Seminelí mo e ʻInisititiutí
Talateu ki he Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó ki he Fāmili Taʻengatá (Lēsoni Fakalotu 200)


Talateu ki he Ko e Fāmili Taʻengatá Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (Lēsoni Fakalotu 200)

Ko e hā ʻoku fie maʻu ʻi ha faiako fakalotú?

ʻI hoʻo teuteu ko ia ke faiakó, ʻoku mahuʻinga ke mahino ʻa e Taumuʻa ʻo e Seminelí mo e ʻInisititiuti Fakalotú:

“Ko ʻetau taumuʻá ke tokoni ke mahino mo falala ʻa e toʻu tupú mo e kakai lalahi kei talavoú ki he ngaahi akonaki mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, fakafeʻungaʻi kinautolu ke maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e temipalé, pea teuteuʻi kinautolu, honau fāmilí, mo e niʻihi kehé ki he moʻui taʻengata mo ʻenau Tamai Hēvaní” (Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí: Ko ha Tohi Tuʻutuʻuni maʻá e Kau Faiako mo e Kau Taki ʻi he Seminelí mo e ʻInisititiuti Fakalotú [2012],xii).

Te ke lava ʻo aʻusia ʻa e taumuʻa ko ʻení ʻaki haʻo moʻui ʻaki e ongoongoleleí, akoʻi fakalelei ʻa e ongoongoleleí ki hoʻo kau akó, pea mo puleʻi fakalelei hoʻo kalasí pe polokalamá. ʻI hoʻo teuteu mo akoʻi ʻa e ongoongoleleí ʻi he ngaahi founga ko ʻení, te ke taau ai mo e ivi tākiekina ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní. (vakai, T&F 42:14).

Ko ho faingamālie ia ke tokoniʻi ʻa e kau akó ke ako ʻi he Laumālié koeʻuhí ke nau lava ʻo fakamālohia ʻenau tuí mo fakaloloto ʻenau uluí. Te ke lava ʻo tokoni ke ikunaʻi ʻeni ʻe he kau akó ʻaki haʻo tataki kinautolu ke nau ʻiloʻi, mahino, ongoʻi ʻa e moʻoní mo hono mahuʻingá, pea fakaʻaongaʻi ʻa e tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni mahuʻinga ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí.

Ko e tohi tuʻutuʻuni Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí ko ha maʻuʻanga tokoni mahuʻinga ia ke mahino ʻa e founga fakafaiakó mo hono ako e founga ke lavameʻa ai ʻi he loki akó.

Ko e hā ʻa e ngaahi taumuʻa ʻo e kalasi ko ʻení?

Ko e kalasi ko ʻení, Ko e Fāmili Taʻengatá (Lēsoni Fakalotu 200) ko hono ako ia ʻo e tefitoʻi fatongia ʻo e fāmilí ʻi he palani ʻo e fakamoʻuí ʻo hangē ko hono akoʻi ʻi he folofolá mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfita ʻo onopōní. Ko e tokāteline, ngaahi kaveinga, mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e kalasí ʻoku toʻo ia mei he “Ko e Fāmilí: Ko Ha Fanongonongo ki Māmani” (Ensign pe Liahona, Nōvema 2010, 129). ʻE ako, aleaʻi pea fakafuofuaʻi ʻi he kalasí, ʻa e ngaahi fehuʻi mo e ngaahi meʻa fekauʻaki mo e nofomalí mo e fāmilí ʻi he ʻuhinga ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí.

ʻE ʻoange ʻe he kalasi ko ʻení ki he kau akó ha mahino lelei ange ʻo e fehokotaki hono fakahoko mo e tauhi e ngaahi fuakavá mo maʻu e ngaahi tāpuaki ʻi he moʻuí ni pea ʻi he maama kahaʻú. ʻE ʻiloʻi pea vakaiʻi e tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku fekauʻaki mo e nofomalí mo e fāmilí ke mahino ki he kau akó ʻa e founga ʻoku nau mahuʻinga ai ki he ngaahi tūkunga ʻo e ʻaho ní. ʻE mahino lelei ange ki he kau akó ʻa e ʻuhinga te nau lava ai ʻo falala mo muimui ki he ngaahi akonaki ʻa e kau palōfita ʻo onopōní.

Ko e hā ʻoku fie maʻu mei he kau akó?

Koeʻuhí ke lava ʻo maʻu ha maaka ke ʻosi mei he ʻinisititiutí, ʻoku fie maʻu e kau akó ke nau lau e ngaahi potufolofolá, ngaahi lea ʻo e konifelenisi lahí, mo e ngaahi nāunau kehe ʻoku hiki atu ʻi he konga ki he Laukonga ʻa e Tokotaha Akó ʻi he lēsoni takitaha. Kuo pau foki ke feau ʻe he kau akó ʻa e ngaahi fie maʻu ki he maʻu akó mo fakahaaʻi ʻoku nau ʻiloʻi ʻa e ngaahi nāunau ʻi he lēsoní ʻaki hono fakakakato ha sivi.

ʻOku fokotuʻutuʻu fēfē ʻa e ngaahi lēsoni ʻi he tohi lēsoni ko ʻení?

ʻOku fokotuʻutuʻu ʻa e kalasi ko ʻení ke semesitā ʻe taha hono lōloá mo ha foʻi lēsoni ʻe 28 naʻe faʻu ki ha ngaahi kalasi taki miniti ʻe 50. Kapau ʻoku fakahoko tuʻo ua hoʻomou kalasí ʻi he uike, akoʻi ʻa e foʻi lēsoni ʻe taha ʻi he taimi kalasi kotoa pē. Kapau ʻoku fakahoko tuʻo taha pē hoʻomou kalasí ʻi he uike, ʻi ha miniti ʻe 90 ki he miniti ʻe 100, fakatahaʻi ha foʻi lēsoni ʻe ua pea akoʻi ia ʻi he foʻi kalasi kotoa pē. ʻOku ʻi ai e konga ʻe fā ʻo e fokotuʻutuʻu ʻo e lēsoni takitaha:

  • Talateú

  • Laukonga ki Hono Puipuituʻá

  • Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

  • Laukonga ʻa e Tokotaha Akó

Talateú

ʻOku ʻomi ʻe he konga ko ʻení ha talateu nounou ki he ngaahi tefito mo e ngaahi taumuʻa ʻo e lēsoní.

Laukonga Puipuituʻá

ʻOku fokotuʻu mai ʻe he konga ko ʻení ha ngaahi maʻuʻanga tokoni, hangē ko e ngaahi pōpoaki mei he kau palōfita ʻo onopōní mo ha kau taki kehe ʻo e Siasí, ʻe lava ʻo tokoni ke mahino lelei ange kiate koe ʻa e tokāteliné, ngaahi tefitoʻi moʻoní, mo e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻoku kātoi ʻi he fokotuʻutuʻu ʻo e lēsoní.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

ʻOku kau ʻi he konga ki he Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí ha nāunau ke tokoni atu ke ke ʻiloʻi ʻa e meʻa ke akoʻí mo e founga ke akoʻi ʻakí (vakai, konga 4.3.3 mo e 4.3.4 ʻi he tohi tuʻutuʻuni Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí). ʻOku fokotuʻutuʻu ʻa e ngaahi ʻekitivitī ako kuo fokotuʻu atú ke tokoni ke ʻiloʻi, mahino, pea fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ʻa e ngaahi moʻoni toputapú. ʻE lava pē ke ke fili ke fakaʻaongaʻi ha niʻihi pe kotoa ʻo e ngaahi fokotuʻú ʻi hoʻo liliu kinautolu ke feʻunga mo hoʻo sīpinga faiakó takitaha pea mo feau ai e ngaahi fie maʻu mo e ngaahi tūkunga hoʻo kau akó. ʻI hoʻo fakakaukauʻi e founga ke liliu ai ʻa e ngaahi nāunaū ʻo e lēsoní, muimui ʻi he faleʻi ko ʻeni meia ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
Elder Dallin H. Oaks

“ʻI heʻeku fanongó, kuo faʻa akoʻi ʻe Palesiteni Peeka, ke tau ʻuluaki ohi mai, pea tau toki liliu. ʻOku tau tuʻu maʻu kakato ʻi he lēsoni kuo ʻomaí, kuo pau ke tau foaki, pea tau toki lava ʻo muimui ʻi he Laumālié ke Ne liliu ia. Ka ʻoku ʻi ai ha ʻahiʻahi, ʻi he taimi ʻoku tau talanoa ai ki he founga ofeʻi ngofua ko ʻení, ke kamata ʻaki e liliú kae ʻikai ko e ohi maí. ʻOku napangapangamālie. Ko ha tukupā taʻe-tuku. Ka ko e founga ʻo hono ʻuluaki ohi mai pea toki liliú ko ha founga lelei ia ke tuʻu ai ʻi ha tuʻunga ʻoku mālohí” (“A Panel Discussion with Elder Dallin H. Oaks” [Seminaries and Institutes of Religion satellite broadcast, Aug, 7, 2012], si.lds.org).

ʻOku kau ʻi he kalasi ko ʻení ha ngaahi lea ʻa e kau taki ʻo e Siasí ʻoku ngalingali ʻe ala maʻu ʻi ha ngaahi lea fakafonua kehekehe. ʻI hoʻo teuteu ke faiakó, te ke lava ke liliu e lēsoní ʻaki hano fakaʻaongaʻi e ngaahi lea kehe ʻa e kau takí ʻoku fekauʻaki mo e kaveingá.

ʻOku ʻi he konga ʻo e Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí ʻo e lēsoni takitaha ha fakamatala ki ha tokāteline pe tefitoʻi moʻoni ʻe taha, ʻa ia ʻoku ʻasi mataʻitohi mataʻāʻā. Ko e taimi ʻe ʻilo ai ʻe he kau akó ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení mo vahevahe ʻa e meʻa kuo nau akó, ʻe ala kehe ʻenau fakaleá mei he meʻa ʻoku tuʻu ʻi he tohi lēsoní. Tokanga ʻi he taimi ʻe hoko ai ʻení, ke ʻoua naʻá ke taku ʻoku hala ʻenau ngaahi talí. Neongo ia, kapau ʻe lava ke toe tonu ange ha fakamatala, tokoniʻi fakalelei ke fakamahinoʻi ʻa e fakakaukaú.

ʻOku ʻoatu ʻe he nāunau fakalēsoni ko ʻení ʻa e founga ki hono fakakau e ngaahi tefitoʻi meʻa mahuʻinga hono akoʻi mo ako ʻo e ongoongoleleí ki ha lēsoni fakafoʻitefitó (vakai, Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí, 10, 23–31, 38–41). ʻI he ngaahi māhina ka hokó, ʻe pulusi ʻe he Semineli mo e ʻInisititiuti Fakalotú ha tohi ʻe ui “Ko Hono Akoʻi Fakatefito ʻi he ʻInisititiuti Ako Fakalotú,” te ne fakamalataʻi lahi ange ʻa e founga hono fakakau e ngaahi tefito mahuʻinga hono akoʻi mo ako fakafoʻitefito e ongoongoleleí.

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ha niʻihi ʻo e ngaahi lelei ʻoku maʻu mei hono ako fakafoʻitefito ʻo e ongoongoleleí:

ʻĪmisi
Elder David A. Bednar

“ʻHe ʻoku hanga ʻe hono lau ʻo e folofolá mei he kamataʻangá ki he ngataʻangá ʻo ʻomi ha faʻunga ʻo e ʻiló pea hanga ʻe hono ako fakafoʻi kaveingá, ʻo fakatupulaki e loloto ʻo ʻetau ʻiló. ʻOku hanga ʻe he fekumi ʻi he ngaahi fakahaá ke maʻu ha fakafehokotaki, sīpinga mo e kaveingá, ʻo langaki mo fakalahi atu ʻetau ʻilo fakalaumālié … ; ʻokú ne toe fakafālahi ange ʻetau vakaí mo ʻetau mahino ki he palani ʻo e fakamoʻuí.

“ʻOku ou pehē, ʻoku hanga ʻe he fekumi faivelenga ʻi he folofolá ʻo ʻomi ʻa e ngaahi fakafehokotaki, ngaahi sīpinga mo e ngaahi kaveinga ʻoku fakaʻuhinga ki ai ʻa e ‘keinanga’ ʻi he ngaahi folofola ʻa Kalaisí. ʻE lava ʻe he foungá ni ʻo fakaava hake ʻa ʻetau tānakiʻanga vai fakalaumālié, fakamaama ʻetau mahinó ʻo fakafou he Laumālié pea mo ʻomi ha loto houngaʻia lahi ange ki he ngaahi folofola māʻoniʻoní pea mo ha tukupā fakalaumālie ʻoku ʻikai toe maʻu ʻi ha founga kehe. ʻOku tuʻunga he faʻa fekumi ko iá ʻa ʻetau malava ʻo langa ʻi he maka ʻo hotau Huhuʻí pea matuʻuaki e koví ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní” (“Ko ha Tānakiʻanga ʻo e Vai Moʻuí” [Brigham Young University fireside, Feb. 4, 2007], 3, speeches.byu.edu).

Laukonga ʻa e Tokotaha Akó

ʻOku hiki ʻe he konga ko ʻení ʻa e ngaahi potufolofola mo e lea ʻa e kau taki ʻo e Siasí pea mo ha ngaahi fakamatala kehe te nau fakatupulaki ʻa e mahino ʻa e kau akó ki he ngaahi tefito ʻoku fakamamafaʻi ʻi he ngaahi lēsoní. Vahe pea mo poupouʻi ʻa e kau akó ke nau lau ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení kimuʻa pea nau toki omi ki he kalasi takitaha. ʻI heʻenau ako ʻa e ngaahi fakamatala fakalaumālie ko ʻení, he ʻikai ngata pē ʻi heʻenau mateuteu lelei ange ke kau ʻi he ngaahi fealēleaʻaki ʻa e kalasí, ka te nau toe maʻu foki ha mahino lahi ange ki he ngaahi tefito ʻo e lēsoní. ʻOange ki he kau akó ha lisi ʻo e kotoa e Laukonga ʻa e Tokotaha Akó ʻi he kamataʻanga pē ʻo e semesitaá.

Te u teuteu fēfē ke faiakó?

ʻE tokoniʻi koe ʻe he ʻEikí ʻi hoʻo teuteu ke faiakó. Mahalo te ke ʻiloʻi ʻi hoʻo teuteú ʻoku ʻaonga ke ke ʻeke kiate koe ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • ʻOku ou feinga nai ke moʻui ʻaki e ongoongoleleí kae lava ke u ongoʻi ʻa e Laumālié ʻi heʻeku teuteú mo e faiakó?

  • Kuó u lotua nai ke maʻu e fakahinohino ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní?

  • Kuó u ʻosi ako nai ʻa e ngaahi potufolofola naʻe vahé mo e ngaahi laukonga ki he puipuituʻá?

  • Kuó u ʻosi lau nai ʻa e nāunau fakalēsoní mo fakapapauʻi pe ʻoku ʻi ai ha faʻahinga meʻa ʻoku fie maʻu ke u liliu pe fulihi ke feau ʻa e ngaahi fie maʻu ʻeku kau akó?

  • Te u muimuiʻi fēfē ʻa e kau akó ke fakapapauʻi ʻoku nau maʻu e lahi taha ʻe lavá mei he ngaahi laukonga ne vahé?

  • Te u tokoniʻi fēfē ʻa e fānau ako takitaha ke nau kau kakato ʻi he lēsoní?

Mahalo naʻa ala ʻaonga foki ʻa e ngaahi fokotuʻu ko ʻení:

  • Poupouʻi ʻa e kau akó ke nau lau ʻa e ngaahi potufolofola mo e fakamatala naʻe ʻosi vahe angé kimuʻa ʻi he kalasi takitaha.

  • ʻAmanaki ʻe fakahoko ʻe he fānau akó honau fatongia ko e kau akó.

  • ʻOange maʻu pē ha ngaahi faingamālie ke fakamatalaʻi ai ʻe he kau akó ʻa e tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní ʻi heʻenau lea pē ʻanautolu, vahevahe e ngaahi aʻusia fekauʻakí, pea mo fakamoʻoniʻi ʻa e meʻa ʻoku nau ʻilo mo ongoʻí.

  • Fulifulihi ʻa e ngaahi ʻekitivitī akó mo e ngaahi founga ʻokú ke fakaʻaongaʻi lolotonga e kalasi takitaha pea mei he lēsoni ki he lēsoni foki.

  • Fokotuʻu ha ʻātakai ʻo e akó te ne fakaafeʻi ʻa e Laumālié mo lava ai ʻa e kau akó ke maʻu e faingamālie pea mo e fatongia ke akoʻi mo feakoʻakí (vakai, T&F 88:78, 122).

  • Lolotonga ko ia e kalasí, te ke ʻilo ha ngaahi fakamoʻoni folofola ki ha ngaahi taukei ako folofola pau. Fakaʻaongaʻi e ngaahi faingamālie ko ʻení ke tokoniʻi e kau akó ke nau fakafalala ange kiate kinautolu ʻi heʻenau ako folofolá pea faivelenga ange ke ako mei he folofolá ʻi he kotoa ʻo e moʻuí.

Naʻe akonaki ʻa ʻEletā Lisiate G. Sikoti ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
Elder Richard G. Scott

“Fakapapauʻi ʻoku tokolahi ʻa e kau maí koeʻuhí he ko hono ngāue ʻaki ʻe ha taha ako ʻa e tauʻatāina ke filí, ʻokú ne fakamafaiʻi ai ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke faiako. … Ko e taimi ʻoku fakamatalaʻi ai ʻe he kau akó ʻa e ngaahi moʻoní, ʻoku nau fakapapauʻi ai ki honau lotó pea mo fakamālohia ʻenau fakamoʻoni fakatāutahá” (“To Understand and Live Truth” [evening with Elder Richard G. Scott, Feb. 4, 2005], 3, si.lds.org).

Te u liliu fēfē ʻa e ngaahi lēsoní maʻanautolu ʻoku faingataʻaʻia fakaesinó?

ʻI hoʻo teuteu ke faiakó, manatuʻi ʻa e kau ako ʻoku ʻi ai haʻanau ngaahi fie maʻu makehé. Liliu ʻa e ngaahi ʻekitivitií mo e ngaahi fie maʻú ke tokoni ke nau lavameʻa. Fekumi ki ha ngaahi founga ke tokoniʻi ai kinautolu ke ongoʻi ʻoku ʻofaʻi, tali, pea fakakau mai kinautolu. Fakatupulaki ha vā fetuʻutaki ʻo e falalá.

Fetuʻutaki ki he peesi Disability Resources ʻi he disabilities.lds.org ke maʻu ha ngaahi fakakaukau mo ha ngaahi maʻuʻanga tokoni lahi ange pea mo e konga ʻo e tohi tuʻutuʻuni ʻo e Seminelí mo e Ngaahi ʻInisititiuti Fakalotú ʻoku ui ko e “Filioʻi ʻa e Kalasí mo e Polokalamá maʻá e Kau Ako ʻOku Faingataʻaʻia Fakaesinó.