Liahona
Ko Hoʻo Fakahinohino ki he Moʻui ʻa e Kakai Lalahi Kei Talavoú: Ngaahi Kupuʻi Lea Langaki Moʻui mei Hotau Kau Takí ki he Taimi Te Ke Fiemaʻu Lahi Taha Aí
Fēpueli 2024


Fakakomipiuta Pē: Kakai Lalahi Kei Talavoú

Ko Hoʻo Fakahinohino ki he Moʻui ʻa e Kakai Lalahi Kei Talavoú: Ngaahi Kupuʻi Lea Langaki Moʻui mei Hotau Kau Takí ki he Taimi Te ke Fiemaʻu Lahi Taha Aí

ʻI he taimi ʻe niʻihi ʻoku tau fiemaʻu ha ngaahi moʻoni fakafiemālie ʻi he taimi ʻoku faingataʻa ai ʻa e moʻuí.

ʻĪmisi
talavou mo e meʻa-fanongo fasi ʻoku mamata ki he tō ʻa e laʻaá

ʻE lava ke hoko ʻa e tuʻunga kakai lalahi kei talavoú ko ha taimi fakaʻofoʻofa ʻo e ngaahi aʻusia foʻoú mo e ngaahi faingamālie fakafiefiá. Ka ʻe toe lava pē foki ke faingataʻa. ʻI he taimi ʻe niʻihi ʻe lava ke taʻeʻiloa ʻa e kahaʻú ʻi heʻetau tatali ki he ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa maí pe ko e taimi ʻoku ʻikai hoko ai ʻa e moʻuí ʻo hangē ko ʻetau fakakaukaú.

ʻI he ngaahi momeniti ko ʻení, te tau lava ʻo vakai ki he ngaahi lea fakalaumālie ʻa hotau kau palōfitá, kau ʻaposetoló, mo e kau taki kehe ʻo e Siasí. ʻOku nau ʻiloʻi kakato ʻa e moveuveu ʻe malava ke aʻusia ʻi he taimi ko ʻeni ʻo e moʻuí pea kuo nau vahevahe ha faleʻi liliu moʻui ‘oku fakapatonu pē kiate kitautolu.

Ko ha niʻihi pē ʻeni ʻo ʻenau ngaahi pōpoaki fakalotolahi ʻoku fakahoko fakahangatonu ki he kakai lalahi kei talavoú ke tokoniʻi kitautolu kotoa ʻi he fononga ʻo e moʻuí:

ʻI he Taimi ʻOkú Ke Hohaʻa ai ki he Kahaʻú

“ʻI hono moʻoní, ko hoʻo ngaahi feilaulau iiki mo faingofuá ʻa e ngaahi toti ʻo e moʻui fakaʻaho ʻa ē te ne foʻu e fakatātā kakato ʻa hoʻo moʻuí. Mahalo he ʻikai te ke lava ʻo sio he taimí ni ki he fehokotaki ʻa e ngaahi totí, pea ʻoku teʻeki ai fiemaʻu ia ke pehē. Maʻu pē ha tui feʻunga he taimi ko ʻeni ʻokú ke lolotonga moʻui aí. Falala ki he ʻOtuá, pea “[ʻe tupu] mei he ngaahi meʻa īkí ʻa e ngaahi meʻa lalahíʼ [Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 64:33]. …

“Koeʻuhi kuo foaki atu ʻe he ʻOtuá e tauʻatāina ke filí, te ke lava ʻo fili ha ngaahi hala lahi ke ke fononga ai mo kei aʻusia pē ha moʻui fiefia. Ko e moʻui fakamatelié ko ha talanoa ia ʻoku lahi hono ngaahi faingamālié peá ke fili pē ʻe koe. ʻOkú ke maʻu e ngaahi fekaú, maʻu hoʻo ngaahi fuakavá, maʻu e faleʻi fakaepalōfita ʻoku tataki fakalaumālié, mo e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní. ʻOku hulu ʻānoa ia ke nau tataki koe ki ha moʻui fakamatelie fiefia mo nekeneka taʻengata.”

ʻEletā Dieter F. Uchtdorf ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, “Ko e Fononga ʻo e Moʻui Fakamatelié” (fakataha lotu fakaemāmani lahi maʻá e kakai lalahi kei talavoú, 14 Sānuali 2018), Gospel Library.

Ko e Taimi ʻOku ʻIkai Ke Ke Ongoʻi Feʻunga Aí

“Mahalo ʻoku tau fakasiʻia kotoa hotau mahuʻingá. Taʻefeʻunga. Taʻetalēniti. ʻIkai makehe. ʻIkai ke maʻu e loto, ʻatamai, ngaahi maʻuʻanga tokoni, ʻulungaanga, pe kaukaua ke ʻaonga ki he ʻOtuá.

“ʻOkú ke pehē ʻoku ʻikai ke ke haohaoa? ʻOku ʻikai ke ke feʻunga? ʻOku ʻikai ko koe pē!

“Mahalo ko koe pē ‘a e taha ʻoku fekumi ki ai ʻa e ʻOtuá.

“ʻOku ʻikai fiemaʻu ʻe he ʻOtuá ke ke makehe, pe haohaoa.

“Te Ne toʻo ho ngaahi talēnití mo e meʻa te ke malavá pea fakalahi ia—neongo ʻene hā ngali siʻisiʻi ʻo hangē ha fanga foʻi mā mo e ongo mataʻiiká. Kapau te ke falala kiate Ia mo faivelenga, te Ne fakalahi hoʻo ngaahi leá mo e ngāué pea fakaʻaongaʻi ia ke tāpuakiʻi mo tokoniʻi ha kakai tokolahi!”

ʻEletā Dieter F. Uchtdorf ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, Facebook Oct. 15, 2021, facebook.com/dieterf.uchtdorf.

ʻI he Taimi ʻOkú ke Ongoʻi Lōmekina ai ʻi he Māmaní

“Siʻoku ngaahi kaungāmeʻa kei talavou, manatuʻi: Kuo fanauʻi koe—hangē ko ʻĒsetá—ki ha kuonga hangē ko ʻení. ʻOua te ke ilifia, pea ʻoua ʻe loto-foʻi. ʻE ʻiate koe ʻa e ʻOtuá ʻi hoʻo fonongá maʻu pē. Fakapapauʻi pē ke ke ʻave Ia mo ʻEne folofolá, pea manatuʻi, lotu maʻu pē ke ke fanongo ki Hono leʻó ʻi he ngaahi folofolá.”

ʻEletā Jeffrey R. Holland ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, Facebook, Mar. 9, 2021, facebook.com/jeffreyr.holland.

ʻI he Taimi ‘Okú ke Ongoʻi Loto-mamahi Aí

“ʻE lava ke tau manatu maʻu ai pē kiate Ia ʻi he mole ʻa e falalá, siva e ʻamanakí, toutou loto-mamahí, pea ʻi heʻetau fiemaʻu e fakamaau totonú mo e ʻaloʻofá, ʻi heʻetau ʻita pea tangí, pea mo e taimi ʻoku tau fie ʻilo ai e meʻa ke pukepuke pe tukuangé. ʻOku ʻikai fakamamahi e moʻuí ʻo hangē ko ʻetau fakakaukaú. ʻE lava ke tokoni ʻEne angaʻofa taʻe fakangatangatá ke tau ʻilo ʻa e halá, moʻoní mo e moʻuí [vakai, Sione 14:6].”

ʻEletā Gerrit W. Gong ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, “Manatu Maʻu Ai Pē Kiate Ia,” Liahona, Mē 2016, 109.

ʻI he Taimi ‘Okú Ke Ongoʻi Tuenoa Aí

“ʻI heʻetau ʻilo ai ʻa e ʻOtuá, ʻoku toʻo leva kitautolu ʻe he tali taʻeʻamanekina ki he ngaahi lotú, ʻi he taimi ʻe niʻihi, mei he liʻekiná, ʻo ʻomai ki ha kaungākolo, kapusi e fakapoʻulí mei heʻetau moʻuí, mo tataki kitautolu ke tau maʻu ha hūfangaʻanga fakalaumālie mo kau ki he lelei ʻo ʻEne ngaahi fuakavá mo e ʻofa tuʻuloá.”

ʻEletā Gerrit W. Gong ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, “Puleʻanga, Faʻahinga, mo e Lea Kotoa,” Liahona, Nōvema 2020, 41

ʻI he Taimi ‘Okú Ke Ongoʻi Halaia Aí

“Siʻoku ngaahi kaungāmeʻa ʻofeina kei talavou, ʻoku ʻi ai maʻu pē ha founga ke ke foki mai ai. Ko Sīsū Kalaisi (mo ʻEne ongoongoleleí) ʻa e foungá. Kuo teʻeki ai ke ke fai ha angahala mamafa lahi fau ʻoku ʻikai lava ai ke ke aʻusia ʻa e ʻofa mo e ʻaloʻofa fakalelei ʻa e Fakamoʻuí. ʻI hoʻo fai ʻa e ngaahi meʻa ke fakatomala mo muimui ai ki he ngaahi fono ʻa e ʻOtuá, ʻe kamata leva ke ke ongoʻi ʻa e finangalo lahi ʻa e Tamai Hēvaní mo Hono ʻAlo ʻOfaʻangá ke ke foki ki ʻapi kiate Kinauá! ʻOkú Na finangalo ke ke fiefia. Te Na fai ha faʻahinga meʻa pē ʻi Hona mālohí ʻoku ʻikai maumauʻi ai hoʻo tauʻatāina ke filí pe ko ʻEna ngaahi fonó ke tokoniʻi koe ke ke foki mai.”

Palesiteni Russell M. Nelson, “The Love and Laws of God” (Brigham Young University devotional, Sept. 17, 2019), 3, speeches.byu.edu.

ʻI he Taimi ʻOkú Ke Fiemaʻu ai ʻa e ʻAmanaki Leleí

“Te mou fanongo … ki heʻema fakahā fakataha mo Molonai ʻoku mahuʻinga ʻa e ʻamanaki leleí kapau te tau ʻmaʻu [ʻa e] tofiʻa ʻi he potu [kuo] teuteu [ʻe he ʻOtuá maʻatautolú]ʼ [ʻEta 12:32]. ʻOkú ma loto ke mou maʻu ʻa e tofiʻa ko iá ko e ngaahi foha mo e ngaahi ʻofefine ʻo ha tuʻi. Ke fai iá, kuo pau ke tau ʻiloʻi ʻoku ʻikai ko e ʻamanaki leleí ko ha pōpoaki pē mo e faingamālie ʻo e fakatuʻamelie fakanatulá; ka ko e faingamālie ia maʻanautolu kotoa pē ʻoku tuí.”

ʻEletā Jeffrey R. Holland ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, “Ko Ha Kahaʻu Fonu ʻi he ʻAmanaki Leleí” (fakataha lotu fakaemāmani lahi maʻá e kakai lalahi kei talavoú, 8 Sānuali 2023), Gospel Library.

ʻI he Taimi ‘Okú Ke Ongosia Aí

“Hili hoʻo vakavakaiʻi ho lotó, ʻoku ou kole atu ke sio hake ki ʻolunga. Ko e fofonga ʻoku ʻafio hifo kiate koé ko hoʻo Tamai Hēvani ʻofá ia, ʻa ia ʻokú Ne lava, pea te Ne foaki kiate koe ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ʻokú ke ʻamanaki ki ai ʻi he māʻoniʻoní. He ʻikai te ke lava ʻo maʻu e ngaahi tāpuaki ko ʻení ʻaki haʻo tuli holo kinautolu. Kātaki ʻoua te ke lele ke ke fuʻu ongosia. Tuʻu maʻu; pea fakalongolongo. Fakafaingofuaʻi. Angamalū mo loto-fakatōkilalo, pea fai ha lotu. ʻOku ou fakamoʻoni ʻe hoko mai ʻa e ngaahi maná ʻi heʻetau kiʻi māmālie hifó, loto nongá, mo tūʻulutui ʻo lotú. ʻE lava ke ke maʻu e meʻa kotoa pē ʻoku maʻu ʻe he Tamaí ʻi ha ʻaho [vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 84:33–38].”

Sisitā Patricia Holland, “Ko Ha Kahaʻu Fonu ʻi he ʻAmanaki Leleí” (fakataha lotu fakaemāmani lahi maʻá e kakai lalahi kei talavoú, 8 Sānuali 2023), Gospel Library.

ʻI he Taimi ʻOkú Ke Fiemaʻu Ai ha Fakapapaú

“ʻOku ʻafioʻi mo tokaimaʻananga ʻe he ʻOtuá ʻa e meʻa kotoa pē. ʻI he kotoa ʻo e taʻengatá, he ʻikai ha taha ʻe toe lahi ange ʻene ʻilo mo e tokanga kiate koé ʻiate Ia. He ʻikai ha taha ʻe toe ofi ange kiate koe ʻiate Ia. Te ke lava ʻo tekaki ho lotó kiate Ia mo falala kiate Ia ke Ne fekau mai ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní mo e kau ʻāngeló ke tokangaʻi koe. Naʻá Ne fakahaaʻi ʻEne ʻofa taupotu tahá ʻi Heʻene fekauʻi mai Hono ʻAlo pē Taha naʻe Fakatupú ke pekia maʻau—ke hoko ko ho Fakamoʻui mo e Huhuʻí!”

Palesiteni Russell M. Nelson, “Ngaahi Fili ki he Taʻengatá” (fakataha lotu fakaemāmani lahi maʻá e kakai lalahi kei talavoú, 15 Mē 2022), Gospel Library.