Wase 13

Na Vakatatabu Bibi ni Valetabu

Sa noqu masu mai vu ni yaloqu me ra kila na lewenilotu kece kei ira na luvedra, kei na luvei luvedra na dina cecere e vakarautaki tu ena vale ni Turaga.¹

iVakamacala Taumada

Ena gauna e mai Peresitedi kina ni Lotu ena 1951 o David O. McKay, e sa vakayagataki tiko kina ena Lotu e walu na valetabu. E va e tiko mai Utah, kei na kena vo e tiko mai Arizona, Hawai, Idaho, kei Alberta. Ena vulaikatakata ni 1952, e a sikova kina o Peresitedi McKay e ciwa na matanitu mai Iurope. Ena nona veisiko oqori e a sa digitaka mai kina na vanua me na tara kina na valetabu mai Suwitisaladi, kei Igiladi, ka sa dolava kina e dua na itabagauna ni kena sa tadola na veivakalougatataki ni valetabu kina taudaku kei Amerika kei Kenada.²

Ena nona digitaka kei na kena sasagataki na vanua me tara kina na valetabu, e a liutaki voli o Peresitedi McKay ena veivakauqeti vakalou. Ena gauna sa digitaka kina na vanua me tara kina na valetabu mai Lodoni e Igiladi, era a lomalomarua na idinia, baleta ni sa rui vanua lolobo. Ia, ni sa qai mai vakadikevi yani vakavinaka, sa qai laurai ni tiko na vatu ena vanua sara ga e ganita me rawa ni taura na yavu ni valetabu. Na gauna eratou sega kina ni rawata o Peresitedi McKay kei ira na iliuliu ni Lotu na imatai ni vanua e a digitaki me tara kina na valetabu mai Suwitisaladi, eratou sa qai kere veivuke vua na Turaga ena masu. Dede ga vakalailai eratou sa kunea sara e dua na vanua e levu cake sara ka qai sau lailai. Ena gauna vata ga o ya, sa vakadonui me caka e dua na gaunisala levu ni lori me na takosova sara ga na vanua ka digitaki taumada me tara kina na valetabu, ka sa qai vakalevutaka sara na kena taleitaki na laurai ni ikarua ni vanua me sa tara kina na valetabu.³

E a vakatabuya o Peresitedi McKay na valetabu mai Bern Switzerland ena yabaki 1955 kei na valetabu mai Lodoni Igiladi ena 1958. E a vakatabuya talega na valetabu mai Los Angeles Kalifonia (1956), valetabu mai Hamilton Niu Siladi (1958), kei na valetabu mai Oakland Kalifonia (1964). Na veiliutaki nei Peresitedi MacKay e a tara kina na veivaletabu ka kauta yani na ka ni veivakalougatataki ki na dui matavuvale, o ira na nodra itubutubu era sa mate kei ira na nodra kawa. E dua na ka e volai toka ena nona ivola ni veisiga ena tukuna vei keda na nona ivakadinadina me baleta na valetabu; ena siga e vakatabuya kina na valetabu mai Bern Switzerland e a vola toka vakaoqo, “Au vinakata meu kauta sara ga mai na valetabu vei kemuni na lewenilotu, ”⁴

iVakavuvuli nei David O. McKay

Na edaumeni ni valetabu ena liutaki keda kina matanitu ni Kalou.

E sa tiko qori na edaumeni ni “Valetabu, ” sa ikoya na… cakacaka tabu vakalotu me baleta na ituvatuva vakalou ni tamata kei na ilakolako ena sega ni vakaiyalayala ka na rawa ni sa tuva oti tu na Tamada me baleti ira na luvena ka a buli ira me ra ucui koya—me baleta na kawa tamata taucoko oqo na vuna era tara kina na Valetabu.⁵

Me vukei keda na Kalou me da vakavinavinakataka na kosipeli i Jisu Karisito, ka ni sa taucoko sara tu ga. Na ituvatuva ni bula e sa tu taucoko sara ga kina, ka na qai soli na edaumeni ena valetabu, sa na qai kauti keda yani kevaka me da talairawarawa kina, (oqo na noqu ivakadinadina niu kila) mai na dua na ivakatagedegede vaka na manumanu, ki na dua ka tiko sara e cake me yaco sara ki na matanitu ni Kalou.⁶

E rawa ni ra vauci tawamudu na veiwatini kei na matavuvale, ena valetabu.

E dua na taro ka ra dau taroga vakalevu na dauvolaitukutuku, daukakaburaki, kei ira na tamata, “Na cava na duidui ni valetabu kei na vo ni nomuni veivale tale e so?” Me vaka ni ra sa kila taucoko tu na lewe ni Lotu, ni valetabu e tara me baleta na kena qaravi na veicakacaka tabu vakalotu—sega ni ka vuni, ia e ka cecere. Na valetabu e sega ni vanua ni sokalou raraba. E tara sara ga me baleta na veika bibi e so. Ni sa dau vakatabui oti na valetabu, era na curu ga e loma o ira sa tuvaki vinaka sara tu ga na nodra bula.

E dua na ka e dau duatani toka kina na Lotu i Jisu Karisito sa vakalesui mai, o ya na tawamudu ni kena veiyalayalati kei na kena cakacaka tabu vakalotu. Me kena ivakaraitaki, vakararaba na vakamau vakamatanitu kei na vakamau e valenilotu e vakamau ga ni “bula oqo” se “me qai tawasei kemudrau ga na mate.” Ia na loloma e ka tawamudu me vaka ga na yalo ni tamata; ia me kevaka ni bula tikoga na yalo ni sa yaco na mate, ena vakatalega kina na loloma.

Oqo ena vesuka na yalodra o ira na vukutaka na nodra vaqaqara, vakauasivi ni ra sa mai kila na dina, ni loloma—na ka vakalou duadua ena bula ni tamata—ena tawamudu me vaka ni sa ka bibi sara na yalo ni tamata. O koya gona ni sa mate e dua na tamata, na loloma ena dei tu ga, kevaka e dua na dauvaqaqara e vakabauta na tawamudu ni yalo ni tamata, se na kena dei tu ga na bula ni yalo o ya, e dodonu me vakabauta ni loloma talega e ka tawamudu. …

… Na ivakavuvuli ni iVakabula, [me] da dau lomani ira na kai noda me vakataki keda. Ia kevaka me sa tautauvata kei na veika vakavuravura na veika vakalomalagi, eda na laki kilai ira vinaka na noda daulomani ena vuravura ni yalo me vaka ga ena bula eke. Au lomana vakalevu cake na watiqu mai na tamata tale e so. Au lomani ira na luvequ. Au rawa ni solia e so na ka, au rawa ni gadreva meu vukea na tamata tale e so, ia na noqu lomani koya, me vaka niu dau dabe toka e yasana ena gauna e tauvimate kina e dua na luvei keirau, se na gauna e mai yali kina na nona bula. Na veika oqori, ena dau vauca vata na yalo, ka sa dua na vakasama lagilagi sara ni kilai ni mate ena sega ni rawa ni tawasea na yalo e sa vauci vata tu; ni o kemuni na turaga o ni na kilai ira vinaka na watimuni ena vuravura tale ka dua, ka o ni na laki lomani ira e ke ya me vaka ga na nomuni loloma yani e ke, ka o ni na qai lako cake kina dua na mataqali bula tawa cava ni o ni sa tucaketale mai na mate. Na cava me tawasei kemuni kina na mate ni loloma ena tomani tikoga ki na bula ka tarava?

E sega ni dodonu, ka sa sega ni ganita, ni gauna e se bula voli kina e vuravura o Jisu e a tukuna vei iratou na nona iApositolo: “Au na solia talega vei iko na idola ni matanitu vakalomalagi ia na ka kecega ko na vauca e vuravura ena vauci mai lomalagi: na ka kecega ko na sereka e vuravura ena sereki mai lomalagi.” (Maciu 16:19). Na kena sa vakalesui tale mai oqo e vuravura na Matabete Tabu, sa vakadeitaka na Lotu ni sa soli na kaukauwa oqo vei ira na tamata digitaki, ka sa qaravi tiko na vakamau ena valetabu mai vei ira era sa vakadonui vakalotu mera matataka na Turaga ka iVakabula o Jisu Karisito, ni ivau vakaveiwatini kei na tubutubu kei ira na gone, e sa vakadeitaki tu me na ka tawamudu, ka na tawamudu talega na nodra vuvale o ira ka vakamau vaka o ya.⁷

O Josefa [Simici] na daurairai… e vakatakila na tawamudu ni veiyalayalati ni vakamau, a ivakavuvuli totoka, dina, ka sa yawa sara ga na kena ibalebale ni kevaka me taurivaki ena kena ivakavuvuli taucoko, ke na rawa ni vakawabokotaki e levu sara na veika ca e yaco tu ena gauna oqo.⁸

Na cakacaka ni valetabu ena vakabulai ira era sa mate ka sega ni bau rogoca na kosipeli

Erau a veitalanoa toka e dua na italatala ni lotu va-Karisito kei na dua na gonevuli ni Jaina, ka se qai rawa ka ga vakavuli ena dua na noda koronivuli liu ena ilakolako lesu ki Jaina. Ena nona saga na italatala me usulaka na dina ni na vakabulai walega e dua na tamata ena vakabauta na ivakavuvuli i Karisito, qai taroga na [gonevuli] ka vaka, “Sa na qai vakacava o ira na noqu qase ka ra sega ni bau rogoca na yaca i Jisu?” Kaya ga na italatala, “Era sa na yali.” Kaya cake yani o Gonevuli: “Au na sega sara ga ni via coko ki na matalotu sega ni dodonu me vakacacani ira ki na veivakarusai tawamudu na tagane kei na yalewa ka ra dau caka vinaka me vakataki keda, se ra vinaka cake mai vei keda, ia era sega ni bau rogoca na yaca i Jisu.”

Ena kaya beka e dua e kila vakavinaka na dina, ka a vakaraitaki vei Josefa Simici me baleta na ivakavuvuli oqo, “Ena soli vei ira na galala me ra na rogoca na kosipeli, ka ra na talai rawarawa kina kena ivakavuvuli kei na kena cakacaka vakalotu. Na tamata kece eke se ena bula sa bera mai, ena lewai ka vakaivotavota me vaka na veika e vakayacora.”⁹

Me vaka ni gadrevi ena veivakabulai na veivutuni kei na papitaiso ena wai kei na Yalo Tabu, era na qai curu rawa vakacava ena matanitu ni Kalou o ira na milioni vakamilioni ka sega ni ra bau rogoca na kosipeli, me rawa ni ra veivutuni ka papitaisotaki? E ka dina ni Kalou dauloloma ena sega ni rawa me vakalaiva me dua na iwiliwili levu ni luvena mera na tiko ena taudaku ni Nona matanitu, mera na bula tawamudu tiko mai eli ena lecaika, kei na rarawa. Na mataqali nanuma vaka o ya e dau meca sara ga ni vuku yalomatua. Ena dua tale na yasana, kevaka me ra na curu rawa ki na matanitu ni Kalou na milioni era sa mate ka se bera ni rogoca na Kosipeli, sa na rairai sega toka beka ni dina na vosa i Karisito vei Nikotimo [Joni 3:2–5] kei na vosa nei Pita ena Siga ni Penitiko [raica Cakacaka 2:38] ena sega toka ni rabailevu na kena bulataki, ka dina ga ni a tukuna sara tu ga vakamatata, “Ni sa caka vei kemudou na vosa ni yalayala, vei ira talega na nomudou gone, kei ira vakayadua ga era sa vakayawa, io, vei ira vakayadua ga sa kacivi ira vua na Turaga na noda Kalou.” [Cakacaka 2:39]

Na Kosipeli i Jisu Karisito e vakatavuvulitaka ni na vakabulai na tamata kecega ena talairawarawa kina ivunau kei na ivakavuvuli ni itukutuku vinaka. [raica Yavu ni Vakabauta 1:3] E sega ni ibalebale ni vosa na “kecega” me ra wili ga kina e lewe vica era sa digitaki; sa kena ibalebale ni o ira yadudua sara na luvena na Tamada vakalou ka dauloloma. Ia e drau na milioni era sa mate ka ra se bera talega, ni bau rogoca ni dua tiko na ituvatuva ni Kosipeli.

Na veimatanitu kece kei na veimatatamata ena tautauvata na nodra na vakaivotavota ena loloma ni Kalou. Me vaka ni dua tikoga na Yavu ni Veivakabulai, sa dodonu me tiko na veika me baleti ira na iwiliwili vakaitamera era sa mate me ra na rogoca ka qai vakatulewa se mera ciqoma se besetaka. Na ituvatuva vaka oqori e dau soli ena ivakavuvuli ni veivakabulai me baleti ira na mate. …

O Paula e vakaraitaka ni [dau] vakayacori na papitaiso [baleti ira na mate] ena nona a soli vakasama tiko me baleta na tucake tale mai na mate. E a kaya vaka oqo, “Kevaka sa sega ni vakaoqo, era na vakaevei ko ira sa papitaisotaki ena vukudra na mate, kevaka sa sega sara ni tucake tale ko ira na mate? (1 Kor. 15:29). …E sega ni vica walega era sa tovolea mera vakamacalataka na ibalebale dina [ni tikina oqo;] ia na kena vakasama e tukuna sara tu ga vakamatata ni gauna ni nodra veiliutaki na iapositolo e a qaravi tu kina na nodra dau papitaisotaki na mate; o ya, me ra tabaluvuci ena wai o ira era se bula ena vukudra o ira era sa mate— sega ni o ira sa “mate ena ivalavala ca” ia o ira era sa “gole yani ki na vuravura tale kadua.”

E a rairai na parofita o Ilaija vei Josefa Simici kei Oliver Cowdery ena valetabu mai Kirtland ena i ka 3 ni Epereli, 1836, ka solia vei rau na “kaukauwa ni matabete” ka solia na veivakadonui vei ira na bula me ra cakava na cakacaka me baleti ira na mate. Na kena vakalesui mai na “ki” oqo e vakavatukanataka na parofisai nei Malakai:

“Raica au na talai Ilaija na parofita vei kemudou e liu, ena qai lako mai e muri na siga i Jiova e levu ka rerevaki: ia ena vagolea ko koya na yalodra na qase vei ira na gone, kei na lomadra na gone vei ira na nodra qase, deu lako mai ka cudruva na vanua ena veivakarusai” (Mal. 4:6) Na yalodra na qase kei ira na gone ena vakasotari vata ena gauna era sa rogoca kina na tama mai na vuravura ni yalo, na kosipeli ni vunautaki vei ira, ka ra vakila ni sa dodonu me ra vakabauta na cakacaka vakalotu e sa koto kina, era sa na kila talega ni o ira na luvedra era se tiko yani e vuravura era na cakava na cakacaka kece sara vakalotu me baleti ira.

Na cakacaka kece “baleti ira na mate”ena dau caka ena loma ni valetabu ka sa masulaki ka vakatabui me baleta na cakacaka o ya, ena caka vinaka na kena ivolatukutuku, ka laurai ni veika kece e qaravi kina e sa rui cecere.

Era sa qarava na Yalododonu na cakacaka ni tara valetabu, me vaka ni sa tiko vei ira na itavi ni kena qaravi na itavi bibi ni qaravi ni Kosipeli.¹⁰

Ko na donumaka beka e dua na gauna mo vakasoqona vata kina na yacadra na nomu qase, ka ra na qai papitaisotaki e so ena vukudra, era na lewena na matanitu ni Kalou, ena vuravura ka dua me vakataki keda sara ga eke.

Me tekivu mai na gauna e vakalesui mai kina na ivakavuvuli oqo kei na kena icakacaka, era sa vaqara na lewe ni Lotu na yacadra na nodra qase ena veivolaitukutuku ena veiyasai vuravura me rawa ni ra ciqoma talega na veivakalougatataki ni kosipeli i Karisito. Ena vuku ni ka oqo, e sa tauyavutaka na Lotu na isoqosoqo ni ivolatukutuku ni matavuvale.¹¹

Ena ivakavuvuli oqo ni nodra vakabulai na mate, e sa vakaraitaki ni na rabailevu na kaukauwa ni veivakabulai ni Kosipeli, kei na kena na bulataki mai na veimatatamata na ivakavuvuli ni iVakabula. Sa dina sara, “Ni sa sega sara e dua tale na yaca ena ruku ilomalagi sa soli kivei ira na tamata, me da bula rawa kina.” [Cakacaka 4:12] Na cakacaka tabu vakalotu kece sara ka qarava na Matabete ni Kalou Cecere e tawamudu sara me vaka na loloma, e tawamudu ka rabailevu me vaka na bula kei na noda talairawarawa kina, sa na rawa kina me na laki bula vata na matatamata kece ena matanitu ni Kalou.¹²

Me da savasava ni da curu ki na valetabu ka dinata na veiyalayalati eda cakava kina.

O ira era lako kina valetabu era na lako vata kei na nodra ivolatara ka tukuna ni ra sa lotu va-Karisito dina; ni ra sa lewe ni lotu dina i Karisito; ni ra sa dina vei ira na wekadra; ni ra sa bula kaya tiko na ivakavuvuli ni kosipeli i Jisu Karisito.¹³

Ni se bera ni caka e dua na vakamau ni [valetabu], sa dodonu me rau taura rawa mai na cauravou kei goneyalewa na nodrau ivolatara mai vei bisopi. … Ena matana na matabete, ni se bera ni rau laki cakava na veiyalayalati ni vakamau, erau sa na vakasalataki rawa na gone oqo me baleta na bibi ni itavi sa koto e matadrau; ka vaka kina na nodrau sa na vakadeitaka ni rau sa na vakarautaka na nodrau lako yani ena yalosavasava kina icabocabo ni isoro ni Kalou me laki vauci kina na nodrau veiyalayalati kei na veilomani.¹⁴

Sa dua na ka totoka ena vuravura oqo na vakamau ena valetabu. Erau na tuberi yani kina e dua na veiwatini ena veilomani, ka sa ikoya na ka cecere duadua ena yalo ni tamata. …Erau na tucake vata ena vale ni Turaga ka vakadinadinataka ena veiyalayalati e matana ni rau na dina ki na veiyalayalati erau cakava ena siga o ya, me rau na dui maroroi rau me baleti rau ga ka na sega ni duatani tale. O ya na ivakatagedegede cecere duadua ni bula vakawati e soli vua na tamata. Kevaka walega me maroroi na veiyalayalati o ya me vaka na kena dodonu me maroroi na veiyalayalati, ena lailai sara na kavoro ni bula vakawati vei ira na marama ka na vakakina vei ira na turaga. Sa ka bibi sara na veiyalayalati. … Dinata na kena maroroi, ka dinata na kena yalayala.¹⁵

O ira era na cakava na veiyalayalati me baleti ira na wekadra ka vakaitavi ena vakamau cecere duadua me soli vua na tamata, era na salavata voli kei na kena yalo ka na sega ni vakavuravura na nodra rai. O ni na dina ki na veiyalayalati o ni cakava ena Vale Tabu ni Kalou.¹⁶

“A noqu Yalo Tabu ena sega ni veileti tiko kei na tamata” (Vakatekivu 6:3), sa kaya ko Jiova “Na yaloqu ena sega ni tiko ena vanua dukadukali.” O koya ena bulataka e rua na mataqali bula, o koya ena bulataka e rua na mataqali bula me vakasewasewana na nona yalayala, e tukuna e dua na dauvola ivola, “e sa lecaika se sa lialia.” Vakawasoma sara ni ruarua, baleta ni o koya e sa vakayagataka tu na nona galala me baleta na nona gagano, me vakasabusabutaka na nona iyau ena marau ca, me laki voroka kina na nona veiyalayalati ena vale ni Kalou.¹⁷

Sa noda itavi me ra vukei na tani me rawa ni ra ciqoma na kalougata ni valetabu.

Na noda veivaletabu ka ra tara me ra vakabulai kina ki na bula tawamudu na kawatamata, sa na vakacokotaki kina na yavu ni veivakabulai vakalou. Na lawa vata ga ni tosocake tawamudu, baleti ira na luvena na Tamada era bula tiko vakayago kei ira era sa bula tu ena vuravura ni yalo. Na rabailevu ni ka e vinakati e vakaraitaka na loloma dina vakalou. …

Na Lotu i Jisu Karisito ka sa vakalesui mai sa ikoya na yavu e solia na Tamada Vakalomalagi me rawa kina ki na tamata yadua me na vakasamataka vakataki koya na nona na cakacaka vata kei na Kalou me baleta na nona bula marau kei na vakabulai ni yalona. Na ka e rawa ni caka kei na loloma ena vinakata me na qaravi vakararaba na ivakavuvuli tawamudu kei na cakacaka tabu vakalotu vei ira kece na tamata e se bula tiko eke kei ira era sa bula tu mai na vuravura ni yalo.

Na ka walega oqori ena qai taucoko kina na cakacaka kei na lagilagi ni Kalou me tawa mate rawa ka bula tawa mudu na tamata.

Na yavu ni veivakabulai vakalou e soli sara ga ena kena vakatakilai vua na Parofita o Josefa Simici mai vei rau na Tamada kei na Luvena, kei na dodonu vakalou me qaravi kina na ivakavuvuli kei na cakacaka tabu vakalotu e sa tiko vei ira na turaga era sa liutaka tiko na Lotu ka sa vakalesui mai oqo.¹⁸

Sa dua na noda itavi bibi duadua me da vakarawarawataka yani vei ira na lewe ni lotu ena veivanua na veivale ni Turaga. E udolu vakaudolu vei ira era sega ni rawa ni lako ki na vanua e tiko kina na valetabu, na vanua me ra na laki ciqoma kina na veivakalougatataki ni edaumeni, ka me ra vauci tawamudu talega vei ira na watidra kei ira na luvedra. Sa noda itavi me da kauta yani vei ira na valetabu.¹⁹

Isa na lagilagi ni kosipeli! Sa dua na ka na rabailevu ni noda itavi me raica rawa o vuravura na kena totoka, na kena rabailevu, na kena vakalou. Au masu ena yaloqu taucoko ni noda valetabu ena uqeta na yalo kei na sasaga me kilai kina vakavinaka na loma ni Kalou ena yalodra na udolu vakaudolu na tamata ka ra vinakata tiko me ra kila na ka dina.²⁰

Vakatutu ni Vuli kei na Veivosaki

Na cava sa rui bibi kina meda ciqoma na cakacaka vakalotu ni valetabu ka laki cakava ka maroroya na kena veiyalayalati? (Raica tabana 145–47, 149–50.)
Ena liutaki keda vakacava ki na bulatawamudu na edaumeni ni valetabu? (Raica draunipepa 126). Na cava e bibi kina me da lako vakawasoma ki na valetabu? Na veivakalougatataki cava o sa ciqoma ena nomu sa laki vakaitavi ena veiyalayalati kei na cakacaka vakalotu ni valetabu? Na cava o nanuma ni bibi kina mo ciqoma rawa na veiyalayalati kei na cakacaka vakalotu oqo ni se bera ni o laki kaulotu se ni se bera ni tekivutaka e dua na matavuvale?
Na cava ena gadrevi ena bula ni veiwatini kei na matavuvale me rawa ni laki tawamudu? (Raica tabana 145–47.) Ena vukea rawa vakacava na ivakavuvuli ni vakamau kei na matavuvale tawamudu na noda veimaliwai kei ira na watida ka vakakina o ira na luveda? Ena vukea vakacava na tarovi ni “veika ca e sa yaco tu nikua” na talairawarawa ki na ivakavuvuli oqo?
Na cava soti na noda itavi baleta na nodra vakabulai o ira era sa mate? (Raica tabana 147–49.) Na gaunisala cava soti o rawa ni vakaitavi kina ena cakacaka baleti ira na mate?
Na cava e ivakaraitaki levu kina ni nona lomani ira kece na luvena na Kalou na valetabu? (Raica tabana 147–49.) E vakaraitaka vakacava na cakacaka ni valetabu na kena sa rui rabailevu na yavu ni veivakabulai? (Raica tabana 147–49.)
Na cava na inaki ni ivolatara ni valetabu? (Raica tabana 149.) Na cava ena gadrevi kina na bula kilikili yadua ni bera ni laki curumi na valetabu? Eda na vakalougatataki vakacava kevaka eda dina tiko ki na noda veiyalayalati ni valetabu? Na cava e bibi kina me tiko na noda ivolatara ni curu ki na valetabu ena veigauna taucoko, veitalia ga ke sa rui yawa mai vei keda na valetabu ka na dau dredre na noda lako vakawasoma kina?
Na cava e rawa ni da cakava me rawa kina vei ira na tani me ra ciqoma na veivakalougatataki ni valetabu? (Raica tabana 150–51.)

iVolanikalou e Veisemati: 1 Korinica 15:29; V&V 124:37–41; 128:1, 15–24; 131:1–4; 132:19; 138:28–37, 57–60.