Joseph Smith: Usa ka Apostol ni Jesukristo
Gikuha gikan sa usa ka pasundayag ngadto sa Seventy.
Diha sa Doktrina ug mga Pakigsaad atong mabasa nga si Joseph Smith “tinawag sa Dios, ug gi-orden nga apostol ni Jesukristo” (D&P 20:2). Ang tawag sa usa ka Apostol una mao ang pagsaksi o pagpamatuod kang Jesukristo. Ang mga propeta sa Daang Tugon mipamatuod sa Iyang pag-anhi. Ang mga Apostoles sa Bag-ong Tugon mihatag sa ilang personal nga pagsaksi sa pagkatawo ni Jesukristo ug sa hingpit nga pagkatinuod sa Iyang Pagkabanhaw. Kini nga apostoliko nga pagsaksi mao ang sukaranan sa ilang mga pagtulun-an. “Kamo mao unya ang akong mga saksi” (Mga Buhat 1:8) mao ang gisugo ni Jesukristo sa orihinal nga Napulog Duha. Si Pedro mipamatuod diha sa adlaw sa Pagkunsad ngadto sa mga Judeo kinsa nagpundok “gikan sa tanang kanasuran” (Mga Buhat 2:5) nga “kining maong Jesus gibanhaw sa Dios, ug kaming tanan mga saksi niini” (Mga Buhat 2:32). Sa samang paagi, si Pablo misulat ngadto sa mga Taga-Corinto nga si Jesus “nagpakita siya kanako usab” (1 Mga Taga-Corinto 15:8). Ang tinuod nga saksi sa pagkatawo ni Kristo ug ang pagkatinuod sa Iyang Pagkabanhaw mao ang unang haligi sa apostolikong pagpamatuod.
Ang ikaduhang haligi gisentro diha sa gahum sa Manluluwas sa pagtubos ug pagluwas. Si Pedro nagtudlo nga ang Ginoo “mihatag sa tanan nga mga Propeta, nga ang tanang magatoo kaniya magadawat sa kapasayloan sa mga sala pinaagi sa iyang ngalan” (Mga Buhat 10:43).
Kon wala niining duha ka mga haligi sa pagpamatuod kabahin ni Kristo, walay mahimo nga Apostol. Ang ingon nga mga pagpamatuod nagagikan sa kasinatian, balaang kasugoan, ug panudlo. Pananglitan, si Lucas misulat nga si Kristo mipakita sa Iyang Kaugalingon ngadto sa mga Apostoles nga “buhi tapus sa iyang pag-antus … nagpakita ngadto kanila sulod sa kap-atan ka adlaw, ug nagsulti kanila mahitungod sa gingharian sa Dios” (Mga Buhat 1:3).
Sa unsang paagi nga si Propeta Joseph Smith mihaum ngadto niini nga mga apostoliko nga mga kinahanglanon? Ang tubag mao ang “Sa hingpit.”
Ang Unang Panan-awon
Ang apostolikong panudlo ni Joseph Smith nagsugod niadtong 1820. Namalandong sa mga pangutana kalabut sa relihiyon, sa wala madugay iyang nahibaloan nga walay paagi sa pagpangatarungan o sa pagpakiglalis sa opinyon sa usa ka tawo sa usa ka may awtoridad nga hukom kabahin sa pagkatinuod sa nagkalainlaing mga simbahan o sa ilang mga doktrina. Kulang sa balaang pagpakita, ang batan-ong Joseph makapuno lamang og usa pa ka opinyon ngadto sa anaa na nga “gubat sa mga pulong ug kagubot sa mga opinyon” (Joseph Smith—Kasaysayan 1:10). Apan ang mga pangutana ni Joseph kabahin sa relihiyon natubag pinaagi sa personal ug pisikal nga pagpakita sa Dios nga Amahan ug sa Iyang balaan ug buhing Anak, si Jesukristo—usa ka kasinatian nga gipasabut nga ang Unang Panan-awon.
Sama niadtong mga orihinal nga mga Apostoles, ang kang Joseph nga kasinatian uban sa Dios direkta ug personal. Wala na magkinahanglan alang sa opinyon sa uban o sa mga paglantugi sa usa ka konseho sa pagpasabut unsa ang iyang nakita o unsa ang kahulugan niini ngadto kaniya. Ang panan-awon ni Joseph sa una usa ka hilabihan ka personal nga kasinatian—usa ka tubag ngadto sa usa ka piho nga pangutana. Sa nanglabay ang panahon, hinoon, gidan-agan pinaagi sa nadugang nga kasinatian ug panudlo, kini nahimong sukaranang pagpadayag sa Pagpahiuli.
Ingon ka apostoliko sama niini nga pagpakita sa kang Kristo nga pagka-tawo, pagkaanaa, ug Pagkabanhaw ngadto ni Joseph Smith, dili lamang mao nga butang nga si Jesus buot motudlo ngadto kaniya. Ang unang leksyon sa batang Joseph naggagikan sa pagpakita kang Kristo nga bug-os, labing gamhanan, ug balaang gahum. Si Joseph nakakat-on sa iyang kaugalingon og labing minos usa ka kahulugan sa matubsanon ug makaluwas nga gahum ni Kristo sa dihang siya nag-ampo didto sa kakahoyan. Sa dihang siya misugod sa pag-ampo, “Baga nga kangitngit ang mialirong kanako, ug kini gipakaingon ko sa makadiyut nga ingon og ako gitakda ngadto sa kalit nga kalaglagan” (Joseph Smith—Kasaysayan 1:15). Sa matag tipik sa kusog nga anaa ni Joseph, siya misugod sa pagtawag sa Dios aron sa pagluwas kaniya gikan sa gahum niini nga kaaway.
“Niana nga higayon sa diha nga ako andam na sa pag-unlod ngadto sa pagkawalay paglaum ug pagtugyan sa akong kaugalingon ngadto sa kalaglagan … , ako nakakita og usa ka dako nga gilis sa kahayag. …
“Sa diha-diha nga kini mipakita ako nakakaplag sa akong kaugalingon nga giluwas gikan sa kaaway nga migapos kanako” (Joseph Smith—Kasaysayan 1:16–17).
Ang pakigharong ni Joseph Smith sa kaaway makapahinumdom sa kasinatian ni Moises, mahitungod diin nakat-unan sa Propeta paglabay sa pipila ka tuig. Dili sama sa batang Joseph, hinoon, si Moises nakakita sa dakong gahum sa Dios og una ug dayon giharong sa gahum sa kaaway una siya giluwas gikan sa iyang impluwensya. (Tan-awa sa Moises 1.)
Ang kalainan sa pagkasunod-sunod sa mga panghitabo importante. Si Moises diha na sa pagkahingkod kaayo ug dihay daghang kahibalo ug impluwensya sa wala pa kining panghitabo. Pinaagi sa pagpakita sa Iyang halangdong gahum ngadto kang Moises sa wala pa siya miatubang sa iyang kaaway, ang Ginoo mitabang kang Moises sa pagpahimutang sa iyang kinabuhi ngadto sa hustong panan-aw. Human nga makasinati sa himaya sa Dios, si Moises miingon, “Karon, tungod niini nga katuyoan ako nasayud nga ang tawo walay bili, diin nga butang ako wala gayud makahunahuna” (Moises 1:10). Kini nga panghitabo nakahimo kang Moises sa pagbuntog sa mga tintasyon sa kaaway nga misunod.
Si Joseph Smith, sa laing bahin, usa ka batan-ong lalaki nga walay kasinatian, kinsa sa panahon sa iyang tibuok nga kinabuhi nagbalik-balik og atubang sa gahum sa kaaway ug sa mapintas nga mga problema nga gidala niini. Pinaagi sa pagpakig-atubang og una sa kaaway, dayon pagluwas gikan sa miatake niya pinaagi sa pagpakita sa Amahan ug sa Anak, si Joseph nakakat-on niining dili makalimtan nga leksyon. Sama ka dako sa gahum sa dautan nga tingali mahimo, kini kinahanglan gayud sa kanunay nga mabuntog pinaagi sa pagpakita og pagkamatarung.
Kini nga leksyon gikinahanglan pag-ayo diha sa apostoliko nga edukasyon ni Joseph. Nagkinahanglan siya niini nga kahibalo dili lamang tungod sa personal nga mga pagsulay nga iyang pagaatubangon sa umaabot apan tungod usab sa mapintas nga oposisyon nga iyang pagaatubangon sa pagtukod ug paggiya sa Simbahan.
Ang batang Joseph miadto sa kakahoyan nagpangita sa kaalam, ug kaalam siya nakadawat. Ang Iyang apostoliko nga panudlo nagsugod. Usa sa dako nga apostolikong leksyon kabahin niining Unang Panan-awon mao ang pisikal nga kinaiya sa Manluluwas ug sa Langitnong Amahan ug ang sinugdan ug sukaranang mga leksyon kalabut ngadto sa Ilang gahum—matag usa haligi sa apostolikong pagpamatuod.
Ang Basahon ni Mormon
Ang sayo nga apostolikong panudlo ni Joseph Smith nagpadayon uban sa iyang paghubad sa Basahon ni Mormon. Ang Basahon ni Mormon naghatag ni Joseph og paagi ngadto sa “kahingpitan sa walay katapusan nga Ebanghelyo” (Joseph Smith—Kasaysayan 1:34), mga baruganan nga kinahanglang masabtan gani bisan sa wala pa matukod ang Simbahan. Ang propeta gipaila ngadto sa daghang mga “yano ug labing bililhon” (1 Nephi 13:26) nga mga propetikanhon ug apostoliko nga mga pagpamatuod kabahin sa Manluluwas, diin ang tanan nagsilbi nga mga panig-ingnan alang kaniya.
Sa pagkatinuod, ang mga propeta diha sa Basahon ni Mormon migamit og labaw sa 100 ka mga ulohan sa ilang mga pagtulun-an kabahin ni Kristo, ang matag usa diin nagtabang ni Joseph sa pagsabut sa balaang tahas sa Manluluwas.1 Pinaagi sa katungod niini nga mga pagtulun-an, si Joseph Smith nahimong suod nga nakaila sa mga karaang propeta, naghatag kaniya og panabut ngadto sa sagradong katuyoan sa iyang mga responsibilidad.
Ang Basahon ni Mormon mipatataw sa pagkamalukpanon sa Pag-ula ni Jesukristo. Ang balaang sakripisyo sa Manluluwas dili lamang kutob sa mga utlanan sa Balaang Yuta sa Iyang panahon o gani iya lamang sa apostolikong kalibutan sa orihinal nga Napulog Duha. Ang Pag-ula nag-apil sa tanang mga nilalang sa Dios—kaniadto, karon, ug sa umaabut. Unsa nga panghunahuna sa pagtulun-an ni Jacob kabahin sa “walay kinutuban nga pag-ula” (2 Nephi 9:7) nga nahimo diha sa hunahuna sa batang Joseph, ilabi na pagkasukwahi sa Kristyanong pagtulun-an niana nga panahon.
Ang Basahon ni Mormon mipaila usab sa pagkamalukpanon sa Pagkabanhaw ug sa uban nga mga doktrina kalabut niini. Ang mga pakigpulong niini nga doktrina ni Lehi, Jacob, Haring Benjamin, Abinadi, Alma, Amulek, Samuel ang Lamanite, ug Moroni tanan buhong nga mga tinubdan sa panudlo.
Sa panahon sa paghubad sa Basahon ni Mormon, ang Propeta nakadawat og dugang nga bililhong personal nga panudlo kabahin sa matubsanon ug makaluwas nga gahum ni Kristo. Niadtong 1828 si Martin Harris midani ni Joseph sa pagpahulam kaniya sa unang 116 nga mga pahina sa manuskrito sa Basahon ni Mormon. Sa dihang giwagtang ni Martin Harris kadtong mga pahina, ang Propeta mibati og hilabihang kaguol.2 Ang iyang inahan, si Lucy Mack Smith, mirekord nga si Joseph mituaw: “O, akong Dios! … Ang tanan nawala! … ang tanan nawala! Unsa ang akong pagabuhaton? Ako nakasala—ako mao ang nag-aghat sa kasuko sa Dios. … Unsaon ko pag-atubang ang Ginoo? Unsa nga kasuko nga ako dili takus gikan sa anghel sa Labing Halangdon?”3
Sulod sa labaw sa usa ka bulan ang Ginoo mibiya ni Joseph dinhi niini nga makalilisang nga kahimtang sa pagbasul.4 Dayon miabut ang makahupay ug ang apostolikong leksyon. Ang Ginoo misulti ni Joseph:
“Ang mga buhat, ug mga laraw, ug ang katuyoan sa Dios dili gayud makawang, ni sila mahimo nga walay kapuslanan. …
“Kay bisan pa og ang usa ka tawo adunay daghan nga mga pagpadayag, ug adunay gahum sa pagbuhat sa daghan nga gamhanan nga mga buhat, apan kon siya manghambog sa iyang kaugalingon nga kusog, ug mopahimutang nga walay kapuslanan sa mga tambag sa Dios, ug mosunod subay sa mga mando sa iyang kaugalingon nga kabubut-on ug kalibutanon nga mga tinguha, siya kinahanglan nga mapukan ug mahiagum sa panimalos sa usa ka makiangayon nga Dios nganha kaniya” (D&P 3:1, 4).
Kini nga mga pulong mabinantayong mihulagway unsa ang gisinati ni Joseph Smith. Siya nakakat-on sa hingpit nga kinaiya sa apostolikong tawag ug ngadto kang kinsa ang Apostol, sa tanang mahimo, maghatag sa iyang pagkamaunungon. “Bisan pa og ang mga tawo mipahimutang sa mga tambag sa Dios sa walay kapuslanan, ug mitamay sa iyang mga pulong,” si Joseph giingnan, “apan ikaw unta nagmatinud-anon” (D&P 3:7–8). Si Joseph Smith nawagtangan og katungod sa paghubad sa mga palid sulod sa usa ka panahon ug natudloan og usa ka bililhon nga leksyon. Sunod niana, ang mga palid gibalik, ug ang iyang kahimtang isip tighubad gipahiuli.
Unsa ka importante ang mga leksyon nga gihatag pinaagi sa paghubad sa Basahon ni Mormon samtang si Joseph Smith milambo diha sa iyang apostolikong tawag. Ang Basahon ni Mormon mao ang “sukaranan sa atong tinuohan”5 tungod kay kini naglangkob og daghang mga propetikanhong mga pagpamatuod ug nagbarug isip usa ka tinuod nga saksi sa Pagpahiuli.
Nagpadayon nga Pagpadayag ug Kasulatan
Human sa paghubad sa Basahon ni Mormon niadtong 1829 ug sa pagtukod sa Simbahan niadtong 1830, si Joseph Smith adunay kahigayunan sa pagdawat og nagpadayong apostolikong edukasyon pinaagi sa paghubad sa ubang mga kasulatan. Kini naglakip sa tulo ka tuig nga paghubad sa Biblia ug, pagsugod sa 1835, ang paghubad sa basahon ni Abraham. Ang hinubad nga Biblia ni Joseph Smith mipadako sa iyang pagsabut kabahin sa tahas sa mga propeta sa Daang Tugon ug sa mga Apostoles sa Bag-ong Tugon. Kini usab miresulta sa dugang nga pagpadayag, nga ginganlan og ang basahon ni Moises.
Ang basahon ni Moises naghatag sa Propeta og importanteng kahibalo kabahin sa pagpangalad sa Manluluwas, lakip sa Iyang tahas diha sa Paglalang. “Ang Ginoo nakigsulti ngadto kang Moises, nag-ingon: … Ako mao ang Sinugdanan ug ang Katapusan, ang Makagagahum nga Dios; pinaagi sa akong Bugtong Anak Ako milalang niini nga mga butang” (Moises 2:1). Dugang pa, Siya miingon, “Ug mga kalibutan nga dili maihap Ako milalang; ug Ako usab milalang alang sa akong kaugalingon nga katuyoan; ug pinaagi sa Anak, Ako milalang kanila, kinsa mao ang akong Bugtong Anak.” (Moises 1:33).
Ang basahon ni Moises mipatin-aw sa relasyon ni Kristo ngadto sa Amahan didto sa kinabuhi nga wala pa dinhi sa yuta ug midugang sa panabut sa Propeta kalabut sa mauswagong gahum sa pagkamatarung. Usa sa labing nindot sa tanang apostolikong mga leksyon nga miabut ngadto ni Joseph Smith niini nga pagpadayag mao ang paghimatuod sa gugma sa Dios. Kini lahi kaayo sa isug, dili mopasaylo, ug daling mohusga nga personahe nga daghang nagtuo nga ang Dios mao; ang basahon ni Moises mipadayag og usa ka Dios nga adunay walay katapusan nga kalooy. Si Enoch nakakita nga ang “Dios sa langit … nagbakho” (Moises 7:28) niadtong kinsa wala modawat Kaniya. Nangandoy nga makahibalo giunsa kini paghimo, si Enoch gihatagan og tubag nga adunay sinati nga biblikanhong pagbati gikan ngadto niini: “Ako [mi] hatag sa sugo, nga sila kinahanglan nga maghighugmaay sa usag usa, ug nga sila kinahanglan nga mopili kanako, nga ilang Amahan. … Busa dili ba mobakho ang mga langit, nga nagtan-aw niini nga mag-antus?” (Moises 7:33, 37; tan-awa usab sa Deuteronomio 6:5; Levitico 19:18; Mateo 22:37–39).
Pinaagi sa paghubad sa basahon ni Moises, ang Propeta usab nahimong mas nakaila sa matubsanon ug makaluwas nga gahum sa Manluluwas. Sama sa giingon sa Ginoo, kini nga yuta gilalang “pinaagi sa pulong sa akong gahum” (Moises 1:32) alang as katuyoan sa “pagpahinabo sa pagka-imortal ug sa kinabuhi nga dayon sa tawo” (Moises 1:39). Daghang mga tuig sa wala pa ang Manluluwas mitudlo ni Tomas ug sa Napulog Duha nga “Ako mao ang dalan, ug ang kamatuoran, ug ang kinabuhi: Walay bisan kinsa nga makaadto sa Amahan, gawas kon pinaagi kanako” (Juan 14:6), Siya mipadayag kang Moises nga “kini mao ang laraw sa kaluwasan ngadto sa tanan nga mga tawo, pinaagi sa dugo sa akong Bugtong Anak, kinsa moabut sa tunga-tunga sa panahon” (Moises 6:62).
Ang Unang Panan-awon didto sa kakahoyan, ang paghubad sa Basahon ni Mormon, ang pag-usab sa Biblia, ang pagpadayag sa basahon ni Moises, ug ang paghubad sa basahon ni Abraham mipahimutang sa importanteng sukaranan sa Simbahan, sa kinadak-an pinaagi sa kusog nga pag-uswag sa kahibalo ug pagpamatuod ni Propeta Joseph Smith kalabut ni Jesukristo.
Ang mga pinadayag nga gihatag ngadto kaniya ug gitipon diha sa Doktrina ug mga Pakigsaad naglakip og bahandi sa kahibalo kalabut sa Manluluwas. Ang usa ka tawo mahimong magsiksik sa daghang mga hilisgutan ug tandi nga pakisayran diha sa Giya sa Hilisgutan ug Giya ngadto sa mga Kasulatan nga nagpasabut ngadto ni Jesukristo ug sa gihapon wala makasabut sa gidaghanon sa impormasyon kabahin sa Manluluwas nga gidala sa kalibutan ni Propeta Joseph Smith. Ako mapasalamaton nga nasayud nga si Jesus diha “sa sinugdanan uban sa Amahan” (D&P 93:21). Ako malipayon nga nasayud nga Siya “nag-antus niini nga mga butang alang [kanako], nga [Ako] unta dili mag-antus kon [ako] maghinulsol” (D&P 19:16).
Ang Akong Pagpamatuod sa Unsay Gipadayag sa Propeta
Ako mapasalamaton sa usa pa ka butang kabahin sa pagpangalagad sa Manluluwas nga mitandog og lawom sa akong kalag. Gikan sa pagtuon sa mga saad ni Malaquias, ang unang pagbisita ni Moroni ngadto kang Joseph, ang mga pulong sa Manluluwas ngadto sa mga Nephite, ug ang pagbisita ni Elijah sa Templo sa Kirtland, ako nakakat-on nga ang Dios nahigugma sa Iyang mga anak ug naghatag og usa ka paagi alang sa matag usa nga makabalik ngadto Kaniya. Ako wala masayud og doktrina nga labaw ka makiangayon, walay pagtulun-an nga naghatag og paglaum labaw pa kaysa pagtubos sa mga patay. Ako mapasalamaton kaayo alang sa mga pagpadayag nga nagtudlo kanako nga ang Pag-ula sa Manluluwas moabut ngadto kinsa nagpuyo, naghigugma, nag-alagad, ug naglaum alang sa usa ka mas maayo nga adlaw apan wala gayud makadungog kabahin ni Jesus o dihay kahigayunan sa pagdawat sa Iyang ebanghelyo. Kini nga kaalam lamang mahimong igo na alang sa pagkabig kanako ngadto sa ebanghelyo kon ako wala nay laing nahibaloan. Dinhi, bisan lamang alang kanako, mao ang bugtong pagpamatuod ni Jesukristo ug sa Iyang matubsanong sakripisyo.
Unsa ang mahimong ikasulti kalabut sa dili matupngan nga matubsanong gahum ni Kristo? Kana diin si Joseph Smith nakakat-on didto sa Sagradong Kakahoyan kabahin sa gahum sa pagkamatarung nga nagbuntog sa yawa nagtimaan nang daan sa katapusang talan-awon. Mao ang gipadayag sa Ginoo:
“Ako, ingon nga nakahimo ug nakatapos sa kabubut-on kaniya kang kinsa Ako anak, gani sa Amahan, kalabut kanako—ingon nga nakabuhat niini nga Ako unta makabuntog sa tanan nga mga butang ngari sa atong kaugalingon—
“Naghupot sa tanan nga gahum, gani ngadto sa pagkalaglag ni Satanas ug sa iyang mga buhat sa katapusan sa kalibutan, ug ang katapusan sa mahinungdanon nga adlaw sa paghukom” (D&P 19:2–3).
Ang atong kaugalingong pagpamatuod sa Manluluwas gihulma pinaagi sa pagpamatuod ug mga pagtulun-an ni Propeta Joseph Smith. Kini kahibudngan pa ba nga ang Proepta mitudlo nga “ang sukaranan nga mga baruganan sa atong relihiyon mao ang pagpamatuod sa mga Apostoles ug mga Propeta, mahitungod ni Jesukristo, nga Siya namatay, gilubong, ug mibangon pag-usab sa ikatulong adlaw, ug mikayab ngadto sa langit; ug sa ubang mga butang nga may kalabutan sa atong relihiyon sumpay lamang niini.”6
Ang apostolikong pagpamatuod ni Joseph Smith sa balaang pagkatinuod ug sa Pagkabanhaw ni Jesukristo, ingon man usab sa iyang kahibalo sa matubsanon ug makaluwas nga gahum sa Manluluwas, mahimong labing maayo nga makita pinaagi sa maanindot, gamhanan, ug mubo nga pagsaksi sa Propeta:
“Ug karon, human sa daghang mga pagpamatuod nga gihatag mahitungod kaniya kini mao ang pagpamatuod, ang katapusan sa tanan, nga kami naghatag mahitungod kaniya: Nga siya buhi!
“Kay kami nakakita kaniya, gani sa tuo nga kilid sa Dios; ug kami nakadungog sa tingog nga nagpamatuod nga siya mao ang Bugtong Anak sa Amahan—
“Nga pinaagi kaniya, ug ngadto kaniya, ug tungod kaniya, ang mga kalibutan nalalang, ug ang mga lumulupyo niana mao ang anak nga mga lalaki ug anak nga mga babaye sa Dios” (D&P 76:22–24).
Unsa ako ka mapasalamaton sa apostolikong tawag ni Joseph Smith.
Ang mga pangutana ni Joseph kabahin sa relihiyon natubag pinaagi sa personal ug pisikal nga pagpakita sa Dios nga Amahan ug sa Iyang balaan ug buhing Anak, si Jesukristo.
Ang Basahon ni Mormon mao ang “sukaranan sa atong tinuhoan” tungod kay kini naglangkob sa daghang mga apostolikong pagpamatuod kabahin ni Kristo ug nagbarug isip usa ka tinuod nga saksi sa Pagpahiuli.
Ako mapasalamaton kaayo alang sa mga pagpadayag nga nagtudlo kanako nga ang Pag-ula sa Manluluwas modangat ngadto kinsa nagpuyo, naghigugma, nag-alagad, ug naglaum alang sa usa ka mas maayo nga adlaw bisan wala pa gayud makadungog kabahin ni Kristo o may kahigayunan sa pagdawat sa Iyang ebanghelyo.
Joseph Smith Jr., sa maayong kabubut-on sa Community of Christ Archives; talan-awon gikan sa salida sa Simbahan Ang Pagpahiuli
Ang mga Tinguha sa Akong Kasingkasing, ni Walter Rane, sa maayong kabubut-on sa Museum of Church History and Art
Pinaagi sa Gasa ug sa Gahum sa Dios, ni Simon Dewey
Si Elijah Mipahiuli sa mga Yawe sa Gahum sa Pagbugkos sa Priesthood, ni Robert Barrett