2006
Me Da Tagane
Noveba 2006


Me Da Tagane

Oi keda ka da taura tu na matabete ni Kalou … e dodonu me da tucake mai na kuvu ni soso ka me da tagane mada.

Ena veiyabaki sa oti, keitou se gonetagane kina vata kei iratou na taciqu, e a sele na tinai keitou me biu tani na nona kenisa. E a voleka sara ga ni mate. E a kau tani e levu na masela e domona kei na tabana, ka sa dua na gauna balavu na kena mosi vua ni dau vakayagataka na ligana imatau.

Ena dua na mataka e rauta ni oti e dua na yabaki na nona sele, e a kauti Tinaqu o tamaqu ki na dua na sitoa ni volitaki iyaya livaliva ka qai kerei manidia me vakaraitaka vua se vakayagataki vakacava e dua na misini ni yayani isulu ka tiko vua. Na yaca ni misini na Ironrite. E cakacaka tiko mai ena kena butuki toka ena duru me vakalutumi mai kina e dua na isogo vutivutia ena dua na vatavata kaukamea katakata ka vukica na qiqi qai biuta yani kina na sote, tarausese, vinivo, na mataqali isulu cava ga. E rawa ni o raica ni ka oqo e vakarawarawataka sara ga vakalevu na yayani (ni sa rui levu sara ga na isulu ena neitou matavuvale ni lewe lima na gonetagane), vakabibi vua e dua na marama ka sa leqa tu na ligana. E kidacala sara ga vakalevu o tinaqu ena nona kaya o Tamaqu vei manidia ni rau sa na volia na misini ka qai saumi ena ilavo qaqa. E dina ga ni levu na kena isau vakavuniwai ni manumanu o tamaqu, na veisele kei na wainimate me baleti Tinaqu e sa vakadredretaka sara ga na neitou itutu ni bula vakailavo.

Ena nodrau ilesulesu ki vale, e a rarawa o tinaqu: “E rawa vakacava me daru volia? E kau mai vei na ilavo? Eda na qai sauma vakacava na ka e gadrevi ena gauna oqo?” E a qai kaya vua o Tamaqu ni a sega tu ni dau vakasigalevu voleka ni dua na yabaki me maroroya kina na ilavo. “Ni o yayani ena gauna oqo,” e kaya, “o sa na sega ni cegu mada ka gole ki na rumu ni moce mo laki tagi me yacova ni sa oti na mosi ni ligamu.” E sega ni a kila ni kila tu o koya na ka o ya. Au sega tu ni bau kila na solibula nei tamaqu kei na nona itovo ni loloma me baleti tinaqu ena gauna o ya, ia oqo niu sa qai kila, au kaya e lomaqu, “Oqori na tagane dina.”

Na parofita o Liai e a vakamasuti rau na luvena tagane talaidredre ena nona kaya, “Oi kemudou na luvequ, dou tucake mai na kuvu-ni-soso ka mo dou tagane mada” (2 Nifai 1:21; vakamatatataki). Erau a tagane o Leimani kei Lemueli ena yabaki ni bula, ia ena yasana ni matua ni itovo kei na yalo erau se vagonegonea tikoga. Erau didi ka vosakudrukudru kevaka erau kerei me rau cakava e dua na ka dredre. Erau sega ni ciqoma e dua ka tu vua na kaukauwa me vakadodonutaki rau. Erau vakawaletaka na veika vakayalo. E rawarawa nodrau vakaitavitaki rau ena veivala, ka rau matai sara ena veibeitaki.

Eda raica eso na ivakarau vata o ya edaidai. Eso era nanuma me inaki cecere duadua ni dua na tamata sai koya na nona marau. Na ivakarau ni veiciqomi ni veimaliwai era sa “vosoti na tamata ena nodra ivakarau” e rawa ni tukuni, ni so era nanuma ni rawa me ciqomi mo tama ni gone ena daku ni vakamau ka bula vata ka sega ni vakamau.1 Na levei ni itavi e nanumi ni sa ivakarau matai sara ga, ia na solibula ena vuku ni nodra laki vinaka na tani, e sega ni vakaibalebale. Vei ira eso, na bula ni cakacaka kei na rawa ka sa ikoya e dua na digidigi. E dua na saikoloji ka vulica tiko na tubu ni dua na ka, e vakayacana me “tao ni gone tagane ena, tabutoso” e a vakamacalataka na ka oqo:

“E laki vuli tiko ena koliji o Justin me dua se rua na yabaki, ka vakaotia e udolu na dola ni nodrau ilavo na nona itubutubu, e a vuturi qai lako tale mai vale ka mai tiko tale ena nona rumu makawa ga, na rumu ni moce vata ga e a dau tiko kina ni se vuli tiko ena koronivuli torocake. Oqo e sa cakacaka tiko vagauna me 16 na auwa ena dua na macawa ena Kinko e dua na sitoa ni tabaivola e Starbucks.

“Oi rau na nona itubutubu erau sa sega ni kila na cava me rau cakava. ‘I Justin, o sa yabaki 26. O sa sega ni vuli. E sega na nomu cakacaka. E sega mada ga na nomu itau goneyalewa. Na cava na nomu ituvatuva? Na gauna cava ena qai tekivu kina na nomu bula?’

“‘Na cava na leqa?’ Taroga o Justin. ‘Au sega ni vesu ena dua na ka. Au sega ni kerea vei kemudrau na ilavo. E vakacava mo drau vakacegu tu mada ga yani?’”2

E vakacava na gagadre o ya?

Oi keda ka da taura tu na matabete ni Kalou e sega ni rawa me da bula tu ka sega ni vakaibalebale. E tu na cakacaka me da cakava (raica Moronai 9:6). E dodonu me da tucake mai na kuvu ni soso ka me da tagane mada! E sa dua na veiuqeti veivakurabuitaki vua e dua na gonetagane me yaco me dua na tagane—kaukauwa ka rawa ka; e dua e rawa me tara cake ka bulia na veika, cicivaka na veika; e dua me vakavinakataka na vuravura mai na nona veiqaravi. E sa dua na veiuqeti veivakurabuitaki vei ira era sa qase cake me ra vakarautaka na ivakarau dina vakatagane ena noda bula, ka ra ivakaraitaki kivei ira era raici keda me da dua na ivakaraitaki.

Ena kena e cecere sara, na tagane dina e vakamatatataki ena noda veimaliwai vata kei ira na marama. Na Mataveiliutaki Taumada kei na Kuoramu ni Apositolo Le Tinikarua era solia vei keda na vakanananu me da vakamuria tiko na veivosa oqo:

“Sa bulia na Kalou na matavuvale. Sa yaga sara ki na Nona inaki tawamudu na nodrau vakamau na tagane kei na yalewa. E nodra dodonu na gone me ra sucu mai ena loma ni ivau vakaveiwatini, ka me ra susugi cake mai vei ira na tama kei na tina ka ra dau doka ena yalodina na yalayala ni veiwatini… . Sa lewa vakalou me ra veiliutaki ena yaloloma na tama ena nodra dui matavuvale, ena loloma kei na ivalavala dodonu ka sa nodra itavi talega na kena vakarautaki na veika me ra bula ka ra taqomaki kina na nodra matavuvale.”3

Ena veiyabaki sa oti, au sa sikovi ira na lewe ni Lotu ena vuqa na veivanua, e dina ga ni duidui na ka e yaco kei na ivakarau vakavanua, ena veivanua taucoko au sa vakadrukai ena nodra yalodina kei na levu ni kedra iwiliwili na marama, okati kina e so era se gone sara. E levu e sa tu vei ira e dua na ivakaraitaki ni yalodina kei na ivakarau vinaka. Era kila na ivolanikalou. Era sa vakadeitaki ka yalodei. Au tarogi au, Era tu beka na turaga me ra veirauti vata kei ira na marama oqo? Era sa vakatorocaketaki ira tu beka na noda cauravou me ra itokani kilikili ka rawa vei ira na marama vakaoqo me ra raici ira cake ka dokai ira?

O Peresitedi Gordon B. Hinckley, ena nona vosa tiko ena soqoni ni matabete ni Koniferedi Raraba ena Epereli 1998, e a soli ivakasala momona kivei ira na cauravou:

“Na goneyalewa o vakamautaka ena taura e dua na bolebole ena nona vakamau vata kei iko. [O iko] o na vakatulewataka vakalevu na vo ni nona bula… .

“Cakacaka mo rawa ni vuli kina. Vuli ena kena levu o rawata. Ena saumi iko o vuravura ena veika e nanuma ni rauti iko. E a vosa vakadodonu o Paula ena nona volavola vei Timoci, ”Ia kevaka e dua sa sega ni vakaraici ira na kai nona, ka vakalevu sara ko ira na nona lewenivale, sa cakitaka na vakabauta, ka sa uasivi cake ena ca’ (1 Timoci 5:8).”4

Na yalodina sa ivakadei ni dua na tagane. Na yalodina e kena ibalebale na dina ka taucoko, ia e kena ibalebale talega na ciqomi ni itavi kei na rokovi ni cakacaka kei na veiyalayalati. O Peresitedi N. Eldon Tanner, e dua na daunivakasala e liu ni Mataveiliutaki Taumada ka dua na turaga yalodina, e kaya ni dua e a kerea na nona ivakasala:

“E dua na cauravou e a lako mai vei au ena dua na gauna sa oti ka kaya, ‘Au a cakava e dua na veidinadinati kei na dua na tamata ka gadreva meu cakava eso na sausaumi ena veiyabaki yadua. E sa bera tiko na noqu sausaumi kau sa sega ni rawa ni cakava na sausaumi o ya, kevaka au na sega ni cakava, e sa na vakavuna meu vakayalia na noqu vale. Na cava beka meu na cakava?’

“Au raici koya ka kaya, ‘Maroroya na nomu veidinadinati.’

“ ‘Kevaka mada ga e vakavuna meu vakayalia na noqu vale?’

“Au kaya, ‘Au sega ni tukuna tiko na ka e baleta nomu vale. Au tukuna tiko na ka e baleta na nomu veidinadinati; kau nanuma ni watimu e vinaka cake vua me dua na watina ena rawa me maroroya na nona vosa, cakava na nona itavi … ka sauma e dua na vale mai na taukena e dua na vale vata kei na dua na watina ka sega ni maroroya na nona veiyalayalati kei na nona bubului.’”5

O ira na tagane era dau caka cala ena so na gauna. E dua na tagane yalodina ena raica vakadodonu ka vakadodonutaka na nona cala, ka sa ikoya o ya e dua na ivakaraitaki eda rawa ni rokova. O ira na tagane era tovolea ena so na gauna ia e leqa. E sega ni ra kilikili kece na veika era dau vakayacora ia e dina ga ni rawa vua e dua me a cakava ena yalododonu kei na uasivi ni nona sasaga. Na ivakarau vakatagane dina e sega ni dau vakarautaki ena isoqoni ni nona cakacaka e dua, ia mai na nodra cakacaka e vakayacori—kei na igu ni nona sasaga e dua.6

E dina ni na cakava e so na solibula ka na vakuwai koya mai na so na veika marautaki ena nona rokova tiko na nona cakacaka, na tagane dina e liutaka e dua na bula vakataucokotaki. E solia e levu na ka, ia e ciqoma e levu cake sara na ka, ka bula vakacegu ena veivakadonui nei Tamana Vakalomalagi. Na bula vakatagane dina sa ikoya na bula veivakacegui.

E bibi duadua, ni da vakatulewataka na vakasamataka ni tagane, e dodonu me da vakasamataki Jisu Karisito. O Pailato e a kauti Jisu ena nona sa vakaisala tu ena isala wa-vakavotona, ka kaya, “Raica na tamata!” (raica Joni 19:4–5). E a sega beka ni kila vakavinaka sara o Pailato na ibalebale ni nona vosa, ia na Turaga e a tucake vakaidina tu e matadra na tamata, ena Nona sa tucake tu nikua—na ivakaraitaki cecere duadua vakatamata. Raica na tamata!

E a tarogi ira na Nona tisaipeli na Turaga se mataqali itovo vakatamata cava e dodonu me ra vakaitovotaki ira kina, e a qai sauma, “Au sa kaya vakaidina vei kemudou, mo dou vakataki au” (3 Nifai 27:27; raica talega 3 Nifai 18:24). Sa ikoya oqori na icavacava ni noda vakasaqaqara. Na cava e cakava o Koya ka rawa me da muria ena noda bula vaka tamata?

O Jisu e besetaka na veitemaki. Ena nodrau sota vata kei koya na dauveitemaki cecere, o Jisu “[e laiva] sega ni rawai kina” (Mosaia 15:5). E sauma lesu ena ivolanikalou: “E sega ni bula na tamata ena madrai duadua ga, sa bula ga ena vosa kecega sa lako mai na gusu ni Kalou” (Maciu 4:4). Na ivakaro kei na itagede ni Kosipeli era noda itataqomaki talega, me vaka na iVakabula, e rawa me da ciqoma na kaukauwa mai na ivolanikalou me isasabai ni veitemaki.

E a talairawarawa na iVakabula. E a biuta taucoko na “itovo vakayago” (Mosaia 3:19) ka sa laiva na Lomana vei Tamana (raica na Mosaia 15:7). E a papitaiso me vakaraitaka “vei ira na luve ni tamata ni sa vakamalumalumutaki koya vua na Tamada, ka vakadinadinataka vua na Tamada ni na talairawarawa vua ka muria na nona vunau” (2 Nifai 31:7).

O Jisu “ka lako voli ka daucaka vinaka” (Cakacaka 10:38). E cakacakataka na kaukauwa vakalou ni matabete tabu me vakalougatataki ira era gadreva, “me vaka na nona vakabulai ira na tauvimate, vakaturi ira cake na sa mate, era lako na lokiloki, era rai na mataboko, era rogo na didivara ka vakabula na mate kecega” (Mosaia 3:5). E kaya o Jisu vei ira Nona iApositolo: “Ka na nomudou tamata wale ko koya vei kemudou sa viaviaturaga. Ni sa sega ni lako mai na Luve ni tamata me qaravi, me dauveiqaravi ga, ka me solia na nona bula me kedra ivoli e lewe vuqa” (Marika 10:44–45). Me vaka na Nona dauveiqaravi, e rawa me da yaco me da uasivi ena Nona matanitu ena noda loloma ka veiqaravi.

E a sega ni rere na iVakabula ena nona saqata na ivalavala ca kei na cala. “A sa curu ko Jisu ki na vale ni soro ni Kalou, ka vakasevi ira kecega era sa veivoli ena vale ni soro … ka kaya vei ira, Sa volai, A noqu vale ena vakatokai me vale ni masu; ia dou sa cakava me nodra qara na daubutako” (Maciu 21:12–13). Dou veivutuni (raica Maciu 4:17) ka sega ni cudruvi (raica Joni 8:11; Alama 5:33). Eda sa rawa ni tudei tu ena kena taqomaki na veika vakamareqeti kei na vueti cake ni yalomalua kei na yalololoma.

E a solia Nona bula me vueti ira na tamata. E rawa me da vakadeitaka noda ciqoma na itavi me baleti ira sa nuitaki ira tu vei keda o Koya.

Kemuni na taciqu, me da tagane, me vakataki Koya. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.

Ivakamacala

  1. Raica, me kena ivakaraitaki, James E. Faust, “Challenges Facing the Family,” Soqoni ni Vuli ni Veiliutaki e Vuravura Raraba, 10 ni Janu., 2004, 1–2; Eduardo Porter and Michelle O’Donnell, “Middle-Aged, No Degree, No Wife,” New York Times, me vaka e tabaki ena The Atlanta Journal-Constitution, 6 ni Okos., 2006, A7; Peg Tyre, “The Trouble with Boys,” Newsweek, 30 ni Janu., 2006, 51.

  2. Leonard Sax, “Project Aims to Study Young Men Stuck in Neutral,” The Washington Post, me vaka e tabaki ena Deseret Morning News, 3 ni Epe., 2006, t. A13. “Me vaka na iWiliwili ni Lewenivanua, e dua na ikatolu taucoko ni gonetagane yabaki 22 ki na 34 [e Amerika] era sa tiko vata voli ga e vale kei ira na nodra itubutubu—e vakacaca ni 100 na pasede na kena tubu ena 20 na yabaki sa oti.”

  3. “Na Matavuvale: Ai Vakaro ki Vuravura Raraba,” Liaona, Okot. 2004, 49; Ensign, Nove. 1995, 102.

  4. “Living Worthy of the Girl You Will Someday Marry,” Ensign, Me 1998, 49–50.

  5. Ena Conference Report, Okot. 1966, 99; se Improvement Era, Tise. 1966, 1137.

  6. Voleka ni cava na 1830, ni oti nodra biuti Kirtland na Yalododonu, e a kaciva na Turaga e dua na tamata na yacana o Oliver Granger me lesu tale ka laki tovolea me laki vakaotia eso na ka me baleta na Mataveiliutaki Taumada. Ena dua na ivakatakila kivua na Parofita o Josefa Simici, e kaya na Turaga: “Raica, sa kilikili sara me tokona vakaukauwa ko koya [Oliver Granger] na nodratou bula na Mataveiliutaki Taumada ni noqu Lotu, sa kaya na Turaga; ia kevaka sa guce mada ena nona cakacaka, ena qai gumatua tale; raica sa kaya na Turaga, sa bibi cake vei au na nona lomasoli, ka sega soti ni bibi na tubu e rawata … Ia me kakua ni dua na tamata e beci Oliver Granger na noqu tamata, ia me ra vakalougatataki koya tiko na noqu tamata me tawamudu ka tawamudu” (V&V 117:13, 15; vakamatatataki).