Ngaahi Pulusinga Kimuʻá
Ngaahi Maʻuʻanga Tokoní


Ngaahi Maʻuʻanga Tokoní

Mateuteu Fakalaumālie

Taufetongi ʻi hono lau ʻo e meʻa ko ʻení.

JULIE B. BECK

Ko e malava ko ia ke feʻunga, maʻu, pea mo ngāueʻi ʻa e fakahā fakatāutahá ko e tahaʻi poto mahuʻinga taha ia ʻe lava ke maʻu ʻi he moʻuí ni. Ko e feʻunga ke maʻu ʻa e Laumālie ʻo e ʻEikí ʻoku kamata ʻaki ia ha holi ke maʻu ʻa e Laumālie ko iá pea fakahaaʻi ai ha faʻunga tuʻunga moʻui tāú.

ʻOku fakaiku hono tauhi ʻo e ngaahi fekaú, fakatomalá, mo e fakafoʻou ʻo e ngaahi fuakava naʻe fai ʻi he papitaisó ki he tāpuaki ʻo ʻetau maʻu maʻu ai pē ʻa e Laumālie ʻo e ʻEikí [vakai, T & F 20:77]. ʻOku toe tānaki mai foki ʻe he fakahoko mo hono tauhi ʻo e ngaahi fuakava ʻo e temipalé ha ivi mo ha mālohi fakalaumālie. …

ʻOku maʻu ha lahi ʻo e ngaahi tali ki he ʻū fehuʻi faingataʻá ʻi hono lau ʻo e folofolá koeʻuhí he ko e folofolá ko ha tokoni ia ki he fakahaá [vakai, 2 Nīfai 32:3]. Ko e ʻilo ʻoku maʻu ʻi he folofolá ʻoku tānaki ia ʻi ha vahaʻa taimi lahi, ko ia ʻoku mahuʻinga ke fakamoleki ha taimi ʻi he folofolá he ʻaho kotoa pē.

ʻOku toe mahuʻinga foki mo e lotu fakaʻahó ke ʻiate kitautolu ʻa e Laumālie ʻo e ʻEikí (vakai. 3 Nīfai 19:24–33). ʻOku faʻa tauhi maʻu pē ʻe kinautolu ʻoku fekumi fakamātoato ʻi he lotú mo e ako folofolá, ha pepa mo ha peni vahevahe ofi pē ke hiki ai ʻenau ngaahi fehuʻi mo ʻenau ngaahi ongó pea mo e ngaahi fakakaukaú.

ʻE lava ke maʻu fakahoua pea ʻi he momeniti kotoa pē ʻa e fakahaá, ʻi he taimi ʻoku tau fai ai ʻa e ngaahi meʻa ʻoku totonú. … ʻOku ʻomi ʻe he fakahā fakatāutahá ʻa e mahino ki he meʻa ke tau fai ke fakatupulaki ai ʻa e tuí mo e anga māʻoniʻoni fakafoʻituituí, fakamālohia ʻa e fāmilí mo e ʻapí, mo kumi kinautolu ʻoku fie maʻu ʻetau tokoní. ʻOku malava ke te ongoʻi toloto ʻi he tokoní ʻo aʻu ki he taimi faingataʻá, he ko e fakahā fakafoʻituituí ko ha maʻuʻanga ivi ʻoku fakafoʻou maʻu pē.

ʻOku fakahā mai kiate kitautolu ke tau falala ki he Laumālie ʻa ia ʻokú ne taki kitautolu “ke faitotonu, ke ʻaʻeva ʻi he loto fakatōkilalo, ke fakamaau māʻoniʻoní” (T&F 11:12). ʻOku toe fakahā mai foki kiate kitautolu ʻe hanga ʻe he Laumālie ko ʻení ʻo fakamāmaʻi hotau ʻatamaí, fakafonu hotau laumālié ʻaki ʻa e fiefia, mo tokoni ke tau ʻiloʻi ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ʻoku totonu ke tau faí (vakai, T&F 11:13–14).

ʻOku maʻu ʻa e fakahā fakatāutaha kuo talaʻofá ʻi he taimi ʻoku tau kole ai iá, teuteu ki aí, pea laka atu ʻi he tui, mo falala ʻe lilingi mai ia kiate kitautolu. “Pea ki he Kau Kaunangá Te u Huaʻi Foki Hoku Laumālié ʻi he Ngaahi ʻAho Ko iá,” Ensign pe Liahona, Mē 2010, 10–11.

Foki ki he peesi 101

Fekumi ki he ʻIló ʻi he Tui

Lau tokotaha pē ʻa e pōpoaki ko ʻení pe mo ha mēmipa kehe ʻo e kulupú. Lau mo fakaʻilongaʻi ia ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi fakakaukau ʻi he peesi 104. Toe fakamanatu ia ʻanai ange ʻi he ʻahó ni, ʻi ha uike ʻe taha mei heni, pea ʻi ha māhina ʻe taha mei heni. Kapau te ke fai ia, te ke manatuʻi ʻa e meimei kotoa ʻo e meʻa ʻokú ke ako!

DAVID A. BEDNAR

ʻOku ʻuhinga ki he hā ke fekumi ki he ʻiló ʻi he tui?

… ʻI heʻetau hoko ko e ngaahi foha mo e ngaahi ʻōfefine ʻo e Tamai Hēvaní, kuo tāpuekina kitautolu ʻaki ʻa e meʻaʻofa ʻo e tauʻatāina ke filí … ʻI heʻeta hoko ko e kau akó, ʻoku totonu ke ta ngāue mo fai ʻa e folofolá. … ʻOkú ta hoko nai ko e ongo fakafofonga ʻoku ngāue mo fekumi ki he ʻiló ʻi he tui, pe ʻokú ta tatali pē ke toki akoʻi mo fakakounaʻi kitaua? … Kuo pau ke tau femoʻuekina ʻi he ʻeke, fekumi, mo e tukituki [vakai, 3 Nīfai 14:7].

… ʻOku fie maʻu ʻi he ako ʻi he tuí ke ngāue lahi fakalaumālie, fakaʻatamai, mo fakaesino kae ʻikai ko e tali fakafiefiemālie pē. … ʻOku fakatou fie maʻu ʻe he ako ʻi he tuí “ʻa e loto mo ha ʻatamai fie fai” (T&F 64:34). Ko e ako ʻi he tuí ko e ola ia ʻo hono ʻoatu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻa e mālohi ʻo e folofola ʻa e ʻOtuá kiate koe pea ki ho lotó foki. He ʻikai lava ke ʻave ʻa e ako ʻi he tuí mei ha faiako ki ha tokotaha ako … ka, kuo pau ke tui ʻa e tokotaha akó mo ngāue kae lava ke ne maʻu ʻa e ʻiló.

Naʻe mahino ki he talavou ko Siosefa Sāmitá … ʻa e ʻuhinga ʻo e fekumi ki he ʻiló ʻi he tuí. … Naʻá ne teuteuʻi moʻoni ia ke “kole ʻi he tui” [Sēmisi 1:6] pea ngāue. … Fakatokangaʻi naʻe ʻikai nofo taha pē ngaahi fehuʻi ʻa Siosefá ʻi he meʻa naʻá ne fie ʻiloʻí ka mo e meʻa foki naʻe fie maʻu ke ne faí. … Naʻe ʻikai ko ʻene lotú pē pe ko fē e siasi ʻoku totonú. Ko ʻene fehuʻí pe ko e fē ʻa e siasi ʻoku totonu ke ne kau ki aí. Naʻe ʻalu ʻa Siosefa ki he vao ʻakaú ke ako ʻi he tui. Naʻe fakapapau ke ngāue. …

ʻOku moʻoni, ko e taha ʻo e ngaahi pole ʻo e moʻui fakamatelié ke fekumi ki he ʻiló ʻi he tui. … Naʻe akonaki ʻa Siosefa ʻo pehē, “Ko e founga lelei taha ke maʻu ai ʻa e moʻoní mo e potó ʻoku ʻikai ke fai ia mei he ngaahi tohí, ka ko e lotu ki he ʻOtuá, pea maʻu ha akonaki fakalangi” [History of the Church, 4:425]. …

…Kuo hanga ʻe he aʻusiá ʻo ʻai ke mahino kiate au ko e tali kuo fai ʻe ha tahá ʻoku ʻikai fuʻu fuoloa fēfē hano manatuʻi. … Ka ko e tali ʻoku tau ʻilo pe maʻu ʻi heʻetau tuí, ʻoku meimei ke manatuʻi ia he toenga ʻo e moʻuí. …

Ko e fatongia ke fekumi ki he ʻiló ʻi he tuí ʻoku hilifaki ia kiate kitautolu fakafoʻituitui. … ʻOku mahuʻinga ki heʻetau fakalakalaka fakalaumālie fakafoʻituituí pea mo e tupulaki ʻa e Siasí ʻa e ako ʻi he tuí. … Fakatau ange ke tau takitaha fiekaia mo fieinua moʻoni ki he māʻoniʻoní pea mo fakafonu ʻaki kitautolu ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní [vakai, 3 Nīfai 12:6]—ke tau fekumi ki he ʻiló ʻi he tui. (“Fekumi ki he ʻiló ʻi he Tuí,” Ensign, Sepitema 2007, 63–68 pe Liahona, Sepitema 2007, 19–24)

Foki ki he peesi 106

ʻEkitivitī ʻi ʻApí: ʻOku ou Mateuteu nai ke u Lavameʻa ʻi he Akó?

ʻOku fie maʻu ke tau teuteu ke tau lavameʻa ʻi heʻetau ako fakaʻatamaí pe ako ngāué. Fakakakato ʻa e ngāue ko ʻení ʻiate koe pē. Te ke lava pē ʻo kole ki ha niʻihi ke ʻoatu haʻanau fakakaukau.

Fokotuʻu ha mataʻifika ʻi muʻa ʻi he fakamatalá taki taha, ko e 1, 2, pe 3. 1 = fie maʻu ke ngāue 2 = sai pē 3 = sai ʻaupito

Hiki ha ngaahi fakakaukau ki ha founga ke fakaleleiʻi ai ʻa e tafaʻaki ko iá.

  • Loto-Vēkeveke. ʻOku ou lava ʻo ʻai au ke u fai ʻa e ngaahi meʻa ʻoku faingataʻá. ʻOku ou ngāue ʻi he ʻaho kotoa pē ʻo ʻikai ke teke au ʻe ha niʻihi kehe.

  • Ngaahi founga ke fakalakalaka aí:

  • Fili ʻi he Ngāue Maʻuʻanga Moʻuí. ʻOku ʻi ai ʻeku taumuʻa mahino, pea ʻoku ou tukupā ke ʻosi ʻa e akó.

  • Ngaahi founga ke fakalakalaka aí:

  • Holi ke Ako. ʻOku ou vēkeveke ke ako, pea ʻe ʻikai te u tuku ʻa e ngaahi faingataʻá ke ne taʻofi au.

  • Ngaahi founga ke fakalakalaka aí:

  • Palani. ʻOku ou puleʻi ʻeku moʻuí. ʻOku ou palani hoku ngaahi ʻahó mo e uiké, pea ʻoku ou tuku ke tataki au ʻe he Laumālié.

  • Ngaahi founga ke fakalakalaka aí:

  • Poupou. ʻOku ou feohi mo ha kakai te nau poupouʻi, fakahinohinoʻi, pea mo ʻofa ʻiate au. Ka ʻikai, te u kumi ha kakai ke nau poupouʻi au.

  • Ngaahi founga ke fakalakalaka aí:

  • Ko Hono Levaʻi ʻo e Paʻangá. Te u lava ʻo ngāueʻi mo fakahū ha paʻanga. ʻOku ou totongi hoku moʻuá ʻi hono taimi totonú, kau ai ʻeku totongi nō PTFT. ʻOku ou moʻui ʻo fakatatau ki hoku iví.

  • Ngaahi founga ke fakalakalaka aí:

Ko e hā naʻá ke ako mei he aʻusia ko ʻení? Vahevahe nounou hoʻo ngaahi fakakaukaú mo ho fāmilí pe kaungāmeʻá.