Mga Salitang Magpapabago sa Aming Mundo
Ipinakita ng isang district council sa Ghana kung paano makalilikha ng mga pagkakataong personal na lumago at maglingkod sa iba ang sama-samang pagsasanggunian at paggamit ng local resources.
Paglalarawan ni Taylor Callery
Gusto ni Sister Vida Osei ng Ghana na matutong bumasa at sumulat sa wikang Ingles. Ilang beses siyang dumalo sa mga programa ng komunidad pero pinanghinaan ng loob at tumigil pagkaraan ng ilang linggo. At isang araw ng Linggo habang nasa mga miting sa Second Branch, nalaman niya na magkakaroon ng English literacy program ang Asamankese District. Nagpasiya siyang subukan ito at mag-enrol.
Hindi nagtagal ay nalaman niya na ang programang ito ay naiiba. Makakasama niya rito ang mga kaibigan sa simbahan. Mga banal na kasulatan ang ginagamit na materyal sa pag-aaral, kaya sabay niyang matututuhan ang Ingles at ang ebanghelyo.
Dalawang buwan matapos magsimula ang klase, inialay ni Vida ang kauna-unahan niyang panalangin sa klase. Pagkaraan ng tatlong buwan, ibinigay niya ang kauna-unahan niyang mensahe sa sacrament meeting, ang ilang bahagi sa wikang Twi, isang lokal na wika sa Africa, at ang iba sa wikang Ingles. Pagkaraan ng apat na buwan, nagsimula siyang magsulat sa isang lumang notebook ng mga order, gastusin, at presyo para sa kanyang trabaho bilang self-employed na modista. Nabawasan ang mga maling nagagawa niya sa kanyang mga kostumer, nakakuha siya ng mas mababang presyo mula sa mga tindera, at kumita ng mas malaki kaysa nakaraang mga buwan.
“Nahihiya akong pumasok sa literacy class kasama ang mga hindi ko kilala,” sabi niya. “Pero nang idaos ang literacy class sa meetinghouse kasama ang mga miyembrong kilala ko, lumakas ang loob ko na subukan itong muli. At ngayon nakakabasa na ako ng mga banal na kasulatan at lumaki na ang negosyo ko dahil marunong na akong bumasa at sumulat ng Ingles.”
Sa sub-Saharan Africa, maraming tao, lalo na ang kababaihan, na hindi marunong bumasa at sumulat. Napakaraming hindi marunong bumasa at sumulat kaya sabi nga sa isang lumang kasabihan sa Africa, “Kung gusto mong ilihim ang isang bagay, isulat mo ito sa isang aklat.” Gayunpaman, para sa kababaihang Banal sa mga Huling Araw na tulad ni Vida, lalong dumarami ang marunong bumasa at sumulat.
Mga Hamon na Lalampasan
Ang limitadong imprastraktura at pampublikong paaralan sa halos lahat ng bansang sub-Saharan ay nangangahulugan ng limitadong mga pagkakataon, lalo na sa mga batang babae. Dahil mahal mag-aral at may mga pagbabawal sa kababaihan sa lipunan, tila mahirap matutong bumasa ang maraming tao. Sa Ghana, halimbawa, kahit Ingles ang opisyal na wika, tinatayang wala pang kalahati ng kababaihan ang nagsasalita ng Ingles. Sa lalawigan ng Ghana, dalawang-katlo ng kababaihang nasa hustong gulang ang hindi marunong bumasa at sumulat.
“Karamihan sa kababaihang nasa hustong gulang sa aming mga bayan at nayon ay hindi nagsasalita ng Ingles,” sabi ni Set Oppong, president ng Abomosu District sa Ghana Accra West Mission. “Ang aming lokal na wika, ang Twi, ang sinasalita sa loob ng maraming siglo. Kamakailan lamang nagkaroon ng alpabeto para sa Twi, pero ilang tao lang din ang nagbabasa nito.”
“Ang kababaihan ay kailangang umasa sa iba—karaniwan ay sa kanilang asawa kung may-asawa sila, o kapag narinig nila ito mula sa mga kaibigan kung wala silang asawa—para maunawaan ang mga alituntunin ng ebanghelyo at mga patakaran ng Simbahan,” paliwanag ni Georgina Amoaka, ang district Relief Society president. “Maraming gustong maglingkod, pero hindi nila mabasa ang mga manwal o magasin kaya limitado ang kanilang mga oportunidad na makibahagi sa simbahan.”
Payo mula sa Council
Dahil ang kababaihan ay hindi marunong magsalita ng Ingles sa kanilang tahanan o sa palengke, ang partisipasyon ng Simbahan ang naghikayat sa kanila na pag-aralan ang wika. Subalit kapwa ang matatagal nang miyembro at mga bagong miyembro ay maaaring makaranas ng pagtutol ng pamilya hinggil sa mga literacy program. Tinalakay ng district council ang problemang ito, at pagkatapos ay kinausap ni President Oppong ang mga lider ng priesthood at auxiliary sa bawat branch tungkol sa isang literacy training na gagawin sa buong district. Bagama’t bukas ito sa lahat ng kababaihan sa komunidad, ang programa ay magtutuon sa kababaihan sa Simbahan. Sa halip na anyayahan ang mga tao nang paisa-isa, ang paanyaya ay dumalo nang grupo-grupo—halimbawa, ang mga Relief Society at Primary presidency ay sama-samang dadalo para masuportahan nila ang isa’t isa.
Batay sa napag-usapan sa mga branch, nagpasiya ang pamunuan ng district na magdaos ng mga literacy class sa bawat branch tuwing Linggo at dalawang beses pa sa buong linggo. Pagkaraan ng anim-na-buwang pasok sa klase, pagkakalooban ng certificate of completion ang mga dumalo nang regular at nakakumpleto ng homework.
Iniakma ang Resources sa mga Pangangailangan
“Ang isa sa mga hamon ay makahanap ng paraan na maituro ang pagbasa at pagsulat sa mga taong marunong lamang magsalita ng isang wika,” paliwanag ni Elder Jim Dalton, isang senior missionary na naglilingkod sa district. “Dahil matagal nang tradisyong gamitin ang Twi bilang wikang sinasalita ngunit hindi isinusulat, karamihan sa mga taong nagsasalita nito ay hindi alam kung paano ito isulat, kaya kinailangan naming magsimula sa pag-aaral na sumulat.”
Nakipagtulungan si Ransford Darkwah ng Abomosu District high council sa dalawang returned missionary na sina Francis Ansah at Cecelia Amankwah sa paggamit ng isang manwal na gawa sa kanilang lugar. Ang mga kalahok ay pinakitaan ng mga larawan at pinasulat tungkol sa kanilang nakita. Nakatulong ito para magkaroon sila ng pangunahing kaalaman sa pagsulat habang natututong mag-isip sa wikang Ingles. Kapag natutuhan na ang mga pangunahing kasanayan, maaari nang gumamit ng mas mahihirap na materyal sa pag-aaral.
Paghahanda at Pagbabago
Bago nagsimula ang programa, tinuruan ng mga literacy specialist ang mga tagapagturo hindi lamang tungkol sa mga paraan ng pag-aaral kundi pati na rin kung paano ituro ang pangangalaga sa kalusugan at mga kasanayang magagamit sa buhay ng pamilya. Ngunit maging ang pinakamahusay na training ay hindi nakinita ang ilan sa mga problemang naranasan nang magsimula ang klase: ang madalas na pagkawala ng kuryente sa lugar ay nagpahirap na magturo sa mga klase sa gabi, ang mga bali-balitang may mga sigang minero ng ginto na gagala-gala sa mga kalsada sa gabi ay nakabahala sa kanila, at paminsan-minsan ay hindi nakarating sa takdang oras ang mga mayhawak ng susi para buksan ang mga gusali ng simbahan.
Muli, pinag-usapan ng district council ang kailangang gawin. Bilang tugon sa kanilang payo, nagsimulang magkakasamang magsipasok ang mga grupo ng mga kalahok sa klase. Binigyan sila ng mga flashlight para ligtas silang makalakad sa kanilang daraanan. Pinahintulutan ng mga lokal na lider ang paggamit ng generator para magkaroon ng ilaw sa mga gusali ng simbahan sa gabi. Ipinagkatiwala ang mga susi sa mga miyembrong mapagkakatiwalaan na malapit ang tirahan sa mga gusali para mabuksan nila ang mga ito sa takdang oras.
Mga Pagtatanghal sa Graduation
Animnapu’t isang miyembro at investigator ang nagsimula sa programa. Apatnapu’t tatlo ang nakakumpleto sa lahat ng sesyon at homework. Sa graduation, inanyayahan silang magbigay ng maikling pagtatanghal.
“Bago nagsimula ang literacy program, ni hindi ako marunong bumasa,” sabi ni Sandra Obeng Amoh ng Sankubenase Branch. “Kapag nasa biyahe ang asawa ko para sa trabaho, hindi ako nag-family home evening kahit kailan. Ilang linggo na ang nakararaan noong wala siya, tinulungan ako ng panganay kong anak na mabasa ang manwal at nagbigay ako ng lesson sa Ingles sa mga anak ko. Simula noon ginagawa ko na iyon linggu-linggo kapag wala ang asawa ko sa bahay.”
Si Prosper Gyekete, na kahit limitado ang alam sa Ingles ay nanatiling tapat na miyembro sa Abomosu Second Branch, ay nagbasa ng tatlong-pangungusap na patotoo na isinulat niya mismo. Hindi raw siya marunong bumasa at sumulat bago nag-umpisa ang klase pero ngayon ay natutulungan na niya ang kanyang maliliit na anak sa homework nila. “Salamat sa natutuhan ko,” sabi niya, “magiging mas mabuti na akong ama.”
“Ngayon nababasa ko nang mag-isa ang mga banal na kasulatan,” sabi ni Kwaku Sasu ng Kwabeng Branch. “Dati-rati, alam kong totoo ang Aklat ni Mormon kahit hindi ko ito mabasa. Ngayon alam kong totoo ito dahil nabasa ko ito. Patuloy na lumalago ang aking patotoo.”
Sinabi ng mga miyembro ng Asunafo Branch Relief Society presidency na inilaan nila ang bawat Huwebes sa pakikipag-usap sa isa’t isa sa wikang Ingles lamang. “Mas humaba ang ilang pag-uusap sa araw na iyon dahil hindi namin maisip ang mga tamang salitang sasabihin sa isa’t isa,” sabi ni Evelyn Agyeiwaa, Relief Society president. “Pero kalaunan sinimulan naming isalin ang mga salita para sa isa’t isa, na hinahanap ang mga tamang salitang sasabihin. Dahil magkakasama kaming natututo, walang sinuman sa amin ang nahiya o natakot na makapagsabi ng mga maling salita. Nagtulungan lang kami.”
Sagana ang Pakinabang
Sinabi ng kababaihang nakatapos ng literacy program sa Abomosu District na gumanda ang pakiramdam nila sa kanilang sarili at mas malamang na makibahagi sila sa simbahan. Naging mas handa silang tumanggap ng mga calling, magbasa ng mga banal na kasulatan, at magturo kapwa sa simbahan at sa bahay. Nakumpleto rin ng ilang kalalakihan ang programa. Karamihan ay pagsasaka ang ikinabubuhay, sinabi nila na mas nakakalkula na nila ngayon ang mga gastusin at benta ng kanilang ani, natutulungan na nila ang mga anak sa kanilang homework, at nababasa na nila ang mga banal na kasulatan na mag-isa at kasama ang kanilang pamilya.
Nahikayat ng tagumpay sa Abomosu, naglunsad din ng sarili nilang literacy program ang kalapit na Asamankese District.
“Ang pagkatutong bumasa at sumulat ay nagpapabago sa aming buhay at sa buhay ng aming mga anak,” sabi Gladis Aseidu ng Sankubenase Branch. “Ang mga salita ay nagpapabago sa aming mundo, at nagpapasalamat kami sa ating Ama sa Langit.”
Ang mga kalahok, miyembro ng pamilya, at kaibigan ay nagdiwang sa graduation ceremony para sa literacy program na itinaguyod ng district.
Larawan ng tela ng Africanway/iStock/Thinkstock