Seminelí mo e ʻInisititiutí
Lēsoni 13: Ko Hono Fakaleleiʻi ʻo e Lotu he Temipalé


Lēsoni 13

Ko Hono Fakaleleiʻi ʻo e Lotu he Temipalé

Talateú

ʻOku teuteuʻi kitautolu ʻe he moihū ʻi he ngaahi temipale māʻoniʻoní ke tau hoko ko ha kau ākonga lelei ange ʻo Sīsū Kalaisi, pea “ʻoku fakaʻatā foki ʻe he ngaahi ouau mo e ngaahi fuakava toputapu [ʻi aí] ki he tokotaha kotoa pē ke ne foki ki he ʻao ʻo e ʻOtuá” (“Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2010, 129). Naʻe fakalotolahiʻi ʻe Palesiteni Hauati W. Hanitā (1907–95) ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí ke ʻai ʻa e temipalé “ko e fakaʻilonga maʻongoʻonga ʻo ʻenau memipasipí” (“The Great Symbol of Our Membership,” Ensign, Oct. 1994, 2). ʻE ako ʻe he kau akó ʻi he lēsoni ko ʻení ha ngaahi founga ke fakatupulaki ai ʻa ʻenau lotu ʻi he temipalé, ʻo ʻomi ai ʻa e ngaahi tāpuaki lahi ange ki he moʻui ʻa honau fāmilí.

Laukonga Puipuituʻá

  • Richard G. Scott, “Lotu ʻi he Temipalé: Ko e Maʻuʻanga Ivi mo e Mālohi ʻi he Taimi Faingataʻá,” Ensign pe Liahona, Mē 2009, 43–45

  • L. Lionel Kendrick, “Enhancing Our Temple Experience,” Ensign, May 2001, 78–79.

  • Ko e Teuteu ke Hū ki he Temipale Māʻoniʻoní (tohitufa, 2002).

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Saame 24:3–5; Sione 2:13–16; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 109:10–13, 20–22

Moʻui taau ke hū he temipalé

Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e temipale ofi taha ki homou ʻapí. Fakamahinoʻi ange ʻoku tongitongi e kupuʻi lea Māʻoniʻoni ki he ʻEikí ʻi he tafaʻaki ki tuʻa ʻo e temipale kotoa pē. Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau ʻa e Sione 2:13–16 pea fakakaukau ki he founga ʻoku fakatātaaʻi ai ʻe he fakamatalá ni ʻa e natula māʻoniʻoni ʻo e ngaahi temipalé.

  • ʻOku fakatātaaʻi fēfē ʻe he fakamatalá ni ʻa e tōʻonga fakakaukau ʻoku totonu ke tau maʻu ki he temipalé?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava fakahaaʻi ai ʻe he kakaí he ʻahó ni ʻenau taʻe-fakaʻapaʻapa ki he temipalé?

Kole ki ha tokotaha ako ke lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 109:20, ʻa ia ko e konga ʻo e lotu fakatapui ʻo e Temipale Ketilaní:

  • Ko e hā e tefitoʻi moʻoni ʻoku tau lava ʻo ako mei he veesi ko ʻení? (ʻOku totonu ke kau ʻi he ngaahi tali ʻa e kau akó ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Kuo fekau ʻe he ʻOtuá he ʻikai ha meʻa taʻemaʻa ʻe fakangofua ke hū ki Hono falé. Fakamahinoʻi ange ʻoku fakahaaʻi maʻu pē ʻa e ngaahi temipalé ʻi he folofolá ko ha feituʻu ʻo e maʻa, haohaoa, māʻoniʻoni, mo e moʻui tāú. Mahalo te ke fie poupouʻi hoʻo kau akó ke fakasio e fehokotaki ko ʻení ʻi heʻenau laukonga ʻo kau ki he ngaahi temipalé.)

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi tuʻunga moʻui taau kuo pau ke maʻu ʻe he niʻihi fakafoʻituituí kimuʻa pea lava ke nau hū ki he temipalé?

ʻOange ki he kau akó ha ngaahi miniti siʻi ke ako ai ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 109:10–13, 21–22, mo e Saame 24:3–5 pea kumi ke ʻiloʻi e ngaahi tāpuaki ʻoku fekauʻaki mo e moihū moʻui taau ʻi he temipalé. Te ke lava ʻo fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó ʻa e meʻa ʻoku nau maʻú.

  • Ko e hā e ngaahi talaʻofa ʻoku ʻomi ʻi he ngaahi veesi ko ʻení kiate kinautolu ʻoku nau hū moʻui taau ʻi he temipalé? (ʻE nofoʻia ʻe he nāunau ʻo e ʻEikí ʻa Hono kakaí; ʻe ongoʻi ʻe kinautolu ʻoku nau hū ki he temipalé ʻa e mālohi ʻo e ʻEikí mo ʻiloʻi ko ha feituʻu fakamāʻoniʻoniʻi mo māʻoniʻoni ia; ʻe ʻai ai ʻe he ʻEikí ʻa Hono huafá ʻiate kitautolu, pea te tau ʻalu atu kuo fakamahafu kitautolu ʻaki Hono mālohí; pea ʻe lava ke tau maʻu ʻi he ngaahi temipalé ʻa e ngaahi tāpuaki mo e māʻoniʻoni mei he ʻEikí.)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku makatuʻunga pē ai ʻa e ngaahi talaʻofa ko ʻení ʻi heʻetau moʻui tāú?

  • Ko e hā te ke talaange ki ha taha ʻoku fifili pe ʻoku ʻaonga e ngāue ke feʻunga ke maʻu ha lekomeni temipalé?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Tōmasi S. Monisoní:

ʻĪmisi
President Thomas S. Monson

“ʻOku ʻiloʻi ʻe kinautolu ʻoku mahino ki ai ʻa e ngaahi tāpuaki taʻengata ʻoku maʻu mei he temipalé, ʻoku ʻikai ha feilaulau ia ʻe fuʻu lahi, pe totongi ʻe fuʻu mamafa, ha faingataʻa ʻe fuʻu tōtuʻa, kehe pē ke maʻu e ngaahi tāpuaki ko iá. … ʻOku mahino kiate kinautolu ʻoku feʻunga pē ʻa e ngaahi feilaulau mo e ngāue kotoa ʻoku fai ke maʻu ai e ngaahi ouau fakamoʻui ʻoku maʻu ʻi he temipalé, ʻa ia te tau lava ai ʻi ha ʻaho ʻo toe foki ki heʻetau Tamai Hēvaní ʻi ha fetuʻutaki fakafāmili taʻengata pea fakakoloaʻi ʻaki e ngaahi tāpuaki mo e mālohi he langí” (“Ko e Temipale Māʻoniʻoní—Ko ha Maama ki he Māmaní,” Ensign pe Liahona, Mē 2011, 92).

  • Ko e hā e ngaahi tāpuaki kuó ke maʻu ʻi hoʻo kau atu ki he ngaahi ouau ʻo e temipalé?

Poupouʻi e kau akó ke nau maʻu mo tauhi ha lekomeni temipale ʻoku kei ʻaongá ʻi he toenga ʻo ʻenau moʻuí. Fakamamafaʻi ange te nau maʻu ʻi heʻenau lotu ʻi he loto fakatōkilalo ki he ʻEikí ʻi Hono temipalé, ʻa e ngaahi tāpuaki ʻoku lava ke maʻu pē ʻe kinautolu ʻoku faivelenga ʻi Hono fale māʻoniʻoní.

3 Nīfai 17:1–3

Ko hono fakalahi ʻetau lotu ʻi he temipalé

Hiki ʻeni ʻi he palakipoé pea ʻeke ki he kau akó pe te nau fakakakato fēfē ʻa e sētesí:

ʻE makatuʻunga e meʻa ʻoku tau maʻu mei he temipalé ʻi he .

Hili ha ngaahi tali, fakaʻaliʻali ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Poiti K. Peeka ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
President Boyd K. Packer

“Ko e meʻa te tau maʻu mei he temipalé ʻe makatuʻunga lahi ia ʻi he meʻa ʻoku tau ʻave ki he temipalé ʻi he loto fakatōkilaló mo e loto-ʻapasia mo ha holi ke ako. Kapau e akoʻi ngofua kitautolu, ʻe akoʻi kitautolu ʻe he Laumālié, ʻi he temipalé” (The Holy Temple [1980], 42)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā e founga ʻe kaunga ai ki hoʻo aʻusia ʻi he temipalé kapau te ke ʻalu mo ha laumālie ʻo e “loto-fakatōkilaló mo e loto-ʻapasia mo ha holi ke ako”? (ʻI he tali ʻa e kau akó, hiki e tefitoʻi moʻoni ko ʻení he palakipoé: Kapau te tau ʻalu ki he temipalé mo e loto-fakatōkilaló, loto-ʻapasiá mo ha holi ke ako, ʻe akoʻi kitautolu ʻe he Laumālié.)

Fakamatalaʻi ange ki he kau akó ʻi he taimi naʻe ʻaʻahi ai ʻa e Fakamoʻuí ki he kau Nīfaí, naʻá Ne akoʻi kiate kinautolu ha sīpinga ki he mahino ʻa e ngaahi meʻa toputapú ʻe lava ke tau muimui ki ai ʻi he ʻalu ki he temipalé. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e 3 Nīfai 17:1–3.

  • Ko e hā naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ke fai ʻe Heʻene kau fanongó ʻa ia ʻe tokoni ke nau teuteu ke mahino kiate kinautolu ʻa e ngaahi meʻa toputapú?

  • Ko e hā e founga te tau lava ai ʻo muimui he sīpinga ko ʻení kae lava ke fakaleleiʻi e tuʻunga lelei ʻo ʻetau ngaahi aʻusia ʻi he temipalé? (ʻOku totonu ke tau fakalaulauloto ki he meʻa ʻoku tau aʻusia ʻi he temipalé, lotu ke maʻu ha mahino, teuteu ke ʻalu ʻi he taimi ka hoko maí, pea toe foki ki ai ʻi he lahi taha ʻe lavá.)

Lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā L. Lainolo Kenituliki ʻo e Kau Fitungofulú, pea kole ki he kau akó ke fakafanongo ki he ngaahi kupuʻi lea ʻokú ne fokotuʻu mai ha ngaahi founga ʻe lava ke tau fakatupulaki ai ʻetau moihū ʻi he temipalé.

ʻĪmisi
Elder L. Lionel Kendrick

“ʻOku ʻi ai ha faikehekehe ʻi he ʻalu pē ki he temipalé mo hono maʻu ha auʻsia fakalaumālie fakaʻofoʻofá. Ko e ngaahi tāpuaki moʻoni ʻo e temipalé ʻoku maʻu ia ʻi heʻetau fakalahi ʻa ʻetau ʻausia ʻi he temipalé. Ke fai iá, kuo pau ke tau ongoʻi ha laumālie ʻapasia ki he temipalé mo ha laumālie ʻo e moihū. …

“ʻOku ʻikai ko e ʻapasiá pē ʻa e fakalongolongó. ʻOku kau ai hano fakatokangaʻi e meʻa ʻoku hokó. ʻOku kau ai ha holi faka-ʻOtua ke ako pea ke ongoʻingofua e ngaahi ueʻi ʻa e Laumālié. ʻOku kau ai ha feinga ke fekumi ki ha toe maama mo e ʻilo. ʻOku ʻikai ko e taʻe ʻapasiá ko ha taʻe fakaʻapaʻapa pē ki he ʻOtuá, ka ʻokú ne ʻai ke ʻoua ʻe lava ʻe he Laumālié ʻo akoʻi kitautolu ʻi he ngaahi meʻa ʻoku fie maʻu ke tau ʻiló” (“Enhancing Our Temple Experience,” Ensign, May 2001, 78).

  • Ko e hā ha ngaahi kupuʻi lea ʻi he fakamatala ko ʻení ʻoku ʻi ai hano ʻuhinga makehe kiate koe? Ko e hā hono ʻuhingá?

Lau ʻa e faleʻi ko ʻení meia ʻEletā Lisiate G. Sikoti ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, pea kole ki he kau akó ke fakafanongo ki ha ngaahi fokotuʻu te nau lava ʻo fakaʻaongaʻi ʻi heʻenau ʻaʻahi ki he temipalé:

ʻĪmisi
Elder Richard G. Scott

“• Mahino kiate koe ʻa e tokāteline fekauʻaki mo e ngaahi ouau ʻo e temipalé, kae tautautefito ki he mahuʻinga ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

“• Lolotonga hoʻo kau atu ki he ngaahi ouau ‘o e temipalé, fakakaukau ki ho vā mo Sīsū Kalaisí pea mo Hono vā fetuʻutaki mo ʻetau Tamai Hēvaní. ʻE tataki ‘e he kiʻi ngāue faingofuá ni ki ha mahino lahi ange ki he natula fakalangi ’o e ngaahi ouau fakatemipalé.

“• Fakahaaʻi maʻu pē ʻi he faʻa lotu ʻa hoʻo houngaʻia ʻi he ngaahi tāpuaki taʻemafakatataua ʻoku haʻu mei he ngaahi ouau fakatemipalé. Moʻui ʻi he ʻaho kotoa pē ke fakamoʻoniʻi ai ki he Tamai Hēvaní mo Hono ʻAlo ʻa hoʻo mahuʻingaʻia ʻi he ngaahi tāpuaki ko iá.

“• Fakataimi-tēpileʻi hoʻo ʻalu ki he temipalé.

“• Tuku ha taimi feʻunga ke ʻoua naʻá ke fakavavevave holo ʻi he loto temipalé.

“• Fetongitongi e ngaahi ʻekitivitií kae lava ke ke kau atu ki he ngaahi ouau kotoa ʻo e temipalé.

“• Toʻo ho uasí ʻi hoʻo hū ki he fale ʻo e ʻEikí.

“• Fakafanongo tokanga mo loto tauʻatāina ki hono ʻoatu e konga kotoa ʻo e ouaú.

“• Manatuʻi ʻa e tokotaha ʻokú ke fakafofongaʻi ʻi he ouaú. Lotua ke ʻilo ʻe he tokotaha ko iá hono mahuʻinga ʻo e ouaú pea ke moʻui taau pe teuteu ke taau mo e lelei ʻe maʻu mei aí” (“Lotu ʻi he Temipalé: Ko e Maʻuʻanga Ivi mo e Mālohi ʻi he Taimi ʻo e Faingataʻá,” Ensign pe Liahona, Mē 2009, 43–44).

  • Ko e fē ʻi he ngaahi fakakaukau ko ʻení ʻe ʻaonga taha kiate koe ke ke moʻui ʻakí?

  • Ko e hā kuó ke fai pe ko ha niʻihi kehe ke ʻai ke mahuʻingamālie ange ai ʻa e moihū ʻi he fale ʻo e ʻEikí? Ko e hā hono faikehekehe ʻi he taimi ʻokú ke fai ai ʻa e ngaahi meʻa ko iá? (Fakakaukau ke aleaʻi ʻa e lea ko ʻeni mei he Kau Palesitenisī ʻUluakí, ko ha konga ʻo e fealēleaʻakí: “[ʻI he kumi ʻe he kāingalotu ʻo e Siasí ʻa e ngaahi hingoa ʻo ʻenau ngaahi kuí pea ʻave ʻa e ngaahi hingoa ko iá ki he temipalé ke fakahoko e ngaahi ouaú, ʻe lava ke fakatupulaki ʻa e aʻusia ʻi he temipalé]” [tohi ʻa e Kau Palesitenisī ʻUluakí, 8 ʻOkatopa, 2012].)

Poupouʻi e kau akó ke hiki e meʻa naʻa nau ongoʻi ke fai ke lava ʻo fakatupulaki ai ʻenau aʻusia ʻi he temipalé. Poupouʻi kinautolu ke muimuiʻi e meʻa ne nau tohí.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 109:8

Ko ha feituʻu ʻo e fakahā

Fakamatalaʻi ange naʻe fakamatalaʻi ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻi he lotu fakatapui ʻo e Temipale Ketilaní, ha niʻihi ʻo e ngaahi taumuʻa ʻo e ngaahi temipalé. Kole ki he kau akó ke lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 109:8. Fakamahinoʻi ange ko e taha ʻo e ngaahi taumuʻá ke hoko ko ha “fale ʻo e akó.”

  • Ko e hā ʻoku tau ʻamanaki atu ke ako ʻi he ngaahi temipalé?

Fakaʻaliʻali ʻa e lea ko ʻeni naʻe fai ʻe Palesiteni Kōtoni B. Hingikelī (1910–2008), pea kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ia:

ʻĪmisi
President Gordon B. Hinkley

“ʻOku hoko ʻa e fale toputapú ni ko ha ʻapiako ʻo e fakahinohino ʻi he ngaahi meʻa fakaofoʻofa mo toputapu ʻa e Otuá. Kuo mau fakamatalaʻi ʻa e palani ʻa ha Tamai ʻofa maʻa Hono ngaahi foha mo e ʻofefine ʻo e toʻutangata kotoa pē. Ko ʻeni kuo mau tā ʻi muʻa ʻiate kitautolu ʻa e fononga taʻengata ʻa e tangatá mei he maama fakalaumālié ʻo fou ʻi he moʻuí ni ki he maama kahaʻú. ʻOku akoʻi ha ngaahi moʻoni tefito mo mahuʻinga ʻi he founga mahino pea mo faingofua ke mahino ki he taha kotoa ʻe fanongo ki aí” (“The Salt Lake Temple,” Ensign, Mar. 1993, 5–6).

  • ʻOku tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe heʻetau kau ki he ngahi ouau ʻi he temipalé ke tau ako ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni maʻongoʻonga ʻo e Palani ʻa e Tamai Hēvaní?

  • ʻE lava fēfē ke tokoniʻi kitautolu ʻi he muimui ki he sīpinga ʻoku lekooti ʻi he 3 Nīfai 17:1–3 ke tau ako lahi ange lolotonga ʻetau ʻi he temipalé?

Fakaʻaliʻali ʻa e lea ko ʻeni naʻe fai ʻe Palesiteni Kōtoni B. Hingikelií:

ʻĪmisi
President Gordon B. Hinckley

“Ko kinautolu ʻoku mālohí, ʻa kinautolu ʻoku omi ki he temipalé ʻi ha laumālie ʻo e ʻaukai mo e lotu ke fekumi ki ha fakahinohino fakalangi ʻi he ngaahi taimi ʻo e faingataʻaʻiá, mo e taimi ke fai ai ha ngaahi fili faingataʻá pea fai ha tokanga ki he ngaahi palopalema ʻoku fakapuputuʻú. Kuo fakamoʻoniʻi ʻe ha tokolahi neongo naʻe ʻikai ongona ha leʻo ʻo e fakahā, ka naʻe aʻusia ha ngaahi ongo ʻo kau ki he hala ke fouá ʻi he taimi ko iá pe ʻamui ange ʻa ia ne hoko ko e ngaahi tali ki heʻenau ngaahi lotú” (“The Salt Lake Temple,” Ensign, Mar. 1993, 6).

Fakaʻosi ʻaki hano ʻeke ki he kau akó pe ʻoku ʻi ai hanau niʻihi te nau fie vahevahe ʻenau fakamoʻoní ʻo kau ki he temipalé. Fakamamafaʻi ange ʻoku ʻi ha taimi mahuʻinga ʻaupito ʻa e kau akó ʻi heʻenau moʻuí, ʻa ia ʻoku fie maʻu ai ke fai ha ngaahi fili lahi. Fakamoʻoni ʻe lava ke ongoʻi ʻe he kau akó ʻa e Laumālie ʻo e ʻOtuá, fakafiemālie, mo e fakahinohino ʻi he fale ʻo e ʻEikí.

Laukonga ʻa e Tokotaha Akó