼ cäcuinic curik ja wi cätʼuy wi pa ri rajawibal ri Dios, rucʼ ri Abraham, rucʼ ri Isaac, y rucʼ ri Jacob, y xukujeʼ cucʼ conojel ri lokʼalaj tak kʼalajisanelab chi ri cäpe na? Ri catzʼiak e areʼ, e chʼajchʼojarisam y man e tzʼajom taj, xaʼ e chʼajchʼoj y e sak.

25 Quinbij chiwe chi man quixcuin taj. Xak xuwiʼ we tä quibij chi ri banel kech xaʼ jun banal tzij tzpa ri jekbal, o we quinoʼjij chi areʼ jun banal tzij tzpa ri jekbal. Michomaj chi jun winak jeriʼ cʼo u cʼolibal pa rajawibal chicaj. Xane conojel ri winak ri jeriʼ qui banom queqʼuiak bic apanok rumal rech chi ri e areʼ ri ralcʼual ri rajawibal ri itzel.

26 Cʼu wachanim wachalal quinbij chiwe, we tä i naʼom jun qʼuexbal pa iwanimaʼ, we tä i rayim i bixom chrij ri lokʼokʼebal ri quixcolonic, quinwaj quintaʼ chiwe, ¿la quixcuinic quinaʼ jeriʼ camic?

27 ¿La kas sucʼ ix bininak chuwäch ri Dios? We tä takatal ulok chiwe chi quixcämic pa we kʼij, ¿la quixcuin quibij pa i cʼux chi kas machʼal wi ri ix? ¿La quixcuinic quibij chi e chʼajchʼojarisam iwatzʼiak y e sakirisam rumal ri u quiqʼuel ri Cristo, ri cäpe na chquesaxic ulok ri u winak pa qui mac?

28 Chitampeʼ. ¿La quinimarisaj iwib? Quinbij chiwe chi we tä i nimarisam iwib, man i sucʼumam taj rech chi quiwil u wäch ri Dios. Chisucʼumaj iwib chanim rumal chi ri rajawibal chicaj cäjetet u petic, y jun ri cunimarisaj rib man cäcʼojiʼ tä pa ri junalic cʼaslemal.

29 Chitampeʼ, quinbij, ¿la cʼo jun chixol ri ix cäquiäkrayinic? Quinbij chiwe chi areʼ man u sucʼumam tä rib, cʼu ri in quinrayij chi chanim cusucʼumaj rib, rumal cʼut chi cäjetet ri kʼij, y ri areʼ man retaʼm taj jampa cul ri hora, cʼu ri areʼ cʼä cʼo u mac.

30 Y xukujeʼ quinta chiwe: ¿La cʼo chixol ri ix jun ri cutzeʼj u wäch ri rachalal, o cärokotaj ri areʼ?

31 ¡Tokʼob u wäch, rumal man u sucʼumam tä rib, y cäjetet chic ri kʼij aretak rajwaxic cuqʼuex u cʼux o man cäcolotaj taj.

32 Jeʼ, ¡tokʼob i wäch iwonojel ri ix ri quiban itzel, chiqʼuexaʼ i cʼux, chiqʼuexa i cʼux che ri mac, rumal ri Ajawaxel Dios u bim riʼ!

33 Kastzij ri areʼ cuyaʼ u bixical chque conojel winakib. U liqʼuibam ri kʼab re ri tokʼobisam wächaj, cʼu ri areʼ cubij: Chiqʼuexaʼ i cʼux, y quixincʼam ulok chwe.

34 Kastzij, cubij: tisaj ulok wucʼ, y quitij na u wäch ri cheʼ re ri cʼaslemal. Jeʼ, quitijo ri caxlan wa y quikumuj ri jaʼ re ri cʼaslemal, majun quixkʼatinic.

35 Tisaj ulok wucʼ, y chibanaʼ ri chac ri kas sucʼ wi. Jeriʼ man quixkʼat taj mi ne xukujeʼ man quixqʼuiakic pa kʼakʼ.

36 Rumal kastzij cäjetet ri kʼij aretak ri areʼ ri man cuban tä utzʼ y ri areʼ ri man cuban tä ri sucʼ kas cʼo wi chi curak u chiʼ y cokʼic.

37 O ri ix ri quiban itzel, ri quinimarisaj iwib rucʼ ri jastak re ri u wächulew, i bim chi iwetaʼm ri sucʼalaj be, xane kas i sachom wi i cʼux je jas ri xukʼat chij aretaj we man cʼo tä ajyukʼ chque. Y kastzij, ix u chʼabem jun ajyukʼ, y ri areʼ cuterenej u chʼabexic chiwe. ¡Cätajin quixuchʼabej wacamic, tzare riʼ, man quitatabej taj u chʼabal!

38 Kastzij quinbij chiwäch chi ri utzalaj ajyukʼ quixuchʼabej. Jeʼ y pa ri u biʼ quixuchʼabej, y kas Cristo u biʼ ri areʼ. Cʼu we tä man quitatabej tä ri u chʼabal ri utzalaj ajyukʼ, jeʼ, che ri biʼ ri quixuchʼabej, kastzij ri ix man ix tä ri chij rech ri utzalaj ajyukʼ.

39 Y wachanim, we tä ri ix man ix tä ri chij rech ri utzalaj ajyukʼ ¿Pa jachique chijel quixcʼojiʼ wi? Kastzij quinbij chiwe, chi ri itzel, areʼ ri iwajyukʼ, cʼu ri ix, ix re ri u chijel areʼ. ¿Y wacamic jachin cäcuinic cubij chi man je tä riʼ? Chitampeʼ, quinbij chiwe chi apachique cubij chi man je tä riʼ, areʼ jun banal tzij y xukujeʼ jun ralcʼual ri itzel.

40 Rumal cʼut chi quinbij chiwe, ronojel utz quel ulok rumal ri Dios, y ronojel man utz taj quel ulok rumal ri itzel.

41 Rumal cʼu riʼ, we tä jun winak cuban utzil, areʼ cutatabej u chʼabal ri utzalaj ajyukʼ, y cuterenej areʼ. Tzare ri areʼ ri cuban ma utz taj, cux jun ralcʼual ri itzel rumal cutatabej u chʼabal, y cuterenej ri areʼ.

42 Y apachique cuban jeriʼ, are ri itzel cuyaʼ na u tojbal. Rumal cʼu riʼ, ri u tojbal ri cucʼamo, areʼ ri cämical, chque jastak rech ri suqʼuilal. Areʼ cʼut kas cäminak wi che ronojel ri utzalaj tak banom.

43 Wachanim cʼut wachalal, quinrayij chi quitatabej nu tzij, rumal quinchʼaw rucʼ ri u chakʼab nu cʼux. Kastzij nu bim chiwe je jas u beyal ri takbal re ri Dios, y rumal riʼ, man quixcuin tä quisach i cʼux che waʼ.

44 Rumal cʼut chi ri in takom rech chi quinchʼaw jewaʼ, je jas u beyal ri lokʼalaj u cholaj ri Dios, ri cʼo rucʼ ri Cristo Jesus. Kas in takom wi rech chi quintaqʼuiʼc y quinkʼalajisaj chquiwäch we winak riʼ ri qui bim ri ka tat ka mam chrij jastak ri cäpe na.

45 Man xak tä xuwi waʼ. ¿La man iwetaʼm taj chi ri in, in wetaʼm waʼ? Kastzij, quinkʼalajisaj chiwäch chi ri in cʼut wetaʼm chi kastzij nu bim chiwe. Cʼu ¿jasche quichomaj chi ri in wetaʼm kas ronojel waʼ?

46 Kastzij, quinbij chiwe chi quekʼalajisax chnuwäch rumal ri lokʼalaj Ruxlabixel ri Dios. Kastzij maj wi nu waʼim rech sibalaj kʼij, y xukujeʼ nu banom sibalaj chʼawem rucʼ Dios, rech chi ri in quinwetamaj chi waʼ kastzij. Camic cʼut, wetaʼm chi e kastzij, rumal ri Ajawaxel Dios u kʼalajisam chnuwäch rumal ri lokʼalaj ruxlabal. Are waʼ ri Ruxlabixel ri kʼalajisanem ri cʼo wucʼ.

47 Xukujeʼ, quinbij chiwe chi kʼalajisam chnuwäch chi ri tzij ri qui bim ri ka tat ka mam e kastzij je jas u beyal ri ruxlabal kʼalajisabal che ri cäpe na, ri cʼo wucʼ ri in. Areʼ waʼ xukujeʼ cäbantajic rumal ri u kʼalajisabal ri Ruxlabixel ri Dios.

48 Quinbij chiwe chi ri in, in wetaʼm chi apachique jasach quinbij chiwe chrij ri cäpetic, areʼ kastzij. Xukujeʼ wetaʼm chi cäpe na ri Jesucristo. Jeʼ, areʼ ri cʼojolaxel, ri xaʼ jun u cʼojol ri Tataxel. Ri areʼ nojinak che utzil, tokʼobisan wächaj, y kastzij. Chitampeʼ, areʼ ri cäpetic chresaxic ri qui mac ri e aj uwächulew. Kastzij ri areʼ cäresaj ri qui mac ri conojel ri quecojon che ri u biʼ.

49 Wachanim cʼut quinbij chi waʼ je u cholaj waʼ beyal riʼ rumal in siqʼuim, jeʼ, rech quintzijobej chque ri wachalal, jeʼ, ri e cʼo wi cho tak ri uwächulew. Jeʼ, che u tzijobexic chque conojel we riʼjab, ri acʼalab, ri e cʼo pa qui kʼab ri qui cʼulel y ri e tzokopitalic. Jeʼ, quinbij chiwe ix ri riʼj tak winak, y ri ix ri e cʼo pa ri nicʼajil i cʼaslemal, y ri ix ri ijaʼlil ri cäpetic, jeʼ, rech cäbix chque chi cäquiqʼuex qui cʼux che ri qui mac, y chi quebalax na chic jumul.

50 Je, ri Uxlabixel je cubij: Chiqʼuexa i cʼux, ix ri cʼo cho ri cʼulbat ri ulew, rumal chi cäjetet ri rajawibal ri caj. Jeʼ, ri u cʼojol ri Dios cäpe na pa ri u juluwem, u chukʼab, ri kas nimalaj u kʼij, ri u cuinem, y ri u takanic. Jeʼ, lokʼokʼem tak wachalal, quinbij chiwe chi ri Uxlabixel cubij: Chiwilampeʼ je waʼ ri u juluwem ri Ajawinel rech juntir ri uwächulew. Ri Ajawinel cʼut rech ri u pa ri caj, xukujeʼ chanim cäjulquien na chquixol ri juntir ri calcʼual ri achijab.

51 Y xukujeʼ cʼut cubij ri Uxlabixel chwe, jeʼ, quinuchʼabej rucʼ jun cowilaj chʼawem, cubij: Jät, y chabij chque waʼ winak, chiqʼuex i cʼux che mac, we man quiban tä jewaʼ, man quixcuinic täj quiwechbej ri ajawibal rech ri caj.

52 Xukujeʼ, quinbij chiwe chi ri Uxlabixel cukʼalajisaj: Chiwilampeʼ, ri icäj yatal che ri u cʼamal ri cheʼ. Rumal riʼ, ronojel cheʼ ri man cuyaʼ tä utzalaj u wäch, cäkasaxic, y cäqʼuiak pa kʼakʼ, jeʼ, jun kʼakʼ ri man cäqʼuis tä wi, man cächup taj. Chiwilampeʼ je waʼ, cänataj pa i jolom chi bitajinak riʼ rumal ri jun Lokʼalaj.

53 Wachanim quintaʼ chiwe, lokʼokʼem tak wachalal, ¿La quixcuinic quikʼi we tzij riʼ? Jeʼ, ¿la quixcuinic quisacho waʼ jastak y quitacʼalej chuxeʼ ri iwakan ri Jun Lokʼalaj Winakil? ¿La quixcuinic quixnimarisaj iwib pa ri iwanimaʼ? Jeʼ, ¿la quiterenej na u cojic pkal tak atzʼiak, y quicoj ri iwanimaʼ pa tak ri jastak re ri uwächulew ri man e cʼo tä qui patan, je, pa i kʼinamal?

54 Jeʼ, ¿la quixnoʼjinic chi ix utz na chquiwäch juleʼ chic? Jeʼ, ¿La quitakej na quiwokataxic ri iwachalal, ri cäquimachʼ quib y quibinic je ri u beyal ri lokʼalaj u cholajil ri Dios, rumal we jasach riʼ e cʼamom ulok chupam ri u winakil ri Cristo, ri e areʼ xechʼajchʼojorisitaj rumal ri Lokʼalaj Uxlabixel, xukujeʼ cäquicʼutu ri qui banom rech cʼo qui patan chque ri qʼuexbal cʼuxaj.

55 Jeʼ, ¿La quitakej quitzolkʼomij iwib chque ri mebaʼ y chquiwäch ri e cʼo rajwaxic chque, y man quiyaʼ tä ri i jastak chque?

56 Qʼuisbal cʼu riʼ iwonojel ri quitakej u banic ri i mac, quinbij chiwe chi areʼ ri quekasaxic y queqʼuiak pa kʼakʼ we ne cäquiqʼuex qui cʼux chanim.

57 Chiwe iwonojel ri quirayij quiterenej ri u chʼabal ri utzalaj ajyukʼ, wachanim quinbij chiwe: Chixel ulok chquixol ri itzel tak winak, chijacha iwib pa jun cʼolibal chic, michap ri tzʼil tak jastak. Chiwilampeʼ ri qui biʼ quechup tä na, waʼ rech quecajilax tä ri qui biʼ ri sucʼalaj winak, chquixol ri qui biʼ ri itzel tak winak, rech cätzʼakatisax ri u tzij ri Dios ri cubij: Ri qui biʼ ri itzel tak winak man queyujax tä quib cucʼ ri quech ri nu winak.

58 Are cʼu ri, qui biʼ ri sucʼalaj winak quetzʼibax na pa ri wuj rech ri cʼaslemal, quinyaʼ cʼu na chique jun quechbal pa ri nu wiquiakʼab. Wachanim cʼut wachalal, ¿Jas quibij rech quikʼatij waʼ? Quinbij chiwe, pune quikʼataj, man cʼo tä u patan waʼ, are rajwaxic chi ri u tzij ri Dios cätzʼakatisax na.

59 Jeʼ ba ¿jachin ajyukʼ ri cʼo chixol ix, ri cʼo sibalaj u chij, man cuchajij taj rech cäpe tä ri utiw y rech man cutij tä ri u chijel? Chiwilampeʼ je waʼ, we cʼu cʼo jun utiw ri coc chquixol ri u chij, ¿la man cäresaj apanok? Jeʼ, y qʼuisbal cʼu ri, we cäcuinic cuqʼuis na u wäch ri utiw.

60 Wachanim cʼu ri quinbij chiwe chi ri utzalaj ajyukʼ cätajin quixusiqʼuij. We cʼu quita ri u chʼabal, cucʼam na i be che ri u chijel, quixux cʼu na u chij. Y areʼ cʼu cutak chiwe, miyaʼ taj chi coc jun elakʼom utiw chixol, rech man cäsach tä i wäch.

61 Wachinim cʼut in, Alma, pa ri tzijobal rech ri areʼ ri xinutak ulok, quintak piwiʼ chi quinimaj ri nu tzij ri nu tzijom canok chiwe.

62 Quintzijon je ri u beyal jun takbal chiwe aj ri u winakil ri Cristo, y chque ri winakil xukujeʼ ri man cʼo tä chupam. Je ri u beyal jun ulaʼnic chiwe ri man ix cʼo taj rucʼ, quinbij: Tisaj y chibanaʼ cʼut i kasbal xeʼ jaʼ, chiqʼuexaʼ i cʼux rech quicʼam ulok chiwe ri u wo ri cheʼ rech ri cʼaslemal.