“Pagtukod og balik sa Akong Kinabuhi human sa Diborsyo,” Liahona, Septyembre 2020
Sa Digital Lamang
Pagtukod og balik sa Akong Kinabuhi human sa Diborsyo
Sa dihang mibiya ang akong bana, nagsinati ako og kinabuhi isip usa ka walay bana nga inahan nga may 10 ka mga anak nga nagtan-aw ngari kanako alang sa mga tubag.
Tulo ug tunga ka tuig ang milabay, ang akong 29 ka tuig nga kaminyoon sa templo natapos sa diborsyo. Ang akong kinabuhi kutob niana nga panahon nasentro sa Simbahan, sa akong bana, sa akong mga anak—walo nga nagpuyo gihapon sa balay—ug duha ka mga apo. Isip resulta sa diborsyo, ang akong kinabuhi nausab sa paagi nga dili nako mahunahuna.
Sukad niana ako nahimong usa ka inahan nga walay bana naningkamot sa pagtubag sa mga panginahanglan sa lima ka batang mga lalaki nga nalambigit og maayo sa mga sport, usa ka tin-edyer nga anak nga babaye, ug duha ka hamtong nga mga anak kinsa nagtrabaho samtang nag-eskwela. Sa unang mga bulan sa among panagbulag, gibati ko ang pag-inusara, nawad-an og paglaum, ug kasagaran sobra sa kaguol. Ako yanong nasanapan sa tanan nga mga buluhaton ug mga responsibilidad nga nahulog ngari kanako. Sa unsa nga paagi ang akong diborsyo makaapekto sa mga bata? Aduna pa kaha silay bisan unsa nga pagsalig sa kaminyoon? Makahimo pa kaha kami pag-usab og usa ka “hangtud sa hangtud” nga pamilya?
Ang akong kinabuhi isip walay bana nga inahan nangayo og daghan, ug nakakat-on ako sa pagbuhat og mga butang nga wala gayud nako mahimo kaniadto. Ang akong mga anak, usab, nakakat-on sa pagdawat og mas dagkong mga responsibilidad nga usahay ako nangandoy nga unta dili sila kinahanglan nga mopas-an. Taliwala sa ubang mga butang, among nakat-unan ang mahitungod sa pag-ayo og mga sistema sa pagbu-bo sa mga tanom, mga kabinet, ug panaod og tubo. Usa ka adlaw gihunahuna ko ang daghang mga ayohunon nga gikinahanglan gihapon sa akong balay ug milingkod ug mihilak. Ako walay kwarta alang sa mga ayohunon, ug dili ako makamao kon unsaon pagbuhat niini sa akong kaugalingon.
Bisan og ang kinabuhi isip usa ka inahan nga walay bana mahagiton, akong nakat-unan nga ang Langitnong Amahan wala magpaabut kanako sa pagbuhat niini nga mag-inusara. Samtang nagkadako ang akong pagsalig diha Kaniya, nakaplagan ko ang kahupayan ug suporta pinaagi sa mahalarong pagpuyo sa ebanghelyo, matinabangon nga mga miyembro sa ward, ug usa ka tinguha sa pagpangita alang sa kaayohan sa akong kinabuhi.
Pagpahimutang sa Akong Pundasyon sa Ebanghelyo
Pagpabilin nga aktibo. Samtang dugang nga mga responsibilidad miabut diha kanako, nagtubo ang akong pagbati sa usa ka panginahanglan sa pagtimbang-timbang og usab kon hain ako nagbarug sa pagpuyo sa ebanghelyo. Tingali ako mihimo diha dayon og usa sa akong labing importante nga mga desisyon: Ako magpabilin nga aktibo diha sa Simbahan ug motambong og mga kalihokan sa ward, bisan kon moadto ako nga mag-inusara o mobati nga dili komportable nga nag-inusara sa pag-apil. Bisan og ako walay bana, kini nga desisyon mitabang kanako nga mopadayon sa pagbati nga kabahin sa mas dako nga pamilya sa ward.
Pagbasa sa mga kasulatan. Bisan tuod ako nagbasa sa Basahon ni Mormon sa tibuok nakong kinabuhi, sukad sa diborsyo nagbasa ako niini sa matag adlaw. Ang mga kasulatan mihatag og bag-ong kahulugan alang kanako. Kini naghupay ug naggiya kanako. Kini midala kanako nga mas maduol ngadto sa Langitnong Amahan. Kini naghatag kanako og mga tubag.
Usa ka gabii, human og tambong sa usa ka fireside kabahin sa mga relasyon, mipauli ko nga mibati pag-ayo og kabakikaw. Naglagot ko nga maghunahuna sa akong kaugalingon isip usa ka diborsyada nga babaye. Human sa akong pag-ampo, akong gikuha ang Basahon ni Mormon, ug ang unang kasulatan nga akong gibasa miingon: “Ug karon … , nagtan-aw nga ang atong maloloy-on nga Dios naghatag kanato og daghan kaayo nga kahibalo mahitungod niini nga mga butang, ato siya nga hinumduman … ug dili iduko ang atong mga ulo, kay kita dili mga sinalikway” (2 Ne. 10:20). Samtang ako mipadayon sa pagbasa, ang Espiritu Santo nakahimo sa paghatag kanako og pipila ka personal nga panudlo. Ang akong gibati nga mensahe ngari kanako mao nga ang mga butang lahi na karon apan nga ako pagagiyahan ug nga ang Ginoo mihinumdom kanako.
Akong gibati pag-usab ang pagkaila sa Dios kanako ug sa akong sitwasyon, ug akong gibati ang Iyang gugma. Ako dili kinahanglan nga moduko sa akong ulo sa kaulaw tungod kay ako diborsyada. Oo, pipila ka mga butang nausab sa akong kinabuhi, apan ang mahangturong mga baruganan mao gihapon. Kon ako magpabilin nga suod ngadto sa Langitnong Amahan, ang tanang gisaad nga mga panalangin mahimo gihapon nga ako. Mapasalamaton ako nga akong giabli ang akong mga kasulatan nianang gabhiona.
Pagsunod sa mga sugo. Ang kinitaan sa among pamilya mikunhod pag-ayo atol sa proseso sa diborsyo, ug kami naglisud pag-ayo sa kwarta. Nag-atubang ako og malisud nga sitwasyon kon mobayad ba og ikapulo nga klaro man nga walay igo nga kwarta sa pagpakaon ug pag-atiman sa akong dako nga pamilya ug sa paghimo sa gikinahanglan nga mga pag-ayo sa balay. Ako nangayo og tambag gikan sa akong mga lider sa pagkapari ug nasayud sa akong tubag. Ako mihukom nga mobayad ako og eksakto nga ikapulo. Nagtuo ko nga kining nag-inusarang buhat sa hugot nga pagtuo moabli sa tamboanan sa langit, kay daghang mga panalangin ang gibu-bu sa among pamilya. Samtang ako mapasalamaton kaayo alang sa tabang gikan sa uban, nakita ko usab ang akong kaugalingon nga nanlimbasug sa pagpalambo og pagkamapainubsanon ug pagkamabination, tungod kay ang akong pamilya wala gayud kaniadto nanginahanglan og tabang. Ang akong unang biyahe ngadto sa balay tipiganan sa bishop miresulta og mga luha, apan akong gipangayo gikan sa Ginoo unsay Iyang gusto kanako nga makat-unan gikan sa kasinatian. Gawas nga nakigbisog sa garbo, ako nakakat-on og daghan mahitungod sa gugma ug sa katuyoan alang sa programa sa welfare. Bisan tuod kami wala na magkinahanglan og tabang sa welfare, ako mapasalamaton alang niana nga kasinatian.
Pagdawat og calling. Sa hapit na ang legal nga mga papeles itala alang sa diborsyo, ang among kapangulohan sa Relief Society gi-organisar pag-usab, ug ako gitawag nga mahimong sekretarya. Ang among bag-ong presidente sa wala madugay miingon kanako nga ang akong ngalan miabut nganha kaniya samtang siya namalandong didto sa templo. Sa paghinumdom, akong nakita nga ang Langitnong Amahan mibutang kanako sa sitwasyon nga makadawat og mahigugmaon nga tabang, kamaloyloy-on, ug kabalaka gikan sa akong mga sister diha sa kapangulohan atol niadtong makaugtas nga mga adlaw atol ug human sa diborsyo.
Ang akong trabaho sa Relief Society nagkinahanglan kanako sa pag-andam og sinemana nga mga balita ug pipila ka binulan nga mga report. Misugod ako sa pag-angkon og mga kahanas sa computer. Samtang ako nagbuhat sa akong uban nga mga buluhaton, usahay ako midumala og mga miting ug nakita ang akong mga kahanas sa pagpangulo nga naglambo usab. Ang akong pagsalig sa kaugalingon mitubo. Sa dihang ako kinahanglan nga mobalik og trabaho pag-usab isip usa ka nurse human sa daghang katuigan nga nawala gikan sa propesyon, akong nadiskobrehan nga gikinahanglan sa trabaho ang mga kahanas sa computer, ug mapasalamaton ako alang sa tanan nga akong nakat-unan pinaagi sa akong calling. Ang akong gipalambo nga mga kahanas mitabang kanako nga mas masaligon sa pagbalik ngadto sa pagtrabaho.
Pagkabig diha sa Akong Pamilya sa Ward
Pakigtambag uban sa akong bishop. Ako miabut sa pagpasalamat sa giya sa akong bishop sa pagtabang kanako sa paghimo og pipila ka maayong mga desisyon. Gisusi niya kanunay ang among pamilya ug gisiguro nga ako maayo ra ug ang akong pamilya maayo nga pagkaatiman. Siya ang akong kaabag sa temporal ug espiritwal nga paagi.
Usa ka adlaw ako gitawag sa bishop ngadto sa iyang opisina ug nakighisgot uban kanako sa matag usa sa akong mga anak, sa tagsa-tagsa, aron mahibaloan kon unsa ang ilang kahimtang. Mihimo kami og plano sa pagsiguro nga ang matag usa sa akong anak nga mga lalaki makadawat og suporta sa pagkapari pinaagi sa ilang korum ug mga lider sa auxiliary. Gihisgutan usab niya ang akong pinansyal nga sitwasyon ug gisiguro nga kami adunay pagkaon sa balay, ug sa dihang miabut ang Pasko gisusi niya pagbalik sa pagsiguro nga kami adunay usa ka butang nga ikaregalo sa mga bata.
Gawas sa pagtabang sa akong mga anak, siya mihatag kanako og mga panalangin sa pagkapari ug mitabang kanako sa pag-usisa sa akong bag-o nga tahas isip usa ka sister nga walay bana. Unsa ka makahupay kadto nga mahibalo nga ako adunay suporta kaniya.
Pagsalig sa mga home teacher. Sa dihang si Brother Mark ug ang iyang mga anak nga lalaki gitawag nga mag-home teach sa among pamilya, siya mipahayag sa iyang tinguha sa pagserbisyo sa akong pamilya. Sa kadugayan ako miabut sa pagsabut sa kalig-on sa iyang pasalig. Siya misusi kanamo kanunay ug mangutana mahitungod sa among semana. Siya nakighigala sa matag bata ug gihinumduman ang ilang mga adlaw nga natawhan. Iyang gihatagan sila og mga panalangin sa pagkapari sa dili pa magsugod ang matag tuig nga ting-eskwela. Nagpakitambag siya kanako mahitungod sa mga leksyon nga iyang gidala sa matag bulan, dayon nagdapit siya namo sa pagluhod aron mag-ampo uban kaniya ug sa iyang anak nga mga lalaki sa dili pa sila mobiya. Mapasalamaton ako alang niining matinud-anong mga home teacher kinsa mihatag og pagkapari nga suporta alang sa akong pamilya.
Usahay ako magsugod sa pagkalisang ug maghunahuna nga ako kinahanglang mobalhin gikan sa among panimalay nga ingon og mahal kaayo nga atimanon bisan tuod ang akong mga anak ug ako, uban sa tambag sa pagkapari, nakahukom nga kini labing maayo namo nga magpabilin sa among panimalay ug magpadayon sa pagpuyo uban sa among mga higala ug sa among pamilya sa ward. Sa maong mga panahon, ang akong home teacher mopahinumdom kanako sa mga rason sa among pagpili nga magpabilin; niana sa labing minos kausa sa usa ka tuig siya makigsabut og pipila ka mga kaigsoonang mga lalaki sa pag-adto sa balay sa paghimo sa gikinahanglan nga mga pag-ayo, paglimpyo sa nataran, pag-ayo sa mga pamu-bo sa mga tanom, pagpamintal, ug pagtabang kanamo sa pag-atiman sa among panimalay.
Pagpasalamat sa akong mga sister sa ward. Ang unang duha ka tuig human sa akong diborsyo, gilibutan ako sa matinabangon ug mahigugmaong mga higala diha sa kapangulohan sa Relief Society. Mihilak sila uban kanako, mikatawa sila uban kanako, ug mibati ako og kasuod ngadto kanila. Pinaagi sa akong calling ako nakaamgo og pipila sa mga panginahanglan sa akong mga sister sa ward, ug ang paghatag og serbisyo ngadto kanila nakatabang kanako sa paghupot sa akong panglantaw ug nakakaplag og pagkaayo sulod sa akong kaugalingong kasingkasing.
Ubang mga panalangin miabut. Ang akong mga higala diha sa kapangulohan, nabalaka mahitungod sa akong unang Adlaw sa Valentine nga wala ang akong bana, mipadala og usa ka nindot kaayong pagkaputos nga regalo, nga naghulat kanako sa dihang ako miabut sa balay gikan sa trabaho. Sa laing panahon sila mihimo kanako nga “reyna og usa ka adlaw.” Gihangyo ako sa pagtambong og sayo sa buntag nga miting. Sa dihang ako miabut, usa ka sister nagpaabut sa pagmanicure kanako. Duha ka mga higala mianha sa pagpanindot sa akong buhok. Dayon gisultihan ako nga moadto kami og paniudto ug mag-shopping. Mipalit sila og usa ka bag-ong sinina alang kanako, ang una nga akong naangkon sukad sa diborsyo. Naghingapin ang akong pasalamat, ug akong gibati ang gugma sa Manluluwas pinaagi sa mga gihimo niini nga mga sister.
Pagkaplag sa Kalipay
Paglibut sa akong kaugalingon uban sa katahum. Ang ika-13 nga artikulo sa hugot nga pagtuo nagsugyot nga kita magtinguha niana nga maayo. Ang musika nahimong usa ka gamhanang impluwensya sa among panimalay, ilabi na sukad sa diborsyo. Akong gibati nga mas duol ngadto sa Langitnong Amahan ug ni Jesukristo pinaagi lamang sa pagpaminaw sa sagrado nga musika. Ako mibasa og maayong mga libro ug mitambong og nindot nga mga dula sa entablado. Usahay ako motan-aw og sine o magdula sa akong kaugalingon, ug akong nakita nga ako makabaton og maayo nga panahon bisan kon ako mag-inusara. Sa ubang mga panahon ako mangita og usa ka higala o sakop sa pamilya sa pagkuyog kanako.
Pagpalambo og bag-ong mga panaghigala. Isip usa ka bag-ong walay bana nga sister, ako nakamatikod sa duha ka mga sister nga biyuda diha sa akong ward ug laing tulo nga bag-ohay nga nagdiborsyo, ug nahimo kaming suod nga mga higala. Kami mag-uban kanunay, kasagaran Biyernes sa gabii. Ang among mga panahon sa panag-uban nakatabang kanamo nga magkasuod. Nagsuporta ug nag-awhag kami sa usag usa. Nag-uban kami og kalingaw. Usa ka sister sa ward, kinsa usa ka therapist, usahay makigkita kanamo ug nagtabang kanamo nga makasabut sa among mga pagbati ug sa pag-atubang sa among mga hagit. Among tan-awon ang positibo nga bahin sa malisud nga mga sitwasyon sa matag sister. Ug ang matag usa kanamo, sa usa ka higayon o sa lain, nakapahayag sa hunahuna nga ang among mga kalisud midala kanamo ngadto sa bag-ong ang-ang sa espiritwal nga kasuod ngadto sa atong Langitnong Amahan. Bisan og kami wala mopili sa among malisud nga mga sitwasyon, among giila ang mga panalangin nga midagayday ngari sa among mga kinabuhi agi og resulta.
Pagtambong sa templo. Ang templo mao ang usa ka dapit sa kaayo ug katahum, ug nasayud ako nga ako abi-abihon didto. Bisan og ang pagtambong sa templo magdala og sakit nga mga panumduman sa gilapas nga mga pakigsaad, ako nahupay sa pagkasayud nga ang tanang gisaad nga mga panalangin diha sa templo sa katapusan maako pag-usab kon ako mohimo sa akong bahin nga magpabiling matinuoron ug matinud-anon. Ako nakaamgo nga ako ug ang akong mga anak, kinsa natawo sa pakigsaad, sa gihapon mga manununod sa tanang mga panalangin sa usa ka katawhan sa pakigsaad. Tungod niining matam-is nga mga kasigurohan, ako nakakat-on nga mobati og kalinaw ug kalipay samtang anaa sa templo.
Nagsinati og kalipay. Si Matt, ang akong kinamanghurang anak nga lalaki, ug ako parehas og adlaw nga natawhan. Siya mo 8, ug ako padulong mo 50. Si Matt gusto nga magpabunyag sa iyang igsoon nga lalaki sa among adlaw nga natawhan, busa ang among home teacher migahin og panahon sa pagtudlo sa akong mga anak nga lalaki kon unsaon sa pagpahigayon sa ordinansa ug sa wala madugay mitambong sa serbisyo. Human sa bunyag, si Matt gikumpirmahan sa kinamagulangan sa among pamilya, usa ka minyo nga igsoong lalaki.
Atol sa programa ang tanan nga 10 kong mga anak, uban sa duha ka mga kapikas ug duha ka mga apo, mibarug ug mikanta sa “Mga Pamilya Mahimong Manag-uban sa Kahangturan.” Usa kadto ka higayon nga kanunay nakong hinumduman. Ang akong mga pagbati sa pasalamat alang sa ebanghelyo ug ang kabuhong sa espiritwal nga mga panalangin nga miabut ngari kanako sa pagtabang kanako, pagpaluyo kanako, ug pagtudlo kanako mipuno sa akong kasingkasing. Samtang ako mitan-aw sa akong matahum nga pamilya ug naminaw sa mga pulong nga ilang gikanta, ako nasayud sa walay pagduha-duha nga kami sa gihapon “hangtud sa hangtud” nga pamilya.