Atong mga Panimalay, Atong mga Pamilya
Naghisgot mahitungod sa Lisud nga mga Hilisgutan
Ang tagsulat nagpuyo sa South Africa.
Kon ang inyong mga anak nag-atubang og mga hagit, importante nga makig-istorya kanila sa paagi nga makapalig-on sa inyong relasyon uban kanila.
Isip usa ka ginikanan, kamo nasayud sa bili sa mga hagit ug pagsulay sa pagtubo sa inyong mga anak, apan lisud gihapon nga magtan-aw sa mga pakigbisog sa inyong mga anak. Kining mga pakigbisog, hinoon, mahimong usa ka kahigayunan alang kaninyo sa pagtukod og lig-on nga relasyon uban sa inyong mga anak samtang kamo magpasiugda og gugma diha sa panimalay. Si Presidente Gordon B. Hinckley (1910–2008) miawhag sa mga ginikanan sa paghatag og ingon nga kahimtang: “Ang akong hangyo—ug ako manghinaut nga mas maayo ang pagkasulti niini—mao ang pagpangamuyo sa pagluwas sa mga bata. Daghan kaayo kanila naglakaw sa kasakit ug kahadlok, sa kamingaw ug kasagmuyo. Ang mga bata nagkinahanglan og kahayag. Nagkinahanglan sila og kalipay. Nagkinahanglan sila og gugma ug pag-amuma.”1
Adunay daghang lisud nga mga isyu nga atubangon sa inyong mga anak, sama sa pagpangdaug-daug, ngil-ad nga pinulongan, pagpanikas sa eskwelahan, pagkadani sa sama og sekso, dili tarung nga pagkaon, depresyon, ug paghunahuna nga maghikog, pananglit. Isip usa ka ginikanan nga Santos sa Ulahing mga Adlaw, kamo nasayud nga kamo “adunay sagrado nga katungdanan sa pag-amuma sa inyong mga anak sa paghigugma ug pagkamatarung,”2 apan unsaon ninyo sa pagbuhat niana kon ang inyong mga anak nakigbisog sa lisud nga mga problema, bisan sa ilang kaugalingon nga kinabuhi o sa kinabuhi sa ilang mga higala? Ania ang pipila ka mga sumbanan:
Pangutana og mga pangutana nga makadapit og panag-istoryahanay. Makapangutana kamo sama niini: “Ingon og dunay butang nga nakasamok nimo. Gusto ba nimo nga maghisgot mahitungod niini?” Kini nga pangutana wala lang miila nga kamo nakabantay nga dunay butang nga nakasamok sa inyong anak, apan kini usab nag-abli sa pultahan alang sa inyong anak sa pagpakigbahin sa tanan (o gamay) kon gusto niya.
Human mipakigbahin ang inyong anak sa pipila ka mga hunahuna mahitungod sa isyu, ang inyong tubag mahimong: “Salamat sa pagpakigbahin niana uban kanako, ug salamat sa pagsalig kanako niini nga impormasyon. Makahunahuna ko kon unsa kana kalisud. Sa unsang paagi ako makatabang?”
Kini nga matang sa mahigugmaong mga tubag ingon og moabli sa pultahan sa padayon nga panag-istorya. Importante nga ang mga anak makahibalo sa inyong pagkasinsero. Ang paggakos o mahigugmaong tinan-awan makatabang usab sa pagpahayag og tinuoray, kinasingkasing nga mga kabalaka.
Paminaw aron makasabut. Si Elder Russell M. Nelson sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles miingon: “Ang panahon sa pagpaminaw mao ang panahon kon dunay nagkinahanglan nga paminawon. Ang mga bata natural nga ganahan nga mopakigbahin sa ilang mga kasinatian. … Kon sila maningkamot sa pagpahayag sa ilang kasakit, posible ba nga kita bukas nga maminaw sa makapakugang nga kasinatian nga kita dili magpakita nga nakugang? Mahimo bang maminaw kita nga dili mobalda ug dili mohimo og kalit nga mga paghukom nga nagsira sa pultahan sa panag-istorya? Magpabilin kini nga bukas uban sa makahupay nga kasiguroan nga kita mituo kanila ug nakasabut sa ilang mga pagbati. Ang mga hamtong kinahanglan dili magpakaaron ingnon nga ang kasinatian wala mahitabo tungod kay gusto nila nga unta wala kini mahitabo.”3
Pagpakita og pagtahud. Ang mga kasulatan naghatag og maayo kaayo nga giya kon unsaon sa paghimo og usa ka palibut sa gugma ug pagtahud. Timan-i ang pipila sa importanting mga pulong sa Doktrina ug mga Pakigsaad 121:41–42: pagdani (dili pamugos), pagkamainantuson (dili diha-diha dayon, napugos sa pagtuman o kawalay pailub), kalumo (dili kusog, agresibo, grabe nga komunikasyon), kaaghup (dili garbo o tubag sa pagdominar), pagkamabination (dili mapintas nga pagmanipular), ug sa tiunay nga paghigugma (tinuod, kinasingkasing nga mga pagpahayag sa gugma). Samtang atong palamboon ang atong pagkakabig, “ang paagi sa atong pagtratar sa uban mahimong mag-anam kapuno sa pailub, kamabination, usa ka malumo nga pagdawat, ug usa ka tinguha nga mahimong usa ka positibo nga tahas sa ilang kinabuhi.”4
Likayi ang pagpanaway. Ang mga ginikanan nga Santos sa Ulahing mga Adlaw maningkamot sa pagpahaum sa ilang kinabuhi sunod sa Manluluwas. Ang Iyang mga inter-aksyon puno sa gugma, pagsabut, ug tinud-anay nga pagpakabana. Bisan kon ang mga tawo nakahimo og seryoso nga mga sala, Siya mitawag sa paghinulsol apan wala manghimaraut (tan-awa sa Juan 8:3–11). Likayi ang pagpanaway sa inyong mga anak, nga maoy hinungdan sa ilang ubos nga pagtan-aw sa kaugalingon ug kulang sa pagsalig; hinoon, pangita ug hatagi og gibug-aton ang kaayo sa matag usa sa inyong mga anak.
Kontrolaha ang inyong kasuko. “Kadtong mahinay sa kasuko labi pang maayo kay sa tawong gamhanan” (Proverbio 16:32), ug “[ang] espiritu sa panagbingkil … gikan sa yawa, kinsa mao ang amahan sa panagbingkil, ug siya nagkutaw sa mga kasingkasing sa mga tawo sa panagbangi uban ang kasuko” (3 Nephi 11:29). Ang kasuko makapawagtang sa Espiritu ug adunay potensyal nga makaguba sa delikado nga mga relasyon sa ginikanan ug anak. Sa kinatibuk-ang komperensya, si Presidente Hinckley miingon, “Ako mohangyo kaninyo sa pagkontrol sa inyong mga kasuko, pahiyom kamo, nga makapawala sa kasuko, isulti ang mga pulong sa gugma ug kalinaw, pagpasalamat ug pagtahud. Kon kamo mohimo niini, dili kamo magmahay sa inyong mga kinabuhi. Ang inyong relasyon sa kaminyoon ug sa pamilya mapreserbar. Mas magmalipayon kamo.”5
Lig-una ang relasyon. Kining tanang mga sugyot makatabang, apan kon dili kamo mahinumdom niini kon kamo anaa sa tunga-tunga sa usa ka malisud nga mga panag-istoryahanay uban sa inyong mga anak, yanong pangutan-a ang inyong kaugalingon, “Unsaon nako sa paggamit niini nga sitwasyon uban sa akong anak isip oportunidad sa paglig-on sa among relasyon?” Dayon paminaw ug sunda ang inspirasyon nga inyong madawat.
Padayon sa pagpaningkamot. Ang pagkaginikanan malisud kaayo, apan kamo magmalampuson kon magpadayon kamo sa pagpaningkamot. Si Presidente Howard W. Hunter (1907–95) mitanyag niini nga mga pulong sa pagdasig: “Ang usa ka malampuson nga ginikanan mao ang tawo nga naghigugma, usa ka tawo kinsa nagsakripisyo, ug usa ka tawo nga nag-atiman, nagtudlo, ug nangalagad ngadto sa mga panginahanglan sa usa ka anak. Kon kamo nakabuhat sa tanan niini ug ang inyong anak matinumanon gihapon o samokan o kalibutanon, mahimo usab nga kamo, bisan pa niana, magmalampuson nga mga ginikanan.”6