E se Totoka Tiko Beka Ga vei Kemuni?
Mai vei Bisopi Gérald Caussé
Matai ni Daunivakasala ena Matabisopi Vakatulewa
Ni da qoroya na veivakurabuitaki ni kosipeli sa ivakatakilakila tiko ni vakabauta. Sai koya na noda kila na liga ni Turaga ki na noda bula kei na veika sa wavoliti keda tu.
Sa dua na ka na neirau rekitaka vakaveiwatini na susugi iratou cake na luvei keirau e lima volekata na siti vakasakiti qo o Parisi. Ena veiyabaki oqori keirau a via solia na veimadigi mana meratou kunea na veika totoka ena vuravura oqo. Ena vula ikatakata yadua, keitou dau gole vakayawa ka laki raica na ivakatakarakara, ivakananumi makawa, kei na veika veivakurabuitaki kei Iurope. Ni oti toka, e 22 na yabaki ena vanua o Parisi, keitou sa na vakarau toki. Au se nanuma tikoga na siga nodratou a mai tarogi au kina na luvequ, “Ta, sa dua na ka vakamadua! Tou a tu ga eke ena nodatou bula taucoko, ka tou se bera mada vakadua ni gole ki na Eiffel Tower!”
E vuqa na veika veivakurabuitaki e tu e vuravura. Ia, eso na gauna ni da sa raica tu ga ena veisiga eda sa vakawalena tale. Eda sa raica, ia eda sega sara ni raica vakaidina; eda sa rogoca, ia eda sega sara ni rogoca vakaidina.
Ena gauna ni Nona cakacaka vakalotu e vuravura, a kaya kina o Jisu vei iratou na Nona tisaipeli:
“Sa kalougata na mata sa raica na veika dou sa raica:
“Niu sa kaya vei kemudou, era lewevuqa na parofita kei na tui era a via raica na veika dou sa raica, a ra sa sega ni raica; mera rogoca talega na veika dou sa rogoca, a ra sa sega ni rogoca.”1
Au dau vakasamataka tu se na vakacava beka keda a bula tiko ena gauna ni noda iVakabula. O raitayalotaka rawa beka mo dabe e ruku ni Yavana? ka vakila Nona veikaroni? raica e matamu na Nona qaravi ira na tamata? Ia e vuqa ga era sa sotavi Koya era sega tu ni kila—ni ra sa “raica”—dina tiko na Luve ni Kalou sa tiko ena kedra maliwa.
Eda sa vakavinavinakataka vakakina meda bula tiko ena dua na gauna digitaki. Era raica na parofita ni gauna makawa na cakacaka ni Veivakalesuimai me “dua na cakacaka vakurabui … , io, e dua na cakacaka vakurabui vakaidina sara.”2 E sega ni dua na itabagauna e liu me bau levu dina vakaoqo na daukaulotu era sa kacivi, ka vuqa na veimatanitu era sa dolavi ki na itukutuku ni kosipeli, ka vuqa na valetabu era sa tara e vuravura taucoko.
Vei keda, na Yalododonu Edaidai, sa yaco talega ki na noda bula yadua na veika vakurabuitaki. Era oka kina na noda dui saumaki vou, na isau ni noda masu, kei na veivakalougatataki vinaka sa sovaraka mai na Kalou vei keda ena veisiga.
Ni da qoroya na veivakurabuitaki ni kosipeli sa ivakatakilakila tiko ni vakabauta. Sai koya na noda kila na liga ni Turaga ki na noda bula kei na veika sa wavoliti keda tu. Ni da kurabui vakaoqo e vakavurea mai na qaqaco vakayalo. E solia vei keda na kaukauwa meda vakaiyaqa ga ena noda vakabauta ka vakaitavitaki keda ena cakacaka ni veivakabulai.
Ia meda qaqarauni. E dau malumu mai na noda dau qoroya na ka. Ena cici balavu, ena rawa me yaco mai na vakawaleni ni talairawarawa ki na vunau, sega ni kauwai, se ogaoga ka yaco kina meda sega ni kidava rawa na ivakatakilakila veivakurabuitaki dina ni caka mana ni kosipeli.
E tukuna tiko na iVola i Momani e dua na gauna, via tautauvata kei na gauna oqo, ni se bera ni tadu yani na Mesaia ki Amerika. Vakasauri ga na kena rairai mai lomalagi na ivakatakilakila ni Nona sucu. Era kurabui vakalevu na tamata ka ra vakayalomalumalumutaki ira, ka voleka ni ra saumaki kece mai. Ia, ni oti vakalailai ga e va na yabaki, “era sa tekivu guilecava na tamata na ivakatakilakila kei na ka e veivakurabuitaki era a rogoca, ia sa lailai sobu tikoga na nodra kurabuitaka na ivakatakilakila kei na ka e veivakurabuitaki mai lomalagi … sa tekivu … sega ni vakabauta na veika kece era a rogoca se raica.”3
Kemuni na taciqu kei na ganequ, e se totoka tiko beka ga vei kemuni na kosipeli? Se rawa tiko beka ga mo raica, rogoca, vakila, ka qoroqoro? Se sa tu vakadua beka na nomuni dau kidava na veika vakayalo? Se cava beka na kemu ituvaki yadua, au sureti iko mo cakava e tolu na ka oqo.
iMatai, mo kakua ni guce ena vakasaqara se vakasaqara tale na dina ni kosipeli. E kaya o daunivola Marcel Proust, “Na ilakolako dina ni vakasaqaqara e sega ni kena vakasaqarai na ituvaki vou, ia na matamu me vou.”4 O nanuma tiko na imatai ni gauna o a wilika kina e dua na tiki ni ivolanikalou ka vakila ni sa vaka e vosa dina tiko vei iko na Turaga? O nanuma tiko na imatai ni gauna o a vakila kina na veivakauqeti kamica ni Yalo Tabu, ka rairai sega tu ni o kila ni o ya na Yalo Tabu? Era sa sega beka ni gauna tabu, ka digitaki oqo?
E dodonu meda via kania ka via gunuva ena veisiga na kila-ka vakayalo. Na nomu itovo oqo ena yavutaki ena vuli ivolanikalou, vakasama titobu, kei na masu. Eso na gauna eda na temaki meda vakasamataka, “E sega ni gadrevi meu wilika nikua na ivolanikalou; au sa wilika oti taucoko” se “E sega ni gadrevi meu laki lotu nikua; e sega kina na ka vou.”
Ia na kosipeli sa mataniwai ni kila-ka e sega vakadua ni maca. Ena tiko e dua na ka vou me kilai ena vei Sigatabu, ena soqoni taucoko, kei na veitiki kece ni ivolanikalou. Ena vakabauta eda taura matua na yalayala ni kevaka eda “vakasaqara, … [eda] na kunea.”5
iKarua, vakaiyaqataka na nomu vakabauta ena dina ni kosipeli e rawarawa ka matata. Mena titobu na noda qoroqoro ena iusutu ni ivakavuvuli ni noda vakabauta, ena savasava ni noda veiyalayalati kei na cakacaka vakalotu, kei na noda ivalavala rawarawa sara ni sokalou.
E talanoataka e dua na goneyalewa daukaulotu ni sotava e tolu na tagane ena dua na koniferedi ni tikina mai Aferika. E ratou gole mai na dua na koro vakayawa ena colo se bera ni tauyavu tu kina na Lotu ia era tiko kina e 15 na lewenilotu gumatua ka voleka ni 20 na dauvakatataro. E sivia e rua na macawa na nodratou taubaletaka tiko na tagane oqo e 300 vakacaca na maile (480 kilomita) ena gaunisala lolobo mai na tau ni uca, me ratou laki tiko ena koniferedi ka kauta mai na nodra ikatini na lewe ni nodratou ilawalawa. Eratou sa tuva me ratou tiko me dua taucoko na macawa me rawa ni ratou bau kania na sakaramede ena Sigatabu e tarava, ka nuitaka me ratou lesu ka cola yani na kateni ni iVola i Momani me soli vei ira na lewe ni nodratou koro.
A vakadinadinataka o daukaulotu ni tarai na yalona ena nodratou cakacaka veivakurabuitaki na tagane oqo kei na nodratou solibula vakaidina ki na veika me ratou kauta, ka tu vakarawarawa ga vei daukaulotu oqo.
A vakasamataka sara: “Kevaka meu yadra mai ena mataka ni Sigatabu mai Arizona ka raica ni ca tu na noqu motoka, au na taubale beka ki lotu ni sega ni yawa mai vale? Se meu tu ga e vale baleta ni yawa sara se ni tau tiko na uca?”6 Era taro vinaka oqo meda na raica kece sara.
Otioti, au sureti kemuni mo ni vakasaqara ka vakamareqeta na veitokani ni Yalo Tabu. E vuqa na ka veivakurabuitaki ni kosipeli ena sega ni rawa me kilai ena vakasama vakayago. Sai ira na veika “sa sega na mata sa kunea, se na daliga sa rogoca, … na veika sa vakarautaka na Kalou me nodra era sa lomani koya.”7
Ni tiko vata kei keda na Yalotabu, ena gata sara na noda vakasama vakayalo ka vakayadrati na noda vakanananu meda kakua kina ni guilecava na cakamana kei na ivakatakilakila eda sa vakadinadinataka. Oqo ena rawa ni vuna, ni ra sa kila sa vakarau biuti ira o Jisu, era sa qai masu ena yalodina na Nona tisaipeli e Nifai ka “kerea na ka eratou sa rui gadreva sara; me soli vei iratou na Yalotabu.”8
E dina ga ni ratou sa raici Jisu e matadratou dina ka tara e ligadratou na mawe ni mavoa e Ligana, e ratou kila ni nodratou ivakadinadina ena rawa ni seyavu yani ke sega ni vakavoutaki tiko vakawasoma ena kaukauwa ni Yalo ni Kalou. Kemuni na taciqu kei na ganequ, kakua ni cakava e dua na ka ena rawa ni yali kina na isolisoli totoka ka vakamareqeti oqo—o ya na veitokani ni Yalo Tabu. Mo vakasaqara ena masu ena yalodina kei na ivalavala savasava.
Au vakadinadinataka ni cakacaka eda sa vakaitavitaki keda tiko kina sa “dua na cakacaka totoka ka veivakurabuitaki.” Ni da sa muri Jisu Karisito, ena vakadinadinataka vei keda na Kalou, ena “ivakatakilakila eso kei na ka e veivakurabuitaki eso kei na cakacaka-mana e vuqa, kei na ivotavota ni Yalo Tabu, me vaka na lomana.”9 Ena siga digitaki oqo, au sa vakadinadinataka kina ni veivakurabuitaki kei na totoka ni kosipeli era sa vakaiyaqataki ena isolisoli cecere duadua ni Kalou—na Veisorovaki ni iVakabula. Oqo na isolisoli uasivi sara ni loloma nei Tamada kei na Luvena, ka rau sa duabau ena inaki, sa soli kivei keda yadua. Au duavata kei kemuni ena “Loloma i Jisu au na dauqoroya tu. … Sa taleitaki tu, talei tu vei au!”10
Sa noqu masu me tiko na matada ena rai rawa, na daliga e rogoca rawa, kei na yalo e kila na vakurabui ni totoka ni kosipeli oqo ena yaca i Jisu Karisito, emeni.