Kakabwaia n te Taratara n te Euangkerio
Iroun Unimwaane Gary E. Stevenson
Man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman
Man te maroro are e atuunaki, “Te Taratara n te Euangkerio,” are e taekinaki i Brigham Young Iuniwetiri–Hawaii n Tebetembwa 19, 2017.
Te taratara n te euangkerio e na anganiko te mataata ae korakora n aron iangoakin baike a moanibwai ni maium, katokan kaangaanga, ao kaitarai kaririakim.
Tamnei iroun Getty Images
Bon te kakabwaia ae e korarora ni kainakin ana Ekaretia Iesu Kristo inanon boong ngke e kaokaki kingin te abanuea ao kakoroan nanon taetae ni burabeti n anganiira te kona ni kakoauaa n te moantai ae “rabino nako te euangkerio nako tabotabon te aonaba, n aron te atibu are e koreaki man te maunga n akea baai e na rabino nako, ni karokoa e kaonrakea te aonaba ae bwanin” (Reirei ao Berita aika Tabu 65:2).
Te taetae ni burabeti aei, e taekinaki iroun Taniera n te O Tetemanti ao imwiina inanon bong aikai, e taraa n ae e a rinanon kakoroan nanona ngkai ti a nori 3,300 titeiki aika kateaki inanon the Ekaretia n taai aikai. Inanon 50 te ririki n nako, membwa inanon te Ekaretia e a tia n rikirake man 2.1 te mirion nakon ae e raka iaon 16 te mirion.1
Kamimina irou ni waekoan te rikirake ao te bitaki bon kakoauana bwa te reirei ao waakin te euangkerio a bon tiku n aroia, ni ikotaki ma tein te babaire ae mai iroun te Atua are e kaotaki ibukin Ana Ekaretia Iesu Kristo. Tein te waaki aei e karika katean taian titeiki, ni karaoaki ni katauraoa “te otanga, ao te kamanomano man te angibuaka, ao man te un ngkana e na bwaronako n akea renganana i aon te aonaba ni kabutaa” (Reirei ao Berita aika Tabu 115:6).
Tariu ao maneu, e tutuaraoi te Uea ni bwaintangira ake E anganiira. Mataatara n taian kakabwaia aikanne bon man ara ongotaeka nakon tuua ao kawakinan taian tua aikanne bon kaotan ara tangira iroun te Uea bon reirei aika a kakawaki reiakinaia. Reirein te euangkerio ae ai aron aikai a katauraoa te taratara ae kakawaki ibukira.
Aio are e uotira nakon uoua iango ae I tangiria ni kamataata. I noria bwa Beretitenti Dallin H. Oaks, Moan Kauntira n te Moan Beretitentii, e a kaman tia n tibwai uoua iango aikai ma kairake ikawai aika a tuai iein n 2015.
Kateimatoa te Taratara n te Euangkerio
E a tia n taku Unimwaane Oaks bwa “te taratara nanona noran koauan bwaai nako inanon te reitaki ae uaana, te taratara ae bwanin.”2 Aikai tabeua bwaai aika ko na atai ngkana ko noori man te taratara n te euangkerio:
-
Ngkoe natin te Tama are i Karawa ae tangira (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 76:24).
-
Ko mena ikai n te aonaba bwa iai bukina, ma te konabwai ni karaoi rinerine (taraa 2 Nibwaai 2:27; 10:23).
-
“Bwa e riai ae a na iai kaitaraan bwaai ni kabane.” (2 Nibwaai 2:11).
-
Iesu Kristo bon ara Tia Kamaiu ao ara tia tei iroun te Tama (taraa 1 Ioane 2:1; Reirei ao Berita aika Tabu 110:4).
Iangoia bwa tera ae riki ngkana am taratara n te euangkerio e a riki bwa ai te bwai ae ko taratara rinanona nakon bwaai nako ni maium. Te taratara n te euangkerio e na anganiko te mataata ae korakora n aron iangoakin baike a moanibwai ni maium, katokan kaangaanga, ao kaitaraan kaririakim. Aio e na kona n roota aron waakin nako maium ao aekakin am babaire nako ake ko karaoi iaon kawaim.
N te taratara aio, ti ataia bwa te Uea e tangiria bwa ti na kana te toa ni katoa wiiki ao bwa ti na kamatebwai koroboki aika tabu ao n tataro Nakoina ni katoa bong. Irarikina, ti ataia bwa Tatan e na kataira bwa ti na aki ira ara Tia Kamaiu ke n ongo ana wirikiriki te Tamnei ae Raoiroi. Ti kona ngkane n rangi ni mataata bwa te tia kakaitara e keiaki ni kanakoa ara kona n rinerine ao konabwaira n totokoa ana kekeiaki rinanon tangiran bwaai aika bubuaka, ni ikotaki ma te turaki ao tamnei aika a tangako.
Ni kaitarana ae moan te kaokoro, te kawai n te euangkerio e anganira te nonori ae e mataata ni kakawakin katean te utu—n rineia ni mare ao ni karikirakeia ataei inanon te raoiroi. Te taratara aio e kaurei naba matara n noria bwa te tia kakaitara e tangiria ni kamaenakoa botakiia utu nikabane ao ni kamangaoa ana beku te mwaane ao te aine, are e a kaira kekerikakin bonganan karikan ao katean te utu n tabo nako.
Kateimatoa te Baeranti n te Maiu n Tamnei
E taekina Beretitenti Oaks: “Ngkana kairake n Ikawai iai aron tarakin bwaai irouia—te nonori ae e bwanin—e kakawaki ibukiia bwa a na kateimatoa te baeranti n te tamnei inanon maeuia. Karaoan aio, ko na riai n taubaang man tabeua ana bwai ni katikitiki te aonaaba ao ni karaoi naba baike a riai ni kairiko ni kaniko nakon te Tia Kamaiu.”3
Ni iterana teuana, a tiraua baike a bongana ake a tangira kabaitiaia ao bwaai aika a moanibwai ni maium n aroia ao aekakia nako, a bane n kainanoa atakiia, iangoakiia, ao kaetakiia. Bwaai ake a karinanaki ibukimi ana bon bae ni kakaokoro bwa a kaineti ma baike ko bon rinanona, ma ibuakoia ko na bon kunea te reirei, te mwakuri, te mare, ao uoua bwaai ae marurungin te namakin ao te rabwata. Eng, te kakaewenako nakoim bwa ko na kabaerantii waakin maium aika kakawaki ma maiun tamneim.
E reirei naba Beretitenti Oaks bwa ko na rangi ni karaurau ngkai ko “tibwa am tai bwa ko aonga n aki baki n tamneim n te tai are e roko iaon bwaai tabeua am burokuraem n am waaki ni kakukurei n te moanrinan E kabwarabwaraaki n te reirei aei bwa e aera ngkai moan te kakawaki nakoia kairake n Ikawai … n ira te kaetieti ni kakaea botakin te Ekaretia, beku n te Ekaretia, kamatemwai koroboki aika tabu ni katoabong, tataro ni katorobubua ni katoa bong, beku n taian wewete n te Ekaretia.”4
Ibuakon are bon oin kainanom aika mwaiti, kabaerantan maeum ni baike ko na kakoroi nanoia ao kakaewenako n aron maeun tamneim, e na roko ae ko a ataia ae e kona n reke te baeranti. Te Uea e aki kantaningaiko bwa ko na karaoai baika ko aki kona ni katiai. I ongo ae Beretitenti Thomas S. Monson (1927–2018) n angiin te tai e reirei bwa “ane e weteia te Uea, e konabwai imatan te Uea.”5 I taku bwa e kaineti aio nakoia riki kaain te Ekaretia.
N taraan kakamakun kawakinan te baeranti aio, I berita bwa teuana korakoran te kakai inanon maeum n rabwata bon am konabwai ni kakaea te baeranti imarenan maeun tamneim ao tabeua tibwangam ake a kakawaki inanon maeum. Aio are e kona n riki n anga ake a na karekea nakoim tiaki n tii kateimatoan maeun tamneim ao tibwangam ake a kakawaki inanon maeum n te karinan are ko mena inanona ma n rikirake naba ao n ewenako inanon baika uoua aika a kakawaki aikai.
Oin raoi bukin ae e kona n riki aio bwa te Uea bon mwiokona. Bon Ngaia raoi irouna bwaninin te baeranti. Ao iai Nanona ae e rine iroum ngkai ngkoe temana naba Natina. Ma mwiin aio e boboto iaon nakoraoin katuruan am taratara ao am kekeiaki ni kakaea te baeranti.
Man au nonori ao au tataneiai, e tara n ae iai aroarora inanon maeura ae ti babane riki n te itera teuana ke are te iterana. Te tiku ni baeranti inanon maeura e kainanoa n tainako ara kekeiaki ao ara tararua. Kakamwakuri n rineia n tiku n teina.
Kakanongorana, e kona n aki baeranti ni kauaitera. Ana iai te tai are ko na kunea bwa ko kainanoia ni karaoa te tararua ni karaua ni kabotoa am taratara i aon am reirei ke am mwakuri ae rietata, ma te “beku n te Ekaretia are e karaoaki n tain aoan te Taromauri.”6 Ma e ngae n anne, uringa ni kaira te Uea bwa mwiokom bwa ko aonga ni kunea kabaerantan raoi maeun tamneim.
E Na Buokiko te Uea
Ngkana ti kawakini ara taratara n te euangkerio, e na rangi ni bebete atakin koaua aika a kakawaki are E na buokira iai te Uea. Boton te reirei n te euangkerio bwa ngaira bon natin Tamara are i Karawa ae tangira. Aio bon Aroia ni koaua bwa ana buokiira n anga aika mwaiti bwa tina okira mweengara i Karawa.
I tangiria n tibwa te katooto bwa e kanga te Uea ni buokiko. Temanna au tia kairiiri irouia te roronrikirake, Thad Carlson, e tibwaia ma ngai n ririki aika nako. Thad, ae e a tibwa tia ni motirawa, e rangi ni korakora ana kairiiri i aou ngke te kairake ngai. E ikawai rake n tain Kerikakin te Mwane n te aonaaba, te karuaman mai ibuakoia 14 ataei. Ana utu a karekea maeuia man unikan kai n amwarake ao karikirakeaia kaao. Bon te tai ae kaangaanga ibukin karekean te mwane, ao aia anga ni kareke mwane bon man aia nanai ni kao.
Ni kairaken Thad, teuana mai ibuakon ana mwakuri e na tararuaia ao, ngkana e riai, e na kairiia te nanai n taraia bwa ana kunea kanaia ae e raoiroi—bon te beku ae e bubura nakon te roronga ae e uarereke. E bon kona ni karaoa aio man ana ibuobuoki te aoti ae e uarereke ae e wanawana are e ata te bwai ae e na karaoia man ti teutana kairana. Aran te aoti ae e uarereke anne bon Old Smoky. Ma teuana ana kairua Old Smoky: e aki tangira tauakina. Ngkana e roko temanna ni kaniia, e a ti birinako naba, n ataia bwa ae e nang manga kamwakuraki.
N te taina, imwina ngke e a tauaki Old Smoky, e a kabaeaki, ao ni katokaki te bwai n tekateka i nukana, te tei are Thad e a tokaria ao n nako n te tabo are a amwarake iai taian nanai. E mauteretere aontano, ao aiaron naba kanaia kaao, ma e noria Thad bwa te uteute are man te itera are teiterana irarikin kawain te turein e rababanako ao ni manguroro. Ngaia are e a iangoia bwa e na kairia te nanai ni kao itinanikun te o are a amwarake iai ao ni kairia ni kukurei n amwarake n are e raoiroi riki irarikin kawain te turein.
Man ana ibuobuoki Old Smoky, Thad e a kairiia nanai man aia tabo n amwarake, ao a mwamwananga riaon kawain te turein n amwamwarake n are e raoiroi riki, n te uteute are e maiureirei. A rau nanoia taian kao ao a bon amwarake i bon irouia, ngaia are Thad e a ruo man ana aoti ao n tekateka iaon roon te aoti, ni kukurei ni baike a katobibiia, n takakaro ao ni kukurei i bon irouna. Ni kakaea naba kanana n te uteute, e ngae n anne, e a moanna ni mwaemwae nako Old Smoky, roona e a bwaranako mai iaan Thad.
N te tai ae kaunga ma n rau aei e a moti ao n roko n tokina ngke e ongo Thad te karongoa ae korakora man te tabo ae e raroa. Bon tangin te turein are e buti n rangi ni butimwaka ni kawain te turein are a amwarake iai ana nanai ake a bon aorioria ni maenako i matana! E ataia bwa te bwai ae e na riki iai mwiina ae e na rangi ni kakaiaki nakon te nanai ao nakon naba ana utu ngkana e aki waekoa ni kaokiia kaao nakon neia n amwarake ao ni kararoaia ma te turein are e nang roko. E namakina ae e na aki kona ni mwanuoka ana bure ibon irouna ibukin aki kakoroan te beku are e onimakinaki iai.
E waekoa ni kiba Thad n teirake ao ni biri n rawea roon Old Smoky. E noria Old Smoky ae e a roko Thad ao e a kabaitiia ni kararoa nako mai irouna, n aki tangiria bwa e na tauaki. E bua ikena ao n tangira buokana, ma tamneia kaao ake a mate ao te kaangaanga n te utu are e a roko n ana iango, e ataia Thad ae e na waeko ni karaoa te mwakuri.
E koreia rimwii bwa tera ae e riki: “E a tia n reireinira au tia reirei n te Moanrinan bwa ti na tataro ao kamatoaan reirei akanne mai iroun tinau. Akea riki angana, I a bwaka iaon bubuani waeu ao ni moana au tataro bwa ana buokaki kaao ni kanakoaki man kawain te turein.”
E aki ongo te bwana Thad, ma e roko te iango ae e mataata irouna: “Uringa aroia kaao a kona n nakonako irarikin Old Smoky ao e aki mwaing. Ngaia are … ngkai ko a mena iaon bubuani waem, teei naba iaoni baim. Riki kanga ai aron te kao ao kawakawa nakon Old Smoky.”
E taku Thad: “I karaoia. E aki kakamwakuri. I rawea roona, kairia nakon te o, I toka iaon akuuna, ao ti biri n aron te ang ni kaokiia kao nakon aia tabo n amwarake. E rangi n raka wanawanan Old Smoky n aron nako minona ao kabaona.”
Rimwi riki, ngke e a mena Thad n te kauarinan, e a tibwa ataia raoi ae a tia ni karekea kaekaan ana tataro n te tai are e rangi ni kainanoia iai. E kunea, “Anera a buoka Old Smoky n ae e riaon au konabwai, ao au utu a kamanoaki man te kaangaanga.” E taku imwiina riki: “Aio te moan man karekean taian wirikiriki aika a mwaiti ake [ana manga] roko nakoiu. ‘Ao te bwai ae kam na butia te Tama n arau, are e bon eti, ao kam kakoaua bwa e na bon reke, nooria kam na bon anganaki’ (3 Nibwaai 18:20)”7
Bon bane ni iai ara nanai are ti na kamwawaia man kawain te turein imwain rokon te turein. Ara kaangaanga a roko n teia ao aekaia nako. Tabeua aika tao a korakora riki nakon te kaangaanga are e rinanona Thad, ma kaangaanga nakon maeum ke tamneim are ana iai mwina nakoira ke ake ti tangiriia.
Tabeua kaangaanga ake ti kaitarai tao a na akea mwiia ae e korakora ma e ngae n anne e bon anganiira naba te rawawata n ara iango ao i nanora. Teuana te bwai ae e ataaki—ngaira n tatabemaniira a na iai ara kaangaanga ao karawawatakira inanon maeura ibukina bwa bon mwakoron tataneiaira n te maiu aei. Ma uringa, E na buokiira te Uea!
I tangiri taeka aikai ake a kuneaki n Ana Boki Momoon: “Ti nooria bwa te Atua e mwannanoia aomata nako, n aba ake a mena iai; eng, e atai mwaitia ana aomata, ao nanona e onrake n te nanoanga ae kabuta te aba” (Aramwa 26:37).
Nanona ngaira n tatabemaniira. Bon te karau nano ae korakora n ataia bwa te Uea e na buokiira.
Te Onimaki, te Kantaninga, ao te Taratara n te Euangkerio
Ni kauarerekeana, I kaungai ngkami n uringnga ni kateimatoa te taratara n te euangkerio. Tara te aonaaba ae e katobibiko rinanon te taratara n ana euangkerio Iesu Kristo.
Kateimatoa te baeranti n te maiu n tamnei. Ti bane ni kaitarai kakaewenako ao taai ake iai iroura inanon ara beku ni maeura, ao a na nakoraoi karaoakiia ngkana ti kabaerantii ma te onimaki iroun Iesu Kristo ao n Ana Mwakuri ni Kamaiu.
Ni kabaneana, karekea te onimaki ao te kantaninga bwa e na buokiko te Uea. Te atatai aio ngaia are e buokiko n nanomwaka ni kaitarai kakaewenako ake ana bon riki bwa mwakoron am mition n te maiu aei.