li Jesukristo nak’utuk sa’ li santil ochoch naq wan 12 chihab’ re

Li Kristo sa’ li santil ochoch, xb’aan laj Heinrich Hofmann

Xkʼutbʼal li tzolʼlebʼ

Us ta li Jesus kik’i sa’ chaab’il na’leb’ ut nawom chiru chixjunil lix yu’am, moko kixk’ul ta xtzolb’al jo’eb’ laj jolominel re li paab’ank sa’ xkutankil. A’b’anan, naq kik’utuk, ke’sach xch’ool li tenamit ut ke’xye, “Chan ru naxnaw ilok ru hu, chi ink’a’ xtzolok?” K’a’ut naq numtajenaq xwankil lix k’utum? “Li k’a’ru nink’ut laa’in moko we ta,” chan, “re b’an li kitaqlank chaq we” (Jwan 7:15–16). Li tzol’leb’ a’an li junelikil yaal—natawman sa’ li loq’laj hu ut sa’ li raatineb’ li profeet sa’ roso’jikeb’ li kutan—li naxk’ut qab’e re toowulaq chanchan li qaChoxahil Yuwa’ ut sutq’iik rik’in a’an. A’ yaal jo’k’ihal laa nawom wan jo’ aj k’utunel, laa’at naru nakatk’utuk rik’in wankil, jo’ kixb’aanu li Kolonel, naq kixk’ut lix tzol’leb’ li Yuwa’b’ej. Laa’at ut eb’ li tzolb’ileb’ aab’aan taasachq eech’ool rik’in li osob’tesink naxtaqla li Dios naq na’ux k’utuk ut tzolok chirix li raatin.

Re xk’utb’al li tzol’leb’

• Tzol lix tzol’leb’ li Jesukristo aajunes.

• Oksiheb’ li loq’laj hu ut li raatineb’ li profeet sa’ roso’jikeb’ li kutan naq nakatk’utuk.

• Tenq’aheb’ li komon chixsik’b’al, chixk’eeb’al reetal, ut chixtawb’aleb’ li yaal wankeb’ sa’eb’ li loq’laj hu.

• K’e laa wilob’aal sa’eb’ li yaal neke’k’amok b’e sa’ li jalaak ut neke’kab’lan paab’aal chirix li Jesukristo.

• Tenq’aheb’ li komon re naq te’xk’ul xna’leb’ rik’in lix tzol’leb’ li Kristo.

Li Kolonel kixtzol li tzol’leb’

Chi yaal naq li Kolonel kitzolok rik’in li loq’laj hu sa’ lix saajilal naq kik’i “sa’ na’leb’… sa’ chaab’ilal rik’in li Dios” (Lukas 2:52). Lix chamal xna’leb’ chirix lix tzol’leb’ li Yuwa’b’ej sa’ lix saajilal jwal ki’ilman naq lix na’ xyuwa’ ke’xtaw sa’ li santil ochoch, chi k’utuk chiruheb’ laj k’utunel aj Judio ut naq kixsumeheb’ lix patz’om (chi’ilmanq JJS, Lukas 2:46). Moqon, naq laj Satanas kixyal rix sa’ li yamyookil ch’och’, lix nawom li Jesus chirix li tzol’leb’ sa’ li loq’laj hu kixtenq’a re naq ink’a’ kit’ane’ sa’ li aaleek (chi’ilmanq Lukas 4:3–12).

Laa’at ajwi’ naru nakatzol sa’ xchamal li yaalil tzol’leb’ naq toj maji’ nakatk’utuk. Naq nakakawresi aawib’ re tzolok ut k’utuk sa’ xyanqeb’ laa was aawiitz’in, chak’e reetal li kixye li Kolonel chirix li yaal yookat chixk’utb’al. Re xtawb’al xch’olob’ankil ut aana’leb’, chatz’il rix li loq’laj hu ut eb’ li raatin li yo’yookil profeet. Xyu’aminkil ut roksinkil li yaal nakatzol tixk’am chaq li Musiq’ej re tixk’ut li tzol’leb’ sa’ xchamal ut tixch’olob’ lix yaalalil li tzol’leb’ sa’eb’ li raam li kristiaan tzolb’ileb’ aab’aan.

Patz’om re k’oxlak: K’a’ut naq aajel ru xtawb’al ru li na’leb’ re li evangelio aajunesal? Chan ru naq xataw xkomon aana’leb’ chirix li na’leb’ re li evangelio? K’a’ru musiq’anb’ilat chixb’aanunkil re xchaab’ilob’resinkil li tzolok sa’eb’ li loq’laj hu jo’ ajwi’ chirix li raatineb’ li yo’yookil profeet?

Eetalil sa’eb’ li loq’laj hu: Proverbios 7:1–3; 2 Nefi 4:15–16; Tzol’leb’ ut Sumwank 11:21; 88:118

Li Kolonel kik’utuk rik’in li loq’laj hu

Chirix lix kamik li Kolonel, wiib’ reheb’ lix tzolom yookeb’ chi b’eek ut chi aatinak rik’in rahil ch’oolej ut sachik ch’oolej. Chan ru naru te’ruuq chixtawb’al ru li kik’ulman? Li Jesus aj Nazaret, li winq kanab’anb’il wi’ xch’ooleb’ re naq tixkoleb’, ak naxk’am oxib’ kutan chik xkamik. Chirix a’an ke’rab’i resil naq li muqleb’aal yamyo chik, ut eb’ li anjel ke’xye resil naq yo’yo! Chiru li hoonal a’an sa’ lix paab’aaleb’ li tzolom, jun komon ink’a’ nawb’il ru xb’aaneb’ ki’ok sa’ xyanqeb’ chiru lix b’eenik. Kixk’ojob’eb’ xch’ool rik’ineb’ li raqal “neke’aatinak chirix [li Kolonel].” Rik’in xnumik li hoonal, eb’ laj b’ehenel ke’xk’e reetal naq li yoo chi k’utuk chiruheb’ a’an li Jesukristo ut naq a’an chi yaal naq kiwakli chi yo’yo. Chan ru naq ke’xnaw ru? “Ma ink’a’ tab’i’ naxamnak li qach’ool,” ke’xk’oxla moqon, “naq yoo chaq chiqaatinankil sa’ b’e ut yoo xch’olob’ankil chiqu li Santil Hu?” (Lukas 24:27, 32).

Li Elder D. Todd Christofferson kixk’ut, “Li rajom chixjunil li loq’laj hu a’an xnujob’resinkil qach’ool rik’in paab’aal chirix li Dios Yuwa’b’ej ut li Jesukristo li Ralal” (“La bendición de las escrituras,” Liahona, mayo 2010, 34). Chiru chixjunil lix k’anjel, li Jesus kiroksi li loq’laj hu re k’utuk, re chaab’ilob’resink ut re xwaklesinkileb’ xch’ool li kristiaan. Chinaq sa’ aach’ool naq Ii k’a’ru nakak’ut chiwanq sa’ li loq’laj hu ut sa’ li raatineb’ li profeet. Naq nakakanab’ aach’ool chi tiik sa’ li raatin li Dios re k’utuk, tatruuq chixb’aanunkil li kixb’aanu li Kolonel rik’ineb’ jalan chik. Naru nakatenq’aheb’ chixnawb’al ru, xb’aan naq chiqajunilo naqaj naq li qapaab’aal chirix li Kolonel taakawuuq chi kok’ aj xsa’. Eb’ li komon te’xk’e reetal laa rahom chirix li loq’laj hu, ut laa k’utum tixb’oq chaq li Musiq’ej re naq xamnaq lix ch’ooleb’ rik’in jun ch’olob’ahom chirix li Yuwa’b’ej ut li Alalb’ej.

Patz’om re k’oxlak: Chan ru xatxtenq’a junaq aj k’utunel rik’in li loq’laj hu chixnawb’al chi us ru li Kolonel? K’a’ru tento taab’aanu re naq wanq aach’ool sa’ li loq’laj hu ut sa’ li raatineb’ li profeet naq nakatk’utuk? Chan ru taatenq’aheb’ li komon chixnawb’al ut chixraab’al li raatin li Dios?

Eetalil sa’eb’ li loq’laj hu: Lukas 4:14–21; Alma 31:5; Helaman 3:29–30;3 Nefi 23

Li Kolonel kixtenq’aheb’ li kristiaan chixsik’b’al, chixk’eeb’al reetal, ut chixtawb’al ru li yaal

Jun aj nawol chaq’rab’ kixpatz’ re li Jesus, “At Tzolonel, k’a’ru tinb’aanu re naq tweechani li junelik yu’am?” Li Kolonel kiroksi li loq’laj hu re xsumenkil laj patz’onel: “K’a’ru tz’iib’anb’il sa’ li chaq’rab’? K’a’ru nakawil chi sa’?” Ut moko ka’aj ta wi’ kixk’ul xsumenkil li winq—“Taara li Qaawa’ laa Dios … ut laa was aawiitz’in”— kiwan b’an jun chik lix patz’om: “Ani li was li wiitz’in?” Li Kolonel kixsume li patz’om rik’in jun jaljookil ru aatin chirix oxib’ li winq li ke’ril jun li winq wan sa’ rajb’al ru. Jun ajwi’ reheb’ li oxib’, jun aj Samaria, li xik’ na’ile’ xb’aaneb’ laj Judio xb’aan b’ar wi’ nachal chaq, kikana chi tenq’ank. Li Jesus kixb’oq laj nawol chaq’rab’ chixsumenkil lix patz’om: “Ani reheb’ li oxib’ a’in, nakak’oxla laa’at, naq a’an tz’aqal ras riitz’in?” (chi’ilmanq Lukas 10:25–37).

K’a’ut naq li Kolonel kik’utuk chi jo’ka’in—kisumen rik’in b’oqleb’ re xtz’ilb’al rix, xk’oxlankil, ut xk’eeb’al reetal? Jun reheb’ lix sumenkil a’an naq li Kolonel naxk’e xwankil li naxyal xq’e xtawb’al li yaal. “Chexsik’oq ut textawoq,” naxk’e qab’oqb’al naab’al sut (chi’ilmanq, Mateo 7:7; Lukas 11:9; Tzol’leb’ ut Sumwank 4:7). A’an naxk’e rosob’tesinkil li nasik’ok rik’in paab’aal ut oyb’enihom.

Jo’ li Kolonel, laa’at ajwi’ naru taatenq’aheb’ li komon chixk’eeb’al reetal ut chixtawb’al ru li yaal. Li loq’laj hu nujenaq rik’ineb’ li na’leb’ re li evangelio, a’b’an wan naq naraj naq taayal aaq’e chixtawb’aleb’. Naq neketzol sa’ komonil li loq’laj hu, us naq texxaqliiq b’ayaq ut taapatz’ reheb’ li komon k’a’ru li yaal re li evangelio neke’xtaw. Tenq’aheb’ chixk’eeb’al reetal chanru naq eb’ li yaal a’in wan sa’ aatin rik’in lix k’uub’anb’il na’leb’ li qaChoxahil Yuwa’. Wan naq li junelikil yaal natawman sa’ li loq’laj hu ut wan naq na’eetaliman sa’eb’ li seraq’ ut sa’ lix yu’ameb’ li kristiaan nokotzolok wi’. Naru ajwi’ neketz’il rix sa’ komonil li resilal chixjunileb’ li ch’ol yookex chirilb’al, jo’ ajwi’ k’a’ru naraj naxye li junjunq raqal ut chan ru nak’anjelak sa’ qakutankil.

Patz’om re k’oxlak: Chan ru nakak’e reetal li junelikil yaal sa’eb’ li loq’laj hu malaj sa’ li raatineb’ li profeet? Chan ru neke’rosob’tesi laa yu’am eb’ li yaal a’an? Chan ru taatenq’aheb’ li komon chixk’eeb’al reetal ut chixtawb’al ru li yaal li taak’anjelaq ut taanach’ob’resinq reheb’ rik’in li Dios?

Eetalil sa’eb’ li loq’laj hu: Jwan 5:39; 1 Nefi 15:14; Tzol’leb’ ut Sumwank 42:12

eb’ li komon neke’tzolok

Naru naqatenq’aheb’ li komon chixk’eeb’al reetal ut chixtawb’al ru li yaal xjuneseb’ rib’.

Li Kolonel kixk’uteb’ li yaal li neke’k’amok b’e sa’ li jalaak ut li neke’kab’lan li paab’aal

Sa’ jun li hilob’aal kutan li Kolonel ut eb’ lix tzolom, te’tz’okaaq, ke’nume’ sa’ jun li ch’och’ ut ke’xch’oq li iyaj re xwa’b’al. Eb’ laj Fariseo rajlal neke’raj xk’eeb’al xwankil lix chaq’rab’ laj Moises, ke’xye naq li xch’utub’ankil li iyaj a’an k’anjelak, li moko naru ta xb’aanunkil sa’ li hilob’aal kutan (chi’ilmanq Markos 2:23–24). Jo’ kixye li profeet aj Jakob re lix hu laj Mormon, eb’ laj Fariseo “ke’xq’ax li aajel raj ru xsik’b’al” (Jakob 4:14). Sa’ jalan chik aatin, k’ojk’ookeb’ chi us xch’ool chirixeb’ li taqlahom jo’ chanru k’aynaqeb’ wi’ rab’inkil, jo’kan naq ink’a’ ke’ru chixk’eeb’al reetal lix choxahil ajom li taqlahom a’an—nach’ob’resink rik’in li Dios. Jo’ ajwi’, eb’ laj Fariseo ink’a’ ke’xk’e reetal naq li kik’ehok li taqlahom re xsantob’resinkil li hilob’aal kutan xaqxo chiruheb’.

Li Kolonel kiroksi li hoonal a’in re xch’olob’ankil lix choxahil chaab’ilal ut kixk’ut k’a’ut naq aajel ru li hilob’aal kutan. Kikanab’aak choq’ qe jo’ li kutan re xloq’oninkil li Qaawa’ re li hilob’aal kutan, li Jesukristo (chi’ilmanq Markos 2:27–28). Eb’ li yaal a’in naxk’e chiqanaw naq lix taqlahom li Dios ink’a’ yal re chan ru toowanq. Kanab’anb’ileb’ b’an re xjalb’al li qach’ool ut re toojalaaq chi chaab’il.

Tz’il rix chi us li tzol’leb’ ut eb’ li na’leb’ tat-aatinaq wi’. Us ta wan naab’al li yaal li tz’ile’k naraj rix sa’ li loq’laj hu, us wi’chik naq tootzoloq chirixeb’ li na’leb’ re li evangelio li nak’amok b’e sa’ li jalaak ut naxwaklesi qapaab’aal chirix li Jesukristo. Eb’ li yaal kixk’ut li Kolonel moko ch’a’aj ta wan xwankil re xjalb’al li qayu’am—qayehaq, li yaal chirix lix tojb’al rix li maak, li k’uub’anb’il na’leb’ re li kolb’a-ib’, li taqlahom chixraab’al li Dios ut xraab’al li qas, li qiitz’in, ut wankeb’ xkomon chik. B’oq li Musiq’ej re tixch’olob’eb’ li yaal a’in, re taa’ok sa’ xchamal li raameb’ li tzolb’ileb’ aab’aan.

Patz’om re k’oxlak: Ma wan li na’leb’ re li evangelio xtenq’an aawe chixjalb’al aayu’am rik’in li Jesukristo ut re taawanq xnimal aapaab’aal chirix a’an? Chan ru xatxtenq’a junaq aj k’utunel re naq wanq laa wilob’aal sa’eb’ li na’leb’ re li evangelio? K’a’ru taak’ut chiruheb’ li komon li taatenq’anq reheb’ chixk’ulb’al xnimal ru jalaak rik’in li Jesukristo?

Eetalil sa’eb’ li loq’laj hu: 2 Nefi 25:26; 3 Nefi 11:34–41; Tzol’leb’ ut Sumwank 19:31–32; 68:25–28; 133:57; Moises 6:57–62

Li Kolonel kixtenq’aheb’ li kristiaan chixtawb’al li aajel ru sa’ lix tzol’leb’

“A’in naxk’uleb’ laj maak ut natzekank rik’ineb’,” chankeb’ laj Fariseo chirix li Jesus—a’in naraj xyeeb’al naq lix wanjik moko a’an ta li na’ajman re wank jo’ jun musiq’ejil aj k’utunel (Lukas 15:2). Li Jesus kiril naq a’an jun chaab’il hoonal re xk’utb’aleb’ chiru junjunq li musiq’ejil yaal. Chan raj ru tixb’aanu? Chan raj ru tixtenq’aheb’ laj Fariseo chirilb’al naq a’aneb’ li raam li tz’aj ut k’irtesiik taaraj—moko a’an ta li re? Chan raj ru taaroksi lix tzol’leb’ re xk’utb’al chiruheb’ naq tento te’xjal xk’a’uxleb’ ut xwanjikeb’?

Li Jesus ki’aatinak chirix jun li karneer li ki’el sa’ xyanqeb’ li ketomq ut chirix li tumin kisach. Ki’aatinak chirix jun li alalb’ej li kixsik’ naq taakuye’q xmaak ut chirix jun li asb’ej li ink’a’ kiraj xk’ulub’ankil malaj xk’ulb’al chi wa’ak. Junjunq reheb’ li jaljookil ru aatin a’in kixk’ut li yaal li kitenq’ank reheb’ laj Fariseo chixk’eeb’al reetal chan ru neke’rileb’ li ras riitz’in, kixk’ut chiruheb’ naq chixjunil li aamej nim xtz’aq (chi’ilmanq Lukas 15). Li Kolonel moko kixye ta reheb’ laj Fariseo—chi moko qe laa’o—aniho sa’ li jaljookil ru aatin a’in. Wan naq chanchanko li yuwa’b’ej na’oyb’enin. Wan naq chanchanko li asb’ej xik’ na’ilok. Wan naq chanchanko li karneer sachenaq malaj li alalb’ej ink’a’ na’ab’in. A’b’an a’ yaal b’ar wan na’eetalin qe, sa’ lix jaljookil ru aatin, li Kolonel nokoxb’oq chixtawb’al qana’leb’ sa’ lix k’utum—xtzolb’al li k’a’ru naraj naq taqatzol ut xk’eeb’al reetal k’a’ru tento taqab’aanu re xjalb’al li qak’a’uxl ut li qawanjik.

K’e reetal naq wankeb’ li komon moko neke’xk’ul ta xtenq’ankil rik’ineb’ junjunq li yaal. Naq nakak’e reetal li rajomeb’ ru li komon li tzolb’ileb’ aab’aan, k’oxla chan ru naq eb’ li na’leb’ re li evangelio te’wanq xyaalal sa’ lix yu’ameb’ ut te’k’anjelaq choq’ reheb’. Naru taatenq’aheb’ chixk’eeb’al reetal k’a’ru aj-e li na’leb’ yookeb’ chirilb’al, naru taapatz’ “Chan ru taxtenq’a a’in rik’in li k’a’ru yookat xnumsikil anajwan?” “K’a’ut naq nim xwankil li na’leb’ a’in choq’ aawe?” “Chan ru naq a’in taawanq xwankil sa’ laa yu’am?” Chawab’iheb’ li tzolb’ileb’ aab’aan. K’eheb’ xhoonal re patz’ok. Waklesiheb’ xch’ool re naq te’xtaw xjunajil lix k’utleb’ li Qaawa’ rik’in lix yu’ameb’. Naru ajwi’ nakawotz chan ru xataw aana’leb’ rik’in li yookat chixwotzb’al. A’in naru naxb’oq li Musiq’ej chixk’utb’al chiruheb’ li komon naq li tzol’leb’ naru naxjal lix yu’ameb’.

Patz’om re k’oxlak: K’a’ru nakab’aanu re naq eb’ li na’leb’ re li evangelio neke’k’anjelak sa’ laa yu’am? K’a’ru natenq’ank aawe re naq wanq xyaalal laa tzolb’al chirix li evangelio? K’a’ru yookat chixb’aanunkil re taak’ut li na’leb’ li aajel ru choq’ reheb’ li komon tzolb’ileb’ aab’aan?

Eetalil sa’eb’ li loq’laj hu: 1 Nefi 19:23; 2 Nefi 32:3; Tzol’leb’ ut Sumwank 43:7–9

Junjunq li na’leb’ re xk’anjelankil li yookat chixtzolb’al

• Tz’il rix li yookat chixk’utb’al re naq taanaw naq li yookat chixk’utb’al a’an tz’aqal li tzol’leb’. Eb’ li patz’om a’in naru neke’tenq’an:

  • Ma natawman sa’ li loq’laj hu ut sa’ li raatineb’ li profeet sa’ roso’jikeb’ li kutan li nink’oxla xk’utb’al?

  • Ma wankeb’ li profeet ak xk’utumeb’ a’in? K’a’ru yookeb’ chixk’utb’al laj jolominel re li Iglees anajwan chirix li na’leb’ a’in?

  • Chan ru tixtenq’aheb’ li komon chixwaklesinkil lix paab’aaleb’ chirix li Jesukristo, xjalb’al xyu’ameb’, ut k’iik sa’ lix b’ehil li sumwank?

  • Ma juntaq’eet rik’in li naxk’e chiweek’a li Santil Musiq’ej malaj ch’i’ch’i’ naweek’a chirix a’in?

• Tzol li raatin li Dios wulaj wulaj re naq taatzol li tzol’leb’ aajunes aawib’.

• Patz’ reheb’ li komon naq te’ril ru li loqlaj hu ut li raatineb’ li profeet re li qakutankil naq yookat chi k’utuk.

• K’uteb’ chiru li komon chan ru roksinkil li aatin rub’el li junjunq chi perel, li K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu, ut xkomon chik li na’leb’ sa’ xtzolb’al li loq’laj hu.

• B’oqeb’ li komon re naq te’xsik’ li yaal sa’ junaq raqal re li loq’laj hu malaj sa’ junaq li seraq’.

• Wotz chan ru xatwulak xnawb’al naq yaal junaq li tzol’leb’.

• Oksiheb’ li seraq’ malaj li aatin re xtenq’ankileb’ li komon re te’wanq xchamal xnawomeb’ chirix li na’leb’ re li evangelio.