Het Nieuwe Testament in context
Jeruzalem in de tijd van Jezus Christus
Kom meer te weten over de stad die zo’n belangrijke rol in de bediening van de Heiland speelde.
Christus treurt over Jeruzalem, Gary Smith
De stad Jeruzalem stond in de eerste eeuw centraal in het Joodse leven en was de plek waar enkele van de belangrijkste gebeurtenissen uit het leven en de bediening van Jezus Christus plaatsvonden.
Zo staat er in de evangeliën in het Nieuwe Testament dat Jezus Jeruzalem vaak bezocht om de Joodse pelgrimsfeesten bij de tempel bij te wonen (waar Hij vaak in de voorhoven onderwees).1 Ook bracht Hij de laatste week van zijn aardse leven in de stad door terwijl Hij Zich op het Pascha voorbereidde.2 In die omgeving hield Jezus zijn laatste openbare redevoeringen, kwam Hij in conflict met de plaatselijke autoriteiten, had Hij zijn laatste avondmaal met de discipelen, leed en bad Hij in Gethsémané, en onderging Hij de beproeving, mishandeling en kruisiging die uiteindelijk tot zijn dood, begrafenis en opstanding leidden.
Omdat Jeruzalem de plek was waar deze cruciale gebeurtenissen uit het leven en de zending van Jezus plaatsvonden, kan het voor onze studie van de evangeliën nuttig zijn om te weten hoe deze stad er in de Romeinse tijd uitzag.
De stad onder Herodes de Grote en zijn opvolgers
Het Jeruzalem dat Jezus gekend zou hebben, heeft weinig weg van de stad die toeristen tegenwoordig zien, maar door Schriftuurlijke verslagen, historische bronnen en archeologische opgravingen is het mogelijk om een fascinerende reconstructie van Jeruzalem in de eerste eeuw te maken.3
In tegenstelling tot het dorp Galilea, waar Jezus het grootste deel van zijn bediening doorbracht,4 was Jeruzalem een rijke en indrukwekkende stad die door Herodes de Grote en zijn opvolgers was gerenoveerd met de nieuwste Romeinse bouwstijlen, technologie en voorzieningen. De stad had onder andere:
-
De grandioze tempelberg, waar Joodse pelgrims uit het hele Middellandse Zeegebied de God van Israël in de tempel konden aanbidden. Jezus ging uiteraard ook naar de tempel toen Hij Jeruzalem bezocht.5
-
Een reeks muren en vestingwerken (zoals de burcht Antonia) om de stad te beschermen.
-
Amusement, zoals een theater en een paardenrenbaan.
-
Een systeem van aquaducten waardoor de stad genoeg water kreeg om in de toenemende behoeften van de inwoners en de constante toestroom van bezoekers te voorzien.
-
Verschillende baden – zoals het bad van Bethesda in het noorden en het bad van Siloam in het zuiden – voor de rituele onderdompeling van Joodse pelgrims die regelmatig naar de stad kwamen om de feestdagen te vieren die in de Tora werden beschreven. Jezus bezocht deze baden ook.6
De beneden- en bovenstad
Het oudste en levendigste deel van Jeruzalem in deze tijd was de benedenstad, ten zuiden van de tempelberg. Daar waren drukke marktpleinen, overvolle straten, pelgrimsherbergen en zowel woningen voor de gewone inwoners van Jeruzalem als grotere huizen voor de meer vooraanstaande mensen.
In het westen lag de bovenstad, het hoogstgelegen en rijkste deel van Jeruzalem. Hier had Herodes zijn extravagante villa laten bouwen (met twee woonvleugels, lusthoven en baden) en probeerde de elite van Judea zich aan de Romeinse aristocraten te spiegelen.
Deze rijke families, waaronder de gezinnen van de priesters die in de tempel van Jeruzalem werkzaam waren, woonden in stadsvilla’s die versierd waren met muurschilderingen in de Pompeiaanse stijl, mozaïekvloeren met bloempatronen en geometrische motieven, en prachtige tuinen. Ze aten in Romeinse triclinia (ruimtes waar men tijdens banketten op banken kon liggen) verfijnde gerechten en geïmporteerd voedsel.
De laatste dagen van Jezus in Jeruzalem
Omdat deze aristocratische levensstijl grotendeels werd bekostigd uit de tienden die aan de priesterfamilies werden betaald en uit de opbrengsten van de tempeleconomie, veroordeelde Jezus Christus openlijk de bovenklasse van de stad wegens hun uitbuiting van de armen, hun uiterlijk vertoon van rijkdom en macht, en hun behandeling van de gemarginaliseerden in de Joodse samenleving.7
Deze strijd met de plaatselijke aristocratie leidde tot de gebeurtenissen aan het einde van Jezus’ leven, die zich in Jeruzalem ontvouwden.
Tijdens zijn laatste avond at Jezus samen met zijn discipelen zijn laatste avondmaal in een woning ergens in de stad (ondanks de traditionele locatie op de westelijke heuvel, is het mogelijk dat het laatste avondmaal in een bescheiden huis in de benedenstad plaatsvond). Vervolgens trok Hij Zich terug in een tuin buiten de stadsmuren op de Olijfberg, Gethsémané, ofwel ‘de plek van de olijfpers’, waar Hij zwaar leed en gearresteerd werd. Vervolgens werd Hij door de plaatselijke priesterlijke autoriteiten in een van de huizen van de rijken in de bovenstad berecht voor godslastering.
De volgende ochtend werd Jezus berecht door de Romeinse prefect, Pontius Pilatus (waarschijnlijk in het paleis waar Herodes de Grote had gewoond). Jezus werd vervolgens gedwongen om zijn kruis te dragen naar een plek buiten de stadsmuren waar Hij publiekelijk gekruisigd zou worden, Golgotha, ofwel ‘de schedelplaats’ (waarschijnlijk in de buurt van een verlaten steengroeve ten noordwesten van de stad).8 Na zijn dood werd Jezus door zijn volgelingen in een nabijgelegen graf gelegd, waar zijn lichaam bleef liggen tot zijn heerlijke opstanding op de derde dag.9
Hoewel we niet alle precieze locaties kennen waar Jezus zijn laatste week heeft doorgebracht, kan meer begrip van de belangrijkste kenmerken en de stadsstructuur van Jeruzalem in de eerste eeuw ons waardevolle inzichten geven bij onze studie van de evangeliën, de gebeurtenissen in de laatste dagen van Jezus tot leven brengen, en ons dichter tot Hem brengen wanneer we de kracht van zijn verzoening in de Heilige Stad voelen.