Ururingakina: E karinaki n te Riaona
Beretitenti James E. Faust
Te Tia Kawakin Tiibu ae Tangiraki
TURAI 31, 1920 –AOKATI 10, 2007
James E. Faust e aki toki n ururinga aron tangin n maraki ana man te tiibu-tetei ae maaku. N te tairiki teuana ngke te ataei ngaia ao e mwaninga ni karina ana man ni nnena ngke e a roko naba te angibuaka.
“I ataia bwa I riai ni buoka au man, ma I tangiria naba ni kamanoai, n aabue, ao n aki mwaimwai ni menau iaon au kainiwene.” E taekinna n tain te tetere n te nakoanibonga n te maungatabu ni kabuta, “I aki teirake ngke N na bon riai n tia n teirake.” “N te ingabong are imwiina ao I teirake mai iaon au kainiwene ao n noora au tiibu-tetei ni mate. E a bon tia n tiringaki inanon tangitangina n maraki iroun temanna te kamea.”
E taku, “E uruaki nanou.” E ataia n koaua bwa e a tia n aki riki ngaia bwa te tia kawakin tiibu ae tamaroa. Ana taeka ni boaia tamana e urua riki nanona. “Natiu, tao N na aki kona n onimakiniko ibukin kamaiuan ti temanna te tiibu?”1
Man te bong arei e a reke n ana iango James bwa e na kataia ni karaoa ae raoiroi ni mwannanoa riki ana mwakuri ngkana e a manga riki ngaia bwa te tia kawakin tiibu. E uringa te bwai ae bane nanona iai, ngke te mitinare ae bwanin ana tai i Brazil, te buumwaane ao te karo ae tabu, te rooia ae nakoraoi, te tia kairiiri n te tautaeka, kaain te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman, ao te Kauoman ni Kauntira n te Moan Beretitentii. Ni karokoa tokin raoi ana mwakuri, n Aokati 10, 2007, e a mate ngkai e a bon kara, Beretitenti Faust e teimatoa ngaia bwa ana tia ibuobuoki te Uea: “Kakamwarakeia au tiibu aika ataei” (Ioane 21:15).
Te Utu ao te Onimaki
E bungiaki Esdras Faust i Delta, Utah n te 31 Turai, 1920, ngaia temanna mai buakoia natiia aika niman mwaane George A. ao Amy Finlinson Faust. E aki rangi ni maan ngke e a mwaewe aia utu nako Salt Lake City, ike e a mwakuri iai George bwa te rooia ao te tia moti n te mwakoro. Ni mweengaia ao n aia tabo ni man tibuna i nukan Utah, e rangi ni kukurei James n te tangira ao n aia boutoka te utu bwa e kakawaki irouia Kristo ma ni karikirakea tamaroan te kokoaua, te mwakuri korakora, ao te mwakuri ni ibuobuoki.
E taku, “Akea te aomata ae raoiroi riki tamana nakon Tamau.”2 Ibukin tinana ao e ururinga bwa, “E onrake n te tamnei, te aine ae itiaki ae katotonga raoi maiun Kristo.”3
Ngke e a ikawai Beretitenti Faust e kakorakora ana karinerine ao e kataia ni katotongia ana karo, e karimoaia n tainako ana utu ao te Ekaretia. E reirei, “Bon akea te mwiokoaki ae kakannato nakon te riki ni buumwaane ao ni karo.”4 E katanoata, ibukin te Ekaretia ao a na mition, “Akea te bwai n te aonaaba ae botau ma a na mwakuri te Ekaretia.”5
Imwiin ana reirei n ae rietata, ike e rangi n ataaki iai bwa te tia butibooro ao te tia biri, e a weteaki bwa e na karaoa te mwakuri ni mitinare n te Mition i Brazil man 1939 nakon 1942. Ngke e mena i Brazil, ao ana tangira ibukiia natin te Atua ma mweeraoia e nakoraoi. E taku, “I bungiaki bwa te mataki n taraan taian kaara.” “I a tia n tangiriia ni kabane aomata n aaba ake I a tia ni mitinare iai, n tautia, ke te Mataniwi ni Kabuta, n aki tabe bwa tera tein kuniia. Au kantaninga bwa N na riki bwa ana reirei … e moara riki ibukiia aika nanorinano, aika bainikirinaki, a kainnano, a karawawataaki, aika kainnanoa buokaia, ao aika akea irouia te tamnei. I iangoia raoi bwa ngkana ti mwaninga aikai, ti bon aki kona n riki bwa ana reirei [te Uea].”6
Onoua te wiiki imwiin okina man ana mwakuri ni mitinare, Beretitenti Faust e riki bwa kain te U.S. Army Air Corps (Tautia i Aan Ang). E a mare ma Ruth Wright inanon ana tai n anaa ana motirawa n te 1943, temanna ae e a kaman rangi ni kina n aia tai n reirei n te kauarinan, i Salt Lake City Temple. N ana tai ni kaea te II ni Buaka n te Aonaaba, e kororeta nakoina ni katoabong.7 E taku Unimwaane Joseph B. Wirthlin man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman, ibukin aia itoman Fausts’ ma, “Aio te kabanea n tamaroa ni mare ae akea n ai arona.”8
E babane nanona iroun Ruta ma natiia aika niman, 25 tibuia, ao 27 tibu-toruna ao ibukin ana boutoka ae aki kona ni bwaka nakoina ai bon ti tebo naba ma aroia ni kabane naake a kinaia.
“I tangiria natiu ma nanou ni kabane bwa a na ataia bwa I aki kona n tokanikai nakon te wewete aei ni karokoa ae I kona naba n tokanikai n riki bwa aia karo ngai, ao a na teimatoa ni kakawaki inanon maiu.”9 aio ana taeka imwiin weteana bwa te Tia Ibuobuoki nakon te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman n te 1972. Imwiin kamatoana n te katei bai nakon te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman onoua te ririki imwiina, ana moan iango bon te kakaea Ruta,10 n aron ae taekinna bwa “ai bon ti tebo naba ngaia ma rabwatau nanou ao tamnei.”11
Kairara Nakon Arora aika Riai
N aki maan imwiin ana kororeta nakon te reirei ni kan riki bwa te aobitia n te taanga ni buaka n te U.S n te 1942, e kaoaki Beretitenti Faust nako matan te baba ni kakae. E kuri n ae ni kabane taian titiraki nakoina a boboto iaon anuana ma ana koaua. E momoko? E mamanging? E tatataro? E boni ngae ngke e rangi ni maaku ni karaoa te bure, Beretitenti Faust ma e kaekai titiraki n tatabeua nako n ae akea ana nanououa iai.
E taku, “I ataia bwa tao aio au tai ni kona iai ni kamataatai iango tabeua ao ni kona ni butimwaai iango aika kakaokoro.” “Iai au namakin bwa aomata ake a titirakinai n titiraki aikai a bon aki maiuakina te anua ni maiu are I a tia n reiakinaki iai. E roko irou te iango arei bwa tao ibukin ae I kona n taekina ae bon iai au koaua, ma I aki kan kaoti nakoia tabeman. Ma a karina n tei i matau ubuia aomata ake I a tia n reiakinia tuan te itiaki ngke te mitinare ngai. N tokina ao I aki toki n taekina ae, ‘I aki kakoaua ae iai uaekaki tein anuan arora aika riai.’”12
E aki kakoaua, ae ngaia ae e reke n tain te kakae ao n rineaki bwa te aobitia ibukiia kaain te reirei.
“Inanon maiu n ririki aika mwaiti ao I kataia n aki karabaai bwa antai Ngai ao tera Au koaua.” Aikai ana taeka tabeua n tain te kabanea n maungatabu are e iria, “I aki kona ni uringa te bwai teuana are e a tia ni urua arou ke n tia ni bua iai raoraou mairou aika I tatangiriia man rikiu bwa kaain te Ekaretia aei.”13
Ni koaua raoi, n aron are e taekinna Beretitenti Faust bwa “kairara nakon arora aika riai,” e a tia ni buokia raoi inanon 24-te ririki ni kataneiai bwa te rooia. Arona ae raoiroi—e reitaki ma aroarona ae ataaki iai bwa e kakaraoa te eti, karaoan babaire aika riai, ni kaota te nanoanga ao te tabeaianga ibukiia tabeman—e rianako iai ibuakoia raona ao e karekea ataakina ibukin onimakinana raoi, kainakin te aba, ao te ibuobuoki ibukin te botannaomata. E beku n a na tabo ni karao tua Utah man 1949 nakon 1951, ao n riki bwa te beretitenti ngaia n te Utah Bar Association (A Kinaaki bwa Rooia) n aban Utah man 1962 nakon 1963, ao n riki bwa kaain te Komete ibukin te Inaomataia Aomata ao Teakirau imarenaia Reeti n Aomata n ana tai n beretitenti i US John F Kennedy, ao bwa kaain naba te Komition ae kateaki bwa e na rinanon tuan te aba ae Utah.
Beretitenti Faust e rangi ni kinaaki ibukin ae kona n atai aia kangaanga aomata ao ana konabwai e buokia naba ni kanakoraoa ana beku bwa te bitiobi, te kauntira ae rietaata, te beretitenti n te titeiki, te tia tei man te aba, te Tia Ibuobuoki nakoia kaain te Tengaun ma Uoman, Itingaun, ao Abotoro. E taraia raoi Unimwaane Neal A. Maxwell (1926—2004) man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman, “e kamataata raoi bwa te tia kairiiri ae raoiroi bon te tia kakauongo ae raoiroi.”14
Arora n Reitaki
E kamoamoaia riki tabeman, Beretitenti Faust e karaoi baika a raraoi nakon te Ekaretia ni kabanea te bwina te ririki ni ibuobuoki. Ngke ngaia kaain te Kometen Buokan Aroia Aomata n te Ekaretia, e uota rabakauna ni kaeti tua ni karaoi tabeua tuua aika a riai irakin nanoia, n aron ae e na katabuaki te takakaro n te kauaia aoti are e na kareke mwane te aba iai iaon i Utah. E boutoka naba bitakin te kanikina n te Ekaretia are e kamataata iai aron Iesu Kristo. N raona riki aei, e buokia taan kairiiri n te Ekaretia n a na babaire nakon te boraraoi ni kauringa te botannaomata te mwakuri ni ibuobuoki are e a tia ni buoka iai te Ekaretia ni kabuta nako a na rongorongo, ni kaeti iango aika bure, ao ni katamaroa a na itoman te Ekaretia ma taan kareke rongorongo.
E mwakuri naba ibukin arora n reitaki ma kaain te Ekaretia ao taan kariiri n aro ake tabeua. N aron waaki akanne ao e aki kona ni un ma e waekoa kaotan te taotaonakinnano, te akoi, ao te nanoanga.
Ao n menana ngaia ma Titita Faust n teuana te bootaki, temanna te mataniwi man te aro teuana e tireburea te Ekaretia. E uringa aei Titita Faust, “I a rangi n un n ana taetae n tiribure, ma Jim e ti ongora ma te taotaonakinnano. Imwiina, e a nakon te aomata arei ma n taku, ‘Ngaia, te Mitinare, ngkana anne am namakin, ti na bae n tia ni karaoa te bwai teuana ae kairua. I tangiria bwa ti na uaia ni katawanou n te aro bwa ko na kona n tuangai bwa tera baika ko tabeaianga iai.’ A uaia n nako, ao a riki bwa tena n rao man te tai anne.”15
N te 1980 tabun Beretitenti Faust e rangi n reitaki ni mwakuri ma Beretitenti Howard W. Hunter (1907—95), imwiina ma te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman, ma Unimwaane Jeffrey R. Holland, imwiina te Beretitenti n te Brigham Young Iuniwetiri, bwa iai aia taratara ibukina bwa e aonga ni bwai te BYU’s Jerusalem Center for Near Eastern Studies (Ierutarem Tienta ibukin kanian aia Kamatebwa kaain Mainiku). Beretitenti Faust ao Beretitenti Hunter a kakorakoraia n rinanon taian totoko aika a rangi n maan taia ibukin riitinakin te aba ao ni kaira waakin te mwakuri ni kateitei ibukin te tienta.
E taku temanna te tia kakoaua nakon te waaki, “Unimwaane Faust bon te mwaane ae rau ni koaua, e aki toki n taratarai anga ake a na mweeraoi iai n taainako raoraora aika Iutaia ake a ingainga nanoia ni ukoukoura aron tikuia i Ierutarem, ke ni katoki kangaanga imarenaia Aomata aika Itiaki i Ierutarem ake a kaunaki n tabetai irouia naake a totokoa te waaki ae na karaoaki.”16
Te Ibuobuoki
Tao e mwakuri i Brazil bwa te te Tia Tararua n te Aono ibukin America Maiaki man 1975 nakon 1977 n tararua te te Mition ni Kabuta te Aonaaba n te 1977 bwa kaain te Beretitentii n te Moan Kooram n te Itingaun, e mwakuri ibukiia kaain te Ekaretia bwa te Abotoro man 1978, ke ni ibuobuoki bwa te Kauoman ni Kauntira nakon Beretitenti Gordon B. Hinckley man 1995, Beretitenti Faust e aki toki ni mwakuri korakora ni ibuobuoki n te tamnei ae akoi ao te nakoantari.
Ana taetae n te maungatabu e kaoti n taainako uoua tuua aika kakannato ibukin te Tia Kamaiu: te tangira ao te beku ibukin te Atua ao te tangira ao te beku ibukiia Natina. Ma te aabue, n rabakau n taetae, ao ni wanawana, Beretitenti Faust e uota ana akoi te tibu te mwaane nakon te tabo ni kabwarabwara, ni kakabwaiai maiuia ni kabane naake a ongo n ana kakoaua ao n ongo n ana taeka n reirei.
E taku, “Kakawakin bwaai ni kabane ake ti mwakuri ibukiia n te aonaaba [bon] man kamaiuakiia n tatabeman nako natin Tamara.”17 “Kakawakin kakoroan nanon maiura e roko man karaoan te ibuobuoki nakoia tabeman.”18
N ana rongorongo man te Moan Beretitentii n Aokati 2007, E taku Beretitenti Faust n ana kantaninga bwa “ti riai ni karekea ara taai ibukin te rikirake ao te kukurei ibukiia ni kabane kaain te ekaretia, tao aika a tia ni mare ke a tuai.” Ni ururinga te kaikonaki ibukin te tia kawakin tiibu ae raoiroi, e reitia riki n taku, “Te ibuobuoki nakon temanna are e kainnanoa ara ibuobuoki e irekereke ma te ibuobuoki n anga aika mwaiti.”19
N ana kabanea n taetae n te maungatabu ni kabuta, e kakoaua mwaakan te kamaiuaki n te kabwarabure. E taku, “Ibukira ni kabane ake ti kabwarai aia bure ‘ake a bure nakoira’ [Joseph Smith Translation, Mataio 6:13], ma naake a tia ni karaoa te bure ae rawawata, te Mwakuri ni Kamaiu e uota te rau ao te raunnano.” Ti na riai ni uringnga bwa ti riai ni kabwarai buure n te aro bwa a na kabwaraaki ara bure… . Ni kabane nanou ma tamnei, I kakoaua te mwaaka ni kamaiu are e roko nakoira ngkana ti iri ana reirei te Tia Kamaiu are ‘ti na kabwarai aia bure aomata ni kabane’ [D&C 64:10].”20
Te Koaua
Inanon ana tai ni mwakuri Beretitenti Faust e aki toki ni kaota ana koaua ibukin Ana Boki Moomon, Kaokan Bwaai, te Burabeti Iotebwa Timiti, ao taian kiing ao te kariaiakaki are iroun te Beretitenti n te Ekaretia. “Bon bwanaan Beretitenti Hinckley ae ti kainnanoia n ongo ngkai, ao ni kainnanoa irakin ana reirei,” e katanoata, “n te aro bwa a na riki baika a raraoi nakoira.”21
Beretitenti Faust e anga naba ana koaua n nanoanga te Tia Kamaiu, ni korea taekan te anene ae “This Is the Christ” (Aio te Kristo) ao ni kakoaua: “Ngaira ake iai iroura te nakoa n abotoro ti tangiria n taainako ni kakoroi nanon mwiokoara man kakoaua anuan te Tia Kamaiu n Atua. I namakina te kairoroaki bwa N na karaoa anne. Bon iai Au koaua inanon maiu. Ngkai naba, e ngae n anne, e a tia n rin inanou te kakoaua ae korakora mwaakana ibukin ana mwakuri ae tabu mairoun te Atua. Te tia kakoaua ae koaua aei e rang ni koaua riki ngkai inanon maiu nakon are mai imwaina.”22
E aki kona ni mwaninga Beretitenti Faust te tiibu tetei ae maaku ngke te ataeinimwaane ngaia. Ao e aki kona ni mwaninga katokan te kangaanga nakoia kaain te Ekaretia. Ma n teimatoa ni katotonga te Tia Kawakin Tiibu ae Tamaroa, ao man ana koaua ae aki kona ni “kamwaingingaki”23 mai iai, e riki kairan te maiu bwa ana kabwarabwara ae tamaroa—kabwarabwaraan te tia kawakin tiibu ae tatangiraki.
BAIKA A RIKI AIKA KAKAWAKI INANON MAIUN BERETITENTI JAMES E. FAUST
Turai 31, 1920
E bungiaki i Delta, Utah, irouia George A. ao Amy Finlinson Faust
1937–39
E rin te Iuniwetiri i Utah i Salt Lake City
1939–42
E karaoa ana mwakuri ni mitinare i Brazil
Eberi 21, 1943
E mareaki ma Ruth Wright n te Tembora i Salt Lake
1942–45
E beku n tain te World War II n te U.S. Army Air Corps, e anganaki te mwiokoaki bwa te moan lieutenant
1948
E reke ana beeba ni bwaati man te Iuniwetiri i Utah ma ana beeba ae te bachelor’s ao ana beebwa n Rooia; e moana ana kataneiai n te tua i Salt Lake City
Mei 8, 1949
E kamatoaki n te katei bai bwa te Bitiobi n te Big Cottonwood Uoote
1949–51
E beku n Ana Auti n Tei i Utah
Maati 18, 1956
E kamatoaki n te katei bai bwa te beretitenti n te Cottonwood Titeiki
Mei 31, 1962
E rineaki bwa te beretitenti n te Utah State Bar
1962
E rineaki iroun te U.S. beretitenti John F. Kennedy nakon te Lawyers’ Committee for Civil Rights and Racial Unrest
Ritembwa 14, 1968
E weteaki bwa te tia tei ibukin te aba
Tianuare 1970
E rineaki nakon te baba n tararua n te Deseret News
Okitobwa 6, 1972
E kamatoaki bwa te tia Ibuobuoki nakon te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman
Okitobwa 1, 1976
E kamatoaki n te katei bai nakon te Beretitentii n te Moan Kooram n te Itingaun
Tuun 1977
E weteaki bwa e na tararua te International Mition
Tebetembwa 30, 1978
E kamatoaki n te katei bai nakon te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman
Maati 12, 1995
E anganaki te nakoa bwa te Kauoman ni Kauntira n te Moan Beretitenti
Eberi 27, 1998
E karekea te kaniwanga ae te Brazilian national citizenship—te kaniwanga ae ti reke nakoia tabeman taan kairiiri n te aonnaaba
2000
E katabui itiua tembora: Oaxaca Mexico, Tuxtla Gutiérrez Mexico, Medford Oregon, Memphis Tennessee, Nashville Tennessee, San José Costa Rica, ao Oklahoma City Oklahoma
Aokati 10, 2007
E mate i Salt Lake City, Utah, n ana ririki ae 87
TAEKA NI KAKAITAU N TE TAUNI MATE MAN TE MOAN BERETITENTII
“Wanawanana ae nano man rababa. E reke man rinanoan mwakuri aika bati n te tai ae maan. Iai irouna te rabakau n rooia ao ana nanoanga ngkai te tia kairiiri n te Ekaretia… . Ana onimaki n te koaua ibukin kaokan te euangkerio e tiku n teimatoa. Akea ana nanokokoraki ibukin weteakin Iotebwa Timiti bwa te burabeti. Akea ana nanokokoraki bwa iai tokin Ana Boki Moomon… .
“Matena bon uotan te rau ma te tangira ao te kabebeteaki. E ururingaki inanon te rau. Ngaira ni kabane ti kakabwaiaki n reitakira ma ngaia.”
Beretitenti Gordon B. Hinckley
“Te mwaane ae rangi n atatai, te mwaane ae wanawana, te mwaane ae bwaina te tangira. Te mwaane ae onimaki, te mwaane ae bwaina te tataro, ma iaon bwaai ni kabane bon ana aomata te Atua. Akea kabwakana n arona, akea te kairiribai inanona; akea te uarao irouna.
E tangira te Uea Beretitenti Faust ma nanona ni kabane ao tamneina ao e beku Ibukina ma korakorana ni kabane ni karokoa tokin maiuna man te maiu aei… . Te tia reirei n te koaua. E tiku imwiina kamoamoana ao kinakina ibukin ana tangira. Ururingaakina iroura ti kakabwaiaki iai iroun te Atua.”
Beretitenti Thomas S. Monson, Moan Kauntira n te Moan Beretitentii