Rongorongon te Ekaretia: Te Tabo ae e Nako mai iai te Korakora ao ana Kairi te Tamnei
Iroun Unimwaane Quentin L. Cook
Man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman
Rongorongo aika Kimototo irouia taan koro rongorongo aika Kate Holbrook ao Matt Grow
Ngkai ti reiakina riki rongorongoia Aomata Aika Itiaki ake ngkoa, ti na kakorakoraaki ni kakoroa bukin ara mition ngkai te nati te aine ao te nati te mwaane iroun te Atua.
Angatai: tamnein te aine man Getty Images; N raroa man te angatai: Addison Pratt ao ana tienoro, French Polynesia, 1844
Unimwaane Cook: Rongorongon te Ekaretia e kona n riki bwa te boto ae e nako mai iai te onimaki, ma irouia tabeman, e a tia n aki rang mataata ke n tarariaoaki. Tabeman a taekin karaki aika kewe ibukin taai aika nako ni kananououaia tabeman n aia onimaki.
N reiakina ae koaua n rongorongon te Ekaretia, ti na kabaei nanora ni kabane ma aomata Aika Itiaki ake ngkoananoa ao aika n te bong aei. Ti na kunei katootongaia aomata aika aki kororaoi n aromi ao ngai ake a mwakuri ni kaineti ma aia onimaki ao ni kariaia te Atua bwa e na mwakuri rinanoia ni kakoroa bukin Ana mwakuri. I berita bwa kamatebwaian rongorongon te Ekaretia e kona ni kakorakora am onimaki ao nanom ni maiuakina te euangkerio n ae bwanin riki.
Rongorongon Kaokan Bwaai bon karakinan te anga karea, te motinnano, ao te onimaki. Ti bane n riki bwa mwakoron Kaokan Bwaai ao rongorongon te Ekaretia. Ngaira n tatabemaniira iai ara mition ae ti na kakoroa bukina n te maiu aei are e na buoka te euangkerio ni kaona iai te aonaaba. Ngkai ti reiakina riki rongorongoia Aomata Aika Itiaki ake ngkoa, ti na kakorakoraaki ni kakoroa bukin ara mition ae natin te Atua te aine ao te mwaane.
N te maan ae raka iaon 24 te ririki are I a tia ni beku iai bwa te Mataniwi ni Kabuta, nanoia Taari bon te itiaki n aron ae kona ni karaoaki, n rongorongon te Ekaretia ao n te reirei. Ti namakinna bwa te konabwai ni katauraoi bwaai n ibuobuoki aika boou—riki The Joseph Smith Papers, the Gospel Topics Essays, Church History Topics, ao ngkai te waorium ae bati kanoana Aika Itiaki1—bon te kawai ae tamaroa n tuangakiia aomata bwa a na kamatebwaia te rongorongo ake a koaua are e na buokiia ni kamataataia n taekan ana euangkerio Iesu Kristo n te kawai ae koaua.
Teuana te rongorongo ae mamate nanou iai n Aika Itiaki bon karakinan Addison Pratt ngke mwananga nakon te Betebeke Maiaki. E bwabetitoia e kaniia 60 te aomata. Ngai, ma buu, ae Mary e reke ara tai ni kawara Austral Islands, French Polynesia, n te tabo are e anga reirei iai Addison Pratt.
Teuana te taneiai ae te kabanea ni kamiimi are I a tia ni karekea bon ongoraau iroun te ataeinnaine ae mena ikekei are e taku, “Ngai te kaitiua n roro mairouia au bakatibu ae kaain te Ekaretia.” Addison Pratt e a tia ni bwabetitoia ana bakatibu ake a raroa imwaain mwanangaia Aika Itiaki nako Utah.
N te tabo are ko mena iai n te aonaaba aei, tera rikim are ko roko mai iai, ko kakawaki, ngkoe bon mwakoron rongorongon te Ekaretia. Ti rangi ni kainnanoiko ao n tangiriko. Ko na kakabwaiai maiuia aomata.
Bukin tera ngkai te Ekaretia e aki kanakoi kamataata iaon tabeua bwaai aika kauntaekaaki inanon rongorongo te Ekaretia?
Iroun Kate Holbrook
Kamataataan te tamnei iroun David Green
Ngke e koro aua au ririki, tinau ma tibu te unaine a mwakuri n te Beehive House, ana auti ngkoa Brigham Young i Salt Lake City, Utah. A reireinai ni kabane rongorongon Brigham Young ae mwaiti buuna. Tao 10 te ririki imwiina, I ataia bwa ngaia e mwaiti buun Iotebwa Timiti. I aki reiakin taekan atiibu ni mamata, are e kabonganai Iotebwa ni buoka rairan ana Boki Moomon, ni karokoa are I a bon ikawai. Te Ekaretia e aki karaba te rongorongo mairou, ma rongorongon rimoa e aki kamatataaki raoi ngke I uarereke.
Te bwai are I reiakinna n au bootaki n te Tabati ao n au kiraati n te tieminari bon ngaia oin ana mwakuri te Ekaretia. I reiakina taekan te rairannano. I reiakinna bwa N na kaira maiu inanon te rau n ana euangkerio Iesu Kristo. I reiakinna bwa N na kanga ni karikirakea au reitaki ma Tamau are i Karawa. Aikai bwaai inanon maiu ae I rangi ni kawakin raoi. I ataia bwa irouia tabeman, e kona n rangi ni kamaraki reiakinan taekan te bwai ae ko taku n am iango bwa ko riai ni kaman ataia ma ko aki ataia. Ao anne bukina ngkai Ngai ma Matt ti karaoa te mwakuri ae ti karaoia. Ara kantaninga bwa te taneiai anne ibukiia aomata e riki ngkai bwa mwakoron te tai are ngkoa ibukina bwa iai iroura te boki Aika Itiaki, are e kaota te rongorongo ae bwanin ibukiia aomata.
Ti na kanga n ataia ngkana te rongorongo ibukin rongorongon te Ekaretia e onimakinaki?
Iroun Matt Grow
I a tia ni mwakuri ibukin te Ekaretia inanon ruaiwa te ririki n nako ni koro rongorongo. I a tia n noori anuaia ara Mataniwi ni Kabuta n reitaki ma ara rongorongo. Te marooro tiaki ibukin taekan “Ti na kanga ni karaba ke ni kaeta te rongorongo?” Ma, te marooro bon taekan “Ti na kanga ni karaoa te rongorongo bwa e na kai reke, tauraoi, ao ni mataata te aba iai?”
Ti bane n ataia bwa te kaangaanga n te rongorongo n te tai ae ngkai bon tiaki kakaean te kaeka—ti katobibiaki n taian kaeka—ma n ataa te kaokoro imarenan kaeka aika raraoi ao kaeka aika buakaka, te rongorongo ae raoiroi, ao te rongorongo ae buakaka. A rangi ni mwaiti marooro n te aonraain ibukin rongorongora, ao angin marooro aikai a karekea riki te un nakon te kaotaaki.
Taratara raoi ibukin aekan nako rongorongo ake a na ukora kabwakaakia aomata. Ma kakaei aekakin rongorongo ake a boboto iaon rekooti ake a katikui aomata ao ae e ukora ae na booraoi nakoia. E rangi ni bebete tiribureakin aia mwakuri aomata ake ngkoa, n anaa te taeka man te rongorongo ke te bwai ae riki man kanoan te rongorongo ao karaoia bwa e na kakamaaku.
Ngkai ngai te tia kororongorongo, I kataia n ira ana taeka n reirei te tia korokaraki mai Buritan. E taku: “Te tai are ngkoa bon abaia ianena: a karaoi bwaai aika kakaokoro ikekei” (L. P. Hartley, The Go-Between [1953], prologue). Are nanona bwa ngkana ti nakon tai are ngkoa, ti aki kan “kabooraoa te tai are ngkoa ma te tua ae ngkai.” Ti tangiria ni kan kataia n ota irouia aomata ma oin kanoan aia rongorongo ao oin aia katei. Ti tangiria n taotaoni nanora n te bwai are ti karekea bwa aia kairua. Ti tangiria n nanorinano ibukin tian wanawanara. Ao ti tangiria ni karekea tamnein te tangira ae kororaoi ibukin taai ake ngkoa.
Iotebwa Timiti ao ana Boki Moomon
Ngke tebwai tabun au ririki, ti taku n ara iango bwa e na aki nako ni mitinare tariu ae ikawai ibukina bwa te uoote e kariaiakaki ni kanakoa tii temanna te ataeinimwaane n te taina n nako ni mitinare. Aomata nako a riai n tauraoi ibukin te karinrin n te tanga ni buaka. Ma ara bitiobi ao ara beretitenti n te titeiki a kunea bwa a kona ni kanakoa riki temanna. Ngaia are, a maroorokina ma tariu, ao e okira te auti ao e tuangiia au karo.
Tamau bon te mwaane ae kakateke, ma e aki kakaonimaki n te Ekaretia. Ma ana kaeka e aki raoiroi—ma tao iai bukina ae aki ataaki. Akea ana kangaanga n te Ekaretia ke tao n te mition naba, ma tariu e katauraoi ibukin nakona n reirei ibukin te nakoa n taokita. E taku tamau, “Ko a tia ni katauraoiko nakon te reirei ibukin te nakoa n taokita. Ko a tia n anai am kiraati. Ko kona ni karaoa ae tamaroa riki ngkana ko nako n reirei n te nakoa n taokita nakon ae ko na nako ni mitinare.”
N te tairiki anne, tariua ae kakaonimaki, ma ni kakateke e tekateka irarikiu, ao ti a marooro ngaira ni kauoman. Ti motikia bwa iai teniua titiraki are e bairea iai ana kaeka nakon tamara. Te moan, “Iesu Kristo bon te Tia Kamaiu ibukin te aonaaba?” Te kauoua, “Ana Boki Moomon bon ana taeka te Atua?” Ao te kateniua, “Iotebwa Timiti bon te burabeti?” I ataia bwa kaekaan titiraki ake teniua akanne e kuri n rooti au babaire nako ae N na karaoi inanon maiu.
I a kaman tangira te Tia Kamaiu n taainako ao I a tia ni wareka ana Boki Moomon, ma n ataakin aron kakawakira taian kaeka akanne, I tataro n te tairiki anne ao ni karekea rinanon te Tamnei ae Raoiroi te kaeka ae moan te nakoraoi nakon titiraki akanne. Iesu Kristo bon te Tia Kamaiu, ana Boki Moomon bon ana taeka te Atua, ao Iotebwa Timiti bon te burabeti. I kakoaua bwa a koaua bwaai aikai.
Bukin tera ngkai rongorongon ana Moan Kaotioti Iotebwa Timiti iai teutana kaokorona?
Iroun Matt Grow
Iotebwa Timiti e korea mwiina ke e tuangiia ana tia koroboki bwa a na korei mwiin aua rongorongo aika kakaokoro ibukin te Moan Kaotioti. N te rongorongo e kaota te karaki ae ti te arona, ma iai te kaokoro. Tiaki miimi n anne. Ngkana e aki bwanin te booraoi ibuakon te rongorongo, anne ngke Ngai, ae te tia koro rongorongo, e na iai te kanamakin ibukina bwa tiaki anne aron ana mwakuri te ururing. Ti noora te banna ae ti te arona n tabeua rongorongo n rongorongon rimoa ke inanon booki aika tabu (taraa Makuri 9:7; 22:9).
Ururinga naba aron matoatoara kabwarabwaraakin te taneiai ae tabu n te taetae. Iotebwa e arana te taetae bwa “te karabuuti ae uarereke n irariki” (inanon History of the Church, 1:299). Iangoi oin am taneiai aika tabu. Ana bebetera aron kabwarabwaraakin taneiai akanne n te taeka? Ti riai ni kukurei ngkai e mwaiti ara rongorongo ibukina bwa e anganiira nonoori ma taratara aika a boou. Nako wareka rongorongon te Moan Kaotioti n taian rongorongo n Atuun te Euangkerio. Karaoana e na karikirakea am karabwarabwa n te bwai are e riki n te bong anne.
Tera taben te Urim ao Tummim ae karaoia ibukin rairan ana Boki Moomon?
Iroun Kate Holbrook
Kamataataan te tamnei iroun David Green
Iotebwa Timiti e raira ana Boki Moomon man ana bwaintangira ao mwaakan te Atua. Te Urim ao te Tummim, are e taekinaki n ana Boki Moomon, e taunaki ma taian bwaatua. Ngke Moronaai e angan Iotebwa taian bwaatua koora, e anganna naba te Urim ao te Tummim. Te atiibu ni mamata, are e kabongana Iotebwa n rairairi iai, e aki taunaki ma taian bwaatua. Bon te bwai ae kunea Iotebwa n oin ana ririki mai imwaaina are e buokia n toma ma te kaotioti n te tamnei. Ngaia are e kabonganai ni kauoua.
Emma Smith, temanna mai buakoia ana tia koroboki, e uringnga imwiina bwa n te tabo are e tekateka ni moana iai ana rairairi e aki titiraki ni kangai, “Ngkai, I mena iaa? Ti toki ngkai iaa?” E na bae ni waaki n te tabo are a toki iai. Ngkana ko taraa te iteraniba n ana tienoro Iotebwa Timiti n oin rongorongona ae e koreia teniua te ririki imwiin rairan ana Boki Moomon, e onrake n taeka aika a kamaunaaki, iango aika aki bwanin, ao tiententi aika aki tomatoma. Ngkana ko taraa te iteraniba n ana Boki Moomon, bon akea aekan aikanne. Te koroboki ae bwanin, e tamaroa taekaia—e bwanin aron korean taekan te rongorongo, akea te bwai ae kamaunaaki.
Anne ae kakaongora iangoana, ma te bwai ae kakaawaki riki nakoiu bon kanoan te rongorongo n ana Boki Moomon. Ana Boki Moomon bon te tabo are e reireinai iai te Uea are Beniamina ni moanibwaia te nano n tituaraoi iaon te momotikitaeka, are e reireinai iai Aramwa bwa tera nanon ae ngkana I a bwabetitoaki, te bwai are I berita bwa N na karaoia ibukiia ao ma raoraou Aika Itiaki. Ana Boki Moomon te tabo are e reireinai iai Moomon ao Moronaai aron kakawakin te tangira ae kororaoi ao tera ae ko na karaoia bwa e aonga n reke. E a tia te boki aei n oneai n arou aei ao n aron taraakin te aonaaba irou.
Te Mare n ae Rawatai te Buu
I tangiria ni katurui teniua iango iaon taekan te mare n ae mwaiti te kainaba. Te moan, e mataata bwa e mwaiti te anganano ae karaoaki inanon te mare n ae mwaiti te kainaba. E mwaiti te tangira ao te katiteuanaaki, ma iai naba te anganano, ao kaaro inanon maare akanne a reireiniia natiia bwa a na anganano. Angiia ataei ake a riki man maare akanne a uota ana euangkerio Iesu Kristo ni katobibia te aonaaba ao ni kakabwaiai maiuia aika a mwaiti.
Te kauoua, iai tabeman, n aron Vilate Kimball, are a karekei oin aia kaotioti—imwaain ae e bwanin aia atatai bwa tera ae na kaoti—bwa te reirei aei e roko mairoun te Atua.2
Ao te kateniua, n aia kauntira naake a maan n te Ekaretia, iai te namakin bwa te mare n ae mwaiti te kainaba ngke e karaoaki e kakoroa are bon oin bukina. Ti riai n anga karineaia Aika Itiaki akanne, ma te kantaninga anne e a tia ni korobukina.
Ngkai, iai titiraki aika tuai kaekaaki. Ma I tangiria bwa kam na ataia bwa iai Tamara are i Karawa ae tangira are iai ana baire ae kororaoi, bwa Ana baire bon teuana te bwai ae kakukurei, ao bwa iai ara Tia Kamaiu are e a tia ni karaoi bwaai ni kabane ibukira. Ti kona n onimakiniia.
Bukin tera ngkai a karaoa te mare ma ae riaon temanna buum n te Ekaretia inanon taai ake ngkoa?
Iroun Kate Holbrook
Te kaetieti n ana Boki Moomon n taekan te mare ma ae riaon temanna buum e taekina bwa te maeka ma buum ae ti temanna bon ana kantaninga te Atua ibukiia Ana aomata, ma iai taai aika onoti ngkana E tua karaoan te mare ma ae riaon temanna buum ibukin karikirakeaia aomata aika raoiroi (taraa Iakobwa 2:30). Ma aio te tai ae onoti are e tuangaki iai Iotebwa Timiti bwa e na karaoaki. Inanon ririki aika mwaiti Iotebwa e aki waekoa ni karaoa nanon te aeka ni mare aei, ma n tokin te tai e karaoia ibukina bwa e tangiria ni kan ongotaeka n ana tua te Atua nakoina. E kataia ni karaoa te mare n ae e mwaiti te kainaba i nuukan 1830s, ma bon inanon raoi 1841 are e karaurau, n ae ataaki riki, ni moanna ni kabwarabwara te mwakuri aei nakoia raona aika e onimakiniia. A kubanako. A bubuti n aia tataro ma Tamaia are i Karawa ibukin kamatataakia n te reirei aei, ao a karekea te kakoaua ae onoti n tamnei bwa e bon nakoraoi ibukiia n te tai anne.
Te mare ma ae riaon temanna buum, e karaoaki n ae ataaki inanon 50 te ririki, bon te bwai ae a kona aomata n rineia. Taan rabakau a kataia ni kan ataia bwa mwaitira ikawai irouia Aika Itiaki ake a tia n rinanon te mare ma ae riaon temanna buum, ma ti ataia bwa n ae tabangaki bon ti tabeman mairouia Aika Itiaki. Ao ti ataia bwa angiia mai ibuakoia bon kaain te Ekaretia aika koaua, ao n iai aia motinnano. N 1890, Beretitenti Wilford Woodruff (1807–98) e korea te katanoata nakon tebotanaomata are anne bon katokan karaoan te mare ma ae riaon temanna buum. Ngke a ongo aomata te katanoata nakon tebotanaomata aei, a namakina te bebete. Te mare ma ae riaon temanna buum e bon kangaanga irouia. Ngke a ongo tabeman te katanoata aei, a nanokawaki. E a bon rangi n bati aia anganano, ao iai aia koaua ibukin te reirei aei.
Tabeman kaain te Ekaretia a miimi bwa tera ae na riki imwiin te maiu aei mai mwin karaoan te mare ma ae riaon temanna buum. Taan kairiiri n te Ekaretia a reiakina bwa te mare ma ae riaon temanna buum e aki riai ibukin te maeka ma te atua ke te maiu ae akea tokina. E ngae ngke I kakaitau bwa te maeka ma buum ae ti temanna bon te tua ao bwa te mare ma ae riaon temanna buum bon te tua ae onoti, I aki kakeaa aia kakoaua ma aia ongotaeka ae karineaki ara bakatibu aika taua te aro are a maiuakina te reirei aei. A bon rangi n ongotaeka, ao iai aia kakoaua bwa e bon koaua.
Te Tembora ao Berita aika tabu
Mai ieta: Kirtland Tembora, iroun Al Rounds; anga maing: Mote, Eritai, ao Eria, iroun Gary Ernest Smith
I Kirtland, Ohio, teuana mai buakon bwaai aika kamiimi are e riki bon katean ao katabuan te Kirtland Tembora. Te tataro ni katabu, are e karekea Iotebwa man te kaotioti, e kaoti n te ka 109 ni mwakoro n Reirei ao Berita aika Tabu. Inanon te tataro anne e butiia te Uea bwa e na butimwaea aia mwakuri Aika Itiaki ao aia anganano ni katean te tembora.
Teuana te wiiki imwiin katabuan te tembora, Iotebwa Timiti ao Oliver Cowdery a karekea riki teuana te mii ni burabeti. Aio e riki n tain te Itita, are bon te Toa are te Riao. E roko te Uea inanon te mii ni burabeti ao e butimwaea te auti. E tuangiia Aika Itiaki bwa a riai ni kimwareirei ibukin ae a tia, “ma korakoraia, ni katea te auti aei nakon arau” (Reirei ao Berita aika Tabu 110:6). Imwiin tokin te mii ni burabeti anne, teniman burabeti n taai ake ngkoa a kaoti: Mote, are e kaoka kiingin ikotakiia Iteraera man mwakoron te aonaaba ake aua; Eriati, are e anga te mwioko n tararua n ana euangkerio Aberaam; ao Eria, are e kaoka kiingin te mwaaka ni kabaebae (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 110:11–16).
Kaokan kiing akanne e rangi ni kakawaki ibukin kakoroan bukin ana kantaninga te Uea. Tiaki tii kainnanoa ana Boki Moomon ma ti kainnanoi kiing naba akanne ao otenanti n te tembora. Kiing akanne aki nang kakaawaki ngkoa nakon ae a rangi ni kakawaki n te tai aei.
I a tia n noria bwa ngkana temanna mai buakoia Abotoro ake Tengaun ma Uoman e weteaki bwa te burabeti, e rairaki nanona nakon otenanti n te tembora n te kawai ae rangi ni kakukurei. Bon te tibwanga ae rangin n tamaroa ngke I ira katabuan Nauvoo Illinois Tembora ma Beretitenti Gordon B. Hinckley (1910–2008). I uringnga e rangi n riingaki nanona ngke e nang kateaki te tembora aei ao ai kakaawakira aei nakoina ni karekei taian tembora nakoia Aika Itiaki. Beretitenti Thomas S. Monson (1927–2018) e reitanakoa katean tembora ao ni karekea ana kairi te tamnei n aron naba anne mai karawa n aron are e karaoia Beretitenti Hinckley. Ao ti a tia n noora ana kairi te tamnei anne n te kawai ae rangi ni kamiimi iroun Beretitenti Russell M. Nelson. Mwiokoan te burabeti e roko nakoina, ao e rikirake ana namakin ibukin kakawakin otenanti n te tembora.
Teuana mai ibuakon ana rongoongo ngke te Beretitenti n te Ekaretia e kaungaia aomata bwa a na nakon te tembora, ni karekei aia otenanti, ao n tiku ni kawain te berita. Imwiin te tai naba anne, e taku bwa ngkana arona bwa tera nako bukin kitanan kawain te berita, okira te kawai anne.3
E kanga te mwakuri n te tembora ni kakabwaiaia Aika Itiaki n taai ake ngkoa?
Iroun Matt Grow
Ngke e mate Iotebwa Timiti, ai bon tii teutana iteran oon Nauvoo Tembora ao e a tia, ao n te tai ae waekoa e teretere raoi iroun Beretitenti Brigham Young (1801–77) bwa Aika Itiaki a na manga kakioaki nako. Ngaia are e titirakina te Uea: “Ti na tiku ikai ni katiaa te tembora, n ataakina bwa ti na manga bon uruakia ngkai e a bon kaan tia, ke ti na nako ngkai?” E roko te kaeka n ae itiaki, “Tiiku” (taraa Brigham Young diary, Tian. 24, 1845, Church Archives; Ronald K. Esplin, “Fire in His Bones,” Ensign, Maati 1993, 46). Otenanti ibukin te entaumente ao ibukin te kabaebe a bon rangi ni kakaawaki ngaia ae a bon riaii n tiku Aika Itiaki.
Ao ibukin te ririki are imwiina, a bane n anga aia bwai ibukin katean te tembora. Ngke e nang toki, a kabuokaki mweengaia ni katobibia Nauvoo, ao a katauraoia Aika itiaki bwa a na nako maeao ngke e nang tia te tembora irouia. N Ritembwa 1845, e a bon taraa n taubobonga te tembora ngaia are Aika Itiaki a kona ni katabua mwakorona, n anga te entaumente nakoia ake a kororaoi, ao ni kabaeiia buumwaane ao buuaine imarenaia.
Tabeua namwakaina imwiina, a reitinako ni mwakuri ni katauraoia aomata nako n te maiu n tamnei ibukin mwanangaia ae moan te korakora nako maeao. I rou e rangi n nano ao n tabu ngkai I kabaeaki man te mwaaka naba anne nakon buu, natiu, au karo, ao rooro ake a kaman rimoara ao rooro aika tuai ni bungiaki. Anne Kaokan bwaai are e karekea angan karaoan bwaai ni kabane.
Ko kona n tibwaua te tai ae riki man Kaokan Bwaai are e a tia ni kakorakora am koaua?
Iroun Kate Holbrook
Kamataataan te tamnei iroun David Green
I uringa karakinan Emma Smith are e kataia ni birinako man te bwainikirinaki i Missouri. Te Karaanga ae Mississippi e tuai ni bane ni bwanin buraokina—e aki matoa ibukin te eaekon ma aomata ao aia bwai. Bon te karaanga ae rababa, ao e rangi ni kakamaku te nakonako inanona. Emma iai natina ae onoua ana ririki ae taua man iteran ana kamumun, ao iai ae waniua ana ririki e mena n are iterana, ao ae uoua ana ririki e taua inanon baina aio, ao ae e a tibwa bungiaki ni baina arei.
Butikan temanna ana tia koroboki Iotebwa e itui baeki aika karaoaki man te kunnikai are a nim bwatiniia nakon te korea. Inanon baeki akanne iaan ana kamumun, e uoti kaobiin ana rairairi Iotebwa ibukin te Baibara, are e a tia ni mwakurii inanon namwakaina. Ma beeba ao natina, e kakaraurau n nakonako te mwaneka teutana imwiin teutana n rinanon te karaanga are e buraoki ni kamwaitorotoro, ni kantaningaia bwa e na aki bwaka inanona.
Irou, anne kanikinaean korakoran te ninikoria ao te onimaki—are ngkana iai te bwai ae ko riai ni karaoia bwa ko ataia bwa e koaua, ko na bon tii waaki nako, n reitinako ni karaoi bwaai aika uarereke e ngae ngke a taraa ni kangaanga.
Kamataata n te Tamnei iroun Dan Burr; Te kakai i Quncy, mairoun Julie Rogers; Iotebwa Timiti n te Karabuti i Liberty, mairoun Greg K. Olsen
“Kabebetea Nanomi”
Angiia mai buakomi iai ami kangaanga ao karawawatami. Tabeua mai buakon akanne a roko ibukina bwa iai te rinerine. Tabeua mai buakon akanne a roko ibukina bwa iai teuare e buakaka. Ma ko riai n ataia bwa iai Tamara are i Karawa ae tangira ao bwa ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo e kona ni kakabwaiaira ni kawai are aki bwanin ara atatai iaoia.
Tabeman taan koro rongorongo a taku bwa mwaitiia Aika Itiaki ake a birinako mai Missouri nako Nauvoo n tain te winta n 1838–39 e riaon riki 8,000. Bon tain te winta. E mena iaa Iotebwa? E mena n te Karabuuti i Liberty, ma te uruaki n nano n te bwai are a rinanon Aika Itiaki. E namakinna bwa e a tia ni kakeaaki.
Inanon tain te kabuanibwai anne, e karekei tabeua booki aik atabu aika moan te tikiraoi—mwakoro 121, 122, ao 123 n Reirei ao Berita aika Tabu. A rangi ni bongana. Au kantaninga bwa kam na wareki. Aika itiaki iai rongorongoia ae kakimototoan te bwai ae riki aei:
“E takarua n tang Iotebwa n tei ibukiia aika itiaki aika akea aia bure. ‘O te Uea,’ e bubuti, a na a maanra ngaiia n rinanon bwainikirinaki aikai aika a bure man aki eti n te tua, i mwaain ae e na kamarauaki nanom nakoia, ao n ringaki nanom ma te nanoanga ibukiia?’
“‘Natiu, e na mena te rau n tamneim,’ e kaeka te Uea. “Am kaangaanga ao karawawatakim a na riki ma tii n te tai ae uarereke; ao ngkanne, ngkana ko teimatoa n rinanona n te aro ae raoiroi, te Atua e na karietako i eta; ko na tokanikai i aoia ni kabane am kariribai.’
“Te Uea e kakoaua raoi bwa Iotebwa e aki mwanuokinaki. “Ngkana mwangain moone e na kaurea wiina n rimwim, ko na ataia, natiu, bwa ni kabane bwaai aikai a na anganiko te taneiai, ao bon ibukin kabwaiam.’
“Te Uea e kauringa Iotebwa bwa Aika Itiaki a na aki kona ni karawawataaki nakon are e riki nakoina. E tangiriia ao e kona ni katoka marakiia, ma E rineia bwa e na korakai ni karawawataaki ma ngaiia, ni uota marakiia ao nanokawakiia bwa mwakoron Ana anga karea ni kamaiu. Karawawata n aron aikai e kaonna ma te nanoanga, n anganna te mwaaka ni buokiia ao ni kamarurungiia aomata ni kabane ake a rairaki Nakoina n aia kangaanga. E kaumaka Iotebwa bwa e na tataninga ao ni berita bwa e na aki kaaki taekana.”
Unimwaane C. Kimball (1801–68) e a tia n iangoia bwa te moti man te Boowi are Rietaata a nang kainaomata Iotebwa, ma a baireia bwa e na aki. Heber e okira te Karabuuti ae Liberty ao, n aki kariaiakaki bwa e na rin inanon te karabuuti are iantano, e wewetea Iotebwa ma te rongorongo ae kananokawaki.
E rau Iotebwa ao n iraorao nakoina. “Kabebetei nanom,” e taku. Imwiina e anga ana kaetieti nakon Heber bwa e na “kairiia nako Aika Itiaki n te tai ae rangi ni waekoa n aron ana konaa.”4
Iai te reirei ibukim n anne: kabebetea nanom n aki tabe ma am kangaanga. Ngkana arona bwa iai bwaai aika ko kariiriaki iai, kararoako mai iai. Onimakina te Tamnei ae Raoiroi. Ana katooto Iotebwa n tikuna n te Karabuuti i Liberty ao Aika Itiaki ngke a birinako mai Missouri nako Nauvoo bon katooto aika tamaroa ibukin korakoran onimakinan te Uea Iesu Kristo.
Tariu ao mwaaneu, I kaota au kakoaua iroun Iesu Kristo. “Ngai te tia kakoaua ae onoti ibukin rikina n Atua. I tangiria bwa kam na ataia bwa E kaira ao ni bairea te Ekaretia n te kawai are e na kakabwaiaira ni kabane. I kaotia nakoimi bwa E maiu.
Ni mataku n te bootaki n taromauri ni kabwaninna, nakon devotionals.ChurchofJesusChrist.org.