2018
Ikkinejnej
Oktoba 2018


Ikkinejnej

Ilo mālijjon̄ ko an laļ in reļļap, kijenmej bun̄ m̧aanļo̧k,im kajoor in kemour eo an Rilo̧mo̧o̧r eo enaaj bōkwaj n̄an kom̧ meram, meļeļe, aenōm̧m̧an, im kōjatdikdik.

Ilo M̧aaj 22, 2016 eo, m̧okta wōt jān rūwalitōk awa ilo jibbon̄, ruo terrorist raar kabbokļo̧k baam̧ ko ilo erboot eo ilo Brussells. Elder Richard Norby, Elder Mason Wells, im Elder Joseph Empery raar bōkļo̧k Sister Fanny Clain n̄an erboot eo n̄an an kelo̧k n̄an mijen eo an ilo Cleveland, Ohio. Jilin̄uul-ruo armej ro raar mej, im aolep mijenede ro raar ikkinejnej.

Eo eaar ļap tata an ikkinejnej ekar Elder Richard Norby, 66 iiō dettan, jerbal ippān lio pāleen, Sister Pam Norby.

Elder Norby eaar kejōkļo̧kjeņ kōn iien eo.

“Em̧ōkaj, iaar jeļā ta eo ekar waļo̧k.

“Iaar kajjieon̄ ettōr n̄an jikin kōjparok, bōtaab ekar m̧ōkaj aō okjak laļļo̧k. … Imaron̄ kar lo bwe neeō eaar kanooj in jorrāān. Iaar [kile] baauta kilmej, ekar wōtlo̧k jān aolepān peiū āinwōt eel in kauļaļo. Iaar kōkōm̧anm̧ōn aō kanōke, bōtaab kar kile bwe eaar jab baauta bōtaab kilū me ekar bwil. Jōōt mouj eo aō eaar oktak n̄an būrōrō jān jorrāān eo ilo likū.

“Āinwōt kile jān ta eo ejkab m̧ōj an kar waļo̧k ekar kobrak aō ļōmņak, ekar [wōr] juon aō ļōmņak ekanooj in kajoor: … Rilo̧mo̧o̧r eo eaar jeļā ia eo iaar pād ie, ta eo ej kab waļo̧k, im [ta] eo iaar en̄jake ilo iien jab eo.”1

Pija
Richard Norby ilo an pād ilo induced coma

Eaar wōr raan ko reppen ālkin jorrāān eo n̄an Richard Norby im n̄an lio pāleen, Pam. Kar kadeļo̧n̄e ilo juon jikin rinan̄inmej edolool im ejajeļo̧kjeņ (induced coma), tokālik kōn iien m̧wijm̧wij ko, infection ko, im jab jeļā eļan̄n̄e naaj mour.

Richard Norby eaar mour, bōtaab mour eo an ejjamin naaj āinwōt m̧okta. Ruo im jimettan iiō ko tok ālik, kinej ko an rej kamomo wot; juon brace kar likūt n̄an bōk jikin m̧ōttan eo ejako ilo neen; kajjojo bun̄tōn ej oktak jān m̧okta jān kar iien jab eo lo erboot eo ilo Brussels.

Pija
Richard im Pam Norby

Etke men in ekar waļo̧k n̄an Richard im Pam Norby?2 Raar m̧ool n̄an bujen ko aer, kar jerbale juon mijen im̧aanļo̧k ilo Ivory Coast, im kar karūttoļo̧k juon baam̧le em̧m̧an. Juon eo emeļeļe emaron̄ in kar ba, “Ejjab juon men ejjetjet! Ejjab juon men ejim̧we! Raar leļo̧k mour ko aer n̄an gospel eo an Jisōs Kraist, ekōjkan an menin kar waļo̧k?”

En̄in Ej Mour Wabanban

Mekarta meļeļe ko rekar oktak, idajon̄jon̄ ko im mālijjon̄ ko jab ļōmņaki, jim̧or ilo ānbwin im jetōb, rej itok n̄an kajjojo iaad kōnke menin ej mour wabanban.

Ilo aō kar ļōmņak kiiō jibbon̄ kōn rikōnono ro ilo m̧wein̄an in kweilo̧k in wōt, eaar waļo̧k n̄an n̄a bwe ruo eaar jako ajri ro nejier im jilu eaar jako ajri ro jibwier ro ilo jab kōtmene raar bar jepļaakļo̧k n̄an kapijuknen eo aer ilan̄. Ejjeļo̧k eaar deoor jān nan̄inmej im būruom̧ōj, im āinwōt ke kar ekōnono kake, ilo wiik in wōt juon enjeļ ioon laļ in eo jej aolep iakwe, Sister Ballard, eaar bōk kakkije ilo aenōm̧m̧an. Būreejtōn Ballard, kōmij jānin naaj meļo̧kļo̧k naan in kam̧ool eo am̧ kiiō jibbon̄.

Jej kappukōt m̧ōņōņō. Jej jan̄uwade aenōm̧m̧an. Jej kōjatdikdik kōn iakwe. Im Irooj ej kōwōtļo̧k iood kōn kōjeraam̧m̧an ko rellōn̄ rekabwilōn̄lōn̄. Bōtaab ippānļo̧k lan̄lōn̄ eo im m̧ōņōņō eo, juon men em̧ool: enaaj wōr iien ko, awa ko, raan ko, jet iien iiō ko n̄e ami jetōb enaaj maron̄ en̄jake ikkinejnej.

Jeje ko rekwojarjar rej katakin bwe jenaaj edjon̄e meo̧ eo im tōn̄al eo3 im bwe enaaj wōr “jum̧ae ilo men otemjej.”4 Jisōs eaar ba, “[Jemed Ilan̄] ej kotak aļ ioon ro re nana im ioon ro rem̧m̧an, im kowōt ioon ro rū wānōk im ioon ro rej jab wānōk.”5

Kinej ko an jetōb rejjab jej uwaer n̄an juon rim̧weie ak rijeram̧ōl, n̄an juon m̧anit, juon laļ, ak juon epepen. Rej aolep itok ippān doon im m̧ōttan ekkatak eo jej bōk jān en̄jake eo an mour in.

Ro Rejim̧we Rejjab Jejļo̧k Jāne

Ennaan eo aō rainin ej ļap tata n̄an ro me rej kōjparok kein ko an Anij, kōjparok kallim̧ur ko aer n̄an Anij, im, āinwōt Norby ro im elōn̄ em̧m̧aan ro, kōrā ro, im ajri ro ilo jarlepju in aolepān laļ in, rej ioon mālijjon̄ ko im idajon̄jon̄ ko me jab kōtmeni im eļap aer kōmettak.

Kinej ko ad remaron̄ itok jān juon jorrāān ej make waļo̧k ak juon jorrāān ejerata. Remaron̄ itok jān juon ļeo ak lio pālele ejjab m̧ool, kakkure mour n̄an eo pālele im ajri ro. Kinej ko remaron̄ itok jān maroklep im ejjeļo̧k kōjatdikdik an jab m̧ōņōņō, jān nan̄inmej eo jab kōtmene kake, jān en̄taan ak mej an juon jej iakwe ak ej dik wōt, jān būrom̧ōj kōn juon uwaan baam̧le eo kōn an kowaan tōmak eo an, jān ajimakeke n̄e jekjek ko rejjab bōktok juon m̧ōttad indeeo, ak jān ebar lōn̄ kabweerer ko, men ko reppan rekōmettak “[būrom̧ōj ko] me māj ejjab maron̄ lo.”6

Jej kajjojo meļeļe bwe men ko reppen rej m̧ōttan mour, bōtaab n̄e rej itok n̄an kōj eļap tata, remaron̄ in kōļo̧kjeņ ad. Ilo an ejjeļo̧k kakkōl, jej aikuj in pojak. Rijilōk Piter eaar ba, “Kom̧win jab bwilōn̄ kōn men in kijeek enaaj itok bwe en mālejjon̄ kom̧, āinwōt eļan̄n̄e men eo ekāāl ej waļo̧k n̄an kom̧.”7 Ippānļo̧k men ko rem̧m̧an kōn lem̧ōņōņō im lan̄lōn̄, men ko reppen an mālijjon̄ im jorrāān rej juon m̧ōttan aorōk n̄an karōk eo an Jemed. Apan̄ kein, men̄e reppen, emakijkij aer katakin kōj katak ko raorōk tata.8

N̄e kwaļo̧k kōn bwebwenato eo ekabwilōn̄lōn̄ an 2,060 ritariņae ro reddik an Hilamōn, em̧m̧an ippem riiti eoon in: “Ekkar n̄an em̧m̧an an Anij, im n̄an am bwilōn̄ eļap, im barāinwōt m̧ōņōņō eo an aolepān jar in tariņae eo am, ekar ejjeļo̧k juon iaer eaar jako.”

Bōtaab jentōj eo ej wōnm̧aanļo̧k wōt: “Im barāinwōt ejjeļo̧k juon iaer eaar jab bōk elōn̄ kinej ko.”9 Kajjojoj iaan ro 2,060 raar bōk elōn̄ kinej ko, im kajjojo iaad enaaj ikkinejnej ilo pata eo an mour, men̄e ej ilo kanniōk, jetōb, ak jim̧or.

Jisōs Kraist Ej Ad Risamaria Eo Em̧m̧an

Jab ebbeer—bōtaab mekarta ewi jorrāān in kinej ko an jetōb eo ami, jekdo̧o̧n ta rej itok jān ia, jekdo̧o̧n ia ak jekdo̧on n̄āāt rej waļo̧k, im mekarta kōn kadu in ak aitokan aer pād, ejjab jibadbad eo bwe kom̧in jako ilo jetōb. Jibadbad eo bwe kom̧in mour ilo jetōb im ebbōl ilo tōmak eo ami im lōke ilo Anij.

Anij eaar jab ejaki jetōb ko ad bwe ren jab aikuj jipan̄ jān E. Ad Irooj im Rilo̧mo̧or, Jisōs Kraist, kōn menin eo jeban meļeļe kake an Pinmuur eo An, ejjab lo̧mo̧o̧ren wōt kōj jān mej im letok n̄an kōj, kōn ukweļo̧k, jeorļo̧k bōd kōn jerawiwi ko ad, bōtaab Ej barāinwōt pojak n̄an lo̧mo̧o̧ren kōj jān būrom̧ōj ko im metak ko an jetōb ko ad rekkinejnej.10

Pija
Risamaria Eo Em̧m̧an

Rilo̧mo̧o̧r eo ej Risamaria eo Em̧m̧an ad11 kar jilkintok “n̄an kūtimi ro e rup būruier.”12 Ej itok n̄an kōj n̄e ro jet rej eļļāļo̧k jān kōj. Kōn tūriamo̧, Ej likūt an pineep in kōmour eo An ioon kinej ko ad im kitim er. Ej kotak kōj. Ej kōjparok kōj. Ej kajjitōk ippād, “Itok n̄an eō … im Inaaj kemour [kom̧].”13

“Im [Jisōs] enaaj … [en̄taan] kōn metak ko im kaen̄tanaan ko im kapo ko otemjeļo̧k; … bwe … en [maron̄] bōk ioon metak ko im nan̄inmej ko an armej ro an. … [bōk Ioon ad] m̧ōjņo̧ ko, [kōn] obrak kōn meanwōd.”14

Itok, kom̧ ro rejjab m̧ōņōņō, jabdewōt jikin kom̧ij en̄taan ie;

Itok n̄an jea in tūriam̧o, en emakijkij ami bukwelōlō.

Bōktok bōro ko ami rekkinejnej; jiron̄ e kōn metak ko ami.

Ejjeļo̧k būrom̧ōj kar en̄jake ioon laļ in me lan̄ ejjab maron̄ kōmouri.15

Ilo iien eo ekanooj ļap en̄taan, Irooj eaar jiron̄ Rikanaan Josep, “bwe aolep men kein otemjeļo̧k renaaj lewōj n̄an eok imminene, im naaj n̄an em̧m̧anļo̧k eo am.”16 Ekōjkan an kinej ko rōkkemetak maron̄ erom̧ n̄an em̧m̧anļo̧k eo ad? Ilo mālijjon̄ ko an laļ in reļļap, kijenmej bun̄ m̧aanļo̧k, im kajoor in kemour eo an Rilo̧mo̧o̧r eo enaaj bōkwaj n̄an kom̧ meram, meļeļe, aenōm̧m̧an, im kōjatdikdik.17

Jab Ebweer N̄an Jidik

Jar kōn aolepān būruwōm̧. Kōkajoorļo̧k tōmak eo ami ilo Jisōs Kraist, kōn m̧ool eo An, im An jouj. Depdep ilo naan ko An, “Aō jouj e bwe n̄an eok: bwe aō kajoor e weeppānļo̧k ilo m̧ōjņo̧.”18

Keememej, ukweļo̧k ej uno eo ilo jetōb ekajoor bōtata.19 Kōjparok kien ko im erreo n̄an Rikaenōm̧m̧an eo, keememej bwe kallim̧ur eo an Rilo̧mo̧o̧r, “I jāmin likūt kom̧ atajinemjen, I naaj iwōj n̄an kom̧.”20

Aenōm̧m̧an eo an tampeļ ej juon ijur eo emeoeo n̄an jetōb eo ekkinejnej. Bar ro̧o̧l n̄an im̧weo im̧ōn Irooj kōn bōro ro ami rekkijenjen im āt ko etan baam̧ļe eo ami emakijkij in wōt n̄e emaron̄. Tampeļ eo ej jipan̄ kōj meļeļe ta eo ej waļo̧k ilo ad pād ilo mour in ilo juon iien ekadu jān mour indeeo.21

Reilikļo̧k, keememej bwe kom̧ kar kwaļo̧k erreo eo ami ilo mour eo m̧okta. Kom̧ij juon ajri nejin Anij erreo, im kōn An jipan̄, kom̧ maron̄ anjo̧ ilo mālijjon̄ ko an laļ in ejerawiwi. Kom̧ kar kōm̧m̧ane menin m̧okta, im kom̧ maron̄ bar kōm̧m̧ane.

Reim̧aanļo̧k. Inepata ko im būrom̧ōj ko ami rej m̧ool in, bōtaab rejjamin naaj n̄an indeeo.22 Bon̄ōn eo ami emarok enaaj eļļāļo̧k kōnke “Nejin … [eaar jerkak] kōn kōmour ilo pein.”23

Norby ro raar jiron̄ eō, “Emakijkij am inepata bōtaab kōmij jan̄in kar kōm̧m̧an bwe kōmin inepata wōt.”24 Rijilōk Paul eaar ba, “Eļap kaen̄taan kōm … ak kōmij jan̄in obab; kōmij pok, a e jan̄in jako kōjatdikdik; rej matōrtōre kōm, a kōm jab make iaam; rej jolaļļo̧k kōm, a kōm jab jako.”25 Kom̧ maron̄ m̧ōk, bōtaab jab ebbwer n̄an jidik.26

Jekdo̧o̧n kōn kinej ko ami rekōmettak, kom̧ naaj ilo jab kōtmene pukōt doon, lōke ilo kallim̧ur eo an Rilo̧mo̧o̧r eo: “Jabdewōt eo mour enaaj jako jān e kōn n̄a, enaaj lo e.”27 Eo ekkinejnej me ej kōjparok kein ko an ro jet rej enjeļ ro an Anij ioon laļ in.

Ilo jejjo wōt minin ko, jenaaj ron̄ jān rikanaan eo ad ejitōn bōro, Būreejtōn Russell M. Nelson, juon em̧m̧an eļap an tōmak ilo Jisōs Kraist, juon armej in kōjatdikdik im aenōm̧m̧an, iakwe, jān Anij bōtaab ejjab deeor jān kinej ko an jetōb.

Ilo 1995 eo leddik eo nejin Emily, ke eaar tōn wōr nejin, eaar nan̄inmej kōn kānjōr. Eaar wōr raan in kōjatdikdik ko im lem̧ōņōņō ko ke ājmour eo an nin̄nin̄ eo nejin eaar ļotak. Bōtaab kānjōr eo eaar bar jepļaak, im Emily jitōn bōro eo nejier eaar mej jān mour in ruo wōt wiik ko ālkin 37 raan in ļotak eo an, ilo̧k jān ļeo pāleen im ajri ro reddik nejin.

Pija
Būreejtōn Nelson ej ekōnono ilo 1995 eo

Ilo kweilo̧k eo eļap, ālkin wōt mej eo an, Būreejtōn Nelson eaar kwaļo̧k: “Dān in kōmjaaļaļ in būrom̧ōj ko aō raar jiōbtok ippān kōņaan ko bwe in kar kōm̧man eļapļo̧k n̄an leddik eo nejim. … Eļan̄n̄e eaar wōr kajoor in jerkakpeje ippa, naaj kar kapo eō n̄an bar kōro̧o̧l [e] tok. … [Bōtaab] Jisōs Kraist ej kabwijer kii kein im naaj kōjerbali n̄an Emily … im n̄an aolep armej ro ilo iien eo an Irooj make.”28

Pija
Būreejtōn Nelson ilo Puerto Rico

Allōn̄ eo ļo̧k, ke kar loļo̧k Armej ro Rikwojarjar ro ilo Puerto Rico im keememej jorrāān eo eļap an ļan̄ eo iiō eo ļo̧k, Būreejtōn Nelson eaar kōnono kōn iakwe im jouj:

“[Menin] ej m̧ōttan mour. Ej unin ad pād ijin. Jej pād ijin n̄an bōk juon ānbwin im n̄an kajjieon̄ im mālijjon̄. Jet iaan mālijjon̄ kein rej ilo kanniōk; jet rej ilo jetōb, im mālijjon̄ ko ami ijin rekar jim̧or ilo kanniōk im jetōb.”29

“Kom̧ij jan̄in de ebbwer. Kōmij [lukkuun] utiej būruwōm kōn kom̧. Kom̧ Armej ro Rikwojarjar retiljek em̧ōj ami luuji eļap, bōtaab jān en̄jake in, kom̧ kar kōkajoorļo̧k tōmak eo ami ilo Irooj Jisōs Kraist.”30

“Jān kōjparok kien ko an Anij, jemaron̄ lo lan̄lōn̄ jekdo̧o̧ņ ilo ioļapļap in jekjek ko ad renana tata.”31

Aolep Dān In Kōmejaaļaļ Ko Renaaj Kōm̧ōrāikļo̧k

Ro jeiū im jatū, ej aō kallim̧ur n̄an kom̧ bwe kōļapļo̧k tōmak eo ami ilo Irooj Jisōs Kraist enaaj bōktok n̄an kom̧ dam̧o̧ļo̧k in kajoor im eļapļo̧k kōjatdikdik. N̄an kom̧, ro rejim̧we, Rikōmour eo an jetōb ko ad, ilo iien eo An im wāween eo An, enaaj kamo aolep kinej ko ami.32 Ejjeļo̧k kalijōkļo̧k, ejjeļo̧k kakkure, ejjeļo̧k mālijjon̄, ejjeļo̧k būrom̧ōj, ejjeļo̧k rup bōro, ejjeļo̧n̄ en̄taan, ejjeļo̧k kinej—jekdo̧o̧n ewi m̧wlaļ in, jekdo̧o̧n ewi depakpak in, jekdo̧o̧n ewi kōmettak in—renaaj jako jān kaenōm̧m̧an eo, aenōm̧m̧an eo, im kōjatdikdik eo aitok kitien kōn E eo kōn pein epeļļo̧k im eo pā ko rekinejnej naaj karuwaineneik kōj ļo̧k n̄an Im̧aan mejān. Ilo raan eo, Rijilōk Jon ej kam̧ool, eo ejim̧we “rein ro raar [itok] jān en̄taan eo eļap”33 im naaj jutak “kōņak nuknuk ko re mour … im̧aan tūroon an Anij.” Ļaam̧ eo enaaj “erļo̧ke m̧ōn kōppād eo An ioer … im Anij enaaj kōm̧ōrāik dānnin kōmjaalaļ otemjej jān mejeir.”34 Raan in enaaj itok. Ij lukkuun kam̧ool ilo etan Jisōs Kraist, amen.

Kakeememej ko

  1. Personal conversation, Jan. 26, 2018.

  2. Ilo juon iien bwebwenato m̧oktaļo̧k ilo iiō in, Richard Norby eaar jiron̄ eō, “Kōmij uwaake ta eo kar letok n̄an kōm.” Eaar kwaļo̧k menin jān jōnōļ eo an: “Teej ko im mālijjon̄ ko me rej itok n̄an kōj kajjojo rej letok iien eo em̧m̧an im maron̄ eo n̄an em̧m̧anļo̧k ad jeļā Rilo̧mo̧o̧r eo im meļeļe ilo dipdik in meļeļe rem̧wilaļ kōn en̄taan in pinmuur eo an. Ej e eo jej atartar ioon. Ej e eo jej kappukōt e. Ej e eo jej pedped ioon. Ej e eo ewōr ad lōke ilo. Ej e eo jej iakwe kōn aolepān būruwōd, ilo ejjeļok dāpij jidik. Rilo̧mo̧o̧r eo eaar pinej aolep metak ko ilo kanniōk im en̄jake me rej m̧ōttan mour wabanban in. Ej bōk metak eo jān kōj. Ej bōk ippān būrom̧ōj ko ad.”

  3. Lale Katak im Bujen ko 29:39.

  4. 2 Nipai 2:11.

  5. Matu 5:45.

  6. “Lord, I Would Follow Thee,” Hymns, no. 220.

  7. 1 Piter 4:12.

  8. “Jenaaj mālejjon̄e er kake, n̄an lale eļan̄n̄e renaaj kōm̧m̧ani aolep men ko jabdewōt Irooj aer Anij enaaj jiron̄ er” (Ebream 3:25; lale barāinwōt Katak im Bujen ko 101:4–5).

  9. Alma 57:25.

  10. Jon m̧ōtta eaar jejetok n̄an n̄a: “Epaakeļo̧k ļalem iiō in tariņae ippān ‘marok im jako kōjatdikdik an en̄jake ’ilo jekjek ko rookoktaktak rej bōk kom̧ n̄an jon̄an maron̄ ko ami, kije, tōmak im kijenmej. Raan ko ālkin ‘en̄taan,’ kom̧ m̧ōk. Wiik ko ālkin ‘en̄taan,’ kom̧ emaat ami maron̄. Allōn̄ ko ālkin ‘en̄taan,’ kom̧ij jino m̧ōjņo̧ļo̧k. Iiō ko ālkin ‘en̄taan,’ kom̧ij leļo̧k men ko maron̄ me kom̧ij jamin naaj bar emm̧anļo̧k. Kōjatdikdik ej erom men eo aorōk tata, im men ko reppen, ak menin letok ko. Ilo tukadu in, Ijjab jeļā ijeļā ekōjkan aō kar ellā jān mālijjon̄ in, ijello̧kin wōt eaar [Rilo̧mo̧o̧r eo]. Ej kōmeļeļe eo de in wōt. Ijjab maron̄ kōmeļeļeik ekōjkan aō jeļā menin, ijjello̧kin wōt eo ijeļā. Kōnke kōn E, Iaar eļļā jān menin.”

  11. Lale Luk 10:30–35.

  12. Luk 4:18; bar lale Aiseia 61:1.

  13. 3 Nipai 18:32.

  14. Alma 7:11–12. “Eaar wanlaļtak ium̧win aolep men ko otemjeļo̧k, bwe en meļeļe aolep men ko otemjeļo̧k” (Katak im Bujen ko 88:6).

  15. “Come, Ye Disconsolate,” Hymns, nō 115.

  16. Katak im Bujen ko 122:7.

  17. “Kwo jeļā ļap bōtata eo an Anij; im enaaj ukōti en̄taan ko am̧ n̄an am̧ ļapļo̧k.” (2 Nipai 2:2). “Ijeļā bwe jabdewōt eo enaaj likūt aer lōke ilo Anij naaj rejetake er ilo mālejjon̄ ko aer, im inepata ko aer, im en̄taan ko aer, im naaj kōjerkak er ilo raan eo āliktata.” (Alma 36:3).

  18. 2 Korint 12:9.

  19. Lale Neil L. Andersen, “The Joy of Becoming Clean,” Ensign, Apr. 1995, 50–53.

  20. Jon 14:18.

  21. “Eļan̄n̄e ilo mour in wōt jej kōjatdikdik kōj ilo Kraist, kōj armej in tūriam̧o iaan armej otemjej” (1 Corinthians 15:19).

  22. Ilo eoon juon in Bok in Mormon, Nipai eaar kōmeļeļeik bwe eaar “lo elōn̄ en̄taan ilo raan ko [an]” (1 Nipai 1:1 Tok ālik Nipai eaar ba, “Mekarta,” Nipai eaar ba, “Iaar reilo̧k n̄an aō Anij, im iaar wūjtak E aolepān raan eo; im iaar jab ellotaane Irooj kōn en̄taan ko aō.” (1 Nipai 18:16).

  23. 3 Nipai 25:2.

  24. Personal conversation, Jan. 26, 2018.

  25. 2 Korint 4:8–9.

  26. Būreejtōn Hugh B. Brown, ke eaar loļo̧k Israel, kar kajjitōk ippān etke Ebream kar kakien e bwe en katok kōn ļaddik eo nejin. Eaar uwaak, “Ebream eaar aikuj in katak juon men kōn Ebream” (in Truman G. Madsen, Joseph Smith the Prophet [1989], 93).

  27. Matu 16:25.

  28. Russell M. Nelson, “Children of the Covenant,” Ensign, May 1995, 32.

  29. Russell M. Nelson, in Jason Swensen, “Better Days Are Ahead for the People of Puerto Rico,” Church News, Sept. 9, 2018, 4.

  30. Russell M. Nelson, in Swensen, “Better Days Are Ahead,” 3.

  31. Russell M. Nelson, in Swensen, “Better Days Are Ahead,” 4.

  32. Lale Russell M. Nelson, “Jesus Christ—the Master Healer,” Liahona, Nov. 2005, 85–87.

  33. Revelesōn 7:14.

  34. Lale Revelesōn 7:13, 15, 17.