Seminelí
1 Kolinitō 10


1 Kolinitō 10

Hao mei he ʻAhiʻahí

ʻĪmisi
Mahalo naʻe mei kehe ʻaupito ʻa e moʻui ʻa Sioné kapau naʻe ʻikai ke ne maʻu ha loto-toʻa ke mavahe mei ha paati ʻi ha efiafi ʻe taha ʻi Siapani.

ʻOkú ke fakaʻamu nai te ke lava ʻo hao mei he ngaahi ʻahiʻahi ʻokú ke fehangahangai mo iá? Naʻe akoʻi ʻe he ʻAposetolo ko Paulá ha tefitoʻi moʻoni mahuʻinga te ne lava ʻo tokoniʻi kitautolu ʻi he taimi ʻoku tau fehangahangai ai mo e ʻahiʻahí. ʻOku fakataumuʻa ʻa e lēsoni ko ʻení ke tokoniʻi koe ke ke falala kia Sīsū Kalaisi ke ikunaʻi ʻa e ʻahiʻahí.

ʻAhiʻahi

ʻĪmisi
Ngaahi Foʻi Mapu Siliva ʻoku Ngaʻunu ki ha Makinito Kulokula ʻi he Puipuituʻa Lanu Pulū

Kapau ʻe lava, ʻomi ha makinito mo ha meʻa ukamea pea fakakaukau ki he founga te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ai kinaua ke fakamatalaʻi ʻaki ʻa e fakakaukau ki hono tekeʻi ʻo e ʻahiʻahí.

Lau ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa ʻEletā ʻŪlise Soālesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá pe mamata ʻi he vitiō “Fekumi kia Kalaisi ʻi he Fakakaukau Kotoa Pē” mei he taimi 2:44 ki he 3:23, ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org.

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo ʻEletā ʻUlise Soālesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá.

Ko hono ʻai mahinó, ʻoku hangē ʻa e fakavaivai ki he ngaahi ʻahiʻahí ko e ʻunuʻunu ki ha foʻi makinito mo ha konga ukameá. ʻOku hanga ʻe he ivi ʻo e makinitó ʻa ia ʻoku ʻikai ke tau sio ki aí ʻo pukeʻi ʻa e konga ukameá ke pipiki ange ki ai. ʻE toki mole pē ʻa e mālohi ʻo e makinitó mei he ukameá ʻi he taimi ʻoku tuku ai ʻa e ukameá ke mamaʻo mei he makinitó. Ko ia ai, ʻoku hangē pē ko e ʻikai malava ʻe he makinitó ke maʻu ha mālohi ki ha konga ukamea ʻoku tuku mamaʻó, ko e taimi ʻoku tau tekeʻi ai ʻa e ngaahi ʻahiʻahí, ʻoku nau mōlia atu pea mole honau mālohí mei hotau ʻatamaí mo e lotó ʻo aʻu ai pē ki heʻetau ngaahi angafaí.

(Ulisses Soares, “Fekumi kia Kalaisi ʻi he Fakakaukau Kotoa Pē,” Liahona, Nōvema 2020, 83)

ʻI hoʻo ako ʻa e 1 Kolinitō 10, fakafanongo ki he ngaahi ueʻi mei he Laumālie Māʻoniʻoní te nau tokoniʻi koe ke ke ʻiloʻi ʻa e meʻa te ke lava ʻo fai ke tekeʻi ʻaki ʻa e ngaahi ʻahiʻahi ʻokú ke fehangahangai mo iá.

Ko e taha ʻo e ngaahi taumuʻa ʻo e folofolá ke tokoniʻi kitautolu ke tau ako mei he moʻuí mo e ngaahi faingataʻaʻia ʻa kinautolu kuo nau muʻomuʻa atú (vakai, 1 Kolinitō 10:6, 11;Molomona 9:31). Hangē ko hono lekooti ʻi he 1 Kolinitō 10, naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Paula ʻa e sīpinga ʻo e kolosi ʻa e kau ʻIsilelí ʻi he Tahi Kulokulá pea fononga ʻi he toafá ʻi heʻene fakamanatu ki he kakai Kolinitoó ʻa e ngaahi founga naʻe kau ai ʻa e ʻEikí mo e kau ʻIsilelí ʻi heʻenau fonongá (vakai, 1 Kolinitō 10:1–4).

Fakatokangaʻi e meʻa naʻe fai ʻe he ʻEikí maʻá e kau ʻIsilelí mo e hingoa naʻe fakaʻaongaʻi ke fakamatalaʻi ʻaki Ia ʻi he veesi 4.

  • Ko e hā te ke lava ʻo ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mei he hingoa naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Paula ʻi he veesi 4?

Neongo e ngaahi founga fakaofo naʻe poupouʻi ʻaki ʻe he ʻEikí e kakai ʻIsilelí, ka naʻa nau moʻulaloa he taimi ʻe niʻihi ki he ʻahiʻahí. Lau ʻa e 1 Kolinitō 10:5–11, ʻo kumi ki he ngaahi ʻahiʻahi naʻa nau fakatupu ʻa e tafoki ʻa e kakai ʻIsilelí mei honau “Maka fakalaumālie,” ko Sīsū Kalaisí.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ha ngaahi founga ʻoku faitatau ai hotau ngaahi tūkungá mo e ngaahi tūkunga ʻo e kau ʻIsilelí?

  • Ko e hā ha ngaahi ʻahiʻahi angamaheni ʻoku fehangahangai mo e toʻu tupú ʻa ia te nau ala fakatupu ke nau tafoki ai mei he Fakamoʻuí?

Fakakaukau ki he ngaahi ʻahiʻahi ʻokú ke lolotonga fehangahangai mo iá mo e founga te nau lava ʻo fakatafoki ai koe mei he “Maká,” ʻa Sīsū Kalaisi. Fakakaukauloto pe naʻe mei fēfē hoʻo moʻuí kapau naʻá ke lava ʻo ikunaʻi ʻa e ngaahi ʻahiʻahi ko ʻení.

ʻE tokoniʻi kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ke tau ikunaʻi ʻa e ʻahiʻahí

Manatuʻi ko e ʻahiʻahiʻí ʻoku ʻikai ko ha angahala ia ka ko e tukulolo ki he ʻahiʻahí. Lau ʻa e 1 Kolinitō 10:12–14, ʻo kumi ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni te nau lava ʻo tokoniʻi koe ke ke ikunaʻi ʻa e ʻahiʻahí.

1. Tali e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó:

  • Ko e hā ʻoku talaʻofa ʻe he ʻOtuá te Ne fakahokó ke tokoniʻi koe ke ke ikunaʻi ʻa e ʻahiʻahí?

  • Ko e hā e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻoku nau fakamatalaʻi e meʻa ʻoku ʻamanaki mai e ʻOtuá ke tau fai ʻi he taimi ʻoku tau fehangahangai ai mo e ʻahiʻahí?

  • Ko e hā e ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻá ke maʻú?

Mahalo kuó ke ʻiloʻi ha tefitoʻi moʻoni hangē ko e ʻE tokateu ʻe he ʻOtuá ha founga ke tau hao ai mei he ʻahiʻahí, ka kuo pau ke tau fili ke fakaʻehiʻehi mei he ʻahiʻahí.

Kuo akoʻi kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ʻi he folofolá mo ʻEne kau palōfita ʻi onopōní, ʻa e founga ke ikunaʻi ai ʻa e ʻahiʻahí. Lau ʻa e ngaahi potufolofola mo e lea fakaepalōfita ko ʻení, ʻo kumi e meʻa te ke lava ʻo fai ke tafoki ai ki he Fakamoʻuí pea hao mei he ʻahiʻahí. Mahalo te ke fie fakafehokotaki kinautolu ki he 1 Kolinitō 10:12–14.

  • ʻAlamā 13:28–29

  • 3 Nīfai 18:15, 18–20

  • Hepelū 4:15–16 (Fakatokangaʻi ange: ko Sīsū Kalaisi ʻa e taulaʻeiki lahi ʻoku ʻuhinga ki ai ʻi he ngaahi veesi ko ʻení)

  • Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí:

    ʻĪmisi
    Laʻitā fakaʻofisiale ʻo Palesiteni Henelī B. ʻAealingi, faitaaʻi ʻi Māʻasi 2018.

    ʻOku hanga ʻe heʻetau tui kia Sīsū Kalaisí ʻo ʻai ke tau fakatomala mo tauhi ʻEne ngaahi fekaú. ʻOku tau talangofua mo fakafepakiʻi e ʻahiʻahí ʻi heʻetau muimui ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní. ʻE liliu hotau natulá ʻi he taimi totonú. Te tau hangē ha tamasiʻi siʻí, ʻo talangofua mo ʻofa lahi ange ki he ʻOtuá. ʻE hanga ʻe he liliu ko iá, kapau te tau fakahoko e meʻa kotoa kuo pau ke tau fai ke tauhi iá, te ne fakafeʻungaʻi kitautolu ke tau fiefia ʻi he ngaahi meʻafoaki ʻoku maʻu ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní. Pea te tau malu leva ʻi he maka pē ʻe taha ʻoku paú.

    (Henry B. Eyring, “As a Child,” Liahona, May 2006, 16)

  • Ko e hā naʻá ke ako mei he ngaahi potufolofola mo e fakamatala ko ʻení ʻa ia ʻokú ne fakaʻaiʻai koe ke ke tafoki ki he Fakamoʻuí ke hao mei he ʻahiʻahí?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe ʻomi ʻe he ʻOtuá ke te hao ai mei he ʻahiʻahí?

  • Ko e hā te tau lava ʻo fai ke ʻiloʻi mo fakaʻaongaʻi e ngaahi founga ʻoku ʻomi ʻe he ʻOtuá ke tau hao aí?

Tali ha fehuʻi ʻe ua pe lahi ai mei he ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Toe tohi ʻa e 1 Kolinitō 10:14, ʻo fakahū ho hingoá hili ʻa e “hoku kāinga ʻofeiná,” pea fetongi ʻa e “tauhi tamapuá” ʻaki ha ʻahiʻahi ʻokú ke fehangahangai mo ia.

  • Lekooti ha aʻusia ʻa ia naʻe tokoniʻi ai koe ʻe he Fakamoʻuí ke ke hao mei he ʻahiʻahí. Naʻe tokoniʻi fēfē nai koe ʻe he aʻusia ko ʻení ke ke hao ai mei ho ngaahi ʻahiʻahi lolotongá?

  • Hiki ha ngaahi sitepu pau te ke fakahoko ke ke falala ai kia Sīsū Kalaisi mo matuʻuaki ha ʻahiʻahi ʻokú ke fehangahangai mo ia.

Tali ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení. ʻOku ʻikai fiemaʻu ia ke ke vahevahe ho ngaahi ʻahiʻahi paú.

2. Tali ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó. ʻOku ʻikai fiemaʻu ia ke ke vahevahe ho ngaahi ʻahiʻahi paú.

  • Ko e hā naʻá ke ako pe ongoʻi fekauʻaki mo e Fakamoʻuí ʻi hoʻo ako ʻa e 1 Kolinitō 10?

  • ‘E tokoni fēfē nai ʻeni kiate koe ke ke hao ai mei he ngaahi ʻahiʻahi ʻokú ke fehangahangai mo iá?

Fili Pē: Fie Ako Lahi Ange?

ʻE lava fēfē nai ʻe Sīsū Kalaisi mo e Laumālie Māʻoniʻoní ʻo tokoniʻi au ke u ikunaʻi ʻa e ʻahiʻahí?

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā ʻUlisesi Soalesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo ʻEletā ʻUlise Soālesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá.

ʻOku fiemaʻu ha moʻui mateaki mo ha faivelenga ʻi he toenga ʻo e moʻuí ʻi hono fakafepakiʻi ʻo e ʻahiʻahí. ʻOku fiemaʻu ke tau ʻiloʻi ʻoku mateuteu e ʻEikí ke Ne tokoniʻi kitautolu ʻi heʻetau feinga fakatāutahá pea ʻokú Ne palōmesi mai ha ngaahi tāpuaki fakaofo kapau te tau kātaki ki he ngataʻangá.…

Siʻoku kāinga ʻofeina, ʻoku ou fakamoʻoni atu ʻi heʻetau falala ki he maka ʻo e fakamoʻuí, ʻa e Fakamoʻui ʻo hotau ngaahi laumālié, … ʻe fakalahi ʻo lahiange ʻa ʻetau malava ke mapuleʻi ʻa ʻetau ngaahi fakakaukaú. ʻOku ou lava ke fakapapauʻi atu ʻe tupulaki ʻa ʻetau matuʻotuʻa fakalaumālié ʻi ha founga vave ange, ʻo liliu ai hotau lotó, pea ngaohi ai ke tau tatau ange mo Sīsū Kalaisi. Makehe mei aí, e mālohi mo hohoko ange ʻa e tākiekina ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi heʻetau moʻuí. ʻE mole māmālie atu e mālohi ʻo e ngaahi ʻahiʻahi ʻa e filí meiate kitautolu, ʻo iku ai ki ha moʻui ʻoku fakafiefia mo fakatāpui ange.

Kiate kinautolu kuo tō ki ha ʻahiʻahí pea nofo taha ʻi ha ngaahi tōʻonga taʻe-māʻoniʻoní ʻo tatau ai pē ko e hā e ʻuhingá, ʻoku ou fakapapau atu kiate kimoutolu ʻoku ʻi ai pē ha founga ke foki mai ai, ʻoku ʻi ai e ʻamanaki lelei ʻia Kalaisi.

(Ulisses Soares, “Fekumi kia Kalaisi ʻi he Fakakaukau Kotoa Pē,” Liahona, Nōvema 2020, 83–84)

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Kuenitini L. Kuki ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
Tā fakaʻofisiale ʻo ʻEletā Kuenitini L. Kuki Ui ki he Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻi he ʻaho 6 ʻo ʻOkatopa 2007.

Ko ha tefitoʻi moʻoni ʻeni ʻo e fakalakalaka taʻengatá, ʻoku hanga ʻe he fakaʻaongaʻi e mapuleʻi kitá mo e moʻui angamāʻoniʻoní, ʻo fakamālohia ʻetau malava ke matuʻuaki e ʻahiʻahí. ʻOku fakatou hoko ʻeni ʻi he tafaʻaki fakalaumālié pea mo e ngaahi meʻa fakatuʻasinó.

ʻOku tāpuakiʻi kitautolu ʻaki e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, ko ha konga ʻo e palani fakalangi ʻa e ʻOtuá. … ʻOku hoko foki ia ko e leʻo ʻo e fakatokangá telia ʻa e koví pea ko ha leʻo ʻo e maluʻi mei he fakatuʻutāmakí. ʻI heʻetau folaua ko ia ʻa e tahi ʻo e moʻuí, ʻoku mahuʻinga ke muimui ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní. ʻE tokoni mai ʻa e Laumālié ke tau hao mei he ngaahi ʻahiʻahí mo e faingataʻá, peá ne fakanonga mo tataki kitautolu ʻi he taimi faingataʻá.

Te u lava fēfē nai ʻo teuteu kei taimi ke hao mei he ʻahiʻahí?

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Sipenisā W. Kimipolo (1895-1985) ʻo pehē:

ʻĪmisi
Tā valivali ʻo Palesiteni Sipenisā W. Kimipolo.

ʻOku faingofua taha pē hono fai ʻo e fili totonú ʻi he taimi ʻoku tau tomuʻa fakahoko ai kinautolú, pea mo tau fakakaukau maʻu pē ki he ngaahi taumuʻá; te ne fakasiʻisiʻi heni e faingataʻaʻia ʻi he aʻu ki he taimi ke [fakahoko ai ha fili ʻi he taimi ʻoku], tau helaʻia mo lahi ai hotau ʻahiʻahiʻí. …

Fakatupulaki ʻa e mapuleʻi kitá koeʻuhí, ke ʻoua naʻa toe hela fakakaukauʻi ʻa e meʻa te mou fakahoko ʻi he taimi ʻoku mou toutou fehangahangai ai mo e faʻahinga ʻahiʻahi tataú. ʻOku fiemaʻu ke mou fakakaukauʻi tuʻo taha! pē ha ngaahi meʻa ʻe niʻihi …

Ko e taimi ke siʻaki ai ʻa e ngaahi founga koví ko e kimuʻa pea nau kamatá. Ko e fakapulipuli ʻo e moʻui angaleleí ʻoku ʻi he maluʻí mo e fakaʻehiʻehí. ʻOku meimei ko kinautolu ʻoku nau tukulolo ki he koví, ko kinautolu ia kuo nau fokotuʻu kinautolu ʻi ha tuʻunga ʻoku fakatuʻutāmakí.

(Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Sipenisā W. Kimipolo [2006], 135–36)