Wase 7

Josefa kei Hyrum Smith, Rau iVakadinadina i Karisito

Eda laveta cake na domoda ena vakavinavinakataka na nona bula kei na veiqaravi vakalotu nei Parofita Josefa Simici, vei Hyrum Smith na Peteriaki, vata kei ira na parofita kei na iapositolo kei ira na tagane kei na yalewa yalododonu era sa mai tara cake ena yavu era sa vakadavora tu.

Na Bula nei Joseph Fielding Smith

Mai na gauna se cauravou lailai kina, sa kila vinaka tu o Joseph Fielding Smith ni tiko e dua na nodratou isema dredre vakamatavuvale kei Parofita Josefa Simici. A vakauqeti ena ivakaraitaki nei tukana o Hyrum Smith, na tuakai Parofita Josefa Simici ka nona itokani dina. A veiqaravi sara vakayalodina vaka-iliuliu ni Lotu vei tacina o Hyrum. A veivuke talega ena kena tabaki na iVola i Momani ka kacivi me dua vei ira na Lewe Walu na iVakadinadina ni ivola oqo. Ena ika 27 ni June, 1844, rau a vakamatei o Josefa kei Hyrum mai Carthage, e Illinois, ka rau dregata kina na nodrau ivakadinadina baleta na iVakabula kei na Nona kosipeli. “E rau a duavata ena bula oqo, ka rau na sega ni veitawasei ni rau sa mate!” (V&V 135:3).

A sega ni bula donui rau mai na tukana kei buna na Smith o Joseph Fielding Smith. Ni se bera mada ga ni sucu, a vakamatei o Hyrum na tukana. A mate gone talega o Mary Fielding Smith na wati Hyrum. E kaya o Joseph Fielding Smith: “Au a sega mada ga ni kilai Buqu Smith. Au dau rarawataka tu ga oqo, baleta ni o koya a dua vei ira na marama dokai se bau bula voli, ia au kilai tacina yalewa, o Buqu Mercy Thompson, kau dau laki sikovi koya niu se cauravou lailai ena nona itikotiko ka laki tene vua, ka dau talanoataki Parofita Josefa Simici, isa, sa dua na gauna vinaka dina vei au.” ¹

A vuli talega mai o Joseph Fielding Smith ena ivakarau ni bula nei tamana, Joseph F. Smith, ka kilai Parofita Josefa Simici vakavinaka sara. Me baleti tamana, a kaya kina o Joseph Fielding Smith: “A sega bau ni dua na ivakaraitaki ni lomatarotaro se veilecayaki ena nona ivakadinadina. E vakabibi oqo ena gauna e tukuna kina ni sa vakalou na noda iVakabula se na ilesilesi nei parofita Josefa Simici.” ²

Na ivakaraitaki kei na ivakavuvuli oqo a muataki Joseph Fielding Smith kina me dua na nona ivakadinadina me baleta na kosipeli vakalesuimai ena nona gauna ni gone. “Au sega ni nanuma me bau dua na gauna au a sega kina ni vakabauta na nona ilesilesi na noda Turaga ka iVakabula o Jisu Karisito se na ilesilesi nei Parofita Josefa Simici,”³ a kaya e muri. Ni gauna e vakavulica kina na kosipeli, eso na gauna e dau vakaraitaka na nona ivakadinadina ena vosa rawarawa: “Au lomana beka na Parofita Josefa Simici? Io, au lomani koya, me vakataki tamaqu ga e liu. Au lomani koya baleta ni italai ni Kalou ka baleta talega na vakalesuimai ni kosipeli ka baleta na veika vinaka kei na veivakalougatataki era yaco mai vei au ka sa noqu, ka vakakina vei kemuni ka sa nomuni, mai na veivakalougatataki a vakatikori vua na turaga oqo kei ira kece era sa nona itokani.” ⁴

E dina ga ni vakavinavinakataka tiko o Peresitedi Smith na ivakavuvuli kei na iyau ni nodratou matavuvale, sa nona ga vakai koya na nona ivakadinadina. E kaya kina, “Au na dau vakavinavinakataka tikoga na ivakadinadina e lako mai vei au mai vua na Yalo ni Turaga ni o Josefa Simici, na Parofita ni Kalou, sa kacivi me tu ena ulu ni iTabagauna ni Taucoko ni Gauna.” ⁵ Ena dua tale na gauna a kaya kina: “Au sa kila vakaidina, ena isolisoli ni Kalou, ni o Josefa Simici a raica dina ena yabaki 1820 na Tamana kei na Luvena; ka a vakatakilai Luvena o Tamana; ka vosa mai kina vei Josefa na Luvena, ka taroga se cava e gadreva me kila, ka a dusimaki koya; ka tukuna vua na veika me cakava, ka yalataka kina ni na yaco talega mai na veivakararamataki tale eso vata kei na taucoko ni kosipeli, ka a sega ni tiko e vuravura ena gauna o ya, ni na vakalesuimai.” A qai rogoca e dua na veivakadeitaki ni ra na ciqoma na tamata kecega na ivakadinadina vata ga oqo: “Na tamata yadua e delai vuravura sa gadreva dina me kila sa nona na madigi, ni tamata yadua ena vakamalumalumutaki koya, ka yaco me yavutaki koya ena yalomalua kei na vakabauta, ena yaloraramusumusu, ka gole yani vua na Turaga, ena ciqoma vakaidina na kila oqo me vaka ga ni sa bula tiko o koya.” ⁶

iVakavuvuli nei Joseph Fielding Smith

E rua na ikau e rau cecere sara: o ya ni o Jisu Karisito sa Luve ni Kalou ka sa parofita o Josefa Simici.

Eda sa semata vata na yaca i Jisu Karisito kei Josefa Simici. Sa Turaga na Karisito; a cakacakataka na solibula ni veisorovaki; sai koya na tucaketale kei na bula; ena vukuna era na tucaketale mai na mate na tamata, kei ira era vakadinata ka talairawarawa ki na nona lawa era na rawata talega na bula tawamudu.

E parofita o Josefa Simici, ka kacivi ena iotioti ni gauna oqo me ciqoma na ivakatakila me baleta na dina veivakabulai ni kosipeli ka tu me dua na dauveiqaravi vakadonui, ni sa soli vua na kaukauwa mai lagi, me qarava na cakacakatabu vakalotu ni kosipeli.

Me vaka ga na dina sa vakatakilai mai vua ni ra na kau yani ki na veimatanitu kecega ni bera na iKarua ni Lesumai, eda kurabui beka ena nona kaya o Moronai vei Josefa Simici ni na “rogo na [yacana] vei ira na veimatanitu, veimataqali, kei na duivosavosa, e so era na taleitaka ka so era na vosacataka.” [Josefa Simici—Ai Tukutuku 1:33.]

E sega talega ni veivakurabuitaki ena noda raica e muri ni a kaya na Turaga vua na Profita: “Raica era na taroga na yacamu mai na yalayala kei vuravura, ia era na vakalialiai iko ko ira na lialia ka ra vorati iko na luve i eli;

“Ia ko ira sa yalosavasava, kei ira sa vuku kei ira sa itovo vakaturaga, kei ira sa yalododonu era na vakabauta na nomu ivakavuvuli kei na ivakaro; era na vakalougatataki kina.” (V&V 122:1–2.)

Ena gauna oqo era sa tekivu vakataroga tiko mai na veiyasai vuravura na yaca i Josefa Simici, ka vuqa na tamata ena veimatanitu era sa rekitaka tiko na kosipeli sa vakalesuimai mai ena nona cakacaka o koya.

Mai na vakatekivu ni itabagauna oqo, sa vunautaki tiko na ivakadinadina i Jisu, me vaka a vakatakilaitaki vei Josefa Simici ki na vanua o Amerika, Kenada, Peritania, kei na veivanua e Urope, kei na veiyanuyanu ena Pasivika.

Ena veiyabaki sa oti toka oqo sa veivakurabuitaki sara na kena tete na cakacaka oqo e Mexico, vakakina ena veimatanitu ni Loma kei Amerika, kei Sauca Amerika.

Ka sa mai dolavi kina [ena 1971] na vanua o Esia ki na itukutuku ni kosipeli ena dua na sala e uasivia cake na kena a yaco taumada e liu. Sa tauyavutaki tiko na Lotu mai Japani kei Korea, vakakina e Taiwan kei Hong Kong, ka sa tavoci tiko mai Thailand, Singapore, kei Indonesia.

Ka na yaco mai na siga, ena loloma veivakarautaki ni Turaga, ni ra na dolava na nodra katuba kivei keda, o ira na veimatanitu era se sogota tiko mai na itukutuku ni dina oqo, ka ra na gole yani na qase ni Isireli ka tukuna vei ira sa dodonu na yalodra ena veimatanitu oqori na veika e baleta na Karisito kei na kosipeli ni nona matanitu sa tadu mai ki na vuravura oqo ena siga nikua mai vua na Parofita Josefa Simici.⁷

Sa vakatakila mai o Josefa Simici na kila baleta na Karisito kei na veivakabulai ki na vuravura oqo ena siga nikua kei na kena itabatamata.⁸

E rua na ikau cecere sara sa dau balolo tu ga ni noqu vakanananu. Ni ko Jisu Karisito sa Luve ni Kalou, ka a rube ena kauveilatai me baleta na ivalavala ca kei vuravura, ka sa dua na parofita o Josefa Simici ka sa kacivi ka lesi me tadutaka mai na itabagauna ni taucoko ni gauna. Oqo na noqu itukutuku ki vuravura.⁹

A kacivi Josefa Simici na Turaga me mai veiliutaki ena itabagauna lagilagi oqo.

A yaco mai o Josefa Simici … ka vakadavora ena nodra veidusimaki na italai vakalou na yavu ni matanitu ni Kalou kei na cakacaka lagilagi ka veivakurabuitaki oqo me rawa ni vakarautaki kina ko vuravura ena nona gole mai na Turaga.¹⁰

“Ka sa dua na parofita o Josefa Simici ka sa kacivi ka lesi me tadutaka mai na itabagauna ni taucoko ni gauna.”

Au kila ni o [Josefa Simici] sa kacivi, ka lesi mai vua na Tamada mai lomalagi; ka sa ciqoma o koya na ivakatakila eso kei na veidusimaki mai vua na Luve ni Kalou ka ra na kune vinaka ka vakalougatataki kina na tamata kecega kevaka era na ciqoma vakakina.¹¹

E sega tale ni vakatitiqa na noqu vakasama ni a tuberi Parofita Josefa Simici cake dina na Turaga ka solia vua na ivakatakila, ivakaro, dolava na veika vakalomalagi vua, ka kacivi koya me mai liutaka na itabagauna lagilagi oqo. E vakacegu na noqu vakasama niu kila ni se cauravou gone kina, a gole yani me laki masu, ka raica ka tucake dina tu ena mata ni Kalou na Tamana kei na Luvena o Jisu Karisito; sa sega kina na vakatitiqa ena noqu vakasama— niu kila ni sa dina sara na ka oqo. Au kila ni a qai rairai mai vua o Moronai, o Joni na Dauveipapitaisotaki ka solia mai na Matabete i Eroni, vata kei Pita, Jemesa, kei Joni ka ratou solia mai na Matabete i Melikiseteki, ka sa mai tauyavutaki na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai ena ika ono ni Epereli, 1830, ena ivakaro vakalou.¹²

Ena kena dau digitaki e dua na mata me mai liutaka na “cakacaka e veivakakurabuitaki vei ira na luve ni tamata,” [raica na V&V 4:1] a sega ni digitaka na Turaga e dua e vuku cake ka kila na veika ni vuravura oqo. Na nona sala e sega ni vaka na sala ni tamata, ka vakakina na nona vakanananu ni sa sega ni vaka na vakanananu ni tamata [raica na Aisea 55:8]. Ki vua e dua sa vulica na veika ni vuravura oqo ena rawa ni laki vakaogai koya ki na itovo kei na nodra ivakavuvuli na tamata. Mai na nona vuku cecere na Turaga a digitaka kina e dua na gone makare tu na nona bula—e dua na cauravou yabaki tinikava. Ki vua na cauravou oqo a vakatakila kina na Turaga na taucoko ni kosipeli, ka a sega ni rawa me ciqoma ko vuravura ena vuku ga ni tawa vakabauta. Ena veiyabaki ni veidusimaki vakalomalagi— a vakasalataki koya o ira na italai mai vua na Turaga — sa mai vakarautaki kina na cauravou oqo, o Josefa Simici, me dusimaka na cakacaka ni vakalesuimai ni Kosipeli kei na kena tarai cake na Matanitu ni Kalou.¹³

A kaya kina na Turaga ni itabatamata oqo era na ciqoma na Nona vosa mai vua na Parofita Josefa Simici.

Ena veitabayabaki ni sa dau tiko na kosipeli e vuravura, e dodonu mena vakatakilai yani kivei ira na parofita ni Turaga, ka dodonu mera kacivi mera dauniveiqaravi vakadonui mera cakava ka dusimaka kina na kena vakayacori na cakacakatabu vakalotu ni veivakabulai vei ira na wekadra.

Sai Josefa Simici na parofita sa kaciva na Turaga ena siga nikua me vakalesuamai na dina ni veivakabulai ka ciqoma na idola kei na kaukauwa me qarava kina na dina oqo.

A kaya kina vua na Turaga: “… ia na itabatamata edaidai era na rogoca na noqu vosa mai na gusumu.” (V&V 5:10.) Ni oti o ya, ena vuku ni kosipeli a vakalesuimai vei Josefa Simici, a kaya kina na Turaga: “Ena vunautaki mada e vuravura taucoko na Kosipeli ni Matanitu, me ivakadinadina ki na veivanua kecega, sa na qai yaco e muri na ivakataotioti, se na nodra vakarusai na tamata ivalavala ca.” [Josefa Simici—Maciu 1:31.]¹⁴

Au sa kaya kina oqo—

Ni o Josefa Simici ga mera na rai kina na tamata kecega ena siga nikua mera vulica kina na dina baleti Karisito kei na nona kosipeli;

Sa na yaco vakakina me kilai na yaca ni parofita oqo ena veitutu yadua kei vuravura kei na kedra maliwa na tamata;

Era na qai ciqomi koya sa dodonu na yalodra ni sa parofita o koya ka ra na qarava na Turaga sa vakatakila mai o koya;

Ni sa na tubu cake na lotu sa mai tauyavutaka o koya ena ivakaro vakalou baleta ni sa umanaki tu ena ivakatakila era yaco mai vua;

Kei ira kece era vakadinata na ivakavuvuli i Josefa Simici ka ra cakacaka ena inaki sa tuvanaka o koya era na yaco mera kila ni o Jisu Karisito sa Luve ni Kalou ka a rube ena kauveilatai ena vuku ni ivalavala ca kei vuravura.

Ena sala vata ga oqo au sa kila kina ni o Jisu na Karisito— ni sai koya oqo na ivakatakila mai vua na Yalo Tabu— Au kila kina ni o Josefa Simici sa parofita ni Kalou ena gauna oqo kei na gauna mai liu ka tawayalani. …

Ena yalo ni ivakadinadina kei na vakavinavinaka, au [wasea] kina na veivosa veivakauqeti oqo mai na Vunau kei na Veiyalayalati: “Raica sa levu ka bibi sara na ka a vakayacora ko Josefa Simici na Parofita ka nona Daurairai na Turaga, me vakabulai ira kina na kai vuravura, io a levu cake mai vei ira kece ga na tamata; raica a ka oqo sa taravi Jisu walega kina.” (V&V 135:3.)¹⁵

Rau sa duabau o Josefa Simici kei na tacina o Hyrum ena bula oqo kei na mate.

Au vakavinavinaka ki na kena vakalesuimai na dina tawamudu ena iotioti ni itabagauna ni kosipeli; me baleta na cakacaka vakalotu nei Josefa Simici, na Parofita, ka tukaqu, Hyrum Smith, na Peteriaki; ka sa kena iusutu ni sa mai soli tale na idola ni matanitu ni Kalou kivei ira na tamata e vuravura.¹⁶

Josefa kei Hyrum Smith: “E rau a duavata ena bula oqo, ka rau na sega ni veitawasei ni rau sa mate!” (V&V 135:3).

“Raica au sa kaya vakaidina vei iko, sa kalougata sara ko Hyrum Smith na noqu tamata, ia koi au na Turaga au sa lomani koya sara ena nona yalodina, kei na nona vakayacora na veika sa dodonu vei au, sa kaya na Turaga.” [V&V 124:15.]

O cei beka ena sega ni marautaka na isolisoli vakaoqo me vakabauti ka vakacaucautaki, mai vua na Turaga? A dua o Hyrum Smith vei ira era sa isevu ni papitaiso ena itabagauna oqo. Ena gauna taucoko ni nona bula a tu ga ena yasai tacina o Josefa ka vaqaqacotaki koya ena veivakaukauwataki, vakabauta kei na loloma dina. E dua dina na tamata loma vinaka sara o Hyrum. E turaga yalomalumalumu dina ka dau lomani tacina vakalevu cake ka vakalailai na nona bula. A vakaraitaki oqo ena gauna a mate kina ena vuku ni vakabauta vakalotu. E sega ni rere ni tutaka na dina. Sa dina sara ni “lomana o koya na veika sa dodonu.”

A sucu o Hyrum Smith ena ika ciwa ni Feperueri, 1800, ka qase cake mai vei Parofita ena volekata toka na ono na yabaki. E sega ni dua na ka dokai e yaco vei Josefa Simici me sega ni okati kina o Hyrum ni dau rekitaka vata kei tacina na veivakalougatataki sa solia mai vua na Turaga. Na ivakatagedegede vakaoqo ni veilomani vakaveitacini e vakaraitaka o Parofita Josefa Simici vei tacina o Hyrum. Rau bula curuma yani na rarawa vata ga kei na reki vata ga o ya. E yaco vata vei rau na veivakacacani vata ga. Rau a wasea vata na valeniveivesu ena vuku ni Kosipeli, ni qai yaco mai na gauna me sa dregati kina na ivakadinadina, rau a vakamatei vata ena vuku ni vakabauta vakalotu. “E rau a duavata ena bula oqo, ka rau na sega ni veitawasei ni rau sa mate.” [V&V 135:3.] …

Oqo e dua na veivakacaucautaki lagilagi mai vua na Parofita: “Baraca Hyrum, sa dua na yalodina e tu vei iko! Isa me vakaisalataka na ulumu ena veivakalougatataki tawamudu ko Jiova Tawamudu, me iloloma ni nomu dau kauwaitaki au! Isa e vica beka na veika rarawa daru sa wasea vata; ia e daru sa baci vesuki tale tu ena liga sega ni loloma ni veivakararawataki. I Hyrum, ena volai tu na yacamu ena iVola ni Lawa ni Turaga, mera dau raica o ira era qai muri mai vei iko, mera na vakamurimuria na nomu cakacaka.”

A kaya tale na Parofita: “Au rawa ni masuta ena vu ni yaloqu mera vakataki Hyrum na tuakaqu lomani kecega, ka tu vua na yalomalua ni lami, kei na bula dokai nei Jope, ia me vakalekalekataki ga, na yalomalua kei na yalomalumalumu i Karisito, kau lomani koya ena loloma ka kaukauwa cake mai na mate.”¹⁷

Rau sa mai dregata o Josefa Simici kei Hyrum Smith na nodrau ivakadinadina ena nodrau dra.

A kacivi o tukaqu, o Peteriaki Hyrum Smith, me taura na idola ni itabagauna oqo vata kei Parofita Josefa Simici, na tacina gone. E kaya na Turaga ni mai na gusu ni rua na ivakadinadina ena vakayavutaki na veika kecega [raica na 2 Korinica 13:1]. …

A sega ni rawa vei Josefa Simici me tu duadua, ke sega ena rusa na nona cakacaka, me vaka ga na cakacaka ni iVakabula ni gadrevi kina e dua na ivakadinadina, ka na rawa me tukuni Karisito ka segai o Tamana? [Raica na Joni 8:12–18.] Sa qai kaciva na Turaga e dua tale na ivakadinadina me tu vata kei Josefa Simici ka me taura na idola ni veivakabulai ni itabagauna oqo me ivakadinadina vata kei koya. …

… A sega walega ni kacivi o [Hyrum] me Peteriaki ni Lotu, ni sa nona itutu vakaulumatua, ia ena gauna vata ga oqori a kaya kina vua na Turaga:

“Io me tekivu oqo au sa lesi koya me dua na parofita, ka daurairai, ka daunivakatakila ena noqu lotu, me vakataki Josefa na noqu tamata;

“Ia me rau daucakacaka vata kei Josefa na noqu tamata; ka me muria talega na noqu ivakaro; raica ena qai vakatakila vua ko Josefa na sala me kerea ka rawata kina na veivuke mai lagi, io ena qai vakalougatataki ka soli vua na lagilagi kei na vakarokoroko, io ena soli talega vua na itutu vakabete kei na isolisoli kece ni ilesilesi oqori, me vaka a taura tu o Oliver Cowdery na noqu tamata;

“Raica ena qai dau tukuna ko Hyrum na noqu tamata na veika kece au sa vakatakila vua, ia ena daudokai ka daunanumi tu na yacana ena veitabatamata kecega me tawamudu.” [V&V 124: 94–96.]

Mai na ilesilesi ni veikacivi kei na ivakaro oqo, a vakatikora kina o Parofita Josefa Simici vei Hyrum Smith na idola, lewa, kei na isolisoli taucoko ni matabete ka a taura tu na Parofita, ka a taura tale tu ga e liu o Oliver Cowdery. A vakatakila talega na Turaga vei Hyrum Smith na veika kece e dodonu me taucoko kina o koya ki na kena ivakatagedegede sa taucoko, me ivakadinadina vata kei tacina o Josefa, ni sa parofita, daurairai, ka daunivakatakila ka peresitedi ni Lotu, ka tu ena veigauna kecega kei na veigauna tawamudu me liutaka na itabagauna oqo vata kei tacina o Josefa, me ivakadinadina i Jisu Karisito.¹⁸

A dregata kina o [Josefa Simici] na nona ivakadinadina ena nona dra mai na Valeniveivesu e Carthage vata kei tacina, o tukaqu, o Peteriaki Hyrum Smith. Oi au e dua, au gadreva meu bau iyaya ni cakacaka ena liga ni Turaga meu laki vakatakila ki na icavacava kei vuravura ni sa tu tale oqo na veivakabulai baleta ni sa vakaduria cake na Turaga e dua na daurairai cecere ena siga nikua mena tauyavutaka tale na matanitu ena vuravura oqo.¹⁹

Rau a dregata vata na nodrau ivakadinadina o Josefa kei Hyrum Smith ena nodrau dra.

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taro

E talanoataka o Peresitedi Smith na lewe ni matavuvale era a veivuke ki na kena susugi cake na nona ivakadinadina vakagone me baleta na ilesilesi nei Josefa Simici (raica na “Bula Nei Joseph Fielding Smith”). Na cava eda rawa ni cakava meda vukei ira kina na gonelalai mera rawata e dua na nodra ivakadinadina baleta na ilesilesi nei Parofita Josefa Simici?
Ena sala cava sa sema kina na yaca i Jisu Karisito kei Josefa Simici? (Raica na iwasewase e 1.) Sa veivakauqeti vakacava na veiqaravi nei Parofita Josefa Simici ki na nomu ivakadinadina baleta na iVakabula kei na Nona kosipeli?
Vakasamataka vakatitobu na rai nei Peresitedi Smith me baleta na veikacivi ni Turaga vei Josefa Simici ka sega ni kaciva “e dua sa vulica na veika ni vuravura oqo” (iwasewase e 2). Ena vukei keda vakacava na kila oqo ena gauna eda yalolailai kina meda vakayacora na noda itavi?
Ena iwasewase e 3, e vosa kina o Peresitedi Smith mai na Vunau kei na Veiyalayalati 5:10 kei na 135:3. O na vakamacalataka rawa vakacava na veitikina oqo kivua e dua e sega tu ni kila na ilesilesi nei Josefa Simici?
Na cava o rawa ni vulica mai na nodrau veimaliwai o Josefa Simici kei tacina o Hyrum? (Raica na iwasewase e 4.)
Na cava na nomu nanuma ni ko vakasamataki Josefa kei Hyrum Smith ni rau sa dregata na nodrau ivakadinadina ena nodrau dra? (Raica na iwasewase e 5.) Ena sala eda rawa ni doka kina na nodrau solibula oqo?

iVolanikalou Veisemati

Vakadewa nei Josefa Simici, iVakatekivu 50:30–31; 2 Nifai 3:5–15; V&V 11:11–26; 76:22–24; 135

Veivuke ni Veivakavulici

E dua na sala meda vakayaloqaqataka kina na vuli vagumatua o ya meda vakarorogo vakavinaka ena gauna e dua e taro se vakamacala tiko kina. “Na vakarorogo e ivakaraitaki ni loloma. E na so na gauna e dau gadrevi kina na soli bula. Ena gauna eda vinakata kina meda vakarorogo vei ira eso, eda dau sega ni tukuna na veika eda via tukuna ka solia na gauna vei koya e vosa tiko me vakamacalataki koya kina” (Veituberi, Me iLutua ni Noda Bula [1999], 76).