Wase 7

Tomani Tiko na iVakatakila vei ira na Parofita Bula

“Eda tuberi tiko mai vua e dua na parofita bula ni Kalou—o koya e ciqoma tiko na ivakatakila mai vua na Turaga.”

Na Bula nei Howard W. Hunter

Ni oti nona tokoni me Peresitedi ni Lotu ena koniferedi raraba ni Okotova 1994, a vakaraitaka o Howard W. Hunter na nona nanuma me baleta na nona itavi tabu:

“Kemuni na taciqu kei na ganequ, vinaka vakalevu na nomuni laveliga ni veitokoni. Au tu e matamuni ena yalomalumalumu kei na yalomalua, au rarawa ena nona sa mai takali na noda parofita lomani, o Peresitedi Ezra Taft Benson. E malumalumu na yaloqu ena nona sa mai takali na noqu itokani vinaka, vakauasivi ena noqu raica na itavi vou sa yaco mai vei au.

“Sa turu vakalevu na wainimataqu kau vakasaqara na Tamaqu mai Lomalagi ena masu vagumatua ena noqu gadreva meu bau yacova yani na veikacivi cecere ka tabu oqo. Au masuta meu kilikili meu qarava na ilesilesi oqo ka ratou sa colata oti e tinikatolu tale na turaga ena itabagauna oqo. De rairai o iratou beka ga, ka ratou sa sarasara tu mai na yasa kadua ni ilati, eratou rawa ni kila vakavinaka cake na bibi ni itavi kei na titobu ni vakararavi vua na Turaga au sa vakila ena noqu ciqoma na veikacivi tabu oqo.”

E vakamacalataka o Peresitedi Hunter ni kunea na kaukauwa kei na veivakadeitaki ena nona vakabauta deivaki ni Lotu oqo e sega ni liutaka na tamata ia o Jisu Karisito sara ga vakataki Koya, sa vakarautaka ka vakauqeti ira e kaciva me ra vakatulewa:

“Na noqu kaukauwa levu duadua ena vica na vula sa oti oqo na noqu ivakadinadina tudei ni oqo na cakacaka ni Kalou ka sega ni nona na tamata. E iliuliu ni Lotu oqo o Jisu Karisito. E liutaka ena vosa kei na cakacaka. Au sega ni vakamacalataka rawa na kena dokai vei au na noqu kacivi ena dua na gauna oqo meu iyaya ni cakacaka ena ligana meu vakatulewa ena nona lotu. Ia kevaka e sega na kila-ka ni ulu ni Lotu oqo o Karisito, e sega ni o au se dua tale na tamata e rawa ni colata na bibi ni veikacivi sa yaco mai.

“Ena noqu ciqoma na itavi oqo, au vakadinadinataka na liga mana ni Kalou ena noqu bula. Sa vakabulai au vakavica ka solia na kaukauwa, sa kauti au lesu mai vakavica mai na bati ni tawamudu, ka vakatara meu tomana na noqu veiqaravi vakalotu ena bula oqo me dua tale na gauna. Au dau vakataroga ena so na gauna se cava e se vakavotaki tiko kina na noqu bula. Ia oqo au sa vakatikitikitaka na taro oqori ka kerea na nomuni vakabauta kei na masu na lewe ni Lotu me rawa ni da cakacaka vata, meu cakacaka vata kei kemuni, me vakataucokotaki na inaki ni Kalou ena gauna oqo ni noda bula. …

“Sa sivi oqo e tolusagavulu kalima na yabaki mai na gauna au a tokoni kina meu lewena na Kuoramu ni Lewe Tinkarua. E vutuniyau na veiyabaki oqori ena vakavakarau. … Sa berabera na noqu lako ena gauna oqo, ia e makare tu na noqu vakasama, ka gone na yaloqu. …

“Me vakataki ira na Tuakaqu era liu vei au, au ciqoma vata kei na veikacivi oqo na veivakadeitaki ni na dusimaki ira na nona parofita na Kalou. Au ciqoma ena yalomalumalumu na veikacivi meu veiqaravi ka tukuna vata kei na Daunisame, ‘A noqu kaukauwa kei na noqu isasabai ko Jiova; sa vakararavi vua na yaloqu ka sa vukei au mai’ (Same 28:7).”¹

Ni lewena na Kuoramu ni iApositolo Lewe Tinikarua, e vakasalataki ira na Yalododonu Edaidai o Peresitedi Howard W. Hunter me ra muri ira na Peresitedi ni Lotu.

iVakavuvuli nei Howard W. Hunter

Ena veitabagauna yadua, sa dau vakatubura cake na Kalou na parofita me ra nona gusunivosa.

Ni dua e cega na veidraunipepa ni Veiyalayalati Makawa, era basika kina na nodra volavola na turaga cecere ni veitabayabaki sa oti ka ra kilai me ra parofita. Na ivola eso ni Veiyalayalati Vou e tu kina, ena maliwa ni veika tale eso, na nodra volavola, ivakavuvuli, kei na kedra itukutuku makawa na turaga eso ni veitabagauna e muri, ka ra a lesi me ra parofita. E tu talega vei keda na kedra ivolatukutuku na parofita ni muaira kei vuravura, ka ra a laveta na domodra, ena kacivaki ni vosa ni Turaga, era vunauca na ivalavala ca, ka vakavuvulitaka na ivakavuvuli ni kosipeli. O ira kece oqo era sa biuta tu na nodra ivakadinadina bula.

Na parofita e dua sa kaciva ka vakatubura cake na Turaga me tomana na inaki ni Kalou vei ira na luvena. O koya e dua sa ciqoma oti na matabete ka vosa ena lewa. Na parofita e ivakavuvuli ka dau taqomaka na kosipeli. Era vakadinadinataka na bula vakalou ni Turaga o Jisu Karisito. O ira na parofita era sa tukuna rawa na veika ena yaco ni mataka, ia e sega ni o koya oqori na nodra itavi bibi, e dina beka ni na vakadinadinataki kina na mana vakaparofita.

Na veiliutaki vakadodonu sa gadrevi tu ena veitabagauna yadua, ka sa digitaki ira na parofita na Kalou ena vuku ni inaki oqo ni se bera sara ni ra mai bula ena bula oqo [raica na Jeremaia 1:5; Eparaama 3:23].²

E vakadeitaki mai na kena vulici na ivakatakila ena ivolanikalou na ka dina ni ivakatakila ka tomani tikoga sai koya e tuberi ira na parofita kei na Lotu ena veitabayabaki kecega. Kevaka a sega na ivakatakila tomani tiko, ke a sega beka ni vakarau tu o Noa ki na waluvu levu ena luvuci ni vuravura. Ke a sega beka ni tuberi mai Arana ki Eperoni o Eparaama, na Vanua Yalataki. Na ivakatakila tomani tikoga a kauti ira na luvei Isireli mai na veivakabobulataki ki na vanua yalataki. Na ivakatakila mai vei ira na parofita e tubera na sasaga ni kaulotu, dusimaka na taravou ni valetabu nei Solomoni, ka tarova na kena dewa sobu na tawalotu vei ira na Isireli.

Ni bera nona cabe cake na Karisito, a yalataka vei ira na vo ni tinikadua na iapositolo, “Ka mo dou kila, au sa tiko vata kei kemudou ena veisiga kecega, ka yacova na ivakataotioti kei vuravura.” (Maciu 28:20.) Ni oti nona cabe cake, a tubera tiko na Lotu ena ivakatakila me yacova na nodra mate na iApositolo kei na vukitani era tarava mai ena Lotu i Jisu Karisito.³

Ena kena itukutuku makawa, okati kina na siga oqo, sa dau dua tiko na parofita, daurairai, ka dauvakatakila ena Lotu. Ena ulu ni Lotu e tu kina o Jisu Karisito, ka dusimaka tiko na nona parofita. … Na nona daunivakasala [kei] ira na lewe ni Matabose ni Le Tinikarua … era parofita, daurairai, ka dauvakatakila. … Me ra kakua ni vakarorogo na lewe ni Lotu ki na dua na biukila sega ni dei. E rawa ni ra vakabauta na domodra na nodra iliuliu, ni ra kila ni ra liutaki tiko mai vua na Turaga.⁴

E vakarautaka na Kalou na veituberi ena vukudra na Luvena mai vua na parofita bula nikua.

E dua na ivakatakilakila kilaitani ni veisiga e muri ka na liu ni se bera na nona ikarua ni lako mai na Turaga a raica na iApositolo vata ga a vola na ivola ni iVakatakila. A kaya o koya:

“Ia kau a raica e dua tani tale na agilosi sa vuka ena maliwa kei lomalagi kei vuravura a sa taura na itukutuku vinaka e sega ni oti rawa me vunautaka vei ira era sa tiko e vuravura vei ira kece talega na veimatanitu kei na veimataqali kei na duivosavosa kei ira na tamata.” (Ai Vakatakila 14:6 …

Eda vakadinadinataka ki vuravura taucoko ni ra sa rairai oti mai na italai vakalomalagi ena noda gauna oqo, ka kauta mai na veivakadonui mai lomalagi ka vakalesuya mai na dina sa yali yani ena vuku ni ivakavuvuli kei na ivalavala ca. Sa vosa tale na Kalou ka tomana nona vakarautaka na veituberi ena vukudra kece na luvena mai vua na parofita bula nikua. Eda tukuna ni o koya, me vaka sa yalataki, ena dau tikoga kei ira na nona italai ka dusimaka na cakacaka ni nona Lotu e vuravura raraba. Me vaka na veigauna sa oti, e dusimaki na cakacaka ni kaulotu mai na ivakatakila, na tara ni valetabu, nodra kacivi na vakaitutu ni matabete, ka veivakasalataki me ia na qaqarauni mai na ca e rawa ni cakitaka na veivakabulai vei ira na luvena na Tamada.

Ena dua na ivakatakila vua e dua na waqawaqa ni gauna oqo, o Josefa Simici, e kaya kina na Turaga:

“Raica au sa nanumi ira vakatautauvata na tamata kecega, ia me ra kila na tamata ni na yaco kusarawa na siga; ena kautani e vuravura na vakacegu, ka na mai lewa na nona matanitu na tevoro; raica e sa bera tiko ni yaco, ia sa voleka sara na kena gauna.

“Ia sa lewai ira talega na nona tamata na Turaga ka liutaki ira.” (V&V1:35–36.)

Sa veiliutaki na iVakabula ena kedra maliwa na Yalododonu nikua mai na tomani tiko ni ivakatakila. Au vakadinadinataka ni tiko vata kei ira na nona italai ena gauna oqo ka na vaka tu kina ki na ivakataotioti kei vuravura.

Me kakua ni qiqo na noda rai ka nanuma ni ka ga ni veigauna makawa na ivakatakila. Sa rui dau loloma na Kalou ka lomani ira na luvena ena veitabayabaki kecega ka sa vakatakilai koya mai ki na gauna oqo ni itukutuku makawa.⁵

Sa vakatakila mai na Turaga na nona nanuma kei na lomana vei ira na nona parofita lumuti. E dua na uciwai ni ivakatakila tawamudu rawa sa drodro tikoga mai na uluniwai mai lomalagi vei ira na nona italai lumuti na Kalou e vuravura. Me tekivu mai na nona mate na Parofita o Josefa Simici, sa tomani tikoga na domo ni Turaga vei ira na nona parofita me vaka e liu.⁶

Ena veisiga oqo ni lauqa vakayalo, eda rawa ni kunea na sautu vakayalo ena noda rogoca na domona na parofita.

Na lauqa e dua na kuita kilai levu ena gauna ni Veiyalayalati Makawa, ka ra dau vakila na tamata na revurevu veivakarusai ni leqa na veika e teivaki ka walokai na tamata. A vakamatatataka o Emosi na kilaka oqo ena nona yalataka e dua na lauqa vakayalo. E kaya o koya: “… ena sega ni dausiga ni viakana, se na viagunu wai, ia ni ra mate ga ena via rogoca na vosa i Jiova” [Emosi 8:11]. …

Na itukutuku eso ni gauna oqo ni veilecayaki ni tamata yadua kei na veimatalotu, ni ra via walia na vakatitiqa kei na veisaqasaqa ni nodra lotu, e vakananuma vei keda na malanivosa oqo nei Emosi: “… era na veiciciyaki me ra vakasaqara na vosa i Jiova, a ra na sega ni kunea” [Emosi 8:12].

Era segata me ra kunea na iwali ka sega ni tarai ira cake ena vatu ni ivakatakila, me vaka a tukuna na Turaga ni dodonu me caka [raica na Maciu 16:17–18]. …

… Na veilecayaki kei na sega ni tudei e sotava tu o vuravura e sega ni vakilai vei ira na lewe ni Lotu yalodina. … E dua na domo vakabauti vei ira era vakabauta ka tuvakarau me ra vakadinata. E dina sara eda bula donumaka e dua na gauna ni lauqa, me vaka e vakamacalataka o Emosi. … Ia, ena loma ni veika e vaka na lauqa vakayalo na kena irairai, e lewevuqa era sa kunea na sautu vakayalo.

Sa noqu … ivakadinadina malumalumu ni sa vakalesui mai ena kena taucoko na kosipeli ena veisiga e muri oqo, ka ni tiko e vuravura ena gauna oqo e dua na parofita ka tukuna na nanuma kei na loma ni Turaga vei ira era na rogoca ka tu vei ira na vakabauta me ra muria.⁷

Kevaka eda muria na nodra ivakavuvuli na parofita bula, eda na sega ni lakosese.

Vei ira na tamata ena veitabagauna kei na veiyabaki sa oti yani, na parofita bibi duadua sai koya e bula tiko, vakavulica ka vakatakila tiko na loma ni Turaga ena nodra gauna. Ena veitabagauna yadua sa oti yani, sa dau vakatubura cake na Turaga na parofita me ra nona gusunivosa vei ira na tamata ena itabayabaki ko ya kei na kena leqaleqa.

Sai koya na parofita bula tiko nikua na noda iliuliu, noda ivakavuvuli. Sai koya eda na taura mai kina na idusidusi me baleta na vuravura vou oqo. Mai na tutu vava kei vuravura, o keda eda tokoni koya me parofita ni Turaga, eda a vakaraitaka na noda vakavinavinaka ena vuku ni ivurevure ni veituberi vakalomalagi oqo. …

Ni ra tasivi yani mai na noda vakanananu na parofita eso mai na ivakatekivu ki na gauna oqo, sa yaco me da vakila na veivakalougatataki cecere e yaco mai vei keda mai na nodra veivakauqeti na parofita bula. E dodonu me vakavulica vei keda na veigauna sa sivi ni vakavo kevaka eda sa tuvakarau me da rogoca na ivakasala ni qaqarauni ka muria na nodra ivakavuvuli na parofita ni Turaga, eda na tu ena nona veilewai na Kalou.⁸

Na Peresitedi duadua ga ni Lotu e tu vua na dodonu me ciqoma na ivakatakila ena vuku ni Lotu raraba se me solia na ivakadewa vakadonui ni ivolanikalou se na ivunau ni Lotu:

“E dina, e dina au sa kaya vei iko, sa sega tale e dua sa lesi me tukuni vua na ivakaro, se raica na raivotu me baleta na lotu oqo; ia [ko koya ga na Peresitedi ni Lotu], io oqo na ilesilesi vata a soli vei Mosese” (V&V 28:2).⁹

Kevaka eda muria na ivakasala, na veivakauqeti, kei na nodra ivakavuvuli na iliuliu ni Lotu ena nodra veidusimaki vei keda, eda na sega ni butusevata na veika bibi e baleta na noda vakabulai ka bula vakacerecerei.¹⁰

Au vakasinaiti ena vakavinavinaka me baleta na ivakatakila eso sa tauyavu kina e dua na ivakarau vakasakiti e liutaki kina na nona Lotu. Na turaga yadua e tabaki me iApositolo ka vakatikori me lewena na Kuoramu ni Le Tinikarua sa tokoni me parofita, daurairai, ka dauvakatakila. Na Mataveiliutaki Taumada kei na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua, era sa kacivi ka tabaki me ra taura na idola ni matabete, me tu vei ira na lewa kei na itavi me ra liutaka na Lotu, me ra qarava na kena veicakacaka vakalotu, me ra vakavulica na kena ivunau, ka me ra tauyavutaka ka maroroya na kena ivakarau.

Ni sa tauvimate se sa sega ni rawa ni qarava vakavinaka na itavi kece sara ni nona itutu e dua na Peresitedi ni Lotu, oi rau na nona daunivakasala ka ratou lewena vata kei koya na Kuoramu ni Mataveiliutaki Taumada, erau na tomana na cakacaka ni Mataveiliutaki. Ke dua na taro bibi, na lawatu, parokaramu, se ivunau sa dau vakasamataki ena masumasu ena nodratou matabose na Daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada kei na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua. Ena sega ni dua na lewa e tau mai na Mataveiliutaki Taumada kei na Kuoramu ni Le Tinikarua kevaka era se bera ni duavata kece kina o ira na lewena.

Ni muri na ivakarau veivakauqeti oqo, ena toso ki liu na Lotu ka sega ni vakataotaki. Na liutaki ni Lotu kei na vakayagataki ni isolisoli vakaparofita ena dau tu ga vei ira era taura tu na lewa vakaiapositolo ka ra taura ka dau vakayagataka na idola kece sara ni matabete.¹¹

“Na gauna ni koniferedi e gauna ni veivakabulabulataki vakayalo ena kena vakalevutaki cake na kilaka kei na ivakadinadina ka vakaukauwataki.”

Ena koniferedi raraba, eda ciqoma kina na ivakasala vakauqeti mai vei ira na parofita, daurairai, ka dauvakatakila.

Niu sa dau vakananuma vakatitobu na itukutuku eso ni koniferedi [raraba], au dau tarogi au ena taro oqo: Au na vukei ira vakacava eso tale me ra vakaivotavota ena nona vinaka kei na veivakalougatataki na Tamada Vakalomalagi? Na kena isau e koto ena kena muri na idusidusi eda ciqoma mai vei ira eda tokona me ra parofita, daurairai, ka dauvakatakila, kei ira tale eso na Vakaitutu Raraba. Me da vulica na nodra vosa, ka cavuti ena veivakauqeti ni Yalotabu, ka dau taumuria ena vuqa na gauna. Sa vakatakila na Turaga na lomana vei ira na Yalododonu ena koniferedi oqo.¹²

E dau levu sara na ivakasala vakauqeti mai vei ira na parofita, daurairai, dauvakatakila, kei ira na Vakaitutu Raraba tale eso ni Lotu e dau soli ena koniferedi raraba. Era sa vakauqeti keda na noda parofita ni gauna oqo me da cakava me tiki bibi ka wasoma ni noda vuli yadua na wiliki ni itabataba ni mekasini ni Lotu e baleta na koniferedi. Ni vakaoqori, sa yaco na koniferedi raraba, ena dua na kena vakasama, me ikuri se isema ni Vunau kei na Veiyalayalati.¹³

Na gauna ni koniferedi sa gauna ni veivakabulabulataki vakayalo ena kena vakalevutaki ka vakaukauwataki na kilaka kei na ivakadinadina ni bula na Kalou ka na vakalougatataki ira era dau yalodina. Oqo e dua na gauna ena ragita kina na yalodra na kilaka o ira era sa tuvakarau me ra veiqaravi ena vukuna ka muria na nona ivakaro ni o Jisu na Karisito, na Luve ni Kalou bula. Na koniferedi e gauna era dau solia kina vei keda na noda iliuliu na veidusimaki vakauqeti me baleta na itovo ni noda bula—e dua na gauna me yavalati kina na yalo ka caka na yalayala me da tagane vakawati ka yalewa vakawati vinaka cake, tama ka tina vinaka cake, gonetagane ka goneyalewa vinaka cake, itokani ka weka vinaka cake. …

O keda eda mai sota eke nikua [ena koniferedi raraba] eda na rawata e dua na kilaka digitaki ka duatani me baleta na kosipeli ni iVakabula. Na kena e bibi duadua, vei ira era se qai kilai keda vakadua, na noda kacivaka ki vuravura ni da dusimaki tiko mai vua e dua na parofita bula ni Kalou—o koya ka veitaratara tiko, e vakauqeti tiko, ka ciqoma tiko na ivakatakila mai vua na Turaga.¹⁴

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taro

Railesuva na ivakavuvuli nei Peresitedi Hunter ena iwasewase e 1. Na cava na vuna sa dau vakarautaka kina na Kalou na parofita me baleta na veitabagauna yadua? Na cava eso na kedra yaga na parofita? E rawa vakacava ni da vukei ira na gone me ra rawata e dua na ivakadinadina?
Sa vakalougatataki keda vakacava nikua ni dua tiko na noda parofita bula? (Raica na wasewase e 2.) Cava na vuna e bibi kina na “vakadrodroi tawacegu rawa ni vakatakila” ka tovure tiko mai vua na Kalou kivei ira na Nona parofita bula?
Na cava beka eso na ivakadinadina ni da bula tiko ena dua na gauna ni “lauqa vakayalo”? (Raica na wasewase e 3.) Na veivakalougatataki cava o sa bau rawata ena nomu rogoca tiko na domona na parofita bula?
E vakavuvulitaka o Peresitedi Hunter ni “o koya duadua ga na Peresitedi ni Lotu e tu vua na dodonu me ciqoma na ivakatakila ena vuku ni Lotu raraba” (iwasewase e 4). Na cava na vuna ena veivuke kina na noda kila oqo? Cava na vuna e veivuke kina meda kila ni “da na sega ni lako vakatani” ni da muria na parofita?
Vakasamataka mada na bibi ni koniferedi raraba ena nomu bula. (Raica na wasewase e 5.) Na cava eso na ivakavuvuli mai na koniferedi raraba sa vakalougatataki iko? Na ivakarau cava e rawa ni o vakayacora kina me veivakauqeti qaqa ena nomu bula kei na vuvale na koniferedi raraba?

iVolanikalou Veisemati

Emosi 3:7; Maciu 10:41; Luke 1:68–70; iVakadewa nei Josefa Simici, 2 Pita 1:20–21; Mosaia 8:15–18; V&V 1:14–16, 37–38; 21:1, 4–6; 43:2–6; 107:91–92

Veivuke ni Veivakavulici

Ni tuva vakalasi ena papa ni volavola eso na taro e rawa ni ra taroga na matavakabauta tale eso me baleta na ulutaga ni wase. Sureti ira na lewe ni kalasi me ra railesuva na wase, ka vaqara na isau ni taro eso oqo, me ra qai wasea na veika era kunea.