Akea Tokin Te Utu
Tera te moanibwai ae tara ni kananokawaki are e kairiia ana utu Uanci nakon te tembora.
Ngke I moan kaitibo ma Uanci Kivalu, e kaota moana neiei ma te moangare. Ma ngke e a tekateka ao bwanaana e a bitaki nakon ae matoa, I angoia bwa tera te bwai ae e na kataia n tibwauaia te rao ae tangiraki aei ae 16-ana ririki ni maiu. “Au karaki bon rongorongon te tembora,” e taku.
Uanci boni kaain Tonga, te abwamwakoro ae e onrake aona n taian nii aika a ririeta, aroka bwanana aika a tamaroa ma buburaia, ao taororo aika a bubura. Angiia kairake ake I a tia n nooria iaon te tabo aei a taraa ni kukurei ma te maiu, ma te moangare ae korakora n aron are e a tia ni karekea Uanci mai imwaaina. Kairake mai Tonga ake ana roro neiei a tatangira te taenti, te anene, te takakaro n te nete, ao ni kabanea aia tai ma aia utu. Bon te botanaomata aika a rangin kukurei. Ma ana aki manikangare Uanci e a bon irengan ma te namakin ae rangin nano are I aki kona ni kinaa, ao I mimi iai.
“I tangiria ni maroroakina taekan te tembora,” e kaokiokia.
“Ngke I a ikawai rake,” e a waaki Uanci, “maneu nako ao tariu ao ngai bon kaain te Ekaretia. Ti kona n nako ni kaea te taromauri ni katoa Taabati koraki ma tinau. I tangira te tembora, ao I tangiria ni kan nako ma kain te roronrikirake ni karaoa te bwabetito ibukia maate. I bon namakina te Tamnei ngke ti roko ikekei. Ma tamau e aki tangiria ni kan roko n te taromauri.”
Bwanaan Uanci e moanna n ruru. I taraia man au beeba ni koroboki ao n noora ran ni mata i matana.
“N te bong teuana ao mwaaneu ae uarereke Alekisio iai ikoakina iaon bebeena ao e a bon rianibwai,” e reitia nako. “E a moanna ni marurung n te tai ae uarereke. Ao tamau e a oki nakon te ekaretia. Ma ngkanne imwiina ao tamau e a manga bwaka naba.”
Rannimata a waanako rikaaki iaon ubun Uanci, ao te bwai ni kao ubu are I anganna e a bon moanna ni mara, ao raon naba bwain ana kunikai, ngke e kataia ni kamwaui rannimatana.
“Mwaaneu ae uarereke e a roko ni korakorana, ao n tokina ao e a motirawa. Ai bon tibwa 12 ana ririki ni maiu.”
E kaina bwaabu n te tai anne Uanci, ni kaitaraaki n ana namakin, ao I a moanna ni mataata bwa e aera ngkai e a bon taraa n aki manikangare. Te kairake n ataeinnaine aei e a tia n namakina te kanganga inanon maiuna. Ma iai te kantaninga ae kinaaki are e raititi rinanon matana.
“Ngkanne,” e a manga waakina riki, “tamau n tokina ao e a baireia bwa e nang oki nakon te ekaretia. N te moan tai ao e bon matoatoa irouna. Ara bitiobi, taan kairiri, ara koraki, ao au utu a kaunga bwa arei bon ti te kawai ae a kona ni manga ikotaki riki iai ara utu—ni manga noora riki mwaaneu—ni kona ni kabaeaki n te tembora.
“Ti rinanon te kanganga imwiin maten mwaaneu,” e reitia nako Uanci. “Ma au karo a mwakuri korakora ao a karekei aia otenanti. N tokina, tia kabaeaki n te tembora bwa te utu n Okitobwa 10, 2008, teuana raoi te ririki imwiin maten Alekisio. Au bitiobi e tei n onea mwiin mwaaneu are e uarereke. Bon te namakin ae kanganga aron kabwarabwarakina are I a tia n namakinna.”
Raninmatan Uanci bon tiaki rannimata n rawawata ma bon ibukin te kimwareirei. Ngaia ma ana utu a tia n roko n ana auti te Uea ao ni kabaeaki n te tembora, ao e ataia bwa tera ae nanonaki iai. Ngkana a teimatoa ana utu n tau ni maiuakin aia berita, ana bon ikotaki n te maiu are akea tokina.
Ngke I tabe ni iangoa Uanci, I angoia ngkoa are e nakonako rinanon ana kambwaaun Riaona, ana reirei ae rietata ae bwaibwai iai te Ekaretia i Tonga are e tekateka ni uakaan nakon te tembora. Ngke e nakonako, Uanci e kamwataua n taraa te bwai ae rietata itaubukin teuana te kateitei ae tamnein te anera Moronaai, tein rabwatana ae koora e bane raneaneana iaan te riringa. A manga ranran naba matana, ma e bon moangare naba, ibukina ngkai e ataia bwa e na manga kona riki n noora Alekisio.
Tamnen te utu iroun Joshua J. Perkey; tamnein Nuku‘alofa Tonga Tembora iroun Welden C. Andersen