Bitakin Naano n Aban taian Tembora
Ngke a marooro kaain te Ekaretia ma mitinare ibukin aia bwabetito ma Li, Chiun-tsan n ana tai ni katauraoia ibukin ana bwabetito n te 1971, a kabwarabwara te atatai ae korakora man kamarurung. Ma ngaia ae te mamara ae korakora ae riki nakon te Tari Li imwiin teirakena man te ran ni bwabetito bon tiaki te bwai ae kantaningaia ao ae bon te bwai ae aki tataneiai iai.
E bwabetitoaki ao e kamatoaaki i Taipei, Taiwan, ngke 17 ana ririki, e a tia te Tari Li ni butimwaea te aro ni Kiritian tabeua te ririki imwaina, ma e aki kunea te rau are e ukoukoria ni karokoa e ringaki nanona n Ana Boki Moomon.
“E korakora namakinan te Tamnei irou,” e taku. “E tuangai te Tamnei ae Raoiroi bwa aio te Ekaretia ae koaua.”
Ngaia ae aki kona n ataia bwa e aera ngkai e namakina te mamara ngkai e a riki bwa kaain te Ekaretia, ao e tataro ni kakaea bwa e aera e kerikaaki korakorana. Te kaeka ae aki kantaningaia e kaeta kawain maiuna.
“N na karekea te korakora ngkana I ukoukoriia au bakatibu man karaoi mwakuri n te tembora ibukiia,” e uringa ana wirikiriki te Tamnei.
Inanon 35 tabun te ririki n nako, te Tari Li, kaain te Hu Wei Uoote, Chung Hsing Taiwan Titeiki, e a tia ni kabanea ana tai ni mwakuri iaon rongorongoia ngkoa aia bakatibu ao mwakuri n te tembora. Ngaia ma buuna, Li-hsueh, a tia n kunei mwiia aia bakatibu e kan 5,000 te ririki rikaaki nakon te Yellow Emperor, are kakoauaki bwa ana bakatibu ni kabane Han Chinese. A tia ni karin aara ae raka iaon 100,000 nakon te tembora.
“E kona n ae n tabetai te mwakuri ibukin rongorongoia ngkoa ara Bakatibu e rangi ni korakora,” e taku te Tari Li. “Ma te nano ni kan kakabwaia am bakatibu e rangi ni korakora iai te kaniwanga.”
Aia atatai Aomata aika Itiaki Ni Boong Aika Kaitira i Taiwan a kaota te koaua ibukin kakabwaia man karaoakin katabeara aika rangi ni irekereke ma rongorongoia ara utu ngkoa ao mwakuri n te Tembora.
Aban Taian Tembora
Taiwan bon te aba ibukin tembora aika kakaokoro, te aba are ngkana a karineia aia bakatibu bon iteran te rongorongo ngkoa ae abwabwaki mani kakaongora. A mwaiti utu aika taui mwiia aia utu are e uotia rikaaki nakon te atu teuana nakon te atu teuana n rooro aika mwaiti. A bure warekaia oin aia Tembora ao aia tabo are a taku bwa a kona n reitaki iai ma aia bakatibu. Kateitei aikai ake a karauaki raoi ni karaoaki, n tabetai a tia n tei inanon tienture aika bati a kona ni kuneaki n angiin taabo aika kauaomata iaon Taipei man taraa n ae a rikirake mai buakon taian aroka aika rikirake i tinanikun te kaawa.
“Kateia ara aomata e boboto riki iaoia ara bakatibu,” E taku te Tari Li. “Rairan nanora nakoia tamara bon iteran kateira.”
Ngkai angiia aomata a kabonganai tembora aikai ni ukoukori kakabwaia mairouia aia bakatibu, iai te Tembora ae kaokoro i Taiwan are a kona iai ni karekei iai kakabwaia aomata ibukiia aia bakatibu rinanon otenanti man te euangkerio are e kaokaki.
Man te tai are e katabuaki iai te Taipei Taiwan Tembora n 1984, ao e a tia ni karekei aia tai kaain te Ekaretia ni karekei kakabwaia ibon ibukiia, ao man karekea naba aia tai ni kakabwaiaia aia bakatibu ake a tia ni mate, e a tia naba n anga kakawakin tauan mwiin rongorongoia aia utu ngkoa ae akea tokina.
Te Reitaki Ae Onoti
N aron ana utu Li, a tia naba ana utu Wu ni kunei aia bakatibu rikaaki nakon te embera (emperor). Karaoan aei, are a kunea bwa natin te Wu bon kaain naba te ka 150 n roro man ana tai te embera. E katika nanoia taan rawerongorongo te karaki, ao n te ririki 2005, Wilford Wu, ai 19 ana ririki n te tai anne, e rineaki bwa e na tei ibukiia ataein Taiwan n tain te nebonebo are e kakaraoaki ni katoa ririki n ruanimaten te Yellow Emperor.
Ibukin ana utu te Wu, kaain te Ching Hsin Uoote, Taipei Taiwan Maeao Titeiki, e a tia n riki rongorongon ngkoa te utu bwa korakoraia kaain te utu. Te Tari Wu, Chi-Li ao buuna, Shirley, a karaoi angiin kakae, ao Wilford ma mwaanena are e ikawai riki, Camilla, a tia ni buokia ni baireia man irii otenanti n te Tembora ibukiia 3,000.aia bakatibu.
E a tia te uaia ni bootaki ni mwakuri ni buoka ana utu te Wu ni kaania riki. A taku naba bwa a tia n namakina te reitaki ae onoti ma aia bakatibu.
“Karaoan te mwakuri ibukiia au karo e karekea te kukurei mai karawa ae I tuai man namakinna mai imwaina,” e taku Titita Wu. “Iai nanou ae korakora bwa N na katiteuanaaki n te maiu are akea tokina ma au bakatibu. I tataro bwa a na tauraoi.”
Te Ibuobuoki ae Bati
Reitakin 150 te roro e bon aki bebete. N aroia tabeman ake a irekereke ma ukoukoraia aia bakatibu, ana utu te Wu a kaotia naba bwa a tia ni ibuobuoki iai.
Imwiin are a roko n te ka 26 n roro, a bae aia mwakuri.
“Te bwai are ti bae iai bon araia riki teuana,” E taku Titita Wu.
N te kabanea ni bong n ana Ririki ae Boou Tiaina, ao e a tia Titita Wu ni baireia bwa e na kaea te nebonebo n te motirawa imwiin ana beku n te tembora. Ma ngke e taetae raoraona are e tei n te tai anne bwa e na tiku teutana n te tienta ibukin rongorongoia ngkoa utu are e mena n ana tabo te tembora, e bwaka nanon Titita Wu bwa e na iria.
E nakon te boki are iai inanona rongorongo ibukiia aomata ma araia aia karo aia bakatibu ake aki kona ni kuneaki. Ngke e kauka te boki, e bwaka n uki nakon te iteraniba are e kaoti rongorongon te bakatibu ae onoti aei. Man te rongorongo anne, are a kona iai n reitaki nakon rainin te utu riki tabeua are a kona iai ni kunei rooro aika mwaiti.
“Bon te atatai ae onoti nakoiu,” E taku Titita Wu. “I kona n namakinna bwa a ingainga nanoia ara bakatibu ni kan karaoaki aia otenanti.”
Te Kakabwaia Nakoia Ara Kariki
Te nano ni kan karekei kakabwaia man te Tembora e a tia ni karika Chiang, Jung-feng ma buuna, Chun-mei, kaain te Mwaanga ae Chi An, Hua Lien Taiwan Mwakoro, ni karekea ana atatai riki iaon ana berita Maraki (tara Maraki 4:6). Irarikin karekean nanoia bwa a na rairaki nanoia nakoia taama, n aroia taama ae a tia nanoia n rairaki nakoia natiia.
Te Tari ao Titita Chiang a kaaina te Ekaretia ae rikirake i Taiwan ae a kairiia tenua-te roro n te utu ae a bane n tia ni kabaeaki.
“Bon te kakukurei nakoira norakiia tibura ni kaea te taromauri,” e taku te Tari Chiang, are e a tibwa kamotirawaaki man nakoana ae te moan kauntira n te beretitentii n te Taiwan Taipei Tembora. “Bon tabera ae korakora ni buokiia bwa a na nakon Kristo rinanon otenanti n te euangkerio. Tiaki kona n urua reitinakon rainin te utu.”
A kakoaua ana utu Li bwa karaoan otenanti n te Tembora a moanaki irouia taanga.
“E a nakoraoi riki ara mare imwiin are ti kabaeaki n te Tembora, e ngae ngke ti maiuakin ana kainibaire te Ekaretia i mwaaina,” e taku te Tari Li. “Kabaeakira e bita aron reitakira. Ngkana e a toki maium, ko kabuai bwaai ni kabane ake ko a tia ni mwakuri ibukiia inanon maium—am ka, mwakuri, auti, mwane. Ma ko kona n aki kabua am utu.”
“E buokiko n ataia bwa tera ae akea tokina ma ae tiaki,” e taku Titita Li. “Ngaia ae ko na kabanea korakoram ma am tai n am utu.”
Mai ikanne are e a butanako iai korakorana.
“Ngkana ko ataia bwa te utu ae akea tokina ngkoe, ko tangira riki kaain abam ao ko tangiriia riki raoi natim,” e taku te Tari Li. “Ibukin aei ao mweengara e a nakoraoi riki. E rangi ni kamwengaraoi riki te tabo arei. E mena te Tamnei ikekei.”
Kakabwaia Aika Ririeta
A taku utu mai Taiwan aikai bwa te mwakuri n te Tembora ibukiia bakatibu e a tia ni kakabwaiaia aia utu ni maiuia, ao man karekea te rau ma kakabwaia ake a tia ni beritanaki n te maiu are akea tokina.
“Ngkai ti a tia ni mwakuri n te tembora, ti a tia n namakina te bitaki ae korakora nakon maiura,” e taku te Tari Chiang, are e a tia ni karaoa te mwakuri ibukin 16 te roro n ana rain n utu ma buuna. “Ti a tia n namakina te manga bungiaki n te euangkerio.”
E kakoaua naba te Tari Chiang bwa e na keerikaaki mwaakan Tatan irouia naake a ibuobuoki ni mwakuri n te tembora. “Te nako n te tembora e uota te namakin ae karinerine inanonara,” e taku te Tari Chiang. “Ti mwaninga bwain te aonaaba aei.”
E kakoaua te Tari Wu: “Ngkana ti kona n reiakinna ni uota te maiu n tamnei ao te kukurei ae ti kunea ikekei nakon mweengara ma ngaira, e na buokiia ara utu ni kona ni kaitarai katikitikin bwain te maiu aei ao man kaania riki te Atua.”
A kakoaua utu aikai bwa karekean otenanti n te tembora ao ni katauraoi ibukiia naake aki karekea n te maiu aei a rangi ni kakaawaki ibukin kakoroan aia kouru ibukin te maiu are akea tokina.
E reirei Beretitenti Gordon B. Hinckley, “A riki otenanti n te tembora bwa kakabwaia aika ririeta ae na anga te Ekaretia.”1
“Aia kabanea ni kouru kaain te Ekaretia bon te oki nakon Tamara are i Karawa bwa utu aika akea tokiia,” e taku te Tari Chiang. “Ibukin aikanne ti riai ni karekei ni kabane kakabwaia aika kakawaki aika kuneaki n te tembora.”
Kaotan te Tangira
N ana tai ni mitinare, ao e kunea Camilla Wu aron kakawakin te aomata iroun te Atua. E namakinna Camilla korakoran ana tangira te Tia Kamaiu nakoia ana aomata ake e reireiniia.
“Ngke I okira mweengau ao I ibuobuoki n rongorongoia ara utu ngkoa,” e taku, “I kunea bwa ngaia I kona n riki bwa te tia anai nano ae korakora ibukin kamaiuaia aomata man karaoan rongorongoia utu ngkoa ao mwakuri n te tembora.”
A namakinna ana utu Wu bwa te tembora bon te bwai ni kakoaua ae korakora ibukin ana tangira Tamara are i Karawa ibukiia Natina ao ibukin bwaai ni kabane ake e kona n anga.
“Nanona are I kunea n te tembora,” e taku mwaanen Camilla, Wilford, “bon ana tangira te Atua ibukiia Natina.”