Seminelí mo e ʻInisititiutí
Lēsoni 4: Ko e Hinga ʻa ʻĀtamá mo e Meʻaʻofa ʻo e Tauʻatāiná.


Lēsoni 4

Ko e Hinga ʻa ʻĀtamá mo e Meʻaʻofa ʻo e Tauʻatāiná.

Talateú

Ko e Hinga ʻa ʻĀtamá ko ha konga mahuʻinga ia ʻo e palani ʻa e ʻOtuá. Naʻá ne ʻomai ha ngaahi makatuʻunga ʻa ia ʻe malava ai ke tau haʻu ki he mamaní ke ʻahiʻahiʻi kitautolu. Naʻe kau foki ʻi he palani ʻa e ʻOtuá ʻa hono foaki ʻo e tauʻatāiná ki Heʻene fānaú (vakai, 2 Nīfai 2:27). ʻI he lēsoni ko ʻení, ʻe ako ai ʻe he kau akó ko e kī ki hono ngāue lelei ʻaki ʻo ʻetau tauʻatāina ke filí ko e feinga ke fai e finangalo ʻo e ʻOtuá, ʻo muimui ki he tā sīpinga ʻa Sīsū Kalaisí.

Laukonga Puipuituʻá

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

2 Nīfai 2:19–26, 28; ʻAlamā 42:6–10, 14; Mōsese 5:5–9

Ko e Hinga ʻa ʻĀtamá

Fakaʻaliʻali ʻa e lea ko ʻeni naʻe fai ʻe ʻEletā Pulusi C. Heifeni ʻo e Kau Fitungofulú, pea kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ia:

ʻĪmisi
Elder Bruce C. Hafen

“Talu mei he senituli hono nimá, mo hono akoʻi ʻe he tui faka-Kalisitiané ko e hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví ko ha fehalaaki fakamamahi. … ʻoku hala e maʻu ko iá. … Naʻe ʻikai ko ha meʻa fakamamahi ʻa e Hingá. Naʻe ʻikai ko ha fehālaaki pe ko ha meʻa ne hoko noa pē. Ko ha konga pē ia ʻo e palani ʻo e fakamoʻuí” (“The Atonement: All for All,” Ensign pe Liahona, May 2004, 97).

  • Ko e hā ‘okú ke pehē ai ‘oku mahuʻinga ke mahino ko e Hingá naʻe ʻikai ko ha fehalaaki pe meʻa ne hoko noa pē ka ko ha konga pē ia ʻo e palani ʻo e fakamoʻuí?

Fakaafeʻi e kau akó ke ako e 2 Nīfai 2:19–25 pea faʻu ha lisi ʻo e ngaahi ola ʻo e Hingá—ʻa e ngaahi meʻa naʻe hoko kia ʻĀtama mo ʻIvi hili ʻena kai ʻa e fua tapú. Pea kole ki he kau akó ke hiki ha ngaahi meʻa mei heʻenau lisí ʻi he palakipoé. (Fakatokangaʻi ange: Ko e fekumi ki ha ngaahi lisi ʻi he folofolá ko ha taukei ako fakafolofola ia te ke malava ʻo akoʻi fakataha mo e potufolofola ko ʻení; vakai, Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí [2012], 36.) ʻOku totonu ke kau ʻi he lisí ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení: Naʻe kapusi ʻa ʻĀtama mo ʻIvi mei he Ngoue ko ʻĪtení; naʻá na maʻu ha fānau; naʻá na ʻi ha tuʻunga ʻahiʻahi fakataimi; naʻá na hē pea naʻe fie maʻu ke na fakatomala; pea naʻá na aʻusia e fehangahangaí, ʻa ia naʻe malava ai ke na aʻusia ʻa e leleí mo e koví pea ngāue ʻaki fakapotopoto ʻa ʻena tauʻatāiná.

  • ʻOku tokoni fēfē ʻa e lisi ʻi he palakipoé ki hono fakamatalaʻi ʻa e ʻuhinga naʻe hoko ai e Hinga ʻa ʻĀtamá ko ha konga mahuʻinga ʻo e palani ʻa e Tamai Hevaní? (Mahalo ʻe ʻoatu ʻe he kau akó ha ngaahi tali kehekehe ʻa ia ʻe malava ke fakamatala fakanounou ʻaki e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Naʻe hoko ʻa e Hinga ʻa ʻĀtamá ke tau malava ai ʻo maʻu ʻa e moʻui fakamatelié pea fakalakalaka atu ai ki he moʻui taʻengatá.)

  • Ko e hā e ʻuhinga ko e “kakai fulipē … kuo nau mole” koeʻuhí ko e Hingá? (2 Nīfai 2:21).

Ke tokoni ki hono tali ʻo e fehuʻí ni, fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke nau taufetongi ʻi hono lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 42:6-10, 14 lolotonga iá ʻoku kumi ʻe he kalasí ʻa e ngaahi ola kehe ʻo e Hingá. ʻI he vahevahe ʻe he kau akó ʻa e meʻa naʻa nau maʻú, te ke lava ʻo tānaki ʻenau ngaahi talí ki he lisi ʻi he palakipoé.

  • ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e “motuhi atu … mei he ʻao ʻo e ʻEikí”?

Fakaʻaliʻali ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, pea kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ia:

ʻĪmisi
Elder Jeffrey R. Holland

“Naʻe maumauʻi ai [ ʻe Ātama mo ʻIvi] ki ha fekau ʻa e ʻOtuá pea naʻe pau leva ai ke na ʻalu mei hona nofoʻanga ʻi he ngoué, pea malava ai ke na maʻu ha fānau kimuʻa peá na toki fehangahangai mo e mate fakaesinó. Ke tānaki atu ki he mamahi lahi mo e faingataʻa ʻo hona tūkungá, naʻe ʻi ai foki mo ha ngaahi nunuʻa fakalaumālie ‘o ‘ena maumau fonó, ‘o motuhi ai kinaua mei he ‘ao ‘o e ‘Otuá ‘o lauikuonga. Ka koeʻuhí naʻe fāʻeleʻi kitautolu ki ha māmani hinga pea koeʻuhí te tau maumauʻi foki mo e ngaahi fono ‘a e ‘Otuá, naʻe tauteaʻi ai kitautolu ke tau aʻusia e ngaahi tautea tatau naʻe hilifaki kia ‘Ātama mo ‘Iví. …

“… ‘I he momeniti naʻe fuofua manga atu ai ʻetau ‘uluaki ongomātuʻá mei he Ngoue ko ‘Ītení, naʻe hanga ʻe he ʻOtua ko ʻetau Tamaí he naʻá Ne ʻosi ʻafioʻi e fili ʻe fai ‘e ‘Ātama mo ‘Iví, ʻo fekauʻi atu e kau ‘āngelo ‘o e langí ke fakahā kiate kinaua—pea aʻutaki mai kiate kitautolu foki—naʻe fakahoko e palani kotoa ko ʻení, koeʻuhí ke tau maʻu ai ‘a e fiefia taʻengatá. Ko ha konga ia ‘o ‘Ene palani fakalangí ke ‘omi ha Fakamoʻui, ‘a e ‘Alo Tonu pē ‘o e ‘Otuá, naʻe ui ‘e he ‘Aposetolo ko Paulá ko ha ʻʻĀtamaʻ kehe [vakai, 1 Kolinitō 15:45]—ke Ne haʻu ‘i he vahevahenga mālie ‘o taimí ke fai ‘a e fakalelei maʻá e maumau fono ‘a e ‘uluaki ‘Ātamá. ʻE hanga ʻe he fakalelei ko iá ʻo ikunaʻi kakato e mate fakaesinó. … ‘E hoko foki e ‘aloʻofa ko iá ko ha fakamolemole ki he ngaahi angahala fakatāutaha ‘a e kakai kotoa pē, meia ‘Ātama ‘o aʻu ki he ngataʻanga ‘o e māmaní, ʻo kapau te tau fakatomala mo talangofua ki he ngaahi fekau fakalangí” (“Feluteni Ai e Fakamaau Totonú, ʻOfá, mo e ʻAloʻofá,” Ensign pe Liahona, Mē 2015, 105-6).

  • Ko e hā ʻoku “tauteaʻi ai kitautolu ki he ngaahi tautea tatau naʻe fehangahangai mo ʻĀtama mo ʻIví”? (ʻOku fāʻeleʻi mai kitautolu ki ha māmani hinga, pea ʻoku tau maumauʻi e ngaahi fono ʻa e ʻOtuá.)

Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke taufetongi ʻi hono lau leʻolahi ʻa e 2 Nīfai 2:26, 28 mo e Mōsese 5:5-9, lolotonga iá ʻoku kumi ʻe he kalasí ʻa e founga ke malava ai ke ikunaʻi ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo e Hingá ʻi heʻetau moʻuí.

  • Fakatatau ki he ngaahi potufolofola ko ʻení, ʻe huhuʻi fēfē kitautolu mei he ngaahi nunuʻa fakalaumālie ʻo e Hingá? (ʻOku totonu ke kau ʻi he ngaahi talí e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Kapau te tau fakatomala mo ui ki he ʻOtuá ke Ne fakamolemoleʻi kitautolu, ʻe malava ke huhuʻi kitautolu mei heʻetau ngaahi angahalá ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.)

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakalaulauloto ki he fatongia ʻo e Hingá ʻi he palani ʻo e fakamoʻuí pea mo e founga naʻe “fokotuʻutuʻu ai ia ki heʻetau fiefia taʻengatá.” Fakaafeʻi ha toko taha pē toko ua mei he kau akó ke nau vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e kalasí.

2 Nīfai 2:14, 16, 26–29; Hilamani 14:30–31; 3 Nīfai 27:13

Ko e meʻaʻofa ʻo e tauʻatāina ke filí

Fakaʻaliʻali ʻa e fakamatala ko ʻeni naʻe fai ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, pea kole ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ia:

ʻĪmisi
President Russell M. Nelson

“Naʻe hoko ʻa ʻĀtama mo ʻIvi [ʻo fakafou ʻi he Hingá] ʻo matelié. Ko e meʻa ʻoku fakafiefia kiate kitautolú, he naʻe malava ai ke maʻu ha fānau pea fakakakato ʻa e ngaahi ʻuhinga naʻe fakatupu ai ʻa e māmaní. … Naʻa tau maʻu mo ha ngaahi tāpuaki kehe ʻo fakafou ʻi he Hingá. Naʻá ne fakangofua ai ha toe ongo meʻafoaki mei he ʻOtuá ʻokú na fekauʻaki vāofi, ʻa ia ʻoku meimei mahuʻinga tatau pē mo e moʻuí— ʻa e tauʻatāina ke fili mo e ʻekeʻi meiate kita e meʻa ʻokú te fai pe taʻe faí” (“Constancy amid Change,” Ensign, Nov. 1993, 34, tānaki atu ʻa e mataʻitohi fakahihifí).

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku “meimei mahuʻinga tatau pē mo e moʻuí” ʻa e tauʻatāina ke filí mo e ʻekeʻi meiate kita ʻa e meʻa ʻokú te fai pe taʻe faí?

Kole ki he kau akó ke nau ako ʻa e 2 Nīfai 2:14,16, mo e 26, ʻo kumi pe ko e hā ʻa e meʻa ʻoku akoʻi mai ʻi he ngaahi veesí ni ʻo fekauʻaki mo e founga ʻoku kehe ai ʻa e fānau ʻa e ʻOtuá mei Heʻene ngaahi fakatupu kehé.

  • Ko e hā ʻa e faikehekehe ʻi he fānau ʻa e ʻOtuá mei Heʻene ngaahi fakatupu kehé ʻa ia ʻoku fakamamafaʻi ʻi he ngaahi veesi ko ʻení? (ʻOku totonu ke ʻilo ʻe he kau akó ʻa e tokāteline ko ʻení: ʻOku fakatupu ʻa e fānau ʻa e ʻOtuá ke nau ngāue ʻiate kinautolu pē kae ʻikai fakamālohiʻi ke ngāue ʻi ha faʻahinga founga.)

  • ʻOku ʻuhinga ki he hā naʻe fakatupu kitautolu ʻe he ʻOtuá ke tau ngāue maʻatautolu pē kae ʻikai fakamālohiʻi ke ngāué?”

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ʻiloʻi naʻe fakatupu ʻa e fānau ʻa e ʻOtuá ke nau ngāue ʻiate kinautolu pē kae ʻikai fakamālohiʻi ke ngāué?

Ke tokoni ke tali ʻa e fehuʻi ko ʻení, te ke lava ʻo aleaʻi ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni Poiti K. Peeka (1924-2015) ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
President Boyd K. Packer

“ʻOku fakamatalaʻi ʻe he lea motuʻa ʻʻOku fili e ʻEikí ke kau mo au, kae fili ʻa Lusifā ke fakafepaki kiate au, ka ko ʻeku filí ʻoku mahuʻingá’, ʻa e mālohi ange ʻetau tauʻatāina ke filí he fie maʻu ʻa e tēvoló. ʻOku mahuʻinga e tauʻatāina ke filí. Te tau fakavalevale ʻo tukuange ia, ka he ʻikai lava ke ʻave fakamālohiʻi meiate kitautolu.

“ʻOku ʻi ai mo ha kumi ʻuhinga motuʻa: ʻNe ʻai ʻe he tēvoló ke u fai ia.’ Mole ke mamaʻo! Te ne lava ʻo kakaaʻi mo taki halaʻi koe, ka ʻoku ʻikai hano mālohi ke fakamālohiʻi koe pē ha taha ke maumaufono” (“Ko hono Fakamaʻa ʻo e Loto Ipú,” EnsignLiahona, Nōvema 2010, 74).

Kole ki ha niʻihi ʻo e kau akó ke lau e 2 Nīfai 2:26-29 pea kole ki ha niʻihi kehe ke lau e Hilamani 4:30-31. Poupouʻi e kau akó ke nau fakaʻilongaʻi e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ʻokú ne fakahaaʻi mai ʻa e nunuʻa ʻo e ngaahi fili ʻoku tau fai ʻi he taimi ní. Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ha niʻihi ʻo e ngaahi foʻi lea mo e kupuʻi lea kuo nau fakaʻilongaʻí.

  • Ko e hā ha moʻoni ʻe lava ke tau ako mei he ngaahi potufolofolá ni ʻo kau ki he ola ʻo ʻetau ngaahi filí? (ʻOku totonu ke ʻilo ʻe he kau akó ʻa e moʻoni ko ʻení: ʻOku hanga he founga ʻoku tau ngāueʻaki ai ʻa ʻetau tauʻatāina ke filí ʻo fakapapauʻi ai ʻetau tupulaki fakalaumālié mo e ngaahi tāpuaki taʻengatá.)

Ke tokoni ke mahino ʻa e moʻoni ko ʻení ki he kau akó, kole ki ha tokotaha ako ke lau ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa ʻEletā Lōpeti D. Heili ʻo e Kōlomu ʻa e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
ʻEletā Robert D. Hales

“Ko e taimi ʻoku tau fili ai ke fai e finangalo ʻo ʻetau Tamai Hēvaní, ʻe tolonga ʻa ʻetau tauʻatāina ke filí, toe lahi ange mo e ngaahi faingamālié pea tau tupulaki. … ʻOku moʻoni foki mo e fehangahangaí: ʻi he taimi [ko ia] ʻoku ʻikai ke tau tauhi ai e ngaahi fekaú pe muimui he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní, ʻoku fakasiʻisiʻi ange leva hotau ngaahi faingamālié; ʻoku toe fakasiʻisiʻi ange ʻa e malava ko ia ke tau ngāue mo fakalakalaká. … ʻOku hanga ʻe he talangofua ki he ngaahi fekaú ʻo maluʻi ʻetau tauʻatāina ke filí” (“Tauʻatāina ke Filí: Mahuʻinga ki he Palani ʻo e Moʻuí,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2010, 25-26).

  • Ko e hā ha ngaahi nunuʻa ʻoku hoko mai mei hono ngāue hala ʻaki ʻo e tauʻatāina ke filí?

  • ʻOku maluʻi fēfē ʻe he talangofua ki he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá ʻetau tauʻatāina ke filí?

  • Ko e hā ʻoku hoko ai hono ngāue ʻaki ʻetau tauʻatāina ke filí “ke fai e finangalo ʻo ʻetau Tamai Hēvaní” ko e kī ki heʻetau tupulaki fakalaumālié?

Kole ki he kau akó ke lau fakalongolongo ʻa e 3 Nīfai 27:13 pea fakakaukau ki hono ngāue totonu ʻaki ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e meʻafoaki ʻo e tauʻatāina ke filí ko ha sīpingá.

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe malava ai ʻe he folofola ʻa e Fakamoʻuí “Kuó u haʻu … ke fai ʻa e finangalo ʻo ʻeku Tamaí” ʻo tokoniʻi kitautolu ke ngāue fakapotopotoʻaki ʻa e meʻafoaki ʻo e tauʻatāina ke filí?

Vahevahe ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa ʻEletā Lisiate G. Sikoti ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e ngaahi tāpuaki maʻongoʻonga ʻoku maʻu mei hono ngāue totonu ʻaki ʻo ʻetau tauʻatāina ke filí:

ʻĪmisi
Elder Richard G. Scott

“ʻOku tokanga lahi mai ʻa e ʻEikí ki heʻetau tupulaki mo fakalakalaka fakatāutahá. ʻOku fakavaveʻi e fakalakalaka ko iá ʻi he taimi ʻokú ke loto fiemālie ai ʻo fakaʻatā ke Ne tataki koe ʻi he ngaahi aʻusia kotoa pē kuó ke fetaulaki mo iá, ʻo tatau ai pē pe te ke saiʻia ai pē ʻikai. ʻI he taimi ʻokú ke falala ai ki he ʻEikí, pea loto fiemālie ke tokanga taha ho lotó mo ho ʻatamaí ki Hono finangaló, peá ke kole ke tataki koe ʻe he Laumālié ke fai Hono finangaló, ʻoku fakapapauʻi atu ʻa e fiefia lahi fau ʻi he fonongá pea mo e lavameʻa kakato ʻi he moʻui fakamatelié ni. Kapau te ke fehuʻia ʻa e meʻa kotoa pē ʻoku kole atu ke ke faí, pē lāunga ʻi he faingataʻa taʻe fakafiemālie kotoa pē, ʻokú ke ʻai ke faingataʻa hono tāpuekina koe ʻe he ʻEikí. [Vakai, 1 Nīfai 3:7.]

“ʻOku ʻikai foaki atu hoʻo tauʻatāina ke filí, ʻa hoʻo totonu ke fai ha ngaahi filí, koeʻuhí ke ke maʻu ʻa e meʻa kotoa pē ʻokú ke fie maʻú. ʻOku foaki ʻa e meʻafoaki fakalangi ko ʻení koeʻuhí ke ke fili ʻa e meʻa ʻoku finangalo hoʻo Tamai Hēvaní maʻaú. ʻI he founga ko iá, ʻe malava ke Ne tataki koe ke ke hoko ko e tokotaha ʻokú Ne finangalo ki aí. [Vakai, T&F 58:26–32.]” (“Finding Joy in Life,” Ensign, May 1996, 25).

Kole ki he kau akó ke fakakaukau ki ha ngaahi taimi kuo nau fai ai ha fili ke ngāue ʻi he angatonu? Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke vahevahe ʻa e founga kuo tāpuekina ai kinautolu ʻe he ngaahi nunuʻa ʻo ʻenau ngaahi fili ko iá.

Poupouʻi ʻa e kau akó ke fakalaulauloto ki ha founga te nau lava ʻo muimui lelei ange ai ki he sīpinga ʻa Sīsū Kalaisí ʻi hono fai e finangalo ʻo e Tamai Hēvaní. Vahevahe hoʻo fakamoʻoní ʻe malava ʻe heʻetau ngāue totonu ʻaki ʻetau tauʻatāina ke filí ʻo tataki kitautolu ki he moʻui taʻengatá.

Laukonga ʻa e Tokotaha Akó