2010–2019
Ach Wata Woch ewe Iten Jises Kraist
October 2018


Ach Wata Woch ewe Iten Jises Kraist

Amwo sipwe nukuchar ren ach wata woch iten Jises Kraist—ren ach kuna ifa usun a kuna, ach angang usun A angang, me ach nuku pwe An chen mi nafoch.

Ekkiseno, ua ekieki usun an Preseten Nelson tungor ach sipwe kokkori ewe Mwichefen ren itan minne a pwarata ngeni kich, ua anneani non ekkewe puk fel nupwen ewe Chon Amanau a aiti ekkewe Chon Nifai usun iten ewe Mwichefen.1 Nupwen ua anneani kapasen ewe Chon Amanau, ua mefi pwe mi auchea ifa usun A ereni ekkewe aramas pwe “oupwe wata womi ewe iten Kraist.”2 A efisata ai upwe pwisin ekieki usun manauaei me kapas eis, “Ngang mi wata woi iten ewe Chon Amanau usun A mochen upwe fori?”3 Ikenai ua mochen aporausa ekkoch memmef ua angei ren punuen ai kapas eis.

Aewin, ren ach sipwe wata woch ewe iten Kraist wewen pwe sipwe achocho ach sipwe kuna met Kot a kuna.4 Joseph Smith a apasa, “Nupwen eu kinikinen aramas ra opungu me esita ekkoch ese fiti chen, ewe Seman nang mi nap A nenengeni aramas meinisin ren tumun emon sam me ren ewe tongen emon sam” pokiten “sise tongeni weweiti An tong.”5

Fitu ier me nom fefinei watte a mano. Manauan a weires. A osukosuk ren ewe kapas allim me ese sou fifiti fan. Punuwon a nikitiano me i chok a pwisin mamarita noun kewe fumon semirit. Won ewe pwin mwen a mano, non eu rum ren noun kewe semirit, ua efeiochu i an epwe niwin ngeni imwan non kinamwe. Non ena fanoun ua weweiti pwe fan chommong ua chok ekieki usun manauan fefinei ren an kewe sossot me an ese fiti fan. Nupwen ua iseta pei won mokuran won ena pwin, ua angei kapasen fon seni ewe Ngun mi Fel. A esinei ngeniei usun murinnon me ua tufichin kuna i ifa usun Kot a kuna i—esap emon a osukosuk ren ewe kapas allim me manauan, nge emon a kuna sossot minne use mo kuna. Ua kuna pwe i emon in mi amwarar, ina mo an watte sossot, a mamarita fumon semirit mi ning me amwarar. Ua kuna pwe i chienan inem minne a tumunu me kukuno ren mwirin semem a mano.

Non ewe saingon pwin ren fefinei, ua nuku pwe Kot a eiseniei, “Met kese tongeni kuna pwe aramas meinisin unukum mi emon aramas mi pin?”

Brigham Young a aiti:

“Ua mochen pesei ekkewe Sounang … ar repwe weweiti ion mwan me fefin me esap ifa usun oua weweiti ion ami.”6

“Aramas ra sou apasa—‘Ena sokkun aramas a tipis me ese tongei emon Sounang.’ … Sia rong ekkoch ren ar kapas pochokun me kapas chofona … [are] rese pinini Raninfel. … Ousap opungu ekkei aramas, pun ouse sinei an ewe Samon kokkot fan iter … [Nge,] oupwe songomang rer.”7

Emon me neimi mi tongeni ekieki pwe ewe Chon Amanau esap esina ami are ousemi? Mi nonno chok ifa usun ewe Chon Amanau a nenengeni ewe re Samaria, ewe chon nisou, ewe chon takises, ewe mi semwenin keinapan, ewe mi umwes, me ewe mi tipis. Ir meinisin Noun Seman won Nang, me ir meinisin mi tongeni siwin.

Oua ekieki An epwe osuweno emon mi wor an tipemwaramwar usun nenier non ewe mun Kot are emon mi wor an osukosuk ese nifinifin?8 Use tongeni. Non mesan Kraist, ngunun aramas meinisin mi ennetin auchea. Ese wor emon a feito an epwe kuf. Aramas meinisin mi tongeni kuna manau ese much.9

Seni ewe kapasen fon seni ewe Ngun mi Fel unukun an fefinei we pet, ua keao eu nesen mi auchea: pwe nupwen sia kuna usun A kuna, sia win fan ru—ekkewe sia angang ren mi kuna manau me kich sia pwan kuna manau.

Oruan, ren ach wata woch iten Kraist, sisap chok kuna usun Kot a kuna, nge sipwe fori An angang me angang ifa usun A angang. Sipwe manaueni ekkewe ru annuk mi nap, fori netipen Kot, ochusefan ekkewe aramasen Israel, me mut ngeni ach saram an epwe “asarama aramas meinisin.”10 Sia angei me manaueni pwon mi pin me angang mi pin non An Mwichefel mi niwinsefan.11 Nupwen sia fori ei, Kot epwe ngeni kich pochokun ach sipwe efeiochu pwisin kich, ach famini me manauen ekkoch.12 Oupwe pwisin kapas eis, “Ngang mi sinei emon ese namwot ewe manamanen nang non manauer?

Kot epwe esenipato manaman unukuch nupwen sia nimenimochu pwisin kich.13 Sia nimenimochu pwisin kich nupwen sia nimenimochu netipach.14 Sia nimenimochu netipach nupwen sia ausening ngeni I,15 aier seni tipisich,16 me ennetin siwin,17 me tong usun I A tongei.18 Ewe Chon Amanau a eisenikich, “Pwata God epwe niwini ngeni kemi ika oupwe chok tongei ekkewe aramas mi tongei kemi?”19

U keran kaeo usun an mokutun manauan Elder James E. Talmage a efisi pwe upwe ekichou pwe ifa usuan ai upwe tongei me anganga fan itan ekkewe chon orui. Pwe emon minafon professor, me mwen an a siwini Aposel, non ugan eu semwen a fakkun ngauento itan diptheria fan 1892, Elder Talmage a kut eu famine resap chon ewe Mwichefel, ion ra nonnom arapakan ngeni ir mi fakkun semwen. Esap or emon a mochen feiegnau ren ina semwen rese karap imwer. Elder Talmage a fakkun noninen rer a mwitiir feino imwer. A kut foemon semirit; emon ru esop ierin a mano won ewe pet, emon nimu ierin me engon ierin ra metech chapur, pwal emon engon me unungat ierin. Ekkewe chon pupunu ir pwal ra chou ren pokusen semwen.

Elter Talmage a tumunu ekkewe mi mano me ekkewe mi manau, a birumwe ekkewe rum, uweno ekkewe uf mi pun, me keni ekkewe mangaku mi wor semwen won. A angang unusen ewe ran me a niwin nesesor. Ewe semirit mi engon ierin a mano nepwin. A ekieta me komochu ewe semirit mi nimu ierin. A mwor fiti cha won mesan me ufan. A makei, “Use tongeni ai upwe isetiw,” me a komoch i tori a mano non poun. A anisi ne peiaseni ekkewe unemon semirit me a angei mongo me uf mi nimoch fan iten ewe famini mi netipingau. Nupwen a niwin ngeni imwan, Brother Talmage a nikitano ufan, tutu non zinc, me a imuno i seni an famini, me a riaffou ekkis seni ewe semwen.20

Manauen chommong aramas unukuch mi osukosuk. Sounang ra wata wor iten ewe Chon Amanau ren ar tupwen me iamwir ngeni aramas meinisin ina mo nonnomur—sia amanaua aramas ren ach fori ei.21

Saingon, ua nuku pwe ach sipwe wata woch Itan mi namwot sipwe nuku non I. Non eu mwich ua fiti won Raninfel, emon foupun a kapas eis ngeniei: “Ngang me ai we kamwet aua kouno ne kukuno fengen, me a tou seni ewe Mwichefen. A ereniei pwe a fokkun pwapwa iei nap seni nom. Ifa usun mi tufich?”

Ewe Chon Amanau a ponueni ei kapas eis nupwen A apasa ngeni ekkewe Chon Nifai, “Nge ika [manauemi] ese foruta won ai we kapas allim, me a foruta won angangen aramas, are won angangen ewe tefin, ennet ua apasa ngenikemi a wor [ami] pwapwa non [ami] kewe angang ren chok och fansoun, iwe non och mwochomwochen fansoun mwirin nesoponon epwe feito.”22 Ese wor pwapwa ese much me nukun ewe kapas allimin Jises Kraist.

Non ena mwich ua ekieki usun ekkewe chommong aramas mi murinno ua sinei minne ra osukosuk ren ous mi cho me annuk mi fokkun weires ngeniir. Ua pwisin kapas eis, “Met ewe Chon Amanau epwe pwan apasa ngeniir?23 Ua nuku epwe eis, “Ami mi nukuei?”24 Ngeni ewe fefin mi riaffou ren an feiseni chcha, A apasa, “Om nuku a echikaroketa; kopwe feino non kinamwe.”25

Eu wokisin ua men sani a nom non John 4:4, a mak, “O a fetanno non Samaria.”

Pwata ua tongei ei wokisin? Pokiten ese namwot Jises epwe feino ngeni Samaria. Non An fansoun ekkewe Jew ra men oput ekkewe chon Samaria me ra fiti eu an a pweni Samaria. Nge Jises a finata an epwe feino an epwe pwarata mwen aramas meinisin akkomwan pwe I ewe Mesaia mi pwon. Ren ei poraus, Ese chok fini eu kinikinen aramas minne aramas ra oput, nge pwan emon fefin—esap chok emon fefin nge emon fefin mi tipis—emon minne non ena fansoun aramas rese aucehani. Ua nuku pwe Jises a fori ei pwe kich meinisin sipwe weweiti pwe An tong a nap seni ach nuokus, ach sou ani mettoch, ach tipemwaramwar, ach sossot, ach tipis, ach famini mi tatakis, ach netipengau, ach sou semwen, ach osupwang, ach feingau, ach netipecho me ach memefin anemon.26 A mochen pwe kich meinisin sipwe sinei pwe ese wor mettoch are aramas minne Ese tongeni echikara are anisir ar repwe pwapwa ese much.27

An chen mi nafoch.28 I a feino fan mettoch meinisin. Manamanen An angangen Achesefan ena ewe manaman ne poracho ngeni osukosuk meinisin non manauach.29 Itenapen ewe porausen ewe fefin non ewe nenien etit konik pwe A sinei nonnomun manauach30 me sia tongeni fetan ren I ese nifinifin nonnomuch. Ngeni i me kich meinisin, A apasa, “Nge ion epwe un seni ewe konik upwe ngeni, iwe esap chuwen tongeni kaka sefan. Ewe konik upwe ngeni epwe ussun chok konik mi puwacheta non netipan, ewe epwe ngeni i ewe konikin manau pwe epwe manau fenfeino.”31

Non ewe sai non manauach pwata oupwe kunu seni ewe Chon Amanau minne a wor ren ewe manaman ne echikara me amanau kemi? Met chok oupwe fori pwe oupwe nuku I mi och. Pwi me fefinei, amo ita sipwe finata ach sipwe awatteno ach nuku non Semach won Nang me ach Chon Amanau, Jises Kraist.

Ewe Mwichefenin Jises Krasit ren Aramas mi Pin non Fansoun Soponon iei ewe Mwichefenin ewe Chon Amanau. Sia angei emwen seni Kraist ren emon soufos mi ennet. Ai iotek pwe sipwe nukuchar ren ach wata woch iten Jises Kraist—ren ach kuna ifa usun a kuna, ach angang usun A angang, me ach nuku pwe An chen mi nafoch an epwe amanaua kich ngeni imwach me ngeni pwapwa ese much. Non iten Jises Kraist, amen.

Esinesin

  1. Nengeni 3 Nifai 27:3–8.

  2. Nengeni 3 Nifai 27:5–6; pwan nengeni Doctrine and Covenants 20:77 me ewe pwon mi pin non ewe sakramen.

  3. Nengeni Dallin H. Oaks, His Holy Name (1998) ren pwan och oua tongeni anneani usun ach wata woch iten Jises Kraist me ach winiti emon chon pwarata usun itan.

  4. Nengeni Mosiah 5:2–3. Eu kinikinen ewe watte siwin non netipan ekkewe aramasen King Benjamin minne ra wata wor iten Kraist pwe meser a suk ar repwe “sinenap mi auchea.” Ekkewe repwe muni ewe ningen akkar ir ekkewe ra kuna aramas usun ra kuna ir” (Doctrine and Covenants 76:94).

  5. Teachings of Presidents of the Church: Joseph Smith (2007), 39.

  6. Brigham Young, non Journal of Discourses, 8:37.

  7. Discourses of Brigham Young, sel. John A. Widtsoe (1954), 278.

  8. Nengeni 3 Nifai 17:7.

  9. Nengeni John 3:14–17; Foffor 10:34; 1 Nifai 17:35; 2 Nifai 26:33; Doctrine and Covenants 50:41–42; Moses 1:39. Elder D. Todd Christofferson a pwan aiti: “Fiti tepochokun sia pwarata pwe ewe Achasefanin Jises Kraist a fen afanni me, fan nesoponon, epwe moni meinisin osupwang me osukosuk ren ekkewe mi kununo ngeni I. Ese wor emon a fen kefin an epwe angei kukun seni met a fen nom ren ewe Sam fan iten Noun kewe” (“Why Marriage, Why Family,” Liahona, May 2015, 52).

  10. Nengeni Matthew 5:14–16; 22:35–40; Mosiah 3:19; Doctrine and Covenants 50:13–14; 133:5; pwan nengeni Russell M. Nelson, “The Gathering of Scattered Israel,” Liahona, Nov. 2006, 79–81.

  11. Nengeni Leviticus 18:4; 2 Nifai 31:5–12; Doctrine and Covenants 1:12–16; 136:4; Nongonongen Achifoua 1:3–4.

  12. Nengeni Doctrine and Covenants 84:20–21; 110:9.

  13. Nengeni Joshua 3:5; Doctrine and Covenants 43:16; nengeni pwan John 17:19. Ewe Chon Amanau a nimenimocu I pwe epwe wor An manaman An epwe efeiochu kich.

  14. Nengeni Ilaman 3:35; Doctrine and Covenants 12:6–9; 88:74.

  15. Nengeni Joseph Smith—History 1:17, ewe aewin annuk Kot a ngeni ewe Soufos Joseph Smith; pwan nengeni 2 Nifai 9:29; 3 Nifai 28:34.

  16. Nengeni Mark 1:15; Acts 3:19; Alma 5:33; 42:22–23; Doctrine and Covenants 19:4–20. Pwan ekieki usun ekkei poraus usun tipis. Aewin Hugh Nibley a makei: “Tipis mi nusmwan. Ka fori eu mettoch nupwen ita kopwe fen fori pwan och mi fen och minne ka tongeni fori” (Approaching Zion, ed. Don E. Norton [1989], 66).Inen John Wesley, Susanna Wesley a makei ngeni noun: “Angei ei annuk. Met chok a apwangapwangano om mirit, osukosuka om ekiek, are afatangaua om weweiti usun Kot, ika akouno om mochen mettochun ngun, met a awatteno pochokunen inisum nap seni om ekiek, ena mettoch mi tipis ngonuk, ina mo ifa kukun ewe mettoch” (Susanna Wesley: The Complete Writings, ed. Charles Wallace Jr. [1997], 109).

  17. Nengeni Luke 22:32; 3 Nephi 9:11, 20.

  18. Nengeni John 13:2–15, 34. Won pwinin An Achesefan, ewe Chon Amanau a tunu pechan ewe emon a afangama I, pwan emon a era pwe ese sinei I, me pwan ekkoch ra annut nupwen A men riaffou. A aiti, “Iwe iei upwe ngeni kemi ew annuk mi fo: oupwe tong fengen. Ussun chok ngang ua tongei kemi.”

  19. Matthew 5:46.

  20. Nengeni John R. Talmage, T The Talmage Story: Life of James E. Talmage—Educator, Scientist, Apostle (1972), 112–14.

  21. Nengeni Alma 10:22–23; 62:40.

  22. 3 Nephi 27:11.

  23. Non Matthew 11:28, 30, ewe Samon a apasa: “Oupwe feito rei, ami meinisin mi pekus ren choun osemi o ngang upwe asoso kemi. … Pun osei we upwe ngeni kemi mi mecheres o upwe ngeni kemi osemi mi pwas.” Pwan ekieki usun 2 Corinth 12:7–9: Paul a awewe an riaffou ren “och cheuchen inis,” minne a tungor epwe ngaseno seni. Kraist a apasa ngeni, “Ai chen mi naf ngonuk, pun ai manaman mi fakkun pochokun nupwen ka apwangapwang.” Pwan nengeni Iter 12:27.

  24. Nengeni Mosaia 7:33; 29:20; Ilaman 12:1; Doctrine and Covenants 124:87.

  25. Nengeni Luke 8:43–48; Mark 5:25–34. Ewe fefin mi riaffou ren an feiseni chcha a men mochen aninis me ese pwan wor met a tongeni fori. A riaffou ukkun 12 ier, a fen aea unusen noun moni ren chon safei, me a apwangapwangano. Aramasan me an famini ra asueno i, a fetan nein ekkewe chommong aramas me a mwitir mokut ngeni ewe Chon Amanau. A ennetin nuku non ewe Chon Amanau, me A mefi an atapa ufan. Seni an nuku Kraist a echikara i non chok ena fansoun. A chikar non pekin inis, ren aramas, memmef, me ngun. Ach kewe sossot mi tongeni fis non fitu ier me unusen manauach, nge An pwon pwe sipwe chikar mi ennet me unus.

  26. Nengeni Luke 4:21; John 4:6–26. Luke, esap John, a makei pwe nepoputan an Jises afanafan fetan, A feino ngeni noun imwen fan non Nazareth, A anneani eu wokisin seni Isaiah minne a pwarata usun ewe Mesaia, me A apasa, “Ekkei uwokisin non pukepin oua rong, ikenai ra fen pwonueta.” Iei ewe aewin fansoun Jises a pwarata pwe I ewe Mesaia nein aramas. Non ei neni, pokiten ekkewe aramasen Samaria esap ir chon Jew, Jises A pwan aiti kich pwe An kapas allim mi nom faniten aramas meinisin, Jew me pwan Gentile. An pwarata a fis non ewe “onuen aua,” are kunok engon me ru neanowas, nupwen ewe akkar a asarama fonufan. An Jacob nenien etit konik mi pwan nom non ewe nemon karap ngeni ewe neni ian ekkewe aramasen Israel ra fori eu pwon mi pin ren ewe Samon mwirin ra tonong non ewe fonuen pwon. Mi amwarar pwe, eu epekin ewe nemon mi eu chuuk mi pwas me ewe eu epekin ewe chuuk mi ur ren chonupupu minne a awora manau ngeni mettoch.

  27. Elter Neal A. Maxwell a aiti: “Nupwen sia uren osukosuk sia ekieki ika mi pwan wor met sia tongeni fori, sia tongeni kinamwe ren ach sinei pwe Kot, ewe A ennetin sinei met sia tongeni fori, A tinato kich ach sipwe win. Ese wor emon a feito an epwe kuf are fofforungau. … Nupwen sia mefi watte osukosuk, sipwe chechemeni pwe Kot esap ngeni kich met sise tongeni fori” (“Meeting the Challenges of Today” [Brigham Young University devotional, Oct. 10, 1978], 9, speeches.byu.edu).

  28. Preseten Russell M. Nelson a aiti:

    “Non ewe fansoun mwach, oupwe feino mwen mesan ewe Chon Amanau. Oupwe fokkun pwapwa iwe oupwe kechiw ren ami nom fan mesan. Ousap sinei met oupwe apasa pwe oupwe awewe ami kinisou ngeni I ren An amumuno tipisimi, omusano ami kirikiringau ngeni ekkoch, me An echikara kemi seni ami feingau me osukosukan ei manau.

    “Oupwe kinisou ngeni I ren An apochokunakemi pwe oupwe fori met ita ousap tongeni fori, ren An apochokuna ami kewe apwangapwan, me ren An otufichi kemi ami oupwe nom ren I me ami kewe famini feinfeino. Oupwe pwisin sinei usun me weweiti Napanapan, An Achesefan, me Nekinikinin” (“Prophets, Leadership, and Divine Law” [worldwide devotional for young adults, Jan. 8, 2017], broadcasts.lds.org).

  29. Nengeni Isaiah 53:3–5; Alma 7:11–13; Doctrine and Covenants 122:5–9.

  30. Nengeni Joseph Smith—History 1:17; Elaine S. Dalton, “He Knows You by Name,” Liahona, May 2005, 109–11.

  31. John 4:14.