2013
ʻEva Holo ʻi Nāvuú
ʻAokosi 2013


ʻI he Fonongaʻangá

ʻEva Holo ʻi Nāvuú

Haʻu ʻo mamata ʻi ha feituʻu mahuʻinga he hisitōlia ʻo e Siasí!

ʻOku puna e efú ʻi hoʻo lue hifo he halá. Te ke lava ʻo sio ki he laʻaá ʻoku fetapaki mai he Vaitafe Misisipí. ʻOku fakalaka hake ha hoosi ʻokú ne toho ha saliote. ʻOkú ke toe foki nai ki he taimi fuoloá? ʻIkai, ʻokú ke tuʻu koe ʻi he Hala Paʻalé ʻi Nāvū ʻi ʻIlinoisi.

ʻI he 1839 ne langa ʻe Siosefa Sāmita mo e kāingalotu ʻo e Siasí ne nau fuofua nofoʻi ʻa Nāvuú ha kolo fakaʻofoʻofa mo ha temipale. Naʻa nau nofo heni ʻo aʻu ki he kongaloto ʻo e 1840, he taimi ne kamata ai ʻenau fononga ki he hihifó.

Naʻe ngaohi ʻe he Kāingalotú haʻanau ngaahi foʻi fakamaʻu fakaʻofoʻofa.

Ko e foʻi lea Nāvuú ʻoku maʻu ia mei ha foʻi lea faka-Hepelū ko hono ʻuhingá ko ha “feituʻu fakaʻofoʻofa.” Ne ʻi ai ha ngaahi ngoue, fale piliki, mo e feituʻu maʻuiʻui fakaʻofoʻofa ʻi Nāvū.

Kuo toe ngaohi foʻou e ngaahi fale motuʻa lahi ʻi Nāvuú. ʻOku fakamatalaʻi ʻe he kau faifekau ʻoku nau tui e ngaahi kofu ʻo e 1840 ki he kau ʻaʻahí ʻo kau ki he Kāingalotu he taimi kimuʻá. Te ke lava ke ʻahiʻahiʻi ha foʻi mā ne taʻo ʻi he Fale Taʻo Mā Sikouvilí pe sio he anga hono ngaohi e ʻū suú ʻi he fale ngaohiʻanga suú.

Naʻe fuʻu mamafa e pepá mo e sitapá, pea ngāue ʻaki ʻe he kakaí e “tohi fekolosiʻakí” ʻi heʻenau ngaahi tohí. Te nau lava ʻo tohi ʻi ha tafaʻaki ʻe taha, pea fulihi e pepá ʻo tohi kolosi mai he tafaʻaki ʻe tahá. Feinga ke fai ia pea sio pe te ke lava ʻo lau hoʻo tohí!

ʻE fie maʻu ha kakai ʻe toko tolu ke nau ngaohi e maeá he founga ngaohi maea ʻa e kau paioniá!

Naʻe tohi ʻaki ʻe he fānaú ʻi he ʻapiakó ha sioka ʻi ha laʻipapa.

ʻOku tuʻu e Temipale Nāvuú ʻi ha foʻi māʻolunga ʻoku hanga hifo ki he koló mo e vaitafé. Lau ha fakamatala lahi ange kau ki he temipalé he Liahona ʻo e māhina ka hokó!

Naʻe ngaohi e teʻelangó ʻaki hano haʻi takai e filó ʻi ha fuʻu maka pea toutou unuʻi ia ʻi he ngako ʻo e fanga manú.

ʻOku ulo mei he maama tautau ko ʻení ha kupesi fakaoli ʻi he holisí mo e ʻaofí.