2014
Muimui ʻi he Hala ʻo e Fiefiá
Sune 2014


Muimui ʻi he Hala ʻo e Fiefiá

Mei ha lea he fakataha lotu ʻa e CES ʻi he Tāpanekale ʻi Sōlekí ʻi he ʻaho 12 Nōvema 2012. Ke maʻu e kakato ʻo e leá, ʻalu ki he lds.org/broadcasts.

ʻĪmisi
Pīsope Gary E. Stevenson

ʻOku lahi ange e makatuʻunga hoʻo fiefiá ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻokú ke fili ke muimui ki aí ʻi he ngaahi tūkunga mei tuʻa ʻo hoʻo moʻuí.

ʻI hono fakakātoá, ko e toʻu tupú e taimi lelei taha ke fai e ngaahi palani fakatāutahá. ʻI hoʻo hoko ko e tokotaha lalahi kei talavoú ʻoku totonu ke ke maʻu ha vīsone ki ho kahaʻú. Mahalo ko hoʻo fakaʻamú ko e ʻamanaki lelei ki ha lavameʻa he sipotí, ko hono fakatupu ʻo ha ngāue maʻongoʻonga fakaʻaati, pe maʻu ʻo ha tipiloma pe tuʻunga fakapalofesinale. Mahalo ʻokú ke maʻu ha fakakaukau mahuʻinga ʻi ho ʻatamaí ki ho husepāniti pe uaifi.

Ko e hā e lahi hoʻo ngaahi fakaʻānauá ʻe hokó? ʻOku fonu ʻa e moʻuí ʻi he taʻepau. ʻOku ʻi ai e ngaahi taimi mahuʻinga kiate koe te ne lava ke liliu a e huʻunga hoʻo moʻuí ʻi he taimi pē ko iá. Mahalo ko e mōmeniti pehé ko ha sio, fepōtalanoaʻaki pe ha meʻa ʻe hoko fakatuʻupakē. ʻE ʻi ai ha ngaahi faingamālie foʻou, hangē ko e lea ne toki fai ʻe Palesiteni Tōmasi S. Monisoni ʻo kau ki he taʻu motuʻa ʻo e ngāue fakafaifekaú.1 ʻOku faʻa liliu e huʻunga ʻetau moʻuí ʻi ha faingataʻa taʻe ʻamanekina pe loto mamahi.

ʻOku ʻikai saiʻia ha tokolahi ʻi he taʻe-ʻiloá. ʻE lava ʻe he taʻepau ʻo e moʻuí ʻo fakatupu ha siʻi ʻo e loto falalá, ha manavasiʻi ki he kahaʻú. ʻOku momou ha niʻihi ke fai ha ngaahi tukupā ko e manavasiʻi naʻa taʻe-malava, ʻo aʻu pē ki he taimi ʻoku ʻi ai ha ngaahi faingamālie lelei. Hangē ko ʻení, mahalo te nau toloi e malí, fekumi ki he potó, kamata ha fāmili pe ngāue ʻi ha ngāue tuʻu maʻu, ʻo loto pē ke ʻeva holo pē pe nofo pē he fiemālie ʻo e ʻapi e mātuʻá.

ʻOku fakatātaaʻi mai ʻe he lea ko ʻení, ha toe fakakaukau te ne fakangatangata kitautolu: “Tau kai mo inu mo fiefia, he te tau mate ʻapongipongi” (2 Nīfai 28:7). ʻOku poupouʻi ʻe he fakakaukau ko ʻení ʻa e fakahūhūloto ʻi he ngaahi fiefia ʻo e lolotongá neongo pe ko e hā e ngaahi nunuʻa he kahaʻú.

Ko e Hala ʻo e Fiefiá

ʻOku ʻi ai ha hala kehe mei he hala ʻo e ilifiá pe veiveiuá pe fakahōhōlotó—ko ha hala te ne ʻomi ʻa e melinó, loto-falalá mo e nonga ʻi he moʻuí. He ʻikai te ke lava ʻo puleʻi e ngaahi tūkunga kotoa pē ʻo hoʻo moʻuí, ka ʻokú ke puleʻi hoʻo fiefiá. Ko e tokotaha tā palani koe ki aí.

Ko e konga lahi hoʻo fiefiá ko e ola ʻa hoʻo vīsone fakalaumālié mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku fakavaʻe ai hoʻo moʻuí ʻi ha toe meʻa kehe. ʻE ʻomi ʻe he ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení e fiefiá kiate koe neongo pe koe hā e ngaahi faingataʻa pe fakatuʻupakē taʻe ʻamanekiná. Tuku muʻa ke u toe fakamanatu ha niʻihi ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni mahuʻingá ni.

1. ʻIloʻi ʻa Ho Mahuʻinga Fakatāutahá

Ne u toki mālōlō mo hoku fāmilí ʻi ha ngaahi ʻaho ʻi he fakatonga ʻo Falaniseé. ʻI ha efiafi ʻe taha, hili pē e tō ʻa e laʻaá pea kapa ʻe he fakapoʻulí e fonuá, ne u pehē ke u tokoto ʻi ha sea molū ʻi tua he falé. Naʻe kamata keu vakai holo ki he langí. ʻI he kamatá, ne fakapoʻuli ʻaupito. Fakafokifā, kuo ʻasi ha maama ʻi he langí ʻo hangē ha tapa ha afí, ne ua, pea tolu. Ne fakaʻau ke u sio lelei ange ʻi he fakapoʻulí, ne u fakaʻofoʻofaʻia ʻi he ngaahi pupunga fetuʻú. Ne liliu e meʻa ne u pehē ko ha langi fakapoʻulí ki he Kanivá.

ʻI heʻeku fakakaukau ki he lahi fau ʻo e ʻunivēsí mo hoku taʻemahuʻinga fakatuʻasinó, ne u fehuʻi loto pē, “Ko e hā au ʻi he lotolotonga ʻo e fakaʻeiʻeiki nāunauʻia ko ʻení?” Ne u fakakaukau ki ha potufolofola:

“ʻO kaú ka fakakaukau ki ho ngaahi langí, ko e ngāue ʻo ho louhiʻi nimá, ko e māhina mo e ngaahi fetuʻú, ʻa ia naʻá ke fokotuʻú;

“Ko e hā ʻa e tangatá, ʻokú ke tokanga ai kiate iá? pe ko e foha ʻo e tangatá, ʻokú ke ʻaʻahi ai kiate iá? (Saame 8:3–4).

Ne fakafokifā e hoko mai ʻa e kupuʻi lea fakafiemālie ko ʻení:

“He kuó ke ngaohi ia ke māʻulalo siʻi ʻi he ngaahi ʻāngeló, pea kuó ke tatā ʻaki ia ʻa e nāunau mo e ongoongo lelei” (Saame 8:5).

Ko e meʻa fakatupu fifili mo e mana ʻeni ʻo e Fakatupú. ʻOku fuʻu lahi mo taʻe fakangatangata ʻa e ʻunivēsí, ka ʻi he taimi tatau, ʻoku tau takitaha maʻu ai ʻa e mahuʻinga makehe ʻoku nāunauʻia mo taʻe ngata ʻi he ʻao ʻo hotau Tupuʻangá. ʻOku fuʻu siʻisiʻi hoku sino fakatuʻasinó, ka ʻoku taʻe fakangatangata ʻa hoku mahuʻinga fakatāutahá ki heʻeku Tamai Hēvaní.

ʻOku hangē ha maama ʻokú ne fakamāmaʻi ʻetau moʻuí mo ʻai ke ʻuhingamālié ʻa hono ʻilo ʻoku ʻafioʻi mo ʻofa e ʻOtuá fakatāutaha ʻiate kitautolu. Tatau ai pē pe ko hai au, pe ʻoku ʻi ai haʻaku kaungāmeʻa pe ʻikai, pe ʻoku ou manakoa pe ʻikai, pe ʻoku ou ongoʻi liʻekina pe fakatangaʻi ʻe he niʻihi kehé, ʻoku fakapapauʻi mai ʻoku ʻofa moʻoni ʻeku Tamai Hēvaní ʻiate au. ʻOkú ne ʻafioʻi ʻeku ngaahi fie maʻú; mahino ki Ai ʻeku ngaahi hohaʻá; ʻokú Ne vēkeveke ke tāpuakiʻi au.

Fakakaukau ko e hā ʻene ʻuhinga kiate koe kapau te ke vakai kiate koe ʻo hangē ko e ʻafio e ʻOtuá kiate koé. Fēfē kapau te ke vakai kiate koe ʻi he totonu, ʻofa, mo e lotofalala ʻoku maʻu ʻe he ʻOtuá? Fakakaukau ki he ola ʻe hoko ʻi hoʻo moʻuí ke mahino e meʻa te ke malava taʻengatá ʻo hangē ko e mahino ʻa e ʻOtuá.

ʻOku ou fakamoʻoni ʻokú Ne ʻi ai. Fekumi kiate Ia! Fekumi mo ako. Lotu mo kole. ʻOku ou palōmesi ʻe ʻoatu he ʻOtuá ha ngaahi fakaʻilonga moʻoni ʻo ʻEne ʻi aí mo ʻEne ʻofa kiate koé.

2. Hoko ki Hoʻo Tuʻunga Totonú2

ʻOku hangē ha meʻa fakatupu fifilí ʻa e hoko ki hoʻo tuʻunga totonú. Te u hoko fēfē ki he tuʻunga kuó u ʻosi ʻi aí? Te u fakamahinoʻi e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi ha talanoa.

ʻOku talanoa e foʻi filimi The Age of Reason kia Makilita, ko ha tokotaha ngāue pangikē tuʻumālie ne moʻui femoʻuekina ʻi he ngaahi fefonongaʻaki mo e konifelenisí. Neongo naʻe ʻi ai ha tokotaha ne fie mali mo ia, ʻokú ne pehē ʻoku ʻikai ʻi ai hano taimi ki he mali pe fanaú.

ʻI hono taʻu 40 naʻá ne maʻu ha tohi fakamisiteli ne pehē, “Siʻi au, ʻi he ʻaho ní ʻoku ou taʻu fitu pea ʻoku ou fai atu e tohí ni ke tokoni ke ke manatuʻi e palōmesi naʻá ku fai ʻi hoku taʻu fitú, pea ke fakamanatu foki kiate koe e tuʻunga naʻá ku fie aʻusiá.” Ko e tokotaha naʻá ne fai e tohí ko Makilita ʻi heʻene kei taʻu fitú. Ko e meʻa ne hoko aí ko ha ngaahi tohi naʻe hanga ai ʻe he kiʻi taʻahiné ʻo fakamatalaʻi fakaikiiki ʻene ngaahi taumuʻa ʻi he moʻuí.

ʻOku fakatokangaʻi ʻe Makilita ko e tokotaha kuo hoko ki aí ʻoku ʻikai tatau mo e tokotaha naʻá ne fie maʻu ke hoko ki aí ʻi heʻene kei siʻí. ʻI heʻene fili ke toe hoko ko e tokotaha naʻá ne fakaʻamua heʻene kei siʻí, naʻe liliu ai ʻene moʻuí. Naʻá ne fakalelei mo hono fāmilí pea fakapapauʻi ke fakatapui ʻa e toenga ʻo ʻene moʻuí ke tokoniʻi e kakai faingataʻaʻiá.3

Kapau naʻe malava ke ke maʻu ha tohi mei hoʻo moʻui ʻi he maama fakalaumālié, ʻe fakalea fēfē? Ko e hā e tokoni ʻo hono maʻu ha tohi pehē kiate koe mei ha māmani kuo ngalo ka ʻoku moʻoni kapau te ke maʻu ia ki he ʻahó ni?

Mahalo ʻe fakalea peheni ʻa e tohí: “Siʻi au, ʻOku ou fai tohi atu ke ke manatuʻi e tokotaha ʻoku ou fie hoko ki aí. ʻOku ou ʻamanaki pē te ke manatuʻi ko ʻeku fakaʻamu taupotu tahá ke hoko ko ha ākonga ʻa hotau Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí. ʻOku ou poupouʻi ʻEne palaní, pea ʻi heʻeku ʻi he māmaní, ʻoku ou fie tokoni kiate Ia ʻi Heʻene ngāué ʻo e fakamoʻuí. Kātaki ʻo manatuʻi foki ʻoku ou fie hoko ko ha konga ʻo ha fāmili ʻe fakataha ʻi he kotoa ʻo ʻitānití.”

Ko e taha ʻo e ngaahi meʻa ʻo e moʻuí ko e fekumi pe ko hai moʻoni kitautolu pea mo e feituʻu ne tau haʻu mei aí pea moʻui maʻu pē ʻo fenāpasi mo hotau tuʻunga totonú ko e fānau ʻo e ʻOtuá mo e taumuʻa ʻo ʻetau moʻuí.

3. Falala ki he Ngaahi Talaʻofa ʻa e ʻOtuá

Ko e akonaki mei he palōfita ko Malakaí ʻoku ʻi he uhouhonga ʻo Hono Toe Fakafoki Mai ʻo e ongoongoleleí: “Pea te ne tō ʻi he loto ʻo e fānaú ʻa e ngaahi talaʻofa naʻe fai ki he ngaahi tamaí, pea ʻe liliu ʻa e loto ʻo e fānaú ki heʻenau ngaahi tamaí” (Siosefa Sāmita—Hisitōlia 1:39). Fakamālō ki Hono Toe Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí, ko e fānau kimoutolu ʻo e talaʻofá. Te mou maʻu ko ha tofiʻa e ngaahi talaʻofa naʻe fai ki hoʻomou ngaahi tamaí.

Toe lau ho tāpuaki fakapēteliaké. ʻI he tāpuaki ko ʻení ʻoku fakamahino ʻe he ʻEikí ʻoku haʻi koe ki he taha ʻo e hako ʻe toko hongofulu mā ua ʻo ʻIsilelí, pea ko ia ai, ʻi hoʻo faivelengá, ʻokú ke hoko ko e ʻea ki he ngaahi tāpuaki lahi kuo talaʻofa kia ʻĒpalahame, ʻAisake mo Sēkopé. Naʻe talaʻofa e ʻOtuá kia ʻĒpalahame ʻo pehē: “He ko kinautolu kotoa pē ʻe tali ʻa e Ongoongolelei ko ení ʻe ui ʻa kitautolu ʻki ho hingoá, pea ʻe lau ʻa kinautolu ko ho hako, pea te nau tuʻu hake ʻo fakamonūʻiaʻi koe, ko ʻenau tamai” (ʻEpalahame 2:10).

ʻOku moʻoni ʻa e ngaahi talaʻofa ko ʻení, pea kapau te tau fai ʻetau tafaʻakí, ʻe fai he ʻOtuá ʻEne tafaʻakí. ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ʻoku ʻikai fakapapauʻi mai ʻe he ngaahi talaʻofa ko ʻení ko e meʻa kotoa pē ʻe hoko ʻi heʻetau moʻuí ʻe fakatatau mo ʻetau ʻamanakí mo e holí. Ka ʻoku fakapapauʻi mai ʻe he ngaahi talaʻofa ʻa e ʻOtuá ko e meʻa ʻoku hoko ki heʻetau moʻuí ʻoku fakatatau ia mo Hono finangaló. Ko e meʻa maʻongoʻonga taha te tau lava ʻo holi ki ai ʻi he moʻuí ke moʻui ʻo fakatatau mo e finangalo ʻo e ʻOtuá—ke tali ʻa ʻEne fokotuʻutuʻu maʻa ʻetau moʻuí. ʻOkú Ne ʻafioʻi e meʻa kotoa mei he kamataʻangá, maʻu e fakakaukau ʻoku ʻikai ke tau maʻu, pea ʻofa taʻengata ʻiate kitautolu.

Te u fakamahinoʻi e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻaki ha aʻusia fakatāutaha. ʻI heʻeku kei siʻí, ne u pehē ke teuteu ki he sivi hū ki he ʻapiako pisinisi lelei taha ʻi Falaniseé. Ne fuʻu faingataʻa e teuteu ko ʻení pea naʻe taʻu ʻe taha. ʻI he kamataʻanga ʻo e taʻú, ne u fakakaukau neongo pe ko e hā hono faingataʻa e ngāué, he ʻikai teu teitei tuku ke taʻofi au ʻe heʻeku akó mei he kau ki heʻeku ngaahi fakataha he Sāpaté pe mei he kau tuʻo taha he uiké ki ha kalasi ʻinisititiuti. Ne u tali foki ha uiuiʻi ke hoko ko e kalake ʻi hoku uooti kakai lalahi kei talavoú. Ne u loto falala ʻe ʻafioʻi ʻe he ʻEikí ʻeku faivelengá pea tokoniʻi au ke ikunaʻi ʻeku ngaahi taumuʻá.

ʻI he fakaʻosinga ʻo e taʻú, pea mei fai e siví, ne u ongoʻi kuó u fai hoku lelei tahá. ʻI heʻeku aʻu atu ki he sivi ʻi he ako lelei tahá, ne u maʻu ha loto falala kakato ʻe tali he ʻEikí ʻeku ngaahi holí. Meʻapangó, naʻe kovi ʻaupito ʻeku sivi fakamatalá ʻi he lēsoni ʻoku ou mālohi taha aí—ne u maʻu ha maaka naʻá ne taʻofi ai ʻeku hū ki he ʻapiako ko ʻeni ʻoku tokolahi e kau fie hū ki aí. Ne u loto mamahi. ʻOku anga fēfē hono siʻaki au ʻe he ʻEikí lolotonga ʻeku vilitaki ʻi he faivelengá?

ʻI heʻeku sivi lea ʻi he ʻapiako fika ua ʻi heʻeku lisí, ne u veiveiua ʻaupito. ʻI he ʻapiako ko ʻení ko e sivi ne maaka lahi tahá ko ha ʻinitaviu mo ha kau fai ʻinitaviu ne puleʻi ʻe he talēkita ʻo e akó. Naʻe angamaheni pē e kamataʻanga ʻo e ʻinitaviú—pea hoko hono ʻeke mai ha fehuʻi ne ngali taʻe mahuʻinga: “ʻOku mau ʻilo naʻá ke ako lahi ke teuteu ki he sivi ko ʻení. Ka ʻoku mau fie ʻilo pe ko e hā hoʻo ngaahi ʻekitivitī makehe mei hoʻo akó.”

Ne tō hifo hoku lotó! ʻI he taʻu ʻe taha, ko e meʻa pē ʻe ua ne u faí: ako mo e ʻalu ki he lotú! Ne u manavasiʻi naʻa fakaʻuhingaʻi hala ʻe he kau fai ʻinitaviú ʻeku kau ki he Siasí. Ka ʻi ha kiʻi taimi siʻi, ne u fili ke tauhi faivelenga ki heʻeku ngaahi tefitoʻi moʻoní.

Ne u fakamatalaʻi ʻi ha miniti ʻe 15 pe ofi ki ai, ʻeku ngaahi ʻekitivitī ʻi he Siasí: ngaahi fakataha he Sāpaté, ngaahi kalasi ʻinisititiutí, mo e ngaahi fatongia ko e kalake fakauōtí. ʻI heʻene ʻosí, ne lea e talēkita ʻo e ʻapiakó.

Naʻá ne pehē, “ʻOkú ke ʻilo, ʻi heʻeku kei siʻí, ne u ako ʻi he ʻIunaiteti Siteití.” “Ko e taha ʻo hoku kaungāmeʻa lelei tahá ko ha Māmonga. Ko ha talavou fakaofo ia, ko ha tokotaha ʻokú ne maʻu ha ngaahi ʻulungaanga maʻongoʻonga. ʻOku ou fakakaukau ko ha kakai lelei ʻaupito e kau Māmongá.”

ʻI he ʻaho ko iá, ne u maʻu e taha ʻo e ngaahi maaka lelei taha ʻoku malava ke aʻusiá, ʻo fakaʻatā ke u hū ki he ʻapiakó mo e lāngilangi.

ʻOku ou fakamālō ki he ʻEikí ko ʻEne angaleleí. Ne ʻosi ha ngaahi taʻu pea toki mahino kiate au e tāpuaki fakaofo ʻo e ʻikai ke hū ki he ʻuluaki ʻapiakó. ʻI he ʻapiako hono uá, ne u fetaulaki mo ha kakai mahuʻinga. Ne hā mahino e ngaahi lelei ʻo ʻeku feohi mo kinautolú ʻi he taimi kotoa ʻo ʻeku ngāue maʻuʻanga moʻuí pea ʻoku kei mahuʻinga pē ʻi heʻeku moʻuí pea ʻi he moʻui ʻa e kau mēmipa hoku fāmilí.

Kapau ʻoku ʻikai ke hoko e ngaahi meʻá ʻi he founga naʻá ke ʻamanekina pe fie maʻú hili hono fai e meʻa kotoa ʻokú ke malavá, mateuteu ke tali e finangalo ʻa hoʻo Tamai Hēvaní. He ʻikai te ne ʻomai ha faʻahinga meʻa ʻoku ʻikai fakataumuʻa ki heʻetau leleí. Fakafanongo ki he leʻo fakanonga ʻoku fanafana mai ʻi hotau telingá: “He ʻoku ʻi hoku nimá ʻa e kakano kotoa pē; ke mou fakalongolongo, pea ʻiloʻi ko e ʻOtuá au” (T&F 101:16).

ʻOku Hā Ngingila Mai Ho Kahaʻú ʻo Hangē Tofu Pē Ko Hoʻomou Tuí

Ko e lahi ange ʻeku fakakaukau ki he huʻunga ʻo ʻeku moʻuí mo hoku uaifi ko Vālelí, ko e lahi ange ia ʻeku tui ko e meʻa kuó ne fakahoko e faikehekehé ko ʻema maʻu e vīsone tatau ʻo e moʻui taʻengatá ʻi heʻema ʻi he kei toʻu tupú. Naʻá ma fie maʻu ke kamata ha fāmili taʻengata. Naʻá ma ʻilo e ʻuhinga ʻokú ma ʻi he māmani aí pea mo ʻema taumuʻa taʻengatá. Naʻa mau ʻilo ʻoku ʻofa ʻa e ʻOtuá ʻiate kimaua pea ʻokú ma fuʻu mahuʻinga ʻi Hono ʻaó. Naʻá ma maʻu e loto falala kakato te Ne tali ʻema lotú ʻi Heʻene foungá mo e taimi ʻokú Ne pehē ʻoku leleí.

ʻOku ʻikai ke u ʻilo pe naʻa ma mateuteu ke tali Hono finangaló ʻi he meʻa kotoa koeʻuhí ko e meʻa ia ne fie maʻu ke ma akó—pea hokohoko atu ʻema akó. Ka naʻá ma fie maʻu ke fai homa lelei tahá ke muimu ʻiate Ia pea fakatapui kimaua Maʻana.

ʻOku ou fakamoʻoni mo Palesiteni Monisoni “ʻoku hā ngingila mai e kahaʻú ʻo hangē tofu pē ko hoʻomou tuí.”4 ʻOku lahi ange e makatuʻunga hoʻo fiefiá ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻokú ke fili ke muimuiʻí ʻi he ngaahi tuʻunga mei tuʻa ʻi hoʻo moʻuí. Tauhi faivelenga ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení. ʻOku ʻafioʻi mo ʻofaʻi koe ʻe he ʻOtuá. Kapau ʻokú ke moʻui ʻo fakatatau ki Heʻene palani taʻengatá, pea kapau ʻokú ke tui ki Heʻene ngaahi talaʻofá, ʻe mahino leva ho kahaʻú!

ʻOku ʻi ai nai haʻo ngaahi fakaʻānaua pe taumuʻa? ʻOku lelei ia! Ngāue ʻaki ho lotó kotoa ke aʻusia kinautolu. Pea tuku ki he ʻEikí ke fakahoko e toengá. Te Ne ngaohi koe ke hoko koe meʻa he ʻikai te ke lava ʻo ʻai ke ke hoko ki aí.

Tali Hono finangaló he taimi kotoa. Mateuteu ke ʻalu ki he feituʻu ʻokú Ne kole ke ke ʻalu ki ai pea fai e meʻa ʻokú Ne kole ke ke faí. Hoko ko e kau tangata mo fafine ʻokú Ne lehilehiʻi koe ke ke aʻusiá.

ʻOku ou fakamoʻoni ko e moʻuí ni ko ha taimi fakaʻofoʻofa ʻo e ʻitānití. ʻOku tau ʻi heni mo ha taumuʻa nāunauʻia—ko e teuteu ke feʻiloaki mo e ʻOtuá.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Vakai, Thomas S. Monson, “Talitali Lelei ki he Konifelenisí,” Liahona, Nōvema 2012, 4–5.

  2. Ko e kupuʻi lea ʻeni ʻa Pinitā, ko e taha ʻo e kau punake tuʻukimuʻa taha ʻo Kalisí. Vakai, Pindar, Pythian 2.72, ʻi he Olympian Odes, Pythian Odes, ed. mo e trans. William H.Race (1997), 239.

  3. Vakai, L‘âge de raison (With Love … from the Age of Reason), ʻi hono tataki ʻe Yann Samuell (2010).

  4. Palesiteni Thomas S. Monson, “Ke Mou Fiefia,” Liahona, Mē 2009, 92.

Hoko ki he tuʻunga totonu ʻokú ke ʻi aí.

Falala ki he ngaahi talaʻofa ʻa e ʻOtuá.

Fakatokangaʻi ho mahuʻinga fakatāutahá.

Mahalo ʻe fakalea peheni haʻo tohi mei he maama fakalaumālié, “Siʻi au, ʻOku ou ʻamanaki pē te ke manatuʻi ko ʻeku fakaʻamu taupotu tahá ke hoko ko ha ākonga ʻa hotau Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí.”

Ne u maʻu e taha ʻo e ngaahi maaka lelei taha ʻoku malava ke aʻusiá, ʻo fakaʻatā ke u hū ki he ʻapiakó mo e lāngilangi

Ngaahi Tā Fakatātā ʻa Allen Garns