Pi’ira’a misiōni
Pene 12 : Tauturu i te ta’ata ’ia fa’aineine nō te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a


« Pene 12 : Tauturu i te ta’ata ’ia fa’aineine nō te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a », ’Ia poro haere i tā’u nei ’Evanelia : E arata’i nō te fa’a’itere’a i te ’Evanelia a Iesu Mesia (2023)

« Pene 12 », ’Ia poro haere i tā’u nei ’Evanelia

Hōho’a
John the Baptist Baptizing Jesus [Tē bāpetizo ra Ioane Bāpetizo ia Iesu], nā Greg K. Olsen

Pene 12

Tauturu i te ta’ata ’ia fa’aineine nō te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a

’A feruri na

  • Nāhea vau e nehenehe ai e tauturu i te ta’ata ’ia fa’aineine nō te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a ?

  • Nāhea vau ’ia fa’atere i te uiuira’a nō te bāpetizora’a ?

  • Nāhea ’ia fa’anaho ’e ’ia fa’atere i te hō’ē ’ōro’a bāpetizora’a ma te fa’auruhia ?

  • Nō te aha e mea faufa’a ’ia fa’a’ī ’e ’ia hāpono i te parau ha’apāpūra’a nō te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a ?

  • Nāhea vau i te turu i te mau melo ’āpī ?

E ’ōro’a ’oa’oa nō te tīa’ira’a te bāpetizora’a ’o te ’āfa’i mai i te mana o te Atua i roto i te orara’a o te hō’ē ta’ata. E tae mai te reira mana nā roto i te fa’ari’ira’a i te hōro’a o te Vārua Maita’i. E tāmau noa te reira ’a fa’a’oroma’i ai te hō’ē ta’ata ē tae noa atu i te hopeʼa, ma te ha’apa’o i te fafaura’a nō te bāpetizora’a.

Te fā o tā ’ōruā ha’api’ira’a ’o tē tauturura’a ïa ia vetahi ’ē ’ia fa’ananea i tō rātou fa’aro’o ia Iesu Mesia, ’ia tātarahapa i tā rātou mau hara, ’e ’ia bāpetizohia ma te hina’aro mau ’ia pe’e i te Mesia. Mai tā Moromona i ha’api’i, « te mau hotu mātāmua nō te tātarahapara’a ’o te bāpetizora’a ïa » (Moroni 8:25). ’A ha’apa’o ai te ta’ata ’o tā ’oe e ha’api’i nei i te mau tītauara’a ’o tā ’oe e ani ia rātou ’ia ha’apa’o, ’ua ineine ïa rātou nō te rave ’e ha’apa’o i te mau fafaura’a ’e te Atua ’e ’ia ’oa’oa i te mau ha’amaita’ira’a i fafauhia.

E ’ere te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a i te hō’ē tāpaera’a hope’a. E ’uputa teie mau ’ōro’a, e nā roto te mau tamari’i a te Atua ’ia tomo atu i ni’a i te ’ē’a nō te fafaura’a. E arata’i atu te mau ’ōro’a, te mau fafaura’a ’e te mau ha’amaita’ira’a ’oa’oa i te hiero—’e i te hope’a i te ora mure ’ore (hi’o 3 Nephi 11:20–40).

Mau tītaura’a nō te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a

Tē ani manihini nei te Atua i te tā’āto’ara’a o tāna mau tamari’i ’ia haere mai iāna ra nā roto i te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a (hi’o 2 Nephi 26:33 ; 3 Nephi 27:20). Te mau tītaura’a nō te bāpetizora’a hō’ē ā ïa nō te tā’āto’ara’a.

Nō roto mai Te Ha’api’ira’a Tumu ’e te mau Fafaura’a 20:37 :

  • ’Ia fa’aha’eha’a ia ’oe iho i mua i te Atua.

  • Te hina’aro ’ia bāpetizohia.

  • ’Ia haere mai ma te ’ā’au ’oto ’e te vairua ha’eha’a.

  • ’Ia tātarahapa i tā ’oe mau hara ato’a ’e ’ia pure nō te fa’a’orera’a hara.

  • ’Ia ineine i te rave i ni’a iho ia ’oe i te i’oa o te Mesia.

  • ’Ia rave te hō’ē fa’aotira’a ’ia tāvini te Mesia ē tae noa atu i te hope’a.

  • Fa’a’ite nā roto i tā ’oe mau ’ohipa ē, ’ua fa’ari’i ’oe i te Vārua o te Mesia nō te ha’amatarara’a i tā ’oe mau hara.

Nō roto mau i te Peresidenira’a Mātāmua ’e te pupu nō te Tinō ’Ahuru ma Piti ’āpōsetolo :

  • ’Ia pāhono maita’i i te mau uiuira’a nō te bāpetizora’a.

  • ’Ia fa’ari’i i te tā’āto’ara’a o te mau ha’api’ira’a misiōnare.

  • ’Ia fārerei atu te peresideni nō te pupu peresibutero, te peresideni o te Sōtaiete Tauturu, ’e te ’episekōpo.

  • ’Ia haere e rave rahi purera’a ’ōro’a.

Teie mau tītaura’a e mau fa’a’itera’a ïa nō te fa’anahora’a pae vārua o te fa’afāriura’a. ’Ia ha’apa’o ana’e te ta’ata i teie mau tītaura’a, ’ua ineine ïa rātou nō te mau ’ōro’a mo’a o te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a.

’Ia fa’ata’a ana’e te hō’ē ta’ata i te hō’ē tai’o mahana pāpū nō te bāpetizora’a :

  • ’A hi’opo’a maita’i i tōna parau tāpa’ora’a i roto i te fa’aaura’a rorouira nō te ’Ia poro haere i tā’u nei ’Evanelia, nō te ha’apāpū ē ’ua ha’api’i ’oe i te mau parau tumu ’e te mau fa’auera’a i tītauhia.

  • ’A hāmani i te hō’ē tālena nō te mau tupura’a ’ohipa e hina’arohia nō te fa’aineinera’a i te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a. ’A hi’o fa’ahou i te reira tālena ’e te ta’ata.

  • Mai te mea e ti’a, ’a ani i te ta’ata ’ia haere mai i te hō’ē ’ōro’a bāpetizora’a hou ’oia iho e bāpetizohia ai.

’Imira’a pāpa’ira’a mo’a

’A tītau i te ’ite te mau pāpa’ira’a mo’a i muri nei. Nāhea ’oe e nehenehe ai e tauturu i te feiā tā ’oe e ha’api’i nei, ’ia fa’aineine nō te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a ? Pāpa’i i te mea tā ’oe i ’apo mai nā roto mai i tā ’ōru’a tuatāpapara’a.

Hōho’a
Gentle Healer [Te Fa’aora marū], nā Greg K. Olsen

Tauturu i te ta’ata ’ia fa’aineine nō tā rātou uiuira’a o te bāpetizora’a.

E ta’ahira’a faufa’a roa te uiuira’a o te bāpetizora’a nō te ha’apāpū ē, e pāhono te ta’ata i te mau fa’aotira’a a te Fatu nō te bāpetizora’a. ’A fa’anaho noa i te uiuira’a o te bāpetizora’a ’ia ineine ana’e te ta’ata.

E tauturu i te ta’ata ’ia fa’aineine nō teie uiuira’a ’ia ti’a ia rātou ’ia vai hau noa. ’A fa’ata’a mai te aha te reira ’ia tupu. E parau atu ia rātou ē, e fārerai atu rātou i te hō’ē atu misiōnare mai ia ’oe.

’A fa’ata’a atu i te fā o te uiuira’a. E rāve’a teie nō rātou ’ia fa’a’ite pāpū ē « ’ua tātarahapa mau rātou i tā rātou ra mau hara ato’a, ’e tē hina’aro nei rātou ’ia rave i te i’oa o Iesu Mesia i ni’a iho ia rātou ra, ma te hina’aro mau ’ia tāvini iāna ē tae noa atu i te hope’a ra, ’e ’ia fa’a’ite pāpū roa mai nā roto i tā rātou ra mau ’ohipa ē ’ua fa’ari’i rātou i te hō’ē tufa’a nō te Vārua o te Mesia nō te ha’amatarara’a i tā rātou ra mau hara » (Te Ha’api’ira’a Tumu ’e te mau Fafaura’a 20:37).

’A fa’a’ite atu i te mau uira’a tā te ta’ata uiui e ui atu (hi’o i raro nei). E tauturu te reira i te ta’ata ’ia pāhono atu i te reira mau uira’a.

’Ia pāpū ia ’oe ē, ’ua māramarama te ta’ata i te mea tā ’oe i ha’api’i ’e te fafaura’a ’o tāna e rave i te bāpetizora’a. Teie fafaura’a ’oia ho’i :

  • ’Ia ineine ’i te rave i ni’a iho iāna i te i’oa o Iesu Mesia.

  • ’Ia ha’apa’o i te mau fa’auera’a a te Atua.

  • ’Ia tāvini i te Atua ’e ia vētahi ’ē.

  • ’Ia tāpe’a māite ē tae noa atu i te hope’a. (Hi’o Ha’api’ira’a 4).

’A fa’a’ite i te ’itera’a pāpū nō ni’a i te mau ha’amaita’ira’a rahi e tae mai nā roto mai i te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a, ’e te ha’apa’ora’a i te fafaura’a nō te bāpetizora’a. Tei roto i teie mau ha’amaita’ira’a te fa’a’orera’a i te mau hara ’e te hōro’a o te Vārua Maita’i.

Fa’aterera’a i te uiuira’a o te bāpetizora’a

Te ta’ata tāta’itahi e hina’aro ’ia bāpetizohia e uiuihia ’oia e te hō’ē ta’ata fa’atere o te autahu’ara’a. I roto i te misiōni, teie ta’ata ’o te ta’ata fa’atere o te mata’eina’a ïa ’āore rā o te ārea. E fa’atere ’oia i te uiuira’a nō :

  • Te mau ta’ata mai te 9 matahiti e hau atu, ’aita roa i bāpetizohia ’e i ha’amauhia.

  • Te mau tamari’i mai te 8 matahiti ’e hau atu, e ’ere tō rātou nā metua i te melo nō te ’Ēkālesia.

  • Te mau tamari’i mai te 8 matahiti ’e hau atu, e hō’ē metua ato’a e bāpetizohia ra ’e e ha’amauhia ra.

Teie i raro nei te mau arata’ira’a nō te ta’ata uiui.

  • ’Ia ravehia te uiuira’a i te hō’ē vāhi au maita’i ’e te ’ōmo’e, i reira te Vārua e putapūhia ai.

  • I te taime nō te uiuira’a i te hō’ē tamari’i, te feiā ’apī, ’aore rā te vahine, e ti’a i te hoa o te ta’ata uiui ’ia vai fātata noa, i roto ānei i te hō’ē piha, te ārea iti i pīha’i noa mai. Mai i te peu e hina’aro te ta’ata, e nehenehe te hō’ē ta’ata pa’ari e fa’aea mai i roto i te uiuira’a. E mea ti’a i te mau misiōnare ’ia ’ape i te mau tupura’a ato’a, e nehenehe e tupu mai te mana’o hape.

  • E ha’amata nā roto i te pure.

  • Tauturu i te ta’ata ’ia vai hau maita’i noa.

  • ’A fa’ariro i te uiuira’a ’ei ’itera’a pae vārua fa’auruhia.

  • ’Ia pāpū ē, ’ua ta’a maita’i i te ta’ata i te fā mau o te uiuira’a.

  • E ui atu i te mau uira’a nō te uiuira’a o te bāpetizora’a i tāpurahia i raro nei. ’A fa’atano i te mau uira’a ’ia au i te matahiti, te fāito pa’ari ’e te huru tupura’a o te ta’ata, e ti’a ai.

  • ’A pāhono i te mau uira’a a te ta’ata.

  • ’A hi’o fa’ahou i te tanora’a mau o te mau ha’amāramaramara’a i fa’a’itehia i ni’a i te parau nō te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a. Mai te peu e feiā ’āpī, e ti’a i te hō’ē metua ’aore rā i te metua tīa’i e tu’u rima i te parau hou te bāpetizora’a (hi’o te tuha’a « Bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a : Mau uira’a ’e mau pāhonoraʼa » i roto i teie pene).

  • E ani i te ta’ata ’ia fa’a’ite mai i tōna ’itera’a pāpū ’aore rā tōna nino’a mana’o.

  • ’A fa’a’ite i te fa’ahiahia nō te fārereira’a atu i te ta’ata.

Te mau uira’a nō te uiuira’a o te bāpetizora’a.

Teie te mau uiuira’a o te bāpetizora’a i raro nei :

  1. Tē ti’aturi ra ānei ’oe ē, ’o te Atua tō tātou Metua mure ’ore ? Tē ti’aturi ra ānei ’oe ē, ’o Iesu Mesia te Tamaiti a te Atua ’e te Fa’aora ’e te Tāra’ehara o tō te ao nei ?

  2. Tē ti’aturi ra ānei ’oe ē, ’ua fa’aho’i-fa’ahou-hia mai te ’Ēkālesia ’e te ’evanelia a Iesu Mesia nā roto mai i te peropheta Iosepha Semita ? Tē ti’aturi ra ānei ’oe ē, [te peresideni o te ’Ēkālesia i teienei] ’o te peroheta ïa a te Atua ? E aha te aura’a te reira nō ’oe ?

  3. E aha te aura’a nō ’oe te tātarahapara’a ? Tē mana’o ra ānei ’oe ē, ’ua tātarahapa ’oe i tā ’oe mau hara tahito ?

  4. ’Ua ha’api’ihia ’oe ē, te rirora’a ’ei melo nō Te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a nei, ’o te orara’a ïa i te mau fa’aturera’a o te ’evanelia. E aha tā ’oe i māramarama nō ni’a i te mau fa’aturera’a i muri nei ? ’Ua ineine ānei ’oe ’ia ha’apa’o i te reira ?

    • Te ture nō te vi’ivi’i ’ore, ’o tē ’ōpani nei i te ta’otora’a i te ta’ata i rāpae’au i te fa’aipoipora’a i roto i te tāne ’e vahine i ha’amanahia e te ture.

    • Te ture nō te tuha’a ’ahuru

    • Te Parau Pa’ari

    • Te ha’amo’ara’a i te mahana sābati, ’oia ho’i te ravera’a i te ’ōro’a mo’a i te mau hepetoma ato’a ’e te tāvinira’a ia vetahi ’ē

  5. ’Ua rave a’ena ānei ’oe i te hō’ē hara rahi ? Mai te peu ’ē, tei raro a’e ānei ’oe i te hi’opo’ara’a a te ture ’aore rā ’ua tu’uhia ānei ’oe i rāpae i te fare ’āuri i raro a’e i te hi’opo’ara’a ?

  6. ’Ua ’āmui a’ena ānei ’oe i roto i te hō’ē ha’amaruara’a tamari’i ? (Hi’o Buka arata’i rahi, 38.6.1.)

  7. ’Ia bāpetizo-ana’e-hia ’oe, e fafau ’oe i te Atua ē, ’ua ineine ’oe i te rave i ni’a iho ia ’oe i te i’oa o te Mesia, ’ia tāvini ia vetahi ’ē, ’ia ti’a ’ei ’ite nō te Atua i te mau taime ato’a ’e ’ia ha’apa’o i tāna mau fa’auera’a i te roara’a o tō ’oe orara’a. ’Ua ineine ānei ’oe i te rave i teie fafaura’a ’e ’ia tūtava ’ia vai ha’apa’o noa i te reira ?

Nō te arata’ira’a, mai te peu e pāhono te ta’ata ’ē i te uira’a 5 ’aore rā 6, ’a hi’o Buka arata’i rahi, 38.2.8.7 ’e 38.2.8.8.

’A ha’amātau maita’i i te mau fa’aturera’a ’e te mau arata’ira’a e tū’ati i te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a i roto i te Buka arata’i rahi, 38.2.8. Te tahi o teie mau fa’aturera’a, tē vai ra i roto te mau tupura’a ’ohipa ta’a ’ē, ’o tā ’outou e fārerei atu.

I muri a’e i te uiuira’a, e ’āmui fa’ahou te misiōnare ’e te ta’ata i uiuihia i te tahi atu mau misiōnare. Mai te peu ’ua ineine te ta’ata nō te bāpetizora’a, e fa’ata’a te mau misiōnare e aha te ’ohipa e tupu i te ’ōro’a bāpetizora’a. E fa’ata’a ato’a rātou ē, e ravehia te ha’amaura’a tei mātauhia i roto i te purera’a ’ōro’a a te pāroita tei reira te ta’ata e fa’a’ea ai.

’Ia fa’atāime-ana’e-hia te hō’ē bāpetizora’a

I te tahi taime, e ti’a ’ia fa’ataimehia te hō’ē bāpetizora’a, te tumu nō te mau fifi ïa o te ’itera’a pāpū ’aore rā o te ti’a-mā-ra’a. ’Ia tupu ana’e te reira huru, ’a ’imi i te rāve’a e tātara i te fifi ma te marū ’e ma te ’ōmo’e. ’A tauturu i te ta’ata ’ia māramarama maita’i e nāhea ’ia fa’aineine nō te bāpetizora’a, i te hō’ē tai’o mahana i mua nei.

’A fa’aitoito i te ta’ata ’e ’a pupu atu i te tīa’ira’a i te Mesia ’e i tāna Tāra’ehara. ’A ani i te mau melo o te pāroita ’ia hōro’a i te turura’a autaea’e. ’A tāmau noa i te ha’api’ira’a i te mau parau tumu niu o te ’evanelia e tae roa i te tāime, ’ua ineine te ta’ata ’ia bāpetizohia ’e ’ia ha’amauhia. Tīa’i ē tae roa i taua taime ra nō te fa’anaho i te hō’ē tai’o mahana ’āpī nō te bāpetizora’a.

Bāpetizora’a e te ha’amaura’a : Uira’a ’e te pāhonora’a

E tītauhia ānei iā’u te hō’ē parau fa’ati’a nō te bāpetizo i te hō’ē feiā ’āpī ? Tē ha’ape’ape’a nei te ’Ēkālesia i te au-maita’i-ra’a te tino o te tamari’i ’e te au-maita’i-ra’a o tō rātou vāhi orara’a. Te hō’ē feiā ’āpī, ’ia au i te fa’ata’ara’a a te ture, e nehenehe e bāpetizohia ’ia ha’apa’o-ana’e-hia nā tītaura’a e piti i muri nei :

  1. ’Ia hōro’a mai te (nā) metua ’aore rā te (na) ti’a i ha’amanahia e te ture i te parau fa’ati’a pāpa’i. E ti’a ’ia māramarama rahi rātou nō te ha’api’ira’a tumu ’o tā tā rātou tamari’i e ’apo mai, ’ei melo nō te ’Ēkālesia. E ti’a ato’a ia rātou ’ia ineine nō te tauturu i te tamari’i, i roto i te ravera’a ’e te ha’apa’ora’a i te fafaura’a nō te bāpetizora’a.

  2. E ’ite te ta’ata e fa’atere nei i te uiuira’a ē, ’ua māramarama te tamari’i i te fafaura’a o te bāpetizora’a. ’Ia pāpū maita’i iāna ē, e tūtava te tamari’i i te ha’apa’o i teie fafaura’a nā roto i te ha’apa’ora’a i te mau fa’auera’a, ’oia ato’a ’ia haere i te mau purera’a a te ’Ēkālesia.

E tītauhia ānei iā’u ’ia fa’ari’i i te parau fa’ati’a a te hoa fa’aipoipo nō te bāpetizo i te hō’ē tāne ’aore rā te vahine fa’aipoipo ? ’Ē. E ti’a i te hō’ē ta’ata tei fa’aipoipohia ’ia fa’ari’i i te parau fa’ati’a a tōna hoa fa’aipoipo hou ’oia e bāpetizohia ai.

Mai te peu ’aita te hō’ē metua i roto i te ’utuāfare i ineine nō te bāpetizora’a, e ti’a ānei iā’u e bāpetizo i te tahi atu mau melo o te ’utuāfare ’aore rā e tīa’i ’ia ineine te reira metua ? E mea maita’i a’e ’ia bāpetizo-’āmui-hia te mau melo o te ’utuāfare. Teie rā, mai te mea ’aita te hō’ē pae i ineine, e nehenehe te tahi mau melo e bāpetizohia mai te mea noa e hōro’ahia te parau fa’ati’a i hina’arohia.

E ti’a ānei ’ia fa’ataimehia te bāpetizora’a o te mau melo o te ’utuāfare, ē tae roa ’ia fa’ari’i te metua tāne i te autahu’ara’a a Aarona ’e ’ia rave ’ōna iho i te mau bāpetizora’a ? ’Aita. ’Aita te mau taea’e bāpetizo-’āpī-hia e fa’ari’i i te autahu’ara’a a Aarona i te mahana o tō rātou bāpetizora’a. E tītauhia nā mua roa ’ia uiuihia rātou e ’episekōpo ’e ’ia pāturuhia e te mau melo nō te pāroita.

E ti’a ānei iā’u e ha’api’i ’e e bāpetizo i te hō’ē ta’ata tei fa’a’ore i tōna parau melo nō te ’Ēkālesia ’aore rā tei tātarahia tōna parau melora’a ? E nehenehe te mau ta’ata tei fa’a’ore i tō rātou parau melora’a i roto i te ’Ēkālesia ’aore rā tei tātarahia tō rātou parau melora’a, ’ia riro-fa’ahou-hia mai ’ei melo nā roto i te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a. Mai te peu e hina’aro rātou ’ia ha’api’ihia rātou, ’a paraparau atu i te feiā fa’atere nō te autahu’ara’a ’e i tō ’oe peresideni misiōni nō ni’a i tō ’oe ti’ara’a i reira.

I roto i te hō’ē titi, te riro-fa’ahou-ra’a mai ’ei melo nā roto i te bāpetizora’a tei raro a’e ïa i te arata’ira’a a te te ’episekōpo ’aore rā a te peresideni titi. I roto i te misiōni, te riro-fa’ahou-ra’a mai ’ei melo tei raro ae ïa i te arata’ira’a a te peresideni misiōni. E fa’ari’i teie feiā fa’atere i te mau arata’ira’a nā roto mai i te Peresidenira’a Mātāmua, ’ia hina’arohia. ’Aita te mau misiōnare e fa’atere i te reira mau uiuira’a o te bāpetizora’a ’aore rā e fa’a’ī i te parau nō te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a. Teie rā, e nehenehe te hō’ē misiōnare e anihia ’ia rave i te bāpetizora’a.

E ’ere te mau melo tahito o te ’Ēkālesia ’o tei ’āmui mai i te feiā fa’afāriuhia. Nō reira, e nehenehe te mau misiōnare i te tahi taime e ha’uti i te hō’ē ti’ara’a faufa’a roa i roto i te tauturura’a ia rātou, ’ia ’oa’oa fa’ahou i te mau ha’amaita’ira’a nō te rirora’a ’ei melo nō te ’Ēkālesia.

E aha te tupu, mai te peu tē vai ra tā te hō’ē ta’ata hō’ē tai’o mahana i fa’ata’ahia nō te bāpetizora’a, ’aita rā i ha’apa’o i tāna mau tītaura’a ato’a ? ’A tīa’i ā i te fa’anaho i te hō’ē uiuira’a o te bāpetizora’a ē tae roa i te taime ’a ha’apa’o ai te ta’ata i tāna mau fafaura’a ’e ’ia pāhono i te mau tītaura’a o te bāpetizora’a. Hi’o « ’Ia tītau-ana’e-hia e fa’atāime i te bāpetizora’a » i roto i teie pene.

E aha te tupu, mai te peu e hina’aro nā ta’ata to’opiti ’ia bāpetizohia rāua, terā rā tē fa’aea ra rāua ma te fa’aipoipo ’ore ? ’Aita nā ta’ata to’opiti e fa’aea ’āmui ra i rāpae’au i te fa’aipoipora’a i ha’amanahia e te ture e nehenehe e bāpetizohia, ē tae roa i te taime ’a ora ai rāua i te ture nō te vi’ivi’i ’ore. Te aura’a ’eiaha rāua ’ia ora ’āmui fa’ahou—’ei tāne ’e vahine ’aore rā ’ei to’opiti nō te hō’ē ā ’āpeni—’aore rā, nō te tāne ’e te vahine, ’ia fa’aipoipohia rāua e ti’a ai. Tei roto ato’a i te reira, te fa’a’ohipara’a i te fa’aro’o e arata’i atu i te tātarahapara’a, mai tei fa’ata’ahia i roto Te Ha’api’ira’a Tumu ’e te mau Fafaura’a 20:37. ’Ua riro te fa’aipoipora’a i rotopū i te tāne ’e te vahine ’ei tuha’a faufa’a roa nō te fa’anahora’a a te Atua.

Tē ui nei nā uira’a 5 ’e te 6 i roto i te uiuira’a o te bāpetizora’a ē, ’ua rave a’ena ānei te hō’ē ta’ata i te hō’ē hara rahi ’aore rā ’ua ō ānei ’oia i roto i te hō’ē ha’amaruara’a tamari’i. E aha tā’u e rave ’ia pāhona ana’e mai te hō’ē ta’ata « ’ē » i te hō’ē o teie nā uira’a ? Mai te peu ’ua pāhonohia mai ’ē i te hō’ē o teie nā uira’a i roto i te uiuira’a o te bāpetizora’a, ’eiaha e fa’ahōhonu atu ā. ’Eiaha e ha’apāpū atu i te ta’ata ē, e fa’ati’ahia ’oia nō te bāpetizora’a. Nō te reira, ’a fa’a’ite atu i tō ’outou here ’e ’a fa’ata’a atu ma te ’ā’au marū ē, nā te hō’ē ta’ata pa’ari a’e te ferurira’a ’e te ’aravihi maita’i e paraparau ’e e tauturu atu iāna.

’A fa’atae atu i te hō’ē anira’a nō te uiuira’a o te bāpetizora’a i tō ’outou peresideni misiōni. Nāna ’aore rā nā te hō’ē o tōna nā tauturu e fārerei atu i te reira ta’ata. Hi’o Buka arata’i rahi, 38.2.8.7 ’e 38.2.8.8

E aha tā’u e rave mai te peu ’ua hāmanihia te hō’ē parau melora’a, hou ’a fa’a’īhia ai te parau nō te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’ara’a ? ’A fārerei atu i tō ’outou peresideni misiōni nō te mau arata’ira’a.

Ha’api’ira’a ta’ata hō’ē

’A feruri na, e aha tā ’oe e putapū mai te peu ’o ’oe te ta’ata e uiuihia ra. ’A feruri i te mau uira’a i muri nei ’e ’a pāpa’i i tō ’oe mau nino’a mana’o.

  • E nāhea te uiuira’a e riro ai ’ei taime hau ’ore nō ’oe ? E aha tā te ta’ata uiui e nehenehe e rave ’aore rā e parau nō te tāmarū ia ’oe ?

  • Mea nāhea tā ’oe hina’aro ’ia paraparau mai te ta’ata uiui ia ’oe ?

  • Mea nāhea tā ’oe hina’aro ’ia pāhono mai te ta’ata uiui ia ’oe, mai te peu e fa’a’ite ’oe i te pāpū ’ore ’aore rā i te māramarama ’ore ’aore rā mai te peu e fa’ī atu ’oe i te mau hara rahi ?

Hōho’a
bāpetizora’a

Te ’ōro’a bāpetizora’a

E ti’a i te ’ōro’a bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a ’ia riro ’ei taime pūai i te pae vārua nō te hō’ē melo ’āpī. E ti’a i te ’ōro’a bāpetizora’a ’ia tārenahia i te taime ’a fa’a’ī ai te hō’ē ta’ata i te mau mea e tītauhia nō te bāpetizora’a. ’A fa’ata’a atu e aha tei fa’anahohia ’e nō te aha. ’A paraparau nō ni’a i te ’ahu tano, nō te mau ’ahu ’uo’uo iho ā ra tā te ta’ata e ’ō’omo nō te bāpetizora’a.

E fa’anahohia te mau ’ōro’a bāpetizora’a nō te feiā fa’afāriuhia i raro a’e i te arata’ira’a a te ’episekōpora’a. Nā te ta’ata fa’atere misiōni pāroita (mai te peu ’ua pi’ihia hō’ē) ’aore rā te melo o te peresidenira’a o te pupu peresibutero tei fa’ata’ahia nō te ’ohipa misiōnare e fa’anaho ’e e arata’i i teie mau ’ōro’a. E fa’aau ’oia ’e te mau misiōnare rave tāmau. E ti’a i te mau ’ōro’a o te bāpetizora’a ’ia ravehia ma te ’ōhie, ’ia ha’apotohia ’e ’ia fa’auruhia i te pae vārua.

E ani i te hō’ē melo nō te ’episekōpora’a, i te hō’ē melo o te peresidenira’a o te Sōtaiete Tauturu, ’e hō’ē melo nō te pupu peresibutero (mai te peu ’aita ’oia e arata’i ra) ’ia tae mai i te ’ōro’a bāpetizora’a. ’Ia tāno ana’e, ’a ani i te feiā fa’atere nō te tahi atu ’āvirira’a, te feiā fa’atere o te feiā ’āpī, ’e te mau taea’e ’e mau tuahine aupuru (mai te peu ’ua fa’ata’ahia). ’A ha’a ’e te ta’ata e bāpetizohia ra nō te ani manihini i tōna mau hoa ’e tōna mau feti’i, ’ia tae mai i te ’ōro’a bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a.

’A feruri i te ani manihini i te tahi atu mau ta’ata ’o tā ’oe e ha’api’i nei. E tauturu teie mau ’itera’a ia rātou ’ia putapū i te Vārua ’e ’ia ha’api’i mai atu ā i te ’evanelia. I muri a’e i te ’ōro’a, ’a hi’o atu nō te ’āparau i tō rātou ’itera’a rau ’e e ani ia rātou ’ia ha’api’ihia.

Te hō’ē ’ōro’a bāpetizora’a e nehenehe e tu’uhia i te mau mea i muri nei :

  1. Pehe ’ōmuara’a

  2. Hō’ē parau poto nō te fa’ari’i-poupou-ra’a nā roto mai i te ta’ata fa’atere autahu’ara’a e arata’i i te ’ōro’a (nā te hō’ē melo nō te ’episekopora’a e peresideni e ti’a ai)

  3. Hō’ē hīmene ’īritira’a ’e hō’ē pure

  4. Hō’ē ’aore rā, e piti a’ora’a poto nō ni’a i te mau tumu parau o te ’evanelia, mai te bāpetizora’a ’e te hōro’a o te Vārua Maita’i

  5. Hō’ē hīmene tei mā’itihia

  6. Te bāpetizora’a

  7. Hō’ē taime nō te fa’aea tura noa nō te feiā tei ’āmui mai i roto i te bāpetizora’a, ’a tauihia ai te ’ahu mārō. (E nehenehe e ha’utihia ’aore rā e hīmenehia te mau hīmene purera’a ’aore rā te mau hīmene Paraimere i te reira taime. ’Aore rā, e nehenehe te mau misiōnare e hōro’a poto mai i te hō’ē fa’a’ite’itera’a nō te ’evanelia).

  8. Fa’a’itera’a i te mau ’itera’a pāpū o te mau melo ’āpī, mai te mea e hina’aro rātou

  9. Te hīmene ’ōpanira’a ’e te pure

  10. Pehe i muri a’e i te fa’aotira’a

Mai te peu e tārena ’oe i te hō’ē bāpetizora’a i te mahana sābati, ’a mā’ite i te hora ’eiaha te reira e fa’ataupupu atu i te mau purera’a e ravehia i te sābati.

Hōho’a
ha’amaura’a

Ha’amaura’a

E fa’ari’i te ta’ata i te ’ōro’a o te ha’amaura’a i muri noa mai i tōna bāpetizora’ahia (hi’o Te Ha’api’ira’a Tumu ’e te mau Fafaura’a 20:41). E fa’arirohia te hō’ē melo fa’afāriuhia ’ei melo nō te ’Ēkālesia i muri a’e i te rave-fa’aoti-ra’a-hia te ’ōro’a o te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a ’e i te pāpa’i-tano-ra’a-hia te reira.

E ravehia te mau ha’amaura’a i raro a’e i te arata’ira’a a te ’episekōpo. Teie rā, ’aita ’oia e rave i te uiuira’a ta’a ’ē nō te ha’amaura’a.

’A ha’a fātata atu ’e te ’episekōpo ’e te ta’ata fa’atere misiōni pāroita (mai te peu ’ua pi’ihia), nō te ha’apapū ē ’ua ha’amauhia te mau melo fa’afāriuhia. ’Ia ravehia te ha’amaura’a i te taime piri roa a’e i muri mai i te bāpetizora’a, i te mahana sābati i muri noa mai. Teie rā, e nehenehe te ’episekōpo, ’ei fa’a’otira’a ta’a ’ē, e fa’ati’a ’ia ravehia te ha’amaura’a i te taime o te ’ōro’a bāpetizora’a (hi’o Buka arata’i rahi, 18.8).

Tei mātauhia e ravehia te ha’amaura’a o te feiā fa’afāriuhia i roto i te purera’a ’ōro’a a te pāroita i reira rātou e fa’aea ai. E ani iho ā te ’episekōpo i te mau misiōnare tāne e tāvini nei i roto i te pāroita ’ia ’āmui mai i roto i te ha’amaura’a. Mai te mea e rave te hō’ē misiōnare i te ha’amaura’a, e tītau-ato’a-hia iāna te parau fa’ati’a a te peresideni misiōni (hi’o Buka arata’i rahi, 18.8.1). ’Ia ’āmui mai hō’ē a’e melo nō te ’episekōpora’a i te ’ōro’a.

E fa’a’ī i te parau bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a

E mea ti’a roa ’ia fa’a’ī-’oi’oi-hia te hō’ē parau melora’a i muri noa mai i te bāpetizora’ahia ’e te ha’amaura’ahia te hō’ē ta’ata. Nō ni’a i te reira mau pāpa’a parau i teie ’anotau, ’ua pāpa’i Moroni ē ’ia « tai’ohia [te mau melo ’āpī] i rotopū i te mau ta’ata o te ’ēkālesia a te Mesia ; ’e ’ua pāpa’ihia tō rātou mau i’oa, ’ia ha’amana’ohia ’e ’ia fa’a’amuhia rātou i te parau maita’i a te Atua, nō te tāpe’a ia rātou i ni’a i te ’ē’a ti’a » (Moroni 6:4).

’A ha’api’i ai ’oe i te hō’ē ta’ata e fa’aineine ra ’ia bāpetizohia, ’a ha’amata i te fa’a’ī i te parau nō te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a i ni’a i te fa’aaura’a rorouira ’Ia poro haere i tā’u nei ’Evanelia. ’A fa’ata’a atu ē, e fa’a’ohipahia teie parau nō te hāmani i te hō’ē parau melora’a. Tē vai ra i roto i te parau melora’a te mau ha’amāramaramara’a faufa’a roa nō ni’a i te mau ’ōro’a ’o tā te ta’ata i fa’ari’i. ’Ia taui ana’e te mau melo o te ’Ēkālesia i te vāhi fa’aeara’a, e fa’ataehia tō rātou parau melora’a i roto i tā rātou pāroita ’āpī, ’ia ti’a i te feiā fa’atere ’e te mau melo ’ia pāturu ia rātou.

I te taime ’a bāpetizohia ai ’e ’a ha’amauhia ai te melo ’āpī, ’a fa’atano i te parau ma te ha’amāramaramara’a nō ni’a i te ’ōro’a tāta’itahi, ’oia ato’a te ta’ata i rave i te reira. ’Ia oti ana’e ’oe i te fa’a’ī i te parau, ’a pāpa’i atu i te ha’amāramaramara’a i roto i te fa’aaura’a rorouira nō te ’Ia poro haere i tā’u nei ’Evanelia ’e ’a hāpono atu i te pāpa’i parau nō te pāroita nā roto i te rāve’a tāireuira. ’A fa’ari’i ai te pāpa’i parau o te pāroita i te parau, e hi’o fa’ahou ā ’oia i te reira ’e e hāmani ’oia i te hō’ē parau melora’a.

’Ia oti te parau melora’a i te hāmanihia, e fa’aineine te pāpa’i parau i te hō’ē parau ha’apāpūra’a nō te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a. E tu’urima te ’episekōpo i teie parau ha’apāpūra’a ’e e hōro’ahia atu te reira i te ta’ata.

E ti’a i te i’oa ’e te ’āpeni i ni’a i te parau melora’a ’e i ni’a i te parau ha’apāpūra’a ’ia tano i te parau fānaura’a, te parau tīvira, ’aore rā, te i’oa mana i teienei o te ta’ata.

Ha’api’ira’a ta’ata hō’ē ’e ha’api’ira’a ’e te hoa misiōnare

’A tai’o Mosiah 6:1–3 ’e Moroni 6:1–4. E aha te tū’atira’a o teie mau pāpa’ira’a mo’a ’e te tāpe’a-tano-ra’a i teie mau parau nō te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a ?

I muri a’e i te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a

Tāmau noa i te aupuru

’A tāmau noa i te fa’ahoara’a ’e i te pāturura’a i te mau melo ’āpī i muri a’e i tō rātou bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a. Tauturu ia rātou ’ia haere i te purera’a ’e ’ia patu i te mau tā’amura’a ’e te mau melo. ’A tai’o i te Buka a Moromona ’e ’o rātou, ’e ’a tauturu ia rātou ’ia fa’a’ite i te ’evanelia i tō rātou mau melo o te ’utuāfare ’e te mau hoa. ’A vauvau atu ia rātou te buka iti Tō’u ’ē’a nō te fafaura’a. ’A tāmau noa i te fa’a’ohipa i te fa’aaura’a rorouira o te ’Ia poro haere i tā’u nei ’Evanelia, nō te tāpa’o i tō rātou nu’ura’a i mua, mai te taera’a i te mau purera’a ’ōro’a ’e te mau ha’api’ira’a tā rātou i fa’ari’i.

Hōho’a
mau ta’ata e tauahi ra

I muri mai i te ha’apāpūra’a, ’a ha’api’i fa’ahou i te mau ha’api’ira’a misiōnare. Nā ’oe e rave te fa’aterera’a i te ha’api’ira’a. Teie rā, ’a fa’aau ’e te feiā fa’atere o te pāroita ’ia nehenehe te mau misiōnare pāroita ’aore rā te tahi atu mau melo ’ia ’āmui mai. ’A ha’api’i ai ’oe, ’a fa’aitoito i te mau melo ’āpī ’ia ha’apa’o i te mau tītaura’a ato’a i roto i te mau ha’api’ira’a.

I roto i te mau rurura’a fa’aaura’a tāhepetoma, ’a a’o atu e nāhea te mau melo te mau melo e nehenehe ai e turu i te feiā tei fa’afāriu-’āpī-hia ’e i te tauturu ia rātou ’ia vai itoito noa i roto i te ’Ēkālesia. ’A fa’anaha e nā vai e vauvau atu i te reira i te feiā fa’atere o te mau pupu ’aore rā o te ’āvirira’a. ’A fa’aau i te ’āmuira’a mai o te tahi atu mau melo ’a ha’api’i fa’ahou ai ’oe i te mau ha’api’ira’a. E ani ’ia fa’ata’ahia te mau taea’e aupuru (’e mau tuahine aupuru nō te mau vahine).

I muri a’e i te ha’amaura’ahia te hō’ē tāne, e nehenehe ’oia e fa’ari’i i te Autahu’ara’a a Aarona mai te mea ’ua taehia tōna matahiti e 12 i te hope’a matahiti. Tei raro a’e te mau fa’atōro’ara’a i te autahu’ara’a a Aarona i te arata’ira’a a te ’episekōpo (hi’o Buka arata’i rahi, 38.2.9.1).

Mai te mea e tano, ’a tāu’aparau tā’amu noa ’e te feiā tā ’oe i ha’api’i i te roara’a o tō ’oe orara’a. ’A turu ia rātou ’ia fa’ari’i i te mau ha’amaita’ira’a ato’a o te ’evanelia a Iesu Mesia.

Hōho’a
Elder Gerrit W. Gong

« ’Ia haere mai tātou ma te ’ā’au paruparu ’e te vārua ’oto, e nehenehe tātou e ’ite mai i te hō’ē reo ia Iesu Mesia ’e ’ia fa’a’atihia e tōna nā rima hāro’aro’ara’a ’e te pāruru. Tē pūpū nei te mau ’ōro’a mo’a i te tā’amura’a i te hō’ē fafaura’a ’e i « te mana nō te huru Atua » nō te ha’amo’a i te hina’aro ’ōroto ’e te ’ohipa i rāpae [Te Ha’api’ira’a Tumu ’e te mau Fafaura’a 84:20]. Ma tōna hāmani maita’i o te ’ā’au ’e tōna fa’a’oroma’ira’a roa, ’ua riro tāna ’Ēkālesia ’ei vāhi ha’apūra’a nō tātou » (Gerrit W. Gong, « E vāhi i roto i te fare tīpaera’a », Liahona, Me 2021, 27).

Tauturu i te mau melo ’āpī ’ia ’āmui mai i roto i te mau ha’amaita’ira’a o te hiero

E nehenehe te mau melo tei ti’ahia tō rātou matahiti tano e fa’ari’i i te parau fa’ati’a nō te hiero, ’o te fa’ati’a ia rātou ’ia bāpetizohia nō tō rātou mau melo o te ’utuāfare tei pohe (hi’o Buka arata’i rahi, 26.4.2). E fa’ari’i rātou i teie parau fa’ati’a nā roto mai i te ’episekōpo. ’A fa’aitoito ’e ’a tauturu i te mau melo ’āpī ’ia fa’ari’i i te hō’ē parau fa’ati’a nō te hiero i te taime tano. I te vāhi e mea fātata mai te hiero, ’a feruri i te ani manihini i te mau melo ’āpī, i te hō’ē hora tano, ’ia nehenehe ia rātou e bāpetizo i tō rātou mau tupuna i pohe.

I roto i te mau rurura’a fa’aaura’a tāhepetoma, ’a fa’anaho nā vai e vauvau atu i te mau melo ’āpī, te ta’ata fa’atere nō te ’ohipa hiero ’e te ’ā’amu ’utuāfare o te pāroita. E nehenehe teie ta’ata fa’atere e tauturu ia rātou ’ia fa’ari’i i te mau ha’amaita’ira’a o te hiero, ma te ravera’a rātou iho i te mau fafaura’a o te hiero.


Mana’o nō te ha’api’i ’e nō te rave

Ha’api’ira’a ta’ata hō’ē

  • ’A tāpura i te mau fifi tā te hō’ē ta’ata nō te bāpetizora’a e fārerei atu. Nō te aha e mea faufa’a ’ia putapū te ta’ata nō te bāpetizora’a i te here ’e te auhoara’a o te mau melo o te ’Ēkālesia ?

  • ’A tītau i te ’ite o te Moroni 6 ’e Te Haʼapiʼiraʼa Tumu ’e te mau Fafaura’a 20:68, 69. E aha tā ’oe i ha’api’i mai nā roto i teie nei mau ’īrava nō ni’a i te tauturura’a i te ta’ata ’ia fa’aineine nō te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a ? Pāpa‘i i te mea tā ’oe i ha’api’i mai. ’A fa’a’ite i tō ’oe mana’o i tō ’oe hoa misiōnare i te taime ha’api’ira’a ’e te hoa misiōnare.

Ha’api’ira’a ’e te hoa misiōnare, ’e tāuiuira’a hoa

  • ’Ua fa’ata’a mai te peresideni Henry B. Eyring nō te aha e mea faufa’a rahi te mau fa’aturera’a o te ’evanelia. ’A tāu’aparau i te parau a’o i muri nei. Nāhea ’oe ’ia fa’aitoito i te ta’ata ’ia hina’aro e ha’apa’o i teie mau fa’aturera’a ?

    « ’Ua ha’amau te Fatu i tāna mau ture ’ia nehenehe iāna e ha’amaita’i ia tātou. ’A feruri na i teie mau ha’amaita’ira’a : ’Ua fafau ’oia i te feiā tei ha’apa’o i te mau ture i te tauturura’a a te Vārua Maita’i. ’Ua fafau ’oia i te hau i te ta’atai iho. ’Ua fafau ’oia i te fana’ora’a nō te fa’ari’i i te mau ’ōro’a mo’a i roto i tōna fare. E ’ua fafau ’oia i te feiā ’o tē fa’aoroma’i ma te orara’a i tāna mau ture ē, e roa’a ia rātou te ora mure ’ore […]

    « Nō te mea ’ua here tātou i te ta’ata tā tātou e tāvini nei, e hina’aro tātou pā’āto’a e rave maita’i atu ā i te fa’ati’ara’a i te mau tamari’i a tō tātou Metua i te ao ra i te ha’apa’ora’a ’e i te māra’a ’o tā rātou e hina’aro nō te fa’ari’i i te mau ha’amaita’ira’a ato’a a te Fatu […]

    « … E ha’amata ’outou ma te pārurura’a i te mau ture a te Fatu ma te ateate ’e ma te fe’ā’ā ’ore. ’E e rahi noa atu te ao nei i te fa’aātea ’ē atu ’e i te fa’a’ō’o’o i te reira, e ti’a ia tātou ’ia rahi atu ā i te itoitora’a nō te ha’apa’o i te mau ture (« Standards of Worthiness [Te mau ture nō te ti’amāra’a] », Ha’api’ipi’ira’a mātāmua nā te feiā fa’atere o te ao nei, Tēnuare 2003, 10–11).

  • ’A hi’o fa’ahou i te mau uira’a nō te uiuira’a o te bāpetizora’a. ’A feruri e nāhea ’oe ’ia tātara i te mau tupura’a ’ohipa mai teie i muri nei :

    • ’Aita te ta’ata i parau mai ’oe tei roto ’oia i te tau hi’opo’ara’a nō te hō’ē hara rahi.

    • ’Aita te ta’ata i fa’ari’i i te pāhonora’a i tāna pure e fa’a’ite ra ē, e peropheta Iosepha Semita.

    • ’Ua puhipuhi te ta’ata i te ’ava’ava e piti mahana i teienei.

    • ’Aita te ta’ata i pāpū roa ē, ’ua fa’ari’i ānei ’oia i te hō’ē pāhonora’a i tāna mau pure.

    • ’Ua ’ite te ’utuāfare i te mana’o fa’ahepo nā roto mai i te mau hoa ’e ’aita i pāpū roa ’ua ineine ānei nō te bāpetizora’a.

  • ’A hi’o fa’ahou i te parau bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a. Nō te aha e mea ti’a ia ’oe ’ia hōro’a mai i te mau ha’amāramaramara’a tano ’e te hope roa ?

’Āpo’ora’a mata’eina’a, ’āmuira’a ārea misiōnare ’e ’āpo’ora’a feiā fa’atere misiōni

  • ’A hi’o fa’ahou i te faufa’a nō te uiuira’a o te bāpetizora’a. ’A tāu’aparau e nāhea te mau misiōnare e nehenehe ai e tauturu i te ta’ata ’ia fa’aineine nō te uiuira’a.

  • ’A tāu’aparau e nāhea i te fa’a’ohipa i te mau ’ōro’a nō bāpetizora’a ’e ha’amaura’a, ’ei rāve’a nō te mā’imira’a.

Feiā fa’atere misiōni ’e nā tauturu misiōni

  • E ha’a ’e te feiā fa’atere o te autahu’ara’a ’e te feiā fa’atere o te ’āvirira’a o te fenua nō te ha’apāpū ē, te fa’a’ohipa ’aravihi nei rātou i te parau fa’a’ite Te nu’ura’a mua i ni’a i te ’ē’a nō te fafaura’a.

  • ’A ha’api’i i te feiā fa’atere mata’eina’a, te feiā fa’atere ārea ’e mau tuahine ha’api’ipi’i e nāhea i te fa’aineine i te ta’ata nō te uiuira’a o te bāpetizora’a. E ani ia rātou ’ia ha’api’ipi’i i te tahi atu mau misiōnare nō te fa’aineine i te ta’ata nō teie uiuira’a.

  • ’A ha’api’i i te feiā fa’atere mata’eina’a ’e te ārea nāhea ’ia fa’atere i te mau uiuira’a o te bāpetizora’a.

  • ’A ha’api’i e nāhea ’ia pāhono i roto i te uiura’a o te bāpetizora’a, ’ia fa’a’ite ana’e mai te hō’ē ta’ata ē, ’ua rave ’oia i te hō’ē hara rahi.

  • ’Ia ti’a ana’e i te reira, ’a haere atu i te mau ’ōro’a bāpetizora’a nō te mau melo ’āpī. ’A paraparau i te mau melo ’āpī ’e ’a ha’api’i mai nō ni’a i tō rātou fa’afāriura’a. ’A fa’a’ite i te mea tā ’oe i ’apo mai i tō ’oe hoa misiōnare ’e i te mau misiōnare.