2017
Sailia ma le Avea ma ni Uo Moni
June 2017


Sailia ma Avea ma ni Uo Moni

Na faasoa mai e talavou mai Oxford, Egelani, o latou manatu e uiga i faauooga moni.

Ata
teenage friends

Ata na tusia e Andrew Bosley

Mai le uo sili ona lelei na e mauaina talu mai le lima o ou tausaga i le tamaitiiti aoga sa e feiloai i ai i lau vasega o le matematika, e taua le i ai o ni uo lelei. Ma o loo fai mai le Mo le Malosi o le Autalavou: “E manaomia e tagata uma ni uo lelei ma faamaoni. O le a avea i latou ma malosiaga tele ma se faamanuiaga ia te oe” ([2011], 16).

Ae e faapefea ona e mauaina ma tausia ni uo lelei?

Sa matou fesili atu i le autalavou i Egelani po o le a le uiga o ni faigauo moni ia i latou. Tagai i nisi o a latou tala e uiga ia latou uo moni ma pe na faapefea ona faamalosia e na uo i latou. Atonu o le a e iloaina ai o au lava uo o se faamalosiaga sili foi lea ia te oe.

O le a se mea e avea ai se tasi ma se uo lelei?

Ata
teens cheering

Aaron M.: Ou te manatu e tatau ona e fiafia e vaai i au uo. E tatau ona e alofa ia i latou, ma e tatau ona e iloa latou te alolofa ia te oe. E mafai ona lagona le toafimalie i le faatasi ai ma i latou. E te le lagonaina le pei e tatau ona e galue e pei o se isi tagata pe a latou siomiaina oe.

Leighton H.: O se tasi e lagolagoina oe ma faamafanafana ia te oe.

Maddy H.: O se tasi e te faatuatuaina.

Rachel P.: Ou te manatu o le tele lava o mea e avea ai ma se uo lelei o le i ai o se tasi iina mo oe, o le e lagolagoina oe.

Emma F.: O la’u uo mamae e i ai lava iina mo a’u i taimi uma ma e aapa mai ia te a’u. Ina ua ou tuua le aoga maualuga e auai i le aoga e faia i le fale, sa amata ona ia tesi mai ia te a’u. E na te fai mai, “Ei, o le a lau mea lena o fai? E tatau ona ta tafafao.” Ma e lei i ai moni lava ni a’u uo se tele i lena taimi, ma o lea sa iu ai ina avea i maua ma ni uo lelei. Na te iloa i taimi uma pe a ou lagona le faanoanoa. I se isi itu, ou te le iloa pe na faapefea, ae sa ia silafia lava i taimi uma.

E Faapefea ona Lagolagoina Oe e Au Uo?

Ata
friends talking

Hannah P.: Na o mai ni a’u uo i a’u faafiafiaga mo le faaaliga a le aufaipese ao o’u lavea ai.

Andrew S.: Na tele le fesoasoani a la’u uo ia te a’u i le lakapi faa-Amerika.

Bella F.: Sa matou o o se vasega o suesuega faalelotu se malaga i se falelotu o le Ekalesia, ma sa i ai uma faifeautalai iina. Sa manaia lava. Sa ou manatu foi o se auala lelei lava e filifili ai po o ai a’u uo lelei o le a i ai aua e mafai ona e iloaina po o ai moni lava e faaaloalo i tapuaiga a isi tagata. Latou te fai mai ni faamatalaga e pei o le, “Oi, e te le palauvale?” Ma o le a latou fai mai, “Lelei, lelei tele, ou te le palauvale pe a e i ai” ma upu faapena. Tatou te talanoa e uiga i lo tatou le feinu kofe ma isi mea, ma sa latou fai mai, “Ua lelei, tatou te le o la i faleoloa e inu ai kofe.” Latou te matua faaaloalo uma lava.

Emma B.: O a’u uo e talatalanoa lava e uiga i la’u tapuaiga ma fai mai faapenei, “E te iloa oe, ou te le talitonu i mea e te talitonu i ai, ae ou te fia malamalama ina ia ou iloa mea ua e iloa ma mea e te talitonu i ai ina ia mafai ona ou fesoasoani atu ia te oe ina ia e tumau malosi.”

Calvin B.: Talu ona ou siitia ese, ou te lei feiloai lelei lava i se tagata i le aoga. O lea la, e nao tagata lava o le ekalesia ou te iloa. Pe a matou i ai uma i se gaoioiga a le autalavou, o le lelei ia o i latou ia te a’u.

Emma F.: Ina ua ou faatoa siitia mai iinei, e lei tele ni a’u uo a le AAG aua e lei toatele ni tamaitai talavou i la matou uarota. Sa iu ina faia sa’u uo se toatasi i se fonotaga a le autalavou a le AAG, ma o lena mea sa faia ai se eseesega tele mo a’u i gaoioiga o loo loma. Ma sa ia faafeiloai atu a’u i ana uo, ma na iu ai ina faia ni a’u uo a le AAG, lea e aoga tele.

E Faapefea ona E Fatuina ni Faigauo?

Ata
soccer friends

William S.: A faatalofa mai se tagata se toatasi, ma e talanoa atu i ai, e i’u lava ina lua uo.

James P.: Ia te a’u lava ia, o le faia o ni uo e ala i gaoioiga. E pei o lo’u alu i Amerika i se tafaoga, sa ou alu i le tolauapiga soka a le Iunivesite a Polika Iaga, ma ou te lei iloa ma se tasi iina. Ma e oo atu i le faaiuga o le aso muamua, ua iloa e tagata uma lo’u igoa. O lea la o le tau lava o le faia o ni gaoioiga ma le alu mo se taumafataga o le aoauli po o le fesoasoani i le tasi ma le isi.

Seth H.: Fiafia i le mutuale—e te fiafia i le mea lava lea e tasi e pei o se isi tagata. O le faia faatasi o ni mea aoga o le auala lea e te amataina ai ni faigauo.

O le a se mea e ese ai le faigauo moni mai le tautaua?

Seth H.: O le faigauo e patino, o le tautaua po o le lauiloa e le patino. I lo matou aoga e matele lava ina matou faavasegaina tagata i “tagata tautaua,” e faavae lea i lo latou gafatia i taaloga pe masalo, mo alii, pe toafia ni uo teine na latou mauaina. Ae ou te manatu e mafai ona e maua ni faauooga lelei lava. Afai la e te lelei, atonu o le a e lauiloa pe tautaua foi. Ou te manatu o tagata e umi ona tumau le lauiloa o tagata ia o loo i ai ni faauooga lelei.

Ema B.: Ou te manatu o le auala o e taulimaina ai isi tagata, aua na ou iloaina le tele o tagata lauiloa e matuai le faaaloalo lava, ma e lei avea ma ni uo lelei ma le toatele o tagata. Ae na ou iloaina foi nisi o tagata matuai lauiloa lava o e o le lelei ia i tagata uma. Ou te manatu o se eseesega tele lena. Ou te manatu ona o le uiga o ia te oe. E mafai ona e mafaufau i tagata e itiiti ifo nai lo oe—aua latou te le o faapena.

Isaako P.: Ou te manatu afai e i ai ni au uo lelei, o le a avea i latou ma au uo e tusa lava po o a ni manatu o isi tagata e uiga ia te oe. O le mea lena e te faia pe a avea outou ma ni uo.

Grace S.: O uo e fuifuilua ma e faatuatuaina.

O A Ni Mea Ua E Aoaoina Mai Ni Faigauo Moni?

Ata
comforting a friend

Aaron M.: Ia faamaoni ia te oe lava. O le a e le maua ni uo moni pe a e le avea ma ou tagata moni. Afai latou te le fiafia i ou tulaga faatonuina, e le o i latou o ni au uo moni ma latou te le i ai moni lava iina mo oe.

Isaac P.: Faalaogo i mea o latou fai mai ai. Afai o loo latou talanoa mai, aua e te le amanaiaina mea o latou fai mai ai. Na o le taulai atu lava ia i latou ma ia i ai iina mo i latou.

Emma B.: O se mea e faia e se uo lelei o le valaaulia lea o oe i mea e fai. E oo lava i le na ona fesili atu po o a mai oe. Na o le tuuina atu lava o ni fesili laiti. O mea laiti o mea ia e taua.

James P.: E mafai foi ona e talanoa faasamasamanoa, valaaulia tagata i lau vaega o uo ona feiloai lea ma isi uo. E mafai lava ona e avea ma se uo lelei.

O Se Uo Moni …

Grace S.: O se uo moni o se tasi lea e malamalama ia te oe.

Andrew S.: O se uo moni o se tasi lea e mafai ona e faalagolago i ai i taimi uma.

James P.: Ou te manatu latou te loto malamalama.

Leighton H.: E mafai ona e talitonu ia te oe lava pe a latou siomiaina oe.

Calvin B.: O se uo moni e lagolagosua.