Seminelí
1 Kolinitō 11


1 Kolinitō 11

Ko e Ngaahi Fatongia Fakalangi ʻo e Kakai Tangatá mo e Kakai Fefiné

ʻĪmisi
Ko ha kulupu ʻo ha kau talavou mo ha kau finemui ʻoku nau piki nima ʻi ha siakale mo femalimaliʻaki ʻi heʻenau fepoupouʻaki ʻiate kinautolú.

Naʻe akoʻi ʻe Paula ʻi he hoko atu ʻene fakahinohino mo e fakalotolahi ki he Kāingalotu Kolinitoó, ʻoku fakataumuʻa ʻa e tangatá mo e fefiné ke ngāue fakataha mo fepoupouaki ʻi heʻenau muimui ki he ʻEikí. Ko e taumuʻa ʻo e lēsoni ko ʻení ke tokoni ke mahino lelei ange kiate koe ʻa e ʻuhinga ʻoku fiemaʻu ai ʻe he houʻeiki tangatá ʻa e houʻeiki fafiné mo e houʻeiki fafiné ʻa e houʻeiki tangatá koeʻuhí kae lava ke nau maʻu ae ngaahi tāpuaki māʻolunga taha ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní.

Ko e ngaahi fatongia ʻo e kakai fefiné mo e kakai tangatá

ʻĪmisi
Ko e heka pasikala ʻa ha ongomeʻa mali ʻo fakamālohisino pongipongí.

Fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo vakai ki he ʻata ko ʻeni ʻo ha timi heka pasikala tautau toko ua.

  • Ko e hā ha ngaahi taukei pe ivi malava ʻoku fiemaʻu ke tokoni ki he timi ko ʻení ke nau lavameʻá?

  • ʻE fakamālohia fēfē nai ʻe he ngaahi faikehekehe fakafoʻituituí honau hoa fengāueʻakí mo tokoni ke nau toe uouangataha angé?

ʻI hoʻo ako ʻa e 1 Kolinitō 11, fakalaulauloto ki he founga ʻe lava ke ngāue fakataha ai ʻa e kakai tangatá mo e kakai fefiné ʻi he angatonu ko ha kaungā-ngāue tuʻunga tatau ke fakahoko honau ngaahi fatongia kuo fokotuʻu fakalangí pea taau mo e moʻui taʻengatá.

Naʻe lea ʻa Paula ʻi he 1 Kolinitō 11:1–16, ki he ngaahi anga fakafonua fakasōsiale ʻi he lotolotonga ʻo e kakai Kolinitoó ʻi hono kuongá ʻa ia naʻe ʻikai fenāpasi mo e vakai ʻa e ʻEikí ki he ngaahi fatongia fakalangi ʻo e kakai tangatá mo e kakai fefiné. ʻOku mahuʻinga ke ʻoua naʻa fetoʻoaki ʻa e ngaahi anga fakafonua ko ʻení mo e ngaahi moʻoni naʻe akoʻi ʻe Paulá.

Naʻe fakahā ʻe he ʻEikí ʻo fakafou ʻi he ʻAposetolo ko Paulá ha ngaahi moʻoni tuʻuloa fekauʻaki mo e ngaahi fatongia fakalangi ʻo e kakai tangatá mo e kakai fefiné ʻi he 1 Kolinitō 11:11–12.

Lau ʻa e 1 Kolinitō 11:11–12, ʻo kumi ki he ngaahi moʻoni ʻokú ke ako fekauʻaki mo e ʻOtuá, kakai tangatá, mo e kakai fefiné.

Kakai fefine mo e kakai tangata ʻoku fengāueʻaki kakato mo e ʻEikí

ʻI he 1 Kolinitō 11:11 ʻoku tau ako ai ʻoku mahuʻinga fakatouʻosi ʻa e tangatá mo e fefiné ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní.

Ko ha potufolofola fakataukei fakatokāteline ʻa e 1 Kolinitō 11:11. Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi e ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteliné ʻi ha founga makehe koeʻuhí ke faingofua hoʻo maʻu kinautolú. Te ke akoako fakaʻaongaʻi ʻa e potufolofola fakataukei fakatokāteline ko ʻení ʻi he lēsoni hokó.

Lau e ngaahi fakamatala ko ʻeni mei he fanongonongo ki he fāmilí pea mei he kau mēmipa ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, ʻo kumi e ngaahi founga ʻoku mahuʻinga ai ʻa e kakai tangatá mo e kakai fefiné ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní.

ʻOku tau lau mei he fanongonongo ʻo e fāmilí:

Ko e fiefia ko ia ʻi he moʻui fakafāmilí ʻoku meimei ke toki aʻusia pē ia ʻi he taimi kuo langa ai ʻa e fāmilí ʻi he ngaahi akonaki ʻa e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí. ʻOku faʻu mo pukepuke ʻa e nofo-malí mo e ngaahi fāmili ʻoku fiefiá ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e tuí, lotú, fakatomalá, faʻa fakamolemolé, fakaʻapaʻapá, ʻofá, manavaʻofá, ngāué, pea mo e ngaahi ʻekitivitī ʻoku fakatupulakí. Tuʻunga ʻi ha palani fakalangi, ʻoku ʻa e ngaahi tamaí ai, ke nau taki honau fāmilí ʻi he ʻofa mo e māʻoniʻoni pea ko honau fatongiá ke tokonaki ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻo e moʻuí pea mo ha maluʻi maʻa honau ngaahi fāmilí. Ko e tefitoʻi fatongia ʻo e ngaahi faʻeé ke lehilehiʻi hake ʻa ʻenau fānaú. ʻI he ngaahi fatongia toputapú ni, ʻoku haʻisia ai ʻa e ngaahi tamaí mo e ngaahi faʻeé ke nau fetokoniʻaki ko ha kaungā-ngāue tuʻunga tatau.

Naʻe akonaki ʻa Palesiteni M. Lāsolo Pālati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo ʻEletā M. Lāsolo Pālati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, 2004.

ʻI he palani lahi ʻa ʻetau Tamai Hēvaní ʻokú ne ʻoange ʻa e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ki he kakai tangatá, ʻoku maʻu ai ʻe he kakai tangatá ha fatongiamakehe ke ngāue ʻaki e lakanga fakataulaʻeikí, ka ʻoku ʻikai ko kinautolu ʻa e lakanga fakataulaʻeikí. ʻOku kehekehe e fatongia ʻo e kakai tangatá mo e fefiné ka ʻoku mahuʻinga tatau pē. Hangē pē ko e ʻikai lava ʻe ha fefine ʻo maʻu ha fānau taʻekau ai ha tangatá, ʻoku pehē pē ʻa e ʻikai lava ʻe ha tangata ke ne ngāue kakato ʻaki e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ke fokotuʻu ha fāmili taʻengata, taʻe ʻi ai ha fefine. … ʻI hono fakalea ʻe tahá, ʻi he tuʻunga ʻo e taʻengatá, ko e mālohi ke fakatupú mo e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻoku fevahevaheʻaki ia ʻe he husepānití mo e uaifí.

(M. Russell Ballard, “Ko ʻEku Ngāué ʻEni mo Hoku Nāunaú,” Liahona, Mē 2013, 19)

Naʻe akonaki ʻa ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
ʻEletā Tēvita A. Petinā, Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá. 2020.

Naʻe fiemaʻu ke fakatahaʻi makehe e ngaahi meʻa ʻe malava fakalaumālie, fakatuʻasino, fakaʻatamai, mo fakaeloto ʻe he tangatá mo e fefiné fakatouʻosi ki hono fakahoko e palani ʻo e fiefiá. ‘ʻʻOku ʻikai ʻai ʻa e tangatá kae ʻi he fefiné, pea ʻoku ʻikai ʻai ʻa e fefiné kae ʻi he tangatá ʻi he ʻEikí” (1 Kolinitō 11:11). Naʻe fakataumuʻa e tangatá mo e fefiné ke na feakoʻaki, fefakamālohiaʻaki, fefaitāpuekinaʻaki, pea fefakakakatoʻaki.

(David A. Bednar, “ʻOku Mau Tui ki he Angamaʻá,” Liahona, Mē 2013, 41–42)

1. Tali e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó:

  • ʻI he palani ʻa e Tamai Hēvaní, ʻokú ke pehē ko e hā ʻoku aʻusia fakataha ai ʻe Hono ngaahi fohá mo Hono ngaahi ʻofefiné ʻa e moʻui taʻengatá?

  • ʻOku fakahaaʻi fēfē nai heni ʻa e ʻofa mo e fakaʻapaʻapa ʻa e Tamai Hēvaní ki he kakai fefiné mo e kakai tangatá fakatouʻosi?

  • ʻE tokoniʻi fēfē nai koe ʻi he mahino ʻo e ngaahi moʻoni ko ʻení ʻi he taimi ʻokú ke fehangahangai ai mo ha ngaahi fakakaukau kehekehe fekauʻaki mo e ngaahi lakanga mo e ngaahi fatongia ʻo e kakai tangatá mo e kakai fefiné?

  • Te ke fakaʻaongaʻi fēfē nai e ngaahi moʻoni ko ʻení fekauʻaki mo e kakai fefiné mo e kakai tangatá ʻi hoʻo moʻuí (hangē ko ʻení, ʻi ʻapi, ʻi he lotú mo e kau talavou pe kau finemui kehé, pea ʻi hoʻo teuteu ki hoʻo moʻui fakafāmili ʻi he kahaʻú)?

Fili Pē: Fie Ako Lahi Ange?

Fēfē nai kapau ʻoku ʻikai mali pe maʻu ha fānau ʻa e kakai ʻoku ou ʻofa aí?

Mahalo ʻe hohaʻa pe fifili ha niʻihi ki he founga ʻe lava ke fakahoko ai e palani ʻa e Tamai Hēvaní maʻá e kakai fefiné mo e kakai tangatá fakatouʻosi maʻa kinautolu ʻoku ʻikai mali pe maʻu ha fānaú. Naʻe fakahaaʻi ʻe Palesiteni Poiti K. Peeka (1924–2015) ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻi he angaʻofa lahi, ʻa e ngaahi lea fakafiemālie ko ʻení:

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale fakaʻosi ʻo ʻEletā Poiti K. Peeka ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, 2000. Mālōlō ʻi he ʻaho 3 ʻo Siulai 2015.

ʻOku ʻikai ke taʻe-fakakau ai ʻa kinautolu ʻoku ʻikai mali pe ʻikai maʻu ha fānaú ʻi he ngaahi tāpuaki taʻengata ʻoku nau fekumi ki aí ka ʻoku ʻikai lava ke aʻusia ia he taimi ní. …

ʻE ongo hoʻo ngaahi fakaʻamu ʻi he liló pea mo e tautapá ki he Tamaí mo e ʻAló fakatouʻosi. ʻE fai atu hano fakapapauʻi fakataautaha meiate Kinaua ʻe kakato hoʻo moʻuí pea he ʻikai mole meiate koe ha tāpuaki mahuʻinga.

ʻI heʻeku hoko ko ha tamaioʻeiki ʻa e ʻEikí, ʻo ngāue ʻi he lakanga kuo fakanofo au ki aí, ʻoku ou ʻoatu ai ha palōmesi kiate kinautolu ʻi he ngaahi tūkunga ko iá he ʻikai ha meʻa ʻoku mahuʻinga ki homou fakamoʻuí mo e hākeakiʻí te mou taʻe maʻu ʻi hono taimi totonú.

(Boyd K. Packer, “Ko e Fakamoʻoní,” Liahona, Mē 2014, 95)

Ko e hā ʻoku fiemaʻu ai ʻe Sētane ke tau mavahevahe ko ha kakai tangata mo ha kakai fefiné?

Naʻe akonaki ‘a Palesiteni Siini B. Pingihemi, Palesiteni Lahi mālōlō ʻo e Fineʻofá, ʻo pehē:

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo Sisitā Siini B. Pingihemi. Faitaaʻi ʻi he 2017.

Kuo ola lelei e taumuʻa mo e feinga ʻa e filí ke fakamavahevaheʻi e kakai tangatá mo e houʻeki fafiné ʻi heʻene feinga ke ikunaʻi hotau laumālié. ʻOku ʻiloʻi ʻe Lusifā te ne lava ke fakaʻauha e ongoʻi uouangataha ʻa e tangatá mo e fefiné, kapau te ne ʻai ke tau puputuʻu ʻi hotau mahuʻinga fakalangí mo e ngaahi fatongia fakafuakavá, pea ʻe ola lelei ʻene fakaʻauha e ngaahi fāmilí, ʻa ia ko e ʻiuniti mahuʻinga ia ʻo ʻitānití.

ʻOku ngāue ʻaki ʻe Sētane e fakatauhoá ko ha meʻangāue ke fakatupu ʻaki ha ongoʻi māʻolunga pe maʻulalo ange, ke fufuuʻi e foʻi moʻoni taʻengata ko ia ʻoku faka-ʻOtua mo mahuʻinga tatau ʻa e faikehekehe ko ia ʻi he tangatá mo e fefiné. Kuó ne feinga ke fakasiʻia e tokoni ʻa e houʻeiki fafiné ki he fāmilí mo e sosaietí fakatouʻosi, ʻo tukuhifo ai honau ivi tākiekina fakaʻofoʻofa ki he leleí. Ko ʻene taumuʻá ke tafunaki ha feʻauʻauhi ki he mafaí kae ʻikai ko hono fakafiefiaʻi e tokoni makehe ʻa e tangatá mo e fefiné ʻi heʻena fetokoniʻaki ke maʻu e uouangatahá.

(Jean B. Bingham, “Faaitaha ʻi Hono Fakahoko e Ngāue ʻa e ʻOtuá,” Liahona, Mē 2020, 60–61)