Ngaahi Fehuʻi mo e Talí
“ʻE anga fēfē haʻaku lava ʻo tala ʻoku ʻuhinga hoku ngaahi faingataʻaʻiá ke tokoniʻi au ke u hoko ʻo lelei ange pe ko e founga fakatokanga mai ia ʻa e Tamai Hēvaní ʻoku ou huʻu ki ha hala ʻoku taʻe-totonu?”
ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he ngaahi faingataʻá ke ke hoko ʻo lelei ange—pe ko e hā pē honau tupuʻangá—ʻo kapau te ke fakaʻaongaʻi kinautolu ke ke tupulaki fakalaumālie ai.
ʻE fakahā atu ho konisēnisí kapau ʻokú ke fou ʻi he hala ʻoku ʻikai totonú. Kapau te ke ongoʻi taʻefiemālie ʻi ha meʻa naʻá ke fai, lotu ʻo kole ki he Tamai Hēvaní ke Ne fakamolemoleʻi koe. Feinga ke fakaleleiʻi ha palopalema pē naʻá ke fakatupu. Te ke ala feinga foki ke maʻu ha faleʻi mei hoʻo mātuʻá mo e kau taki lakanga fakataulaʻeikí. ʻE tokoni atu e ngaahi sitepú ni ke ke ongoʻi lelei ange ai peá ke fononga atu ʻi he feituʻu totonú.
ʻE toe tokoni foki mo e ngaahi faingataʻa naʻe ʻikai tupu mei he faiangahalá ke ke hoko ʻo toe lelei ange. ʻE lava ke siviʻi ʻe he faʻahinga faingataʻa pehení ʻa hoʻo tuí mo e kātakí pe lava ke ne akoʻi koe ke ke ʻiloʻi lelei pē koe. Ke fakaʻaongaʻi e faingataʻa ko ʻení ke ke tupulaki ai, fehuʻi hifo kiate koe ʻa e meʻa ʻe lava ke ke ako mei aí mo e meʻa ʻe lava ke ke fai ʻo toe lelei angé.
ʻE lava ke fakamālohia hoʻo tuí lolotonga e ngaahi faingataʻá ʻo kapau te ke kole ke tokoni mai e Tamai Hēvaní. ʻE lava ke ke lotu “fakamātoato ange” ʻo hangē ko ia naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí ʻi he taimi naʻá Ne mamahi aí (vakai, Luke 22:44). Mahalo pē naʻa toʻo atu ʻe he Tamai Hēvaní ʻa e faingataʻá, pe ko Haʻane fakamālohia koe ke ke kātakiʻi ia (vakai, Mōsaia 24:14–15).
ʻE Lava ke Tokoni ʻa e Kaungāmeʻá mo e Fāmilí
Ko e taha ʻo e ngaahi founga ʻoku fakatokanga mai ai ʻa e Tamai Hēvaní kiate au ʻi heʻeku fou ʻi he hala ʻoku ʻikai totonú ko ʻEne ueʻi ʻa e ngaahi kaungāmeʻá pe kau mēmipa ʻo e fāmilí ke vahevahe mai ʻenau fakamoʻoní pe ngaahi meʻa ne nau aʻusia fakatāutahá. Kapau te u ongoʻi halaia pe maʻu ʻa e holi ke liliu ʻi heʻenau vahevahe mai e ngaahi meʻa ʻoku nau ongoʻí, ʻoku ou ʻilo ʻoku fie maʻu ke u fakatomala mo fai ha ngaahi liliu ʻi heʻeku moʻuí.
Lui S., taʻu 17, Fololita, USA
Fekumi ʻi ho Lotó
Fekumi ʻi ho lotó ke ke ʻiloʻi pe ko e meʻa ʻokú ke faí ko e meʻa ia ʻoku finangalo ʻetau Tamai Hēvaní ke ke faí. ʻOku tau maʻu ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi heʻetau moʻuí ke akoʻi kiate kitautolu ʻa e leleí mei he koví. Kapau te ke fekumi ki he ʻOtuá peá ke kole, ʻe fakahā atu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻa e meʻa kuo pau ke ke faí. Tatau ai pē pe ko e faingataʻá ke akoʻi koe pe ke fakatokanga atu, ko e taumuʻa tatau pē: ke tokoniʻi koe ke ke tupulaki pea hoko ʻo haohaoa ange ʻia Kalaisi ʻo kapau te ke ngāue ʻaki ʻa e tui mo e falala ki he ʻEikí.
ʻEmelī B., taʻu 18, Kalefōnia, USA
ʻE Fakafiemālieʻi Koe ʻe he ʻEikí
Naʻe fakataumuʻa e Tamai Hēvaní ke hoko ʻa e ngaahi faingataʻa kotoa pē ko ha meʻa ke ne fakamālohia mo ngaohi koe ke ke hoko ko ha taha lelei ange. ʻOku fakafalala pē kiate koe ʻa e meʻa ke ke faí. ʻOku ou ʻilo ʻe ngali fuʻu lahi e ngaahi faingataʻa ʻe niʻihi ke tau lavaʻi, ka kapau te tau tui, ʻe ʻi ai e taimi te ne tāpuakiʻi ai kitautolu. ʻOku ou feinga maʻu pē ke manatuʻi e folofola ʻa e ʻEikí: “ʻE ʻikai te u tuku ke tuēnoa ʻa kimoutolu: te u haʻu kiate kimoutolu” (Sione 14:18). ʻI hoʻo maʻu ʻa e ʻilo ko ʻení, te ke lava ʻo ikunaʻi ha faingataʻa pē te ke fehangahangai mo ia, pea te ke tupu ʻo mālohi ange. Kapau ʻokú ke ongoʻi ʻoku fai atu ʻe he Tamai Hēvaní ha fakatokanga pea ʻokú ke fou ʻi he hala ʻoku ʻikai totonú, tui pea fakaongoongo ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālié koeʻuhí ke ke lava ʻo piki ki he vaʻa ukameá. ʻOkú Ne ʻofa ʻiate koe pea ko Hono finangaló ke ke fai ʻa e lelei taha te ke ala lavá lolotonga ʻEne tokoniʻi koe ʻi hoʻo moʻuí.
ʻOlivia B., taʻu 18, Minesota, USA
Fakakaukau ki Ai
ʻOku ou ongoʻi ko e founga lelei taha pē ke ʻiloʻi ai e taumuʻa ʻo e faingataʻá ke ʻaukai pea lotua fakamātoato ia. Feinga foki ke ke ʻahiʻahi fakakaukau ki ai. Kapau te ke lavaʻi ʻa e faingataʻá, te ke hoko nai ko ha taha lelei ange pe he ʻikai pē ke ke liliu koe? Kapau ʻokú ke pehē ʻe ngaohi koe ʻe he faingataʻá ke ke lelei ange mo fiefia ange, ta ʻokú ke ʻi he hala totonú.
ʻĀmoni K., taʻu 16, ʻIutā, USA
Nofo ʻi he Hala Totonú
ʻOku totonu ke tau lau ʻetau folofolá mo lotu fakaʻaho, pea kapau ʻoku tau fai e ongo meʻa ko iá pea feongoongoi mo e Laumālie Māʻoniʻoní, ʻe fakahā ʻe he ʻOtuá kiate kitautolu ʻa e ngaahi fili ko ia ʻoku totonu pea ʻikai totonu ke tau faí. Kapau ʻokú ke pehē he ʻikai fili ʻe hoʻo Tamai Hēvaní ʻa e hala ko ia ʻokú ke fou aí, foki. Nofo maʻu pē ʻi he hala lausiʻi mo fāsiʻí.
ʻIlisapeti P., taʻu 15, Penisolovēnia, USA
Lotu ke Ke Ako mei he Ngaahi Faingataʻá
ʻOku tuku mai maʻu pē ʻe heʻetau Tamai Hēvaní ʻa e ngaahi faingataʻá ki heʻetau moʻuí, pea ʻoku nau ʻi aí ke fakamālohia kitautolu ʻi Heʻene ongoongoleleí pea mo ʻetau tuí. Kapau ʻoku tau ʻi ha hala kovi, ko e nunuʻa ia ʻo e ngaahi fili naʻa tau faí. Lotu maʻu pē ke fakamālohia koe ʻe he ʻOtuá mo tokoni atu ke ke ʻiloʻi ʻa e lelei ʻoku maʻu mei he faingataʻa ko iá. ʻOku ʻi ai ʻeku fakamoʻoni mālohi ko e taumuʻa ʻo e ngaahi faingataʻa ʻoku tuku ʻe he Tamai Hēvaní ʻi hotau halá ko e ʻai ke fakamāmaʻi kitautolu, ke fakatupulaki ʻetau fakamoʻoní, ke tokoniʻi kitautolu ke tau ako ke ʻoua naʻa tau toe tō, pe ke tokoniʻi ha niʻihi kehe ʻo fakafou ʻi he meʻa kuo tau aʻusiá.
Luti R., taʻu 17, Kaiasi, ʻEkuatoa
ʻE Lava ke Fakatokanga Mai e Ngaahi Faingataʻá
ʻOku ou pehē ʻoku ʻuhinga ʻa e ngaahi faingataʻa kotoa pē ke tau mālohi ange, neongo ʻe ʻikai ngali pehē ʻi he taimi ʻe niʻihi. ʻI heʻeku taʻu 14, naʻá ku puke peá u nofo ai he akó ʻi ha māhina ʻe valu ʻo ako pē mei ʻapi. Naʻe tokoni e faingataʻa ko ʻení ke u hoko ai ko ha taha lelei mo mālohi ange. Naʻe tokoni ke u houngaʻia ʻi he meʻa naʻá ku maʻú. ʻOku lava ke hanga ʻe he ngaahi faingataʻá ʻo ngaohi kitautolu ke tau toe fakafuofuaʻi ʻa e feituʻu ʻoku tau hanga ki ai ʻi he moʻuí, ko ia ʻe lava ke nau hoko ko ha fakatokanga lelei.
Senifā P., taʻu 17, Motu Noaté, Nuʻu Sila
Faʻa Kātakí
Kapau ko e tupu ʻa e ngaahi faingataʻá mei hano maumauʻi ʻo ha fekau, ta ko e fakatokanga ia. Ka ʻo kapau ʻoku ʻikai te ke mapuleʻi ʻenau hokó, mahalo ko ʻenau ʻi aí ke tokoni atu ke ke tupulaki. Te u lotu ʻo kole ki he Tamai Hēvaní ʻo kapau ʻoku ʻi ai ha faʻahinga meʻa ʻoku fie maʻu ke ke liliu mei ai pe ako mei he meʻa ko ʻeni ʻoku hokó, kapau ʻoku ʻi ai, kole kiate Ia ke Ne fakahā mai ke ke ʻiloʻi pe ko e hā. Lotu ke maʻu ha mālohi mo ha fakafiemālie. Peá ke faʻa kātaki; mahalo pē ʻoku mei maʻu mai e talí.
Mikaela P., taʻu 17, ʻAitahō, USA