li Jesus yoo chixtaqsinkil chaq laj Pedro sa’ ha’

Aj choyonel re li paab’aal, xb’aan laj J. Alan Barrett

Xbʼoqbʼalebʼ re teʼxyal xqʼe chi tzolok

A’an chaq jun sachb’a-ch’oolejil rilb’al li Kolonel chi b’eek sa’ xb’een li ha’. A’b’anan a’an moko tz’aqal ta choq’ re laj Pedro. A’an kiraj xb’aanunkil li kixb’aanu li Kolonel, wank b’ar wi’ wan a’an ut xyu’aminkil li k’a’aq re ru a’an. “Taqlahin naq tinb’eeq sa’ xb’een li ha’,” chan. Li Kolonel kisumen rik’in jun li q’unil b’oqom: “Kim.” Naq kirab’i, laj Pedro ki’el sa’ li jukub’ chi kaw xch’ool ut kixk’ut chiqu naq li tzolomil maawa’ a’an jun k’anjel q’un (chi’ilmanq Mateo 14:24–33). Naraj paab’aal chirix li Kristo ut yalok q’e. A’b’an naxk’am chaq ajwi’ li ch’ina-usil maatan wank rochb’een li Kolonel.

“Kim.” “Chalqex, chex’iloq.” “Kim, taaqehin.” “Ayu, ut b’aanu ajwi’ laa’at” (Matoe 14:29; Jwan 1:39; Lukas 18:22; 10:37). Chalen chaq xtiklajik lix k’anjel, li Kolonel kixb’oqeb’ lix tzolom chixtawb’al ru li yaal, li wankilal, ut li rahom naxyeechi’i a’an. Kixb’aanu xb’aan naq a’an tz’aqal li naraj naxye li tzolok. Ink’a’ tz’aqal re ru ka’ajwi’ rik’in li ab’ink malaj ilok ru hu; tento b’an li jalaak, xjalb’al li k’a’uxlej, ut elk chi uub’ej. Jo’ kixye li Kolonel, “li na’leb’ nawulak rik’in li tzolok jo’ ajwi’ rik’in li paab’aal” (Tzol’leb’ ut li Sumwank 88:118; tiqb’il xkawil li aatin). Li paab’aal naraj naq took’anjelaq, ut ink’a’ ka’ajwi naq te’k’anjelaq chiqix (chi’ilmanq 2 Nefi 2:26).

Naq naqataaqe lix k’utum li Kolonel, naqab’oqeb’ li komon chi patz’ok, sik’ok, ut b’oqok—ut chirix tawok (chi’ilmanq Mateo 7:7–8). Laa’o naqak’ulub’a li b’oqom a’an. Sa’ komonil, rik’in li qapaab’aal chirix li Kristo ut lix yalb’al qaq’e, tooruuq chixnawb’al qajunes li naraj naxye wank rochb’een a’an.

Re xbʼoqbʼalebʼ re teʼxyal xqʼe chi tzolok

• Tenq’aheb’ li komon rik’in lix teneb’ankil chirix li tzolok.

• K’e xkawileb’ xch’ool li komon naq te’wulaq chixnawb’al ru li Kolonel naq te’xtzol li evangelio wulaj wulaj.

• B’oqeb’ li komon chixkawresinkileb’ rib’ re tzolok.

• K’e xkawileb’ xch’ool li komon chixwotzb’al li yaal li yookeb’ chixtzolb’al.

• B’oqeb’ li komon chixyu’aminkil li yookeb’ chixtzolb’al.

Li Kolonel kixtenq’aheb’ li komon chixk’ulub’ankil sa’ xb’eeneb’ li tzolok xjuneseb’

Xyiib’ankileb’ li jukub’ li taaruuq chi xik sa’ xb’een li palaw chi maak’a’ ch’a’ajkilal a’an jun li ch’a’ajkil k’anjel choq’ re junaq. “Li ruq’ li Qaawa’” kib’eresink re li ras laj Jared (Eter 2:6), ut a’an kixk’ul xna’leb’ chirixeb’ li jukub’ ut chan ru naq taawanq li iq’ chi sa’. A’b’anan k’a’ru nakatzol chirix li kixye li Qaawa’ chirix naq li ras laj Jared kixpatz’ chan ru naq taawanq li saqenk sa’eb’ li jukub’? (chi’ilmanq Eter 2:22–25). Chan ru naq ki’osob’tesiik li ras laj Jared naq kib’oqe’ chixk’anjelankil lix paab’aal chi jo’kan? (chi’ilmanq Eter 3:1–16).

Maare jwal us raj wi’chik xyeeb’al reheb’ li komon chixjunil li k’a’aq re ru li nakak’oxla naq tento te’xnaw. A’b’anan, li Elder David A. Bednar kixye: “Li qajom maawa’aq “K’a’ru naru tinye reheb’?” Tento b’an taqapatz’ “K’a’ru tinb’oqeb’ chixb’aanunkil? K’a’ru junaq li musiq’anb’il patz’om tink’e, wi wanqeb’ xch’ool chixsumenkil, li taa’ok chixb’oqb’al li Santil Musiq’ej sa’ xyu’ameb’?” (Una velada con una Autoridad General, 7 febrero, 2020, broadcasts.ChurchofJesusChrist.org).

K’oxla chan ru naru taab’oqeb’ li komon naq te’xk’ulub’a lix teneb’ankil chirixeb’ lix tzolb’al. Jo’ jun eetalil, naru taab’oqeb’ chi patz’ok, xsik’b’al xsumenkileb’, xtz’ilb’al rix, ut xwotzb’al malaj xtz’iib’ankil li neke’xk’oxla ut neke’reek’a. Sa’ xb’aanunkil, te’kawob’resiiq lix paab’aaleb’, te’xtaw naab’al li yaal sa’ li raatin li Dios, ut te’ruuq chixyu’aminkileb’ li yaal a’an. Naq naqak’ulub’a li qateneb’ankil chirix li qatzolb’al, tooruuq chixyeeb’al, jo’ kixye laj Jose Smith: “Xintzol injunes” (Jose Smith—Resilal 1:20).

Patz’om re k’oxlak: K’a’ut naq aajel ru naq eb’ li komon kawaqeb’ xch’ool chirix li tzolok? Chan ru taatenq’aheb’ chixk’ulub’ankil lix teneb’ankil chirix lix tzolb’aleb’? Chan ru xate’xtenq’a laj k’utunel chixb’aanunkil a’in? K’a’ru eetalil nakataw sa’eb’ li loq’laj hu b’ar wi’ neke’b’oqe’ li kristiaan chi tzolok xjuneseb’ rib’? Chan ru neke’tenq’an li eetalil a’an sa’ li nakak’ut?

Eetalil sa’eb’ li loq’laj hu: 1 Nefi 11; Tzol’leb’ ut Sumwank 9:7–8; 58:26–28; 88:118–125; Jose Smith—Resilal 1:11–20

Li Kolonel kixwaklesiheb’ xch’ool li komon chixnawb’al ru a’an sa’ xtzolb’al li raatin

Naq kiwulak li hoonal re naq li Kolonel tixk’ojob’ wi’chik lix Iglees sa’eb’ li roso’jik li kutan, kixye reheb’ lix tzolom, “Paab’eb’ li k’a’aq re ru tz’iib’anb’ileb’” (Tzol’leb’ ut Sumwank 18:3). Sa’ lix Hu laj Mormon, li ak yookeb’ chixchoyb’al xjaltesinkil ru, neke’tawman li raqal re xb’aanunkil li k’anjel, jo’ chan ru kub’sink ha’, chan ru xkawresinkil li loq’laj wa’ak, ut naab’al chik na’leb’ aajeleb’ ru. A’b’anan li Kolonel kiraj ajwi’ naq eb’ lix moos te’ril naq lix k’utb’esinb’il na’leb’ a’an jun hoonal re rab’inkil ut wulak chixnawb’al ru chi tz’aqal. Sa’ li k’utb’esinb’il na’leb’ a’an kixye reheb’, “A’an xyaab’ inkux li nayehok re [li aatin a’in] cheru; … jo’kan ut, naru nekech’olob’ xyaalal naq eerab’ihom lix yaab’ inkux, ut nekenaw li waatin” (Tzol’leb’ ut Sumwank 18:35–36).

K’oxlan chirixeb’ li kristiaan nakatzoleb’. Chan ru neke’reek’a rib’ chirix xtzolb’aleb’ li loq’laj hu? Chan ru nakaweek’a aawib’ laa’at? Ma a’an jun li ch’a’ajkil teneb’ankil choq’ aawe wulaj wulaj? Naq nakatzoleb’ li loq’laj hu, ma nakaweek’a naq li Kolonel nakatraatina tz’aqal? Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixye: “B’ar naru nokoxik chirab’inkil? Naru tooxik sa’eb’ li loq’laj hu. … Aajel ru xsub’b’al qib’ wulaj wulaj sa’ li raatin li Dios re xkolb’al li qamusiq’ejil yu’am sa’eb’ li kutan a’in re nimla ch’a’ajkilal. Naq naqatzeka xsahil li raatin li Kristo wulaj wulaj, li raatin li Kristo tixye qe k’a’ru taqab’aanu rik’ineb’ li ch’a’ajkilal li maajun wa xqak’oxla naq taqak’ul” (“Chawab’i A’an,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2020). Naq nakatk’utuk, b’oqeb’ li komon chixtzolb’aleb’ li loq’laj hu rik’in li ajom naq te’xtaw li Kolonel—ink’a’ ka’ajwi’ xtawb’aleb’ li raqal malaj lix b’aanuhom a’an, xtawb’al b’an a’an. Rab’inkil lix yaab’ xkux li Qaawa’ rajlal kutan sa’eb’ li loq’laj hu a’an aajel ru sa’ li qayu’am re li chaab’il tzolok sa’ junesal chirix li evangelio.

Patz’om re k’oxlak: K’oxla chan ru nakatzoleb’ li loq’laj hu. Chan ru naq lix xtzolb’al li raatin li Dios naxkawob’resi laa wanjik rik’in a’an? K’a’ru naru taab’aanu re xchaab’ilob’resinkil laa tz’olb’al? Chan ru taatenq’aheb’ li kristiaan chixtzolb’al li raatin li Dios chi anchaleb’ xch’ool ut chi kok’ aj xsa’? K’a’ru chi osob’tesinkil te’xk’ul naq te’xb’aanu?

Eetalil sa’eb’ li loq’laj hu: Josue 1:8; 2 Timoteo 3:15–17; 2 Nefi 32:3; Jakob 2:8; 4:6; Tzol’leb’ ut Sumwank 33:16

Li Kolonel kixb’oqeb’ li komon chixkawresinkil rib’ choq’ re li tzolok

Chi moko li chaab’il iyaj naru namoq sa’ li kawil ch’och’, sa’ li pek ru, malaj sa’ xyanq li k’ix. Jo’kan ajwi’, li chaq’al ruhil tzol’leb’ ut li paab’aal ink’a’ naru chixjalb’al jun li aamej ink’a’ kawresinb’il re xk’ulb’al. A’an jun xcha’al lix jaljookil ru aatin li Kolonel chirix laj awinel, eb’ li iyaj, ut li ch’och’ jalan jalanqeb’. A’an li “chaab’il ch’och’”—li aamej kiq’una ut kisaqob’resiik ru chiru pek ut k’ix sa’ musiq’ej—b’ar wi’ li raatin li Dios na’uuchin (chi’ilmanq Mateo 13:1–9, 18–23).

Li kawresink-ib’ sa’ musiq’ej a’an aajel ru choq’ aawe ut choq’ reheb’ li kristiaan nakatzoleb’. Jo’kan b’i, chan ru naru naqakawresi li aamej re naq a’anaq “li chaab’il ch’och’” re li raatin li Dios? K’oxlaheb’ li na’leb’ a’in re kawresink-ib’, li naru taayu’amiheb’ ut taawotz rik’ineb’ li kristiaan nakatzoleb’. Tijok re xnawb’al li k’a’ru naraj li Qaawa’ naq taatzol. Xyalb’al aaq’e chi wank chi chaab’il re naq taab’oq li Qaawa’ sa’ laa yu’am. Xjalb’al aak’a’uxl wulaj wulaj. Xkawob’resinkil laa wajom re tzolok rik’in xb’aanunkileb’ li chaab’il patz’om. Xtzolb’al li raatin li Dios rik’in paab’aal naq a’an tatxk’am chixtawb’aleb’ lix sumenkil. Xteeb’al laa waam chiru chixjunil li tixk’ut chawu.

Naq eb’ li komon te’xkawresi rib’ re tzolok chi jo’kan, te’iloq sa’ musiq’ej ut te’rab’i li naraj li Qaawa’ naq te’xnaw (chi’ilmanq Mateo 13:16).

Patz’om re k’oxlak: K’a’ru nakab’aanu re xkawresinkil aawib’ re tzolok? Chan ru nakatxtenq’a lix kawresinkil aawib’ chirilb’al, chirab’inkil, ut chixtawb’al ru li raatin li Dios? Chan ru naru nakatenq’aheb’ li kristiaan chixkawresinkileb’ rib’ chi tzolok? Chan ru naq a’in naru tixjal chan ru neke’xk’ul li yaal re li evangelio?

Eetalil sa’eb’ li loq’laj hu: Enos 1:1–8; Alma 16:16–17; 32:6, 27–43; 3 Nefi 17:3

jun ch’ina al naril li loq’laj hu sa’ li tzoleb’aal

Eb’ li komon neketenq’aak rik’in lix wotzb’al chirib’ileb’ rib’ li yookeb’ chixtzolb’al.

Li Kolonel kixb’oqeb’ li komon chixkawresinkil rib’ chixwotzb’al li yookeb’ chixtzolb’al

“Ink’a’ jwal ninru chi aatinak,” kixye laj Enok naq kib’oqe’ xb’aan li Qaawa’ chixjultikankil li evangelio. A’b’anan li aatinak chi utz’u’ujinb’il moko aajel ta ru choq’ re junaq xmoos li Qaawa’. A’ut, li Qaawa’ kixye re laj Enok naq wi wan tz’aqal xpaab’aal re taatehe’q li raatin, li aatin taawulaq. “Laa’in tink’e aawankilal,” kixye (Moises 6:31–32). Laj Enok kixk’e lix paab’aal, ut chi yaal naq li Qaawa’ ki’aatinak rik’in xtz’uumal re a’an, rik’in li aatin wan xwankil li kixk’e chi siksotk li tenamit (chi’ilmanq Moises 6:47). Chi yaal, li raatin kireek’asi i li ruchich’och’. Eb’ li tzuul ke’eelelik, eb’ li nima’ ke’isiik chaq sa’ xb’eheb’, ut eb’ li tenamit ke’xxuwa lix tenamit li Dios, “q’axal xnimal ru li raatin laj Enok, ut xb’aan naq k’a’jo’ xnimal ru li aatinob’aal kixk’e chaq li Dios re” (Moises 7:13).

Li Qaawa’ naraj naq chiqajunilo—ink’a’ ka’ajwi’ eb’ lix profeet—taawanq qawankil re xwotzb’al li raatin. A’an naraj choq’ qe chiqajunilo, jo’kan ajwi’ choq’ reheb’ li kristiaan nakatzoleb’ (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 1:20–21). Maare li qaatin ink’a’ taareek’asi li tzuul malaj tixjal xb’e li ha’, a’b’anan naru natenq’an re xjalb’al li aamej. Jo’kan naq jwal aajel ru naq eb’ li komon nakatzoleb’ te’ruuq chixwotzb’al chirib’ileb’ rib’ li yookeb’ chixtzolb’al chirix li Kolonel ut lix evangelio. Naq neke’xb’aanu naru neke’xyu’ami li yaal neke’xtzol ut te’ruuq chixwotzb’al. Jo’kan ajwi’ naru neke’xpaab’ naq te’ruuq chixwotzb’al li yaal sa’ junaq chik li na’jej.

Patz’om re k’oxlak: K’oxla junaq hoonal b’ar wi’ xat-aatinak rik’in anihaq chirix junaq li yaal re li evangelio. K’a’ru xatzol rik’in a’an? Jo’q’e xatb’antioxin xb’aan junaq li komon li kixwotz xk’a’uxl ut lix paab’aal? Chan ru te’xk’ul rosob’tesinkil li kristiaan li nakatzoleb’ chirix naq te’xwotz li k’a’aq re ru yookeb’ chixtzolb’al? K’a’ru junaq hoonal naru nawan choq’ reheb’?

Eetalil sa’eb’ li loq’laj hu: Alma 17:2–3; Moroni 6:4–6; Tzol’leb’ ut Sumwank 84:85; 88:122; 100:5–8

Li Kolonel kixb’oqeb’ li komon chixyu’aminkil li k’a’ru kixk’ut a’an

“Chilemtz’unq lee saqenk chiruheb’ li winq.” “Cheraheqeb’ li xik’ neke’ilok eere.” “Chextz’aamanq, ut k’eek’ooq eere.” “Okanqex sa’ li okeb’aal ka’ch’in ru.” (Mateo 5:16, 44; 7:7, 13.) Junjunq li b’oqom jwal yu’aminb’il ut jultikanb’il sa’ chixjunil lix k’anjel li Kolonel sa’ ruchich’och’ kiyeeman naq kik’utuk chiruheb’ lix tzolom sa’ xb’een li tzuul b’ar wi’ nak’utun li Palaw re Galilea. Li rajom li Kolonel a’an jalok yu’am, jo’ li b’oqom kixk’e sa’ xraqik: “Jo’kan ut, chixjunil li na’ab’ink reheb’ li waatin a’in, ut naxb’aanu, chanchanaq li winq wank xna’leb’ li kikab’lak sa’ xb’een pek” (Mateo 7:24; tiqb’il xkawil li aatin).

Nat’ane’ li hab’ ut neke’chal li b’uut’ink ut na’apusink li iq’ sa’ lix yu’ameb’ chixjunil. Xtzolb’al li evangelio moko tz’aqal ta chiruheb’ li komon wi tento te’xnumsi xninqal ru yalb’a-ix. Jo’kan naq matk’oxlak chixb’oqb’aleb’ li komon tre te’ril chan ru te’xyu’ami li yookeb’ chixtzolb’al. Xb’aan roxloq’inkil li k’a’ru naxk’oxla li junjunq, naab’aleb’ li patz’om taak’eemanq re chixjunil: “K’a’ru musiq’anb’ilex chixb’aanunkil? Wan naq eb’ li qapatz’om ch’olch’ooq ru chi us: “Ma taasik’ ru junaq lix chaab’ilal li Kolonel li taawaj xk’anjelankil?” Naq nakak’e li hoonal re naq li komon te’ab’inq, te’xk’e reetal, ut te’xwotz li na’leb’ xe’xk’ul rik’in li Santil Musiq’ej, a’an taak’utuq chiruheb’ k’a’ru tento te’xb’aanu. Tenq’aheb’ li komon chirilb’al li osob’tesink te’xk’ul naq neke’k’anjelak chirix li neke’xtzol, ut waklesiheb’ xch’ool xb’aanunkil us ta nach’a’ajko’ chiruheb’. Xyu’aminkil li yaal a’an li junpaatil b’e re xnimal paab’aal, nawom, ut jalajik. Jo’ kixye li Kolonel, xyu’aminkil lix tzol’leb’ li yuwa’b’ej a’an li b’e re naq chiqajunilo tooruuq chixnawb’al naq li tzol’leb’ a’an tz’aqal yaal (chi’ilmanq Jwan 7:17).

Patz’om re k’oxlak: Jo’q’e xaweek’a’ naq xwakli aach’ool chixb’aanunkil junaq b’oqom li xe’xk’e aawe? Chan ru xjala laa yu’am rik’in a’in? K’eheb’ reetal li b’oqom sa’ li loq’laj hu ut li b’oqom xb’aaneb’ laj jolominel re li Iglees. K’a’ru nakatzol li tatxtenq’a chixk’eeb’aleb’ xb’oqb’al laa was aawiitz’in? Chan ru tatpatz’oq chirixeb’ li b’oqom k’eeb’il?

Eetalil sa’eb’ li loq’laj hu: Lukas 10:36–37; Jwan 7:17; Santiago 1:22; Mosiah 4:9–10; Tzol’leb’ ut Sumwank 43:8–10; 82:10

Eb’ li na’leb’ re xk’anjelankil li nakatzol

• Patz’ reheb’ li komon naq te’xkawresi rib’ re xwotzb’al li k’a’ru xk’ut li Santil Musiq’ej chiruheb’, jo’ jun raqal re li loq’laj hu li xk’anjelak reheb’.

• K’eheb’ xhoonal li komon re naq te’xk’ut jun raqal li tzolok.

• Waklesiheb’ xch’ool li komon chirilb’al junaq li video, raqal re li loq’laj hu, malaj junaq esil.

• Maak’e xsumenkil chixjunil li patz’om. Kanab’eb naq jalan te’sik’oq xsumenkil.

• Naq maji’ taawotz laa na’leb’ chirix jun li raqal, k’eheb’ xhoonal li komon re naq te’xwotz li k’a’ru neke’xk’oxla a’aneb’.

• Oksiheb’ li patz’om li taawaklesinq xch’ooleb’ li komon chixtawb’aleb’ xsumenkil sa’ li raatin li Dios.

• B’oqeb’ li komon chixk’uub’ankileb’ li patz’om chirix li yookeb’ chixtzolb’al.

• K’eheb’ xhoonal chixjunileb’ li komon re naq te’xtz’il rix k’a’ru te’xsume.

• K’eheb’ li komon sa’ kok’ ch’uut jo’ na’ajman, re tz’ilok-ix.

• Ye k’a’ru tz’aqal li taa’ajmanq re xtenq’ankileb’ li komon chi k’iik.

• K’eheb’ xb’oqb’al li komon li taawaklesinq xch’ooleb’ chi chaab’ilo’k, a’b’an chi maak’a’ li ch’i’ch’i’. K’e li patz’om ut b’oqeb’ li komon chixwotzb’al li na’leb’ xe’xk’ul.

• Tenq’aheb’ li komon chixtzolb’aleb’ li loq’laj hu rik’in:

  • Xjuch’b’aleb’ li raqal taawulaq chiruheb’, wi neke’raj.

  • Xb’oqb’al li k’utb’esinb’il na’leb’ rik’in li tz’ilok-ix ut li tijok.

  • Xtz’iibankileb’ li musiq’ejil na’leb’ xe’xk’ul.

  • Xtz’iibankil li neke’xtzol sa’ jun li diario.

  • Xk’eeb’aleb’ lix meta re te’xk’anjela li yookeb’ chixtzolb’al.