Fesoasoaniga Faaopoopo mo le Atinaeina o Faiaoga
Aafiaga e Aoao ai 12: Filifili Pe Faapefea Ona Aoao Atu: Fai Fesili Anoa


Aafiaga e Aoao ai 12

Filifili Pe Faapefea Ona Aoao Atu: Fai Fesili Anoa

Vaaiga Aoao

O lenei aafiaga e aoao ai e aofia ai manatu nei:

  • Malamalama i le taua o fesili

  • Atiina ae o fesili mo taunuuga faapitoa

  • Fai fesili anoa

Manatu Autu

Malamalama i le Taua o Fesili

E tele tomai faaleaoaoga anoa e mafai ona e faaaogaina i lou potuaoga, e aofia ai talanoaga faalevasega, lesona faafaiaoga, ma le tusitusi. O nei metotia uma e faaleleia le faagasologa o le aoaoina atu ma le aoaoina mai, ae e tasi le metotia e sili atu le taua nai lo toeitiiti lava o soo se isi lava. Sa aoao mai Peresitene Henry B. Eyring o le Au Peresitene Sili:

Ata
Elder Henry B. Eyring

O le fesili atu ma le taliina o fesili o le totonugalemu o le aoaoina mai uma ma le aoaoina atu uma” (“The Lord Will Multiply the Harvest” [o se afiafi faatasi ma Elder Henry B. Eyring, Fep. 6, 1998], 5–6, si.lds.org; faaopoopo le faamamafa).

O le aoao e atiina ae ma le faaeteete ni fesili lelei e alu ai le taimi, taumafaiga, ma le faataitaiga. O lenei aafiaga e aoao ai o le a fesoasoani ia te oe e aoao ai e fai fesili na e mafai ona maua ai taunuuga aoga i au tamaiti aoga.

Maimoa le vitio “Asking Questions” (2:42), e maua i le LDS.org. Ao maimoa le vitio, vaavaai mo manatu i le taua o le faia o fesili anoa.

Aoao Atu ma le Aoaoina Mai o le Talalelei Tusitaulima o Gaoioiga

Ata
faavaa o le tusitaulima

Faitau parakalafa muamua e tolu o le vaega 5.1(“Fesili”) i le itulau 67 o le Aoao Atu ma le Aoaoina Mai o le Talalelei: O se Tusitaulima mo Faiaoga ma Taitai Seminare ma Inisitituti o Mataupu Faalelotu (2012). Vase upu ma fuaitau na e fesoasoani ia te oe ia malamalama ai i le taua o le faia o fesili anoa.

O a auala e avea ai le faia ma le taliina o fesili “o le vaega taua o le aoaoina atu ma le aoaoina mai”? Tusi ou manatu ma uunaiga i se api o talaaga e suesue ai po o se isi nofoaga e mafai ona e toe maua ai ma faasoa atu i lou taitai mo aoaoga faafaiaoga po o le vaega.

Ata
tamaitai o loo aoaoina atu le autalavou

Atiina ae o Fesili ma se Faamoemoe

O fesili e te fai atu e tatau ona valaaulia ai tamaiti aoga e faaaoga elemene o le mamanu e aoao ai. Ona o elemene taitasi e taitai atu i se taunuuga ese, o ituaiga fesili e te fai atu o le a eseese e faalagolago i le taunuuga manaomia.

Mo se faataitaiga, afai o le taunuuga e te sailia o le fesoasoani i tamaiti ia malamalama i le talaaga ma le anotusi o tusitusiga paia, fai fesili e faatatau i tagata, tala o loo talanoaina, ma tulaga faaleaganuu. Ae ui i lea, afai o le taunuuga e te sailia o le fesoasoani i tamaiti aoga e faaaoga se aoaoga po o se mataupu faavae, fai fesili na e uunaia ai tamaiti aoga e mafaufau i auala e mafai ona latou faaaoga ai se aoaoga faavae po o se mataupu faavae i o latou olaga.

Faavae e Aoao ai ma Fesili Masani

O faataitaiga nei o fesili e mafai ona e fai i tamaiti aoga na e fesootai i faavae e aoao ai taitasi. Matauina le ala e fausia ai e fesili i tulaga taitasi le tasi ma le isi, e amata i le malamalama i talaaga ma le anotusi ma see atu i lefaaaogaina o aoaoga faavae ma mataupu faavae.

  • Malamalama i le Talaaga ma le Anotusi

    • O ai tagata o lo o aafia i lenei tala?

    • O le a le mea o loo tupu i lenei fuaitau?

    • O fea o loo tutupu ai nei mea?

  • Faailoa Aoaoga Faavae ma Mataupu Faavae

    • O a aoaoga faavae ma mataupu faavae o e vaaia?

    • O le a le uiga po o le aano o le tala?

    • O le a sou manatu i le mea na faamoemoe le tusitala mo i tatou e aoao?

  • Malamalama i Aoaoga Faavae ma Mataupu Faavae

    • O le a se mea e te iloa e uiga i lenei mataupu faavae?

    • Aisea e te manatu ai e taua lenei fautuaga mo i tatou i aso nei?

    • E faapefea ona e faamatalaina lenei mataupu faavae i se isi tagata?

    • O a amioga ma uiga o le a e vaaia i se tasi o loo ola i lenei mataupu faavae?

  • Lagona le Moni ma le Taua o Aoaoga Faavae ma Mataupu Faavae

    • O anafea na e lagonaina ai le moni o lenei mataupu faavae?

    • E faapefea ona e iloa o le mataupu faavae moni lenei?

    • O anafea na faamanuiaina ai oe i le usiusitai i lenei mataupu faavae?

  • Faaaoga Aoaoga Faavae ma Mataupu Faavae

    • O le a se mea o le a e faia ona o mea na e lagonaina i le aso?

    • O a suiga e mafai ona e faia e faaaoga ai lenei mataupu faavae i lou olaga?

Ata
tamaitai o loo aoaoina le autalavou

Faia o Fesili Na e Fesoasoani i Tamaiti Aoga e Malamalama ai i le Talaaga ma le Anotusi

Ina ia fesoasoani i tamaiti aoga e malamalama i le talaaga ma le anotusi o se poloka mau, fai fesili e uunaia tamaiti aoga e suesue ai faamatalaga e uiga i mea o loo latou faitauina ma na e fesoasoani ia i latou e faavasega mea latou te maua.

O Fesili e Fesoasoani i Tamaiti Aoga e Suesue ai mo Faamatalaga

Pe a fesoasoani i lau vasega ia malamalama i le talaaga ma le anotusi o se poloka mau, fai fesili e uunaia i latou e suesue mo faamatalaga e faatatau i tagata, tala o loo talanoaina, siosiomaga faaleaganuu, ma isi faamatalaga. O tali i nei fesili e masani ona maua sao lava i tusiga o mau po o fesoasoani i suesuega faaletusitusiga paia e pei o vaefaamatalaga, le Bible Dictionary, le Taiala i Tusitusiga Paia, faafanua faaletusitusiga paia ma ata, ma isi. O nei punaoa e tatau ona fesoasoani i tamaiti aoga e malamalama ai i faamatalaga faapitoa o le poloka mau. Mo se faataitaiga, e mafai ona e fai atu fesili e pei o fesili nei:

  • E tusa ai ma le 1 Nifae 3:1–4, o ai na poloaiina Nifae e alu ia Lapana ma toe aumai faamaumauga?

  • Vaai i le 1 Nifae 16:10. Na faapei foliga o le Liahona?

  • Vaai le upu Aposetolo i le Bible Dictionary po o le Taiala i Tusitusiga Paia. O le a le uiga o lenei upu? (E mafai ona e fai atu lenei fesili pe a uma ona faitau tamaiti aoga i le Luka 6:13.)

Faitau vaega 5.1.1 i itulau 67–68 o lau tusitaulima Aoao Atu ma le Aoaoina Mai o le Talalelei. Ao e faitau, valivali upu po o fuaitau na e fesoasoani ia te oe e malamalama ai pe faapefea e le faia o fesili na e uunaia ai tamaiti aoga e suesue mo faamatalaga ona mafai ona fesoasoani ia i latou e iloa ai le talaaga ma le anotusi o le poloka mau.

Maimoa le vitio “Asking Questions: Searching for Information” (1:36), e maua i le LDS.org. I lenei vitio, ua fatuina e se faiaoga seminare ni fesili na o le a fesoasoani i ana tamaiti aoga e suesue mo faamatalaga taua e faatatau i le talaaga ma le anotusi o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 1:1–4.

Gaoioiga Faataitai

Suesue le Luka 5:1–11 ma tusi ni fesili se lua na e valaaulia ai tamaiti aoga e suesue mo faamatalaga e fesoasoani ia i latou e malamalama ai i le talaaga ma le anotusi o nei fuaiupu.

O fesili masani mo le fesoasoani i tamaiti aoga e suesue mo faamatalaga e masani ona amata i upu nei:

  • E tusa ai ma lenei fuaiupu, o ai ?

  • Pe a vaavaai i lenei fuaiupu, o le a ?

  • I lenei fuaiupu, o fea ?

Tusi au fesili e lua i se api o talaaga e suesue ai po o se isi nofoaga e mafai ona e toe maua mai ai ma faasoa atu i lou taitai mo aoaoga faafaiaoga po o le vaega.

Fesili e Fesoasoani i Tamaiti Aoaga e Faavasega le Talaaga ma le Anotusi

A masani loa tamaiti aoga i faamatalaga autu o se fuaitau, fai fesili na e valaaulia i latou e faavasega ia faamatalaga o le tala o loo talanoaina, tagata ma o latou tulaga, ma isi.

Mo se faataitaiga, pe a suesueina le Luka 5:1–11, o le a aoao tamaiti aoga faapea o Peteru na fagota i le po atoa ae lei faamanuiaina. Ina ia fesoasoani i tamaiti aoga ia sili atu le loloto o le faavasegaga o le fuaitau, atonu e te manao e fai atu fesili e pei o fesili nei:

  • Aisea i lou manatu na tau musu ai Peteru e amata ona toe fagota?

  • Aisea i lou manatu na faia ai e le Faaola lenei talosaga ia Peteru?

Suesue parakalafa i lalo o le soaautu “E fesoasoani ai i tamaiti aoga ia malamalama atili ai i le talaaga ma le anotusi o tusitusiga paia.” i le vaega 5.1.2 i le itulau 68 o le tusitaulima Aoao Atu ma le Aoaoina Mai o le Talalelei. Valivali upu po o fuaitau e fesoasoani ia te oe e malamalama ai pe faapefea e le faia o fesili e fesoasoani ai i tamaiti aoga e faavasega le talaaga ma le anotusi o le a fesoasoani e faalautele ma faaleleia lo latou malamalama i tusitusiga paia.

Maimoa le vitio “Asking Questions: Analyzing Context and Content” (1:45), e maua i le LDS.org. I lenei vitio, ua fai e se faiaoga o le seminare fesili na e uunaia tamaiti aoga e faavasega le talaaga ma le anotusi o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 1:1–4.

Gaoioiga Faataitai

Mai faamatalaga ua e maua mai le Luka 5:1–11, tusi ni fesili se lua e valaaulia tamaiti aoga e faavasega le uiga o le fuaitau o le mau.

O fesili masani mo le fesoasoani i tamaiti aoga e faavasega le talaaga ma le anotusi e masani ona amata faapea:

  • Aisea e te manatu ai ?

  • Aisea e faapea ai ?

  • E faapefea ona ?

Tusi au fesili e lua i se api o talaaga e suesue ai po o se isi nofoaga e mafai ona e toe maua mai ai ma faasoa atu i lou taitai mo aoaoga faafaiaoga po o le vaega.

Ata
tamaitai o loo tusitusi i le laupapa paepae

Fai Fesili e Fesoasoani i Tamaiti Aoga e Faailoa Aoaoga Faavae ma Mataupu Faavae

Pe a e faia fesili na e fesoasoani i tamaiti aoga e faailoa aoaoga faavae ma mataupu faavae, ua e valaaulia i latou e iloa ma faamatala manino upumoni taua ua latou aoaoina.

Mo se faataitaiga, a uma ona suesue i le tala ia Nifae ma le mauaina mai o papatusi apamemea, e mafai ona e fesili atu, “O le a le mataupu faavae ua faaalia i le faamanuiaina o Nifae i le mauaina mai o papatusi apamemea e ui lava i faigata maoae?” O lenei mea e uunaia ai tamaiti aoga e faailoa ma faamatala mai se aoaoga faavae po o se mataupu faavae i a latou lava upu, e pei E mafai ona ou faataunuuina ni mea maoae pe a ou faia le mea e finagalo le Alii ou te faia.

Suesue parakalafa i lalo o le soaautu “Fesoasoani i tamaiti aoga ia faailoa ia mataupu faavae ma aoaoga faavae o le talalelei” i itulau 68–70 o lau tusitaulima Aoao Atu ma le Aoaoina Mai o le Talalelei . Valivali upu po o fuaitau e fesoasoani e faamanino le taua o le fai o fesili na e uunaia tamaiti aoga e faailoa aoaoga faavae ma mataupu faavae.

Maimoa le vitio “Asking Questions: Identifying Doctrine and Principles” (0:42), e maua i le LDS.org. I lenei vitio, ua talanoaina e se vasega le Esoto 17, lea e maua ai le tala ia Mose o loo sisii i luga ona lima ina ia manumalo le autau a Isaraelu i le taua. Ao e maimoa i le vitio, vaavaai pe faapefea ona fesili atu le faiaoga i le vasega e faailoa mai se mataupu faavae mai le tala.

Gaoioiga Faataitai

Suesue le Luka 5:1–11 ma tusi se fesili lena o le a valaaulia ai tamaiti aoga e faailoa se aoaoga faavae po o se mataupu faavae.

O ni faataitaiga nei o ni fesili masani na e uunaia tamaiti aoga e faailoa aoaoga faavae ma mataupu faavae:

  • O le a le mataupu faavae ua faaalia i lenei fuaitau?

  • O le a le uiga po o le aano o le tala?

  • O le a sou manatu i le mea na faamoemoe le tusitala mo i tatou ia aoaoina?

Tusi lau fesili i se api o talaaga e suesue ai po o se isi nofoaga e mafai ona e toe maua ai ma faasoa atu i lou taitai mo aoaoga faafaiaoga po o le vaega.

Ata
teineiti i le potuaoga

Fai Fesili e Fesoasoani i Tamaiti Aoga e Malamalama ai i Aoaoga Faavae ma Mataupu Faavae

E faailoaina loa e tamaiti aoga se aoaoga faavae po o se mataupu faavae, fai fesili na e fesoasoani i le vasega e malamalama ai (1) i le uiga o le aoaoga faavae po o le mataupu faavae ma (2) pe faapefea ona mafai ona talafeagai le aoaoga faavae po o le mataupu faavae i le aso. Mo se faataitaiga, a uma ona faailoa mai e le vasega le mataupu faavae E leai se mea e le mafaia e le Atua (Luka 1:37), e mafai ona e fai fesili e pei “O le a sou manatu i le uiga o le upu e le mafaia?” ma “Aisea i lou manatu e tatau ai ona tatou malamalama i lenei mataupu faavae i le aso?”

Suesue parakalafa i lalo o le soaautu “Fesoasoani i tamaiti aoga e atiae se malamalama loloto atu o mataupu faavae ma aoaoga faavae” i le itulau 69 o lau tusitaulimaAoao Atu ma le Aoaoina Mai o le Talalelei. Valivali upu po o fuaitau na e faamanino ai le taua o le faia o fesili na e uunaia tamaiti aoga e malamalama i aoaoga faavae ma mataupu faavae.

Maimoa le vitio “Asking Questions: Understanding Doctrine and Principles” (0:41), e maua i le LDS.org. I lenei vitio, ua faailoa atu e se faiaoga o le inisitituti se mataupu faavae i ana tamaiti aoga ma fai atu se fesili e fesoasoani ia i latou e faalautele lo latou malamalama i lena mataupu faavae.

Gaoioiga Faataitai

Suesue le Luka 5:1–11 ma tusi ni fesili se lua o le a fesoasoani i tamaiti aoga e faalautele lo latou malamalama i le mataupu faavae lenei: Afai tatou te faia le mea e finagalo ai le Alii e tusa lava pe tatou te le malamalama pe aisea, e mafai ona Ia saunia ni faamanuiaga e sili atu nai lo lo tatou malamalama.

O fesili masani mo le fesoasoani i tamaiti aoga ia malamalama i aoaoga faavae ma mataupu faavae e masani ona amata faapea:

  • O le a sou manatu i le uiga o ?

  • Aisea e te manatu ai ?

  • E faapefea ona e faamatalaina ?

Tusi au fesili e lua i se api o talaaga e suesue ai po o se isi nofoaga e te toe maua ai ma faasoa atu i lou taitai mo aoaoga faafaiaoga po o le vaega.

Ata
teine o loo talanoa

Fai Fesili e Fesoasoani i Tamaiti Aoga ia Lagona le Moni ma le Taua o Aoaoga Faavae ma Mataupu Faavae

E mafai ona e fesoasoani i tamaiti aoga ia lagona patino le moni ma le taua o se mataupu faavae e ala i le faia o fesili e valaaulia ai i latou e faasoa mai aafiaga ma molimau. Ma le isi, e mafai e tamaiti aoga ona taliaina gofie se mataupu faavae pe a uma ona molimau atu isi tamaiti aoga i lona aoga i o latou olaga.

Mo se faataitaiga, a uma ona faalautele le malamalama o lau vasega i le mataupu faavae E leai se mea e le mafaia e le Atua (Luka 1:37), e mafai ona e fai atu fesili nei: “Mafaufau i se taimi na fesoasoani ai le Atua ia te oe po o se isi e te iloaina o fai se mea e foliga mai e le mafaia. Na faapefea e lena aafiaga ona faamalosia lau molimau i le mana o le Atua?”

Suesue le vaega 5.1.3 i itulau 69–70 o lau tusitaulima Aoao Atu ma le Aoaoina Mai o le Talalelei. Valivali upu po o fuaitau na e faamanino ai le taua o le faia o fesili na e fesoasoani i tamaiti aoga e lagona le moni ma le taua o aoaoga faavae ma mataupu faavae.

Maimoa le vitio “Asking Questions: Inviting Feelings and Testimony” (0:48), e maua i leLDS.org. I lenei vitio, ua talanoaina e le vasega se mataupu faavae mai leAlema 7. Matau pe faapefea ona fai atu e le faiaoga se fesili lena o le a fesoasoani i tamaiti aoga e lagona ai le moni ma le taua o le mataupu faavae.

Gaoioiga Faataitai

Suesue le Luka 5:1–11 ma tusi ni fesili se lua na o le a fesoasoani e taitai atu tamaiti aoga ia lagona le moni ma le taua o le mataupu faavae lenei: Afai tatou te faia le mea e finagalo ai le Alii e tusa lava pe tatou te le malamalama pe aisea, e mafai ona Ia saunia ni faamanuiaga e sili atu nai lo lo tatou malamalama.

O fesili masani mo le fesoasoani i tamaiti aoga e lagona le moni ma le taua o aoaoga faavae ma mataupu faavae e masani ona amata faapea:

  • O anafea na e vaai ai ?

  • O anafea na e lagona ai ?

  • E faapefea ona e iloa ?

  • Ua faapefea ona ese lou olaga ona o ?

Tusi au fesili e lua i se api o talaaga e suesue ai po o se isi nofoaga e mafai ona e toe maua ai ma faasoa atu i lou taitai mo aoaoga faafaiaoga po o le vaega.

Ata
alii i luma o le laupapa paepae

Fai Fesili Na e Uunaia Tamaiti Aoga e Faaaoga Aoaoga Faavae ma Mataupu Faavae

E tusa lava pe malamalama tamaiti aoga ma lagona le moni ma le taua o se mataupu faavae, e tatau ona latou filifili e faaaoga i o latou olaga. O lau matafaioi o se faiaoga o le fai o fesili e fesoasoani i tamaiti aoga pe faapefea ona faaaoga mataupu faavae o le talalelei i o latou tulaga i le taimi nei ma le lumanai. Mo se faataitaiga, a uma se talanoaga faalevasega i le mataupu faavae E leai se mea e le mafai e le Atua (Luka 1:37), e mafai ona e fesili atu, “O le a faapefea ona e tuu atu lou faatuatuaga i le Atua pe a e feagai ma se tulaga e foliga mai e le mafai?”

Ona o nisi o tali a tamaiti aoga atonu e patino pe maaleale, atonu e te manao e tusi e tamaiti aoga a latou tali i lenei ituaiga o fesili ia latou api o talaaga e suesue ai nai lo le tuuina atu ia i latou e faasoa mai a latou tali i le vasega.

Suesue le vaega 5.1.4 i le itulau 70 o lau tusitaulima Aoao Atu ma le Aoaoina Mai o le Talalelei. Valivali upu po o fuaitau e faamanino ai le taua o le faia o fesili e uunaia ai tamaiti aoga e faaaoga aoaoga faavae ma mataupu faavae i o latou olaga.

Maimoa le vitio “Asking Questions: Encouraging Application” (0:50), e maua i le LDS.org. I lenei vitio, ua talanoaina e se vasega se mataupu faavae mai le Luka 5:12–26. Matau pe faapefea ona fai e le faiaoga fesili e fesoasoani ai i tamaiti aoga e mafaufau pe faapefea ona latou faaaoga le mataupu faavae i o latou olaga.

Gaoioiga Faataitai

Suesue le Luka 5:1–11 ma tusi se fesili o le a fesoasoani i tamaiti aoga e mafaufau pe faapefea ona latou faaaoga le mataupu faavae lenei i o latou olaga: Afai tatou te faia le finagalo o le Alii e tusa lava pe tatou te le malamalama pe aisea, e mafai ona Ia saunia ni faamanuiaga sili atu nai lo lo tatou malamalama.

O fesili masani e fesoasoani i tamaiti aoga ia malamalama ai i aoaoga faavae ma mataupu faavae e masani ona amata faapea:

  • O a suiga e mafai ona e faia e faaleleia ai ?

  • O le a le mea o le a e faia ona o ?

  • E faapefea ona e ?

Tusi lau fesili i se api o talaaga e suesue ai po o se isi nofoaga e mafai ona e toe maua ai ma faasoa atu i lou taitai mo aoaoga faafaiaoga po o le vaega.

Faaaoga Fesili mai Lau Tusi Lesona a le Faiaoga

O se tasi o punaoa sili ua ia te oe mo faataitaiga o fesili anoa o lau tusi lesona a le faiaoga. O lesona taitasi e maua ai fesili fautuaina na e tatau ona e mafaufau e faaaoga i lau lesona. E tele fesili i lau tusi lesona a le faiaoga ua fuafuaina e fesoasoani i tamaiti aoga e faaaoga elemene o le mamanu e aoao ai.

Ao e saili e faalelei lou tomai tau tusitusia o fesili, e mafai ona e iloaina e aoga le iloilo o fesili i lau tusi lesona a le faiaoga ia malamalama atili ai i uiga o fesili e fatuina-lelei.

Aotelega ma le Faaaogaina

O Mataupu Faavae ia Manatua

  • O le fai atu ma le taliina o fesili o loo i le totonugalemu o le aoao atu ma le aoaoina mai uma.

  • O le faia o fesili anoa o se tasi o tomai e sili le taua e mafai ona e atiina ae o se faiaoga.

  • O le faaaogaina ma le faaeteete o fesili e mafai ona fesoasoani ia te oe ma au tamaiti aoga e ausia ni taunuuga faapitoa, ma manaomia.

  • O le aoao e fatuina ma le faaeteete ni fesili lelei e alu ai le taimi, taumafaiga, ma le faataitaiga.

Ata
Elder Richard G. Scott

“Fai atu ni fesili e fatuina ma le toto’a e faaosofia ai ni manatu. E tusa lava pe o tali e le atoatoa, o le a latou faateleina le avanoa e aoaoina ai na lesona taua” (Richard G. Scott, “To Understand and Live Truth” [o se afiafi faatasi ma Elder Richard G. Scott, Fep. 4, 2005], 3, si.lds.org).

“Ona, a lea?”

Ina ia faaiu lenei aafiaga e aoao ai, tusi i lalo nisi o mea o le a e faia e faaautu i mataupu faavae na e aoaoina i le aso.