Ia Mauaa ia Keriso
Saunia e Elder L. Whitney Clayton
O Le Au Peresitene o Fitugafulu
I le tusi lenei ma le isi e sosoo ai, o loo molimau mai ai Elder Clayton ma lona faletua o Kathy, i le Faaola ma e uiga i Lona mafai ona fesoasoani i fanau a le Atua ia ausia o latou gafatia e faavavau.
Ata o laau © iStock/Thinkstock
O se tasi o vaaiga aupito sili ona faamomoiloto i tusitusiga paia uma o loo faamaumauina i le Tusi a Ioane. Na tupu ina ua uma ona mafatia le Faaola i tiga e le mafaamatalaina mo a tatou agasala ma vaivai o le tagata i le Faatoaga o Ketesemane (tagai MF&F 19:15–18).
O lenei foi vaaiga sa sosoo ma Lona faalataga ma le pu’e faapagotaina ma sa tupu ina ua mavae le po o le faalumaina ma sauaga mataga faaletino sa Ia puapuagatia ai i lima o taitai o sa Iutaia. Sa oo mai ina ua uma ona sasa faamo’amo’a o Ia e fitafita Roma sa faatinoina i lalo o le faatonuga a Ponotio Pilato. Sa tupu ina ua uma ona oomi le pale tuitui i luga o Lona ao.
Sa faaiuina e Pilato e faapea, e leai se mea na faia e Iesu e tatau ai ona faasatauroina. Sa ia poloaiina ina ia sasaina Iesu, o se ituaiga o faasalaga faaletino e aupito sili ona tiga ae e masani lava e le iu i le oti. Atonu sa faamoemoe Pilato e faapea, o le faatigaigaga ma le faalumaina faapena o le Faaola, o le a ia tauanauina ai taitai o sa Iutaia e faapea na aoao ia Iesu se lesona e matautia le tiga ma sa faia o se faataitaiga i le lautele. Atonu sa faamoemoe o ia ia fagua ai ni lagona o le alofa mutimutivale ia i latou. O le mea lea, ina ua uma ona sasaina, sa faatonu atu Pilato e aumai Iesu ia vaai atu i ai le lautele [o tagata].
“Faauta i le Tagata!”
“Ona maliu atu lea o Iesu i fafo, ua pale i le pale tuitui, ma ofu i le ofu pauli. Ua fai atu foi Pilato ia te i latou, Faauta i le tagata!
“Ua vaai atu ia te ia le au ositaulaga ma auauna, ona alalaga lea o i latou, ua faapea, Ina faasatauro ia, faasatauro ia. Ua fai atu Pilato ia te i latou, Ina ave ia e outou ia te ia, ma ia outou faasatauroina: aua ou te le iloa se mea e sala ai o ia” (Ioane 19:5–6).
E ui ina taua tele e pei foi ona taua le vaega atoa o le tala, ou te faagata mai i upu a Pilato: “Faauta i le tagata!”
O le augani a Pilato sa matuai amusia lava. O foliga vaaia faaletino o Iesu i lena taimi sa matuai faaleagaina, ae sa le’i i ai muamua lava seia oo mai i lena taimi, ma e le’i toe i ai lava talu mai lena taimi, se alii po o se tamaitai sa silisili ona tatau ona “vaai atu” i ai. Sa atoatoa lona soifuaga. Sa leai se tagata na tusa ma ia. E leai se tasi na ola e pei ona sa soifua ai o Ia. E leai lava se tasi o le a soifua e pei o Ia. Sa ia te ia uiga auaumama uma i lona tulaga atoatoa.
Sa i ai i le Faaola le mana uma o le loto pulea. Sa atoatoa ona faalogona ma manatu, na pei foi o Ona mafaufauga. Sa le tapulaa Lona malamalama. E na o Ia lava sa agavaa moni i le vaai atu i ai—mai vaaiga uma—ma i le suesueina, fuafaatatauina, ma viiaina. E leai se vaaiga i totonu o Lona mafaufau, loto, ma lagona o le a, pe e mafai ona le fiafia. O Ona foliga vaaia sa le’i atagia ai i lena taimi, ae o Iesu o le faataitaiga atoatoa lea o le ola faamanuiaina.
O lea la, e le o Ona foliga vaaia i lena taimi o puapuaga e tatau ona tatou manatua muamua ma le sili (tagai Isaia 53:2). O le ituaiga tagata sa i ai o Ia i totonu i lena tino faaletino pagatia sa faapea ona fuafuaina ai mea uma mo i tatou uma. O le ituaiga tagata sa i ai o Ia na mafai ai le mea sa Ia faia. O le matagofie o le ituaiga tagata sa i ai o Ia sa tosina atu i ai la tatou maitauga.
O le mea e tatau ona tatou vaaia a o tatou “vaai atu i le tagata” o Lona manumalo sili i autau a le tiapolo, e ui lava sa le’i foliga mai i lena taimi o se manumalo. O Lona to’a lelei i le totonugalemu o le afa sili ona malosi o le a tigaina ai soo se tagata ola. O masini leaga uma ua gaosia e le fili sa, pe o le a le toe umi ae faaaogaina e faasagatau atu ai ia te Ia. Sa ia faatoilaloina ma manumalo i na mea uma. Sa tulai filemu ma to’a lelei o Ia i luma o Pilato.
O Lana pule i luga o elemene faaletino o le lalolagi ma tulaga o le tagata soifua e le masalomia lava na faaalia ai. Sa Ia faatonuina agaga leaga. Sa Ia faamaloloina e mama’i ma faapupula i e tauaso ma faafaalogo i e tutuli. Sa Ia toe faatuina mai le oti i le ola, e aofia ai ni tamaiti sa Ia toe faafoi atu i o latou matua. Sa Ia muai silafia mafaufauga ma lagona o tagata uma. Sa Ia faamagaloina agasala ma faamama lepela. Sa Ia tauaveina le avega o agasala, tiga, ma’i, ma le atoatoa o tagata ola uma i le po a’o lumanai le vaaiga ma Pilato. O le mea e leaga ai, sa tigaina foi o Ia mo agasala ai latou o e, i lena lava taimi sa sauaina o Ia.
E moni ai, “Faauta i le tagata.” O Ia o le Alo o le Atua soifua. O Ia o le faataitaiga o le ola, o Le na auina mai e faaali mai le ala ma ia avea ma Ala. O Ia o “le ala, ma le upu moni, ma le ola” (Ioane 14:6) mo i tatou uma. O na upu e tolu, “faauta i le tagata,” sa faaalia ai ma le le iloa ma e le’i faamoemoeina e Pilato le mamanu faigofie mo le mauaina o faamoemoega aupito maualuluga o le olaga.
Ina ua fai atu Pilato i tagata Iutaia e vaai atu i le Faaola, sa ia faasino atu i latou ma i tatou agai i le Toatasi, i le tagata e toatasi, e mafai ona faia o tatou olaga ia manuia ma lo tatou “faaolataga ia atoatoa.”1 O le taunuuga, o le poloaiga “Tepa atu i le Atua ma e ola ai” (Alema 37:47).
O le mea e tatau ona tatou manatua pe a tatou vaai atu ia te Ia o le, ona o Ia, ma mea uma sa Ia faia ma mea uma sa i ai o Ia ma o loo i ai, e mafai foi ona tatou manumalo. E mafai foi ona tatou faatoilaloina. E mafai ona tatou ola manuia i le totonugalemu o tofotofoga. Afai tatou te filifili e “vaai atu” ia te Ia ma talia ma faaaoga Lana talalelei faaola, o le a Ia faaolaina i tatou. O le a Ia laveaia i tatou mai aafiaga o o tatou lava natura agasala ma vaivaiga, ma o le a Ia laveai i tatou mai le agasala, mai le vaivai faaleagaga, ma mai le toilalo faaiu e faavavau. O le a Ia faamama, faaleleia, faamatagofie, ma iu ai ina faaatoatoa i tatou. O le a Ia tuuina mai ia i tatou le olioli ma le filemu. O Ia o le faavae i le ola faamanuiaina.
O Se Lauga e uiga i Fatulaau
Ma te nonofo ma lo’u toalua o Kathy i luga o se tafamauga. E ola ai iina—se ituaiga laau o le—garava akone. E le pei o isi laau garava tetele ma malolosi, o laau garava akone e le tetele lava, ae e malolosi ma aulelei.
O ni nai tausaga ua mavae sa ma tuuina ai se kate tele e toto ai laau i le auala savali e tau atu i le faitotoa pito i luma o le matou fale. Sa matou totoina ai ni fugalaau felanulanuai i totonu o le kate, lea e taatia tonu i lalo o lala o se laau garava akone. Ina ua sui le vaitau ma amata le tautoulu, sa amata ona toulu ifo fatu po o akone o le garava akone i totonu o le kate fugalaau.
I se tasi aso o le tautoulu, sa ou matauina ai ni nai tama’i fatulaau ua amata ona totogo a’e. Ma te le’i mananao i se isi lava mea ae na’o fugalaau i totonu o le kate, o lea na amata ai ona ou tase’i ese ia fatulaau mai le palapala o le kate fugalaau. O le mea na faateia ai a’u, ona o aa sa ta’i tolu pe tai faafaina le uumi nai lo o vaega sa aliali a’e i luga o fatulaau i luga o le palapala.
I Iuta, ISA, e vevela lava ia taumafanafana, ma e tau le timu foi, ae o taumalulu e malulu lava ma savili ma le kiona. Ae sa vave lava ona sosolo maualalo aa o fatulaau garava akone i le palapala laualuga. O lenei mea e mafai ai e aa o loo aliali ona ao atu le susu ma niuterene mai le palapala. O aa maualalalo foi na taofia mau ai laau e tutusa’o ai ma mausali i le savili, e amata mai lava a o mu’amu’a. O le maualalalo o aa e faigofie ai le ola o le garava akone. A oo loa ina tau le tutupu maualuga o fatulaau, e faaauau pea e o latou aa ona fafaga, puipui ma lagolago i latou.
E mafai ona tatou aoao mai i le gavara akone. Ua tofuo’o i tatou i ni aafiaga e faapei o vevela o le taumafanafana ma le malulu o le taumalulu. Sa tatou oo i ni taimi lelei ma ni taimi faigata, o manuia ma toilalo, taimi o le maloloina ma le ma’i, o taimi o le fiafia ma taimi faanoanoa. O le olaga e le tumau. E le lamolemole.
E faapena foi le olaga i ni isi o itu. O loo siomia i tatou uma i aganuu ma tu ma agaifanua o o tatou nuu ma atunuu moni. O nisi o na aafiaga e lelei, ae o nisi e leaga. O nisi o le a faagaeetia ai i tatou, ae o isi o le a faavaivaia ma faaleaga ai i tatou. E mafai ona faamanuiaina o tatou aiga i le malamalama o le talalelei pe faaleagaina e ala i le le tausia o poloaiga a le Atua. O faataitaiga a uo e mafai ona maoae pe matuai leaga lava. E leai se tasi o i tatou e iloa le mea o le a tupu ia i tatou i le olaga. E le mafai ona tatou valoia lo tatou ola maloloina po o le tamaoaiga i le lumanai. E le mafai ona tatou valoia le aafiaga o taua po o le tau. E oomi mai e tulaga eseese e le mafai ona tatou pulea ni luitau ia i tatou uma.
Ae e le pei o laau, e mafai ona tatou filifili e atia’e ma le iloa lelei le faatulagaga o le aa faaleagaga mo o tatou olaga. Tatou te filifilia le nofoaga e taatia ai o tatou aa ae o le a foi le maualalo e tuu i ai i le palapala. O faaiuga i aso taitasi, e faia ai ni eseesega laiti, e toetoe lava a le iloa atu, i aa o lo tatou faatuatua, o aafiaga o lena mea e avea ma faavae.
Ia Mauaa i le Faaola
Ona tatou te le iloa le taimi ma pe o le a faapefea foi ona oo mai o tatou luitau, po o le a foi le umi e oo i ai o tatou vaitau patino o le taumalulu po o le taumafanafana, o lea e tatau ai ona tatou totoina faamaualalalo o tatou aa i le mea tatou te mafaia ai, i totonu o le punavai moni e tasi o le tausiga mo o tatou agaga, o le Alii o Iesu Keriso. E finagalo o Ia ina ia manuia o tatou olaga. Ua Ia valaaulia i tatou e o mai ia te Ia. Na Ia fetalai, “Aoao mai ia te a’u, ma faalogo mai i a’u upu; savali i le agamalu o lo’u Agaga, ma o le a e maua ai le filemu ia te a’u” (MF&F 19:23).
O le tatou aoao e uiga ia te Ia, tatou te fausia ai malosiaga o o tatou agaga ina ia talitalia afa o o tatou olaga. Tatou te aoao i le suesue ma le tatalo. Tatou te aoao i le matauina o faataitaiga amiotonu. Tatou te aoao a o tatou auauna atu i isi ia [tatou] auauna atu ai ia te Ia (tagai Mataio 25:40). Tatou te aoao a o tatou saili e faataitai ia te Ia i soo se mea tatou te mafaia.
O le faalogo o lona uiga o le usitai ma fai loa, ae le na o le faalogo. Tatou te faalogo atu ia te Ia i suesuega patino o tusitusiga paia. Tatou te faalogo i sauniga faamanatuga ma i le malumalu. Tatou te lagona o Ia i le “leo filemu ma le itiiti” (1 Tupu 19:12). Tatou te faalogo atu ia te Ia i le siufofoga o perofeta ma aposetolo soifua.
O le faalogo ma le toto’a e faamanatu mai ai ia i tatou e faapea, “e le na o mea e ai e ola ai le tagata, a o afioga uma e tulei mai i le fofoga o le Atua” (Mataio 4:4). Tatou te faamalolosia o tatou aa i le tuputupu a’e faifaipea i laa laiti. A o tatou faalogo, ua tatou mulimuli i le ala na Ia femaliuai ai. O Ia o le ala e tau atu i le ola faamanuiaina, ma o Ia o le malamalama e suluia ai (tagai Ioane 8:12).
Tausi Poloaiga
E leai se mealilo po o se mea e te’i ai e uiga i le mea e mafai ma e tatau ona tatou faia e faamalosia ai o tatou aa: o le tatou tausia o poloaiga a le Atua. O le a tuputupu a’e lo tatou gafatia e fai ai Lona finagalo a o tatou faia Lona finagalo. E iu ina faigofie atu aua tatou te tuputupu a’e i le talitonu ma le faatuatua. A tatou finafinau pea ma le faatuatua i le faaaogaina o mea taua o le talalelei i o tatou olaga, e faamanuia i tatou e le Alii i le faateleina o le malosi [o le agaga].
O tapuaiga tatau ma le magafagafa e faia se sao taua i le loloto o o tatou aa faaleagaga. O le auai ma le migao i sauniga faamanatuga ma le tagofia o le faamanatuga ma le manatu tonu i ai, e faia ai le aso Sapati o se aso e sili atu nai lo na o se isi lava aso Sa. E le mafai ona tatou faamaualaloina moni o tatou aa sei vagana ai tatou “manatua pea o ia” (MF&F 20:77, 79). A tatou saunia i tatou lava a o le’i faia a tatou sauniga, e faapea ona avea ai le Sapati o se aafiaga anoa mo i tatou. A o tatou manatunatu i lo tatou manaomia o le faamagaloga ma le faamanuiaga o le i ai pea o Lona Agaga e faatasi ma i tatou, e amata ona tatou vaai atu i le falesa o se malutaga ae o le faamanatuga o se taimi o le faapaiaga.
Mo lena mafuaaga, e i ai nisi o mea e tatau ona tatou aveina atu i taimi uma tatou te o atu ai i le lotu. O le mea muamua lava ma taua o nei mea o se loto momomo ma se agaga salamo. E tatau ona tatou aveina atu se naunautai e saili ma lagona faamanuiaga o le Togiola a le Faaola. E faapena foi, e tatau ona tatou tuua i taimi uma i le fale ia nisi o mea. O le mafaufau i taaloga, galuega, faafiafiaga, ma faatauga e tatau ona tuu e loka i totonu o se kapoti i totonu o o tatou fale faatoa tatalaina i isi lava aso ae le o le aso Sapati. O le tapuai faamaoni e uunaia ai le liua moni. E fesoasoani tatou te auina atu maualalo ai aa o lo tatou faatuatua, i le mea tatou te maua ai se faatanoa faaleagaga, lea “e avea i totonu ia [i tatou] o le vaipuna, e puna i luga i le ola e faavavau” (Ioane 4:14).
Sa tusia e Paulo:
“O lenei faapei ona outou talia o le Alii Keriso Iesu, ia savavali ai outou o ia te ia:
“Ia mauaa outou ma ia atiina a’e ia te ia, ma ia faatumauina i le faatuatua, faapei ona aoaoina o outou” (Kolose 2:6–7).
Afai tatou te le oo i afa ma mala patino, e le taitai maua e o tatou aa le avanoa e malolosi ai. O le mea e leaga ai, o le folau ai saogalemu o lana lava tofotofoga—ma o se tofotofoga faigata. O le leai o ni faafitauli e mafai ona faavaivaia ai i tatou pe afai tatou te le mataala. Atonu tatou te “le vaavaai [tatou] lava, ma o [tatou] mafaufauga, ma a [tatou] upu, ma a [tatou] galuega, ma tausi i poloaiga a le Atua, ma tumau pea i le faatuatua” (Mosaea 4:30) e aunoa ma se tofotofoga e faalotomaualaloina ai i tatou ma galue i o tatou loto.
E i ai i le olaga se auala e aumai ai le atuatuvale ia i tatou uma e tusa lava pe o tatou faia le mea sili tatou te mafaia. Seiiloga tatou te faia ni filifiliga sili ona le lelei, lea o taimi uma e oo ai i le pagatia, ae e le masani ona tatou filifili po o le a le taimi pe faapefea foi ona oo mai faafitauli o le olaga i o tatou olaga. Ae e mautinoa lava tatou te filifili i aso taitasi i le ala o le a tatou saunia ai mo i latou. O le mea lea ua faamanatu mai ai e Iosua: “Ina filifili ia o outou i le aso nei po o ai tou te auauna i ai” (Iosua 24:15).
O le isi lea faamanatu:
“Ia outou ulu atu i le faitotoa vaapiapi: aua e vatele le faitotoa, e lautele foi le ala, e tau atu i le malaia, e toatele foi i latou o e ui atu ai:
“Aua e vaapiapi le faitotoa, e lauitiiti foi le ala e tau atu i le ola, e toaitiiti foi i latou o e maua” (Mataio 7:13–14).
E le tatau ona tatou tete’i pe afai e le lava le malosi o o tatou faatuatua pe a tatou savavali i augutu o le ala vaapiapi ma lauitiiti. E le afaina tele mea tatou te faia ma mea tatou te le faia aua e i ai taunuuga o faatinoga, e faapena foi i le le faia. Afai tatou te le nofouta i faatinoga laiti, i aso taitasi, ma faifai soo ae taua o le talitonuga, ua tatou faavaivaia o tatou aa. I le aluga o le taimi, e faifaimalie ai lava ona tatou o ese atu mai le Atua.
O lea la, o le ala tatou te tautatala atu ai i le tasi ma le isi, o tusi ma tusiga tatou te faitau i ai, o ata o le televise ma ata tifaga tatou te matamata ai, o mea tatou te le faitau i ai, ma o le a le matamata lava i ai, ma tausuaga tatou te filifili e le faalogo i ai pe toe faia, o ia mea uma e atagia ai le tulaga o loo tatou i ai i luga o le ala vaapiapi ma le lauitiiti—i le ogatotonu po o luga o augutu. E le mafai ona tatou faapea mai o loo tatou fafagaina o tatou aa, pe afai o mea tatou te faia ma le faia e le’i faamoemoeina e avea ai i tatou o ni tagata lelei o le Au Paia. Na pau lava le mea e mafai ona maua ai le saogalemu, o le ogatotonu o le ala vaapiapi ma le lauitiiti.
O Le Ala i le Filemu
E leai se isi mea e sili atu ai le lelei o le mamanu o le olaga, leai se auala mautinoa e maua ai le filemu ma le auala agai i luma, nai lo o le mulimuli i le Alii o Iesu Keriso. Ua na o Ia le tagata i lalo o le lagi e i ai le mana e fai ai o tatou olaga ia sili ona faalelagi (tagai 2 Nifae 31:21; Mose 6:52). E leai se isi tagata e mafai ona tatou “vaai atu” i ai ua i ai le mana laveai, faafouina, ma liua lea o loo i ai i le Faaola.
Na maua tonu lava e upu a Iuta le le maalofia o le gaogao ii o le olaga lea sa faapea ona siomia ai i latou o e e filifilia se isi lava tagata po o se isi lava mea e ese mai nai lo le Faaola: “O ao i latou e le o i ai se vai, ua feleleaiina i matagi; o laau ua malili o latou lau, ua le fua, ua mate faalua, ua liaiina lava” (Iuta 1:12).
E tatau ona matuai mauaa lelei o tatou agaga ia Keriso, ina ia mafai ona tatou onosaia soo se luitau, manumalo i soo se faafitauli, talitalia soo se osofaiga i lo tatou faatuatua, ma avea ai e pei o laau garava—e malosi, mausali, ma tumau. O lena ituaiga o mauaa e fuaao i le taimi ma ola umi atu nai lo o fili uma, e oo lava i mea e aupito sili ona maaleale, le vaaia, ma leaga.
Tatou te aoao mai ia Helamana le ala e faalagolago ai le folafolaga o le malosi e pei o le papa, i lo tatou atiina a’e o o tatou olaga i le Faaola, “o se faavae lea afai e atiae ai tagata e le mafai lava ona pauu i latou” (Helamana 5:12). Sa maua e Isaia i na o nai upu le aano o le uiga, ia mauaa i le Alii o Iesu Keriso ma ia fua mai o tatou agaga i uiga auaumama o le Faaola. Sa ia tusia, “E taitaina foi oe e le aunoa e Ieova; e faamalie foi o ia ia te oe pe a oge vai, ma faamalosia ou ivi; e avea foi oe e pei se fanua ua faasūsūina, e pei o le punavai foi e le mate ona suavai” (Isaia 58:11).
O le Faaola o Iesu Keriso o le faataitaiga o mea mama uma. O Ia o le tagata atoatoa e toatasi ua soifua [i le lalolagi]. Sa Ia togiola mo a tatou agasala. O Lana Togiola e mafai ai ona avea i tatou o ni tamaitai ma alii o Keriso. E mafai ona faamamaina, suia, faamaloloina, ma faaleleia i tatou. E mafai ona avea o tatou agaga o ni mea matagofie.
Tau ina ia tatou “vaai atu i le tagata” ma le atoatoa faateleina. Tau ina ia tatou faataitai ia te Ia ma le migao faateleina. Tau ina ia tatou mulimuli ia te Ia ma le naunautai faateleina. Tau ina ia tatou faalolotoina o tatou aa i le eleele o le faaolataga seia oo ina tatou malolo ia te Ia, o le Papa o lo tatou Togiola. Tau ina ia faateleina lo tatou olioli i le faamanuiaga o le ola manuia ua Ia ofoina mai.