Padahk en Wia Towe Mehlel
Mehlel en ehu ong kohdong emen emen kitail: Ngehi emen rehn Krais nan inou en rongamwahu et.
I men ekis kosoia dahme I kin kahdaneki padahk en wia towe mehlel en Mwomwohdiso en Sises Krais en Souleng en Imwin Rahn akan. Mie pali siluh nan padahk et: (1) pwukoa en wia towe mehlel en kihpene Sapwelimen Kauno aramas en inou kan, (2) kesempwal pen sawas oh meirongki amw wia towe mehlel, (3) poahsonkihda Sises Krais ni amw wia towe mehlel.
Mwomwohdiso en Sises Krais en Souleng en Imwin Rahn akan nin tapio wiawihkihda sang irail akan me pwetepwet sang pali mese en Amerika oh pali mese en Europe patehng ekei mehn Indian akan, African American kan, oh mehn ni dekeh kan nan Pacific. Met, sounpar waluh daulier pahr 200 sang ni ketemen pen ah koukoudahu, tohn mwomwohdiso wie tohtohla oh miehda ehupene nan pali Mese en Amerika oh pil pali tohto nan sampah.
Woahn-werein kopenehn Sapwelimen Kauno aramas en inou-kan ah pahn unsekla, Mwomwohdiso wet pahn audaudkihda towe kan sang nan wehi koaros, keinek koaros, lokaia koaros oh aramas koaros.1 Met kaidehn en idihd apw e wia kosondi ehu me kitail kasik, kadehdeki me mwomwohdiso wet pahn lel ong wei koros oh aramas koros.
Ia woahn atail pai en kilang rahn me Zion kokoudahr tengeteng pohn sahpw koaros oh nan pein atail wasahn kouson akan. Nin duwen Soukohp Joseph Smith ah kosoia, aramas en Koht koaros ni sounpar koaros kilengwohr mwowe ki peren leledohr rahn wet, oh “kitail wia aramas pilipil kei me Koht pilada pwe en wahdo lingan en Imwin-Rahn akan.”2
Ahneki ansou mwahu wet, kitail sohte kak irehdi duwen pohn aramas akan, tiahk kan, de pali teikan me mie ni Mwomwodiso en Krais ni Imwin-Rahn akan. Kauno kehkelikiong kitail, “Kumwail en wia ehu; ma kumwail sohte ehu eri kumwail sohte wia nei.3 Kitail anahne kehlail en kihsang kailok oh karaun likamw sang nan Mwomwodiso, sang nan ihmwatail, ahpw me keieu kesempwal sang nan atail mongiong kan. Ni keirdahn towe en Mwomwodiso ah inenen ukila, atail koasomw pil anahne pil keirida laud oh wahu. Kitail anahne emen emen.4
Nan nah keieu en kisin likou ong mehn Korint kan, Paul kalohkidahr me koaros me pepdais la nan Mwomwodiso wialahr ehu war en Krais:
“Pwe paliwar wia ehu, oh audaudki towe tohto kan, oh koaros towe kan en paliwar wet, ni tohto, wia war ehu; pil duwehte Krais.
“Pwehki sang ni Ngehn ehu kitail koaros pepdaisla ong nan war ehu, mendahte ma kitail mehn Suhs de mehn Liki kei, mendahte ma kitail pirapirdi de saledek; oh iang tungoale pwe en wiahla Ngehn ehu. …
“Pwe en sohte samin ehu nan paliwar; ahpw towe kan en ahneki epwel ehu te ong emen emen.
“Ma emen towe kan pahn lokolok, koaros towe kan pahn pil iang lokolok: de ma emen pahn kesepwilda, koaros towe kan pahn iang ih oh pereperen.”5
Mehn pepehm en iangala inenen kesempwal ong paliwar, mehn madamadau, oh palingenitail. Ahpw mie ekei pak emen emen kitail pahn kak pehmada me kitail sohte warohng. Nan ansou peikasal kan, kitail kak pehmada me kitail sohte pahn kak lel wasa me Kauno kupwuriki de dahme meteikan kin kasik sang rehtail.6 Kitail kak kasalehda dah koasikpen meteikan—de pein kitail—me sohte wia kupwuren Kauno. Kitail kak kosoia ni songen mwohmw tohto me kesempwal pen palingehn ehu kin kohsang ni keirdahn dodohk kan de pwukoah kan, ahpw mepwukat koaros sohte wia sohngpatail mwohn silangin Kauno. “Kauno kin kilang nan mongiong.”7 E kesempwaliki dahme kitail kin inangih oh mwahuki oh dahme kitail wiewiahla.8
Sister Jodi King intingiada mwomwen ah alehdi sounpar kei samwalahro:
“Ih sohte kin pehmada me ih sohte warohng nan mwomwodiso lahu ai pwoud, Cameron, oh ngehi ahneki kahpwal en naineki seri. Seri kan oh peneinei kan me kin kihong ie peren ni ai kin kilang irail nan mwomwodiso tapiadahr kin karehda ai insensuwed oh medek.
“Ih kin ahneki insensuwed pwehki sohte seri nan pehi kat de ehdin diaper ni pehi. …
“Rahn Sarawi me keieu apwal ong kiht iei keieu en rahn nan aht ward kapw o. Pwehki sohte nait seri, mie me idek reht ma se apwtehn te pwopwouda oh iahd se pahn tapiada aht peneinei. I kin sapeng peidek pwukat ni ai sohte kin kasalehiong irail me e kin kansensuwedila ngehi—Ih ese me irail sohte wia pwehn kamadekihiehla.
“Eri, Rahn Sarawi wet, ai sapsapeng peidek pwukat inenen apwal. Se apwtehn diarada, mwurin aht kin kasikasik, me kiht—pil pwurehng—sohte liseian.
“Ih aluhlong nan wasahn sacrament inenen insensuwed, oh sapsapeng songen ‘men esehla kowe’ peidek kan inenen apwal ong ie. …
“Ahpw nan Sunday School o me inenen kamadekehla ai mongiong et. Iren kaweido—ketihtiki duwen pwukoah en nohno kan—pitipit te kamwakidada ngehi oh wiahla iren kasaledek ehu. Ai mongiong et insensuwedla oh pilen mesei kin keredi ki ai rongorong lih akan arail kin uhwong duwen kapaidahn seri kan me ih inenen mentehno iang alehdi.
“Ih pidohisang nan ihmwen sarawio. Nin tapio, ih sohte men pwurala. Ih sohte men pwuroahng alehdi pepehm en sohte itar o. Ahpw nihpwong o, mwurin ai kosoiong ai pwoudo, se ese me se pahn anahne kokohla sarawi kaidehn te pwehki Kauno peki rehtail en wia ahpw pwehki kiht koaros ese me peren me kohdo sang ni weliakapwih amw inou kan oh pepehm en Ngehno nan mwomwodiso kin kalowehdi pahtou me ih ahnekidi rahno. …
“Nan Mwomwodiso, mie me arail pwoud kan melahr, me mweipeseng, oh me sohte pwopwoud kan; irail akan me ahneki peneinei me sohpeisangehr rongamwahu o; aramas me ahneki soumwahu de sou itar en mwohni; towe kan me ahneki pwopwoud en ohl ohl de lih lih, towe kan me wie nanationg en kalowehdi dahme re solahr kakasang de peikasaliki, irail me apwtehn iangala kan, me apwtehn kohdo nan wasa ko; me sohte-naineki seri; oh pil sohng tohto teikan. …
“Sounkomouro lukei kitail en kohdo Reh—sohte katepen ia wasa ke mihmi ie. Kitail kohdo sarawi pwe en weliakapw atail inou kan, oh kalaudehla atail pwoson, en kilangada meleilei, oh en wia duwen me E wiaier ni unsek nan Sapwelime Mour—sewese irail akan me sohte pehm me irail warohng.“9
Paul kawewehda me Mwomwodiso oh officer kan kohsang rehn Koht “ong kaunsekihla souleng kan, ong dodohk en sawas, ong kalaudehla paliwar en Krais.
“Kitail koaros lao miniminpene ni pwoson, oh ni marainkihla mehlel Sapwellimen Koht Iehros; lel ni idin deilahn Krais unsek.“10
E wia mehkot kansensuwed ehu, ahpw, ansou me emen, ahneki pepehm me e sohte lel dake kan en mour, imwsekihla me re sohte warohng pwihn me wiawihkida Koht en sewese kitail en dodohk lahng dakeo.
Kitail kihdi kadeik kan koaros nan limen Kauno oh koaros me e pwainehr oh pokohng oh apwalih emen emen wehn atail kak. Kitail peki Reh en kasalehiong kitail ahlo, nan ehu ehu rahn, pwe en “wahdo … me semwehmwe kan, me olah kan, oh pil me uhdier kan, oh pil maskun kan” kamadipw lapalap en Kauno.11—me wewehki, koarusioa—ong kamadipw lapalap en Kauno.
Keriau en ire ong en iangala de warohng pidada duwen pein atail sawas akan. Kitail sohte kin kalapw medewe duwen met, ahpw palilaud en atail kin warohng kin kohdo sang atail sawas oh tohnmetei kan me kitail kin wiaiong meteikan oh ong Kauno, Me keieu kesempwal ong pein atail anahn de atail insenamwahu kak kapingada pepehm en warohng de iangalahu.
Kitail kin nantieng idawehn Sapwellimen Sounkomour padahk:
“Mehmen me men lapalap rehmwail, e pahn papah meteikan. …
Pwe Nein aramas sohte kohdon alehdi papah, ahpw pwehn papah mehteikan, oh pwehn tounmeteikihla ah mour, pwe me ngeder en maiauda.”12
Warohng de iangala kin kohdo kaidehn sang ni atail kin awih ahpw ansou me kitail kin sewese meteikan.
Rahnpwukat, ni mehlel, kasarawihla emen ong ni kahrepe de tohnmeteikihla mehkot ong emen wialahr palien-tiahk ehu. Nan ire ehu ong Deseret Magazine nan pahr samwalahro, soun inting Rod Dreher pwurehng wadekada soai ehu ong lih pwulopwul men nan Budapest:
“Ih kin mih pohn tram en Budapest iangahki … kompokepahi men me sounpar 30 samwa—kitail kadahneki ih Kristina—ansou me se kokolahn kosoiong lih mah [Souleng] men, me, ah pwoud kamakamalahr sang pwihn en communist en wehio. Ni ansou me se kokohla pohn ahl ko, Krisitina kosoiahda duwen apwal en mehlel ong kompokepah kan duwen apwal me e kin loiong ni ah wia lih pwopwoud men oh nohno.
“Kahpwal en Kristina wia mehkot apwal ehu ong lih pwulopwul emen me kaskasukuhlki en wiahla nohno oh lih pwopwoud men—ahpw mehlel mwekid kan nan arail dih iei kahpwal en mour kan wia kahpwal ehu ong emen-aramas oh anahne en soikala. Ih oh ah pwoud kin akamai ekei pak? Eri e anahne kokohlasang ih, irail kosoia. Nah seriko kin ketihwo ieng ih? Eri e anahne kadar iraila wasahn apwalih seri.
“Kristina kin pwunodiki me kompokepah kan sohte kin ese me kahpwal, oh lokolok, e wia kisehn mour—oh mwein en wia kisehn mour mwahu ehu, ma lokolok wet kasukuhlkin kitail ia mwomwen kanengamah, kadek oh limpok. …
“… University en Notre Dame sociologist en religion Christian Smith diarada sang nan ah onop en me laud kan [sounpar] 18 lel 23 me palilaud en irail kamelele pwihn ehu duwehte pwihn en aramas ehu me wiawihda pwe irail en ahneki peren.’”13
Sang ni philosophy wet, mehkot ehu me emen pahn diarada me apwal “iei mwohmw en uhwong ehu.“14
Ni oralap, kadoudoukepatail kan nan pioneer ko kihpene pepehm en warohng, ehupene, oh kopworopworki Krais sang ni tohnmetei kan me re wiadahr en wia papahn mission, kawada tehnpas sarawi kan, kokolahsang ihmwarail kaselel kan oh pwurehng tapida, oh ni sohng tohto kan kasarawihala irail oh kahrepen arail dodohk ong Zion. Irail pil men tohnmeteikihla arail mour ma konehng. Oh kitail koaros wia kamwahupen arail lokolok o. Pil sohngohte mehlel ong me tohto rahnwet me sohla arail peneinei de kompokeparail, sohte kak diarada dodohk, de alehdi lokolok de mwekid en lemei kan sang ni arail pepdaislahr. Arail pweipwei, ni mehlel, iei manaman en pepehm en warohng de ehupene nan pwungen irail aramas en inou kan. Tohnmetei ehu me kitail kin wiahdaki pwehki Kauno kin sawas oh katengehdi atail wasa Reh me ketikihda Ah mour pwehki me tohto.
Kaimwsekla oh me keieu kesempwal en ire en warohng de patehng iei Sises Krais me wia poahson. Kitail sohte kin iangala Mwomwodiso pwehki sang ni sawas te, me pil kesempwal. Kitail iangala pwehki kasaledek oh limpok oh mahk en Sises Krais. Kitail iangala pwe en apwalih tiahk sarawi en komouro oh kasarawihlan kitail oh irail akan me kital poakohng ni pali koaros en veil o. Kitail iangala pwe kitail en patehng dodohk laud ehu en kawada Zion nan koukounopadahn ketido keriau en Kauno.
Mwomwodiso wia soun oapwoal en inou kan en komour o oh kasarawi me Koht ketikihdohng kitail sang ni tiahk sarawi kan en prihstuhd sarawio.15 Sang ni kolokol inou kan me karehda atail alehdi me keieu ile oh loal en pepehm en warohng de iangala. Presiden Russell M. Nelson apwtehn ntingihdi:
“Ni ahnsou me komwi oh ngehi wiadahr atail inou sarawi rehn Koht, nanpwungen kitail oh Ih kin kerenpene sang ni tepin atail wiahda inou sarawio. Met kitail katengtengpenehr. Pwehki atail inou sarawi kan rehn Koht, E sohte pahn kin ketin pwangahkihda sewesei kitail, oh sohte pahn kin ketin pwangahkihda Sapwellime limpoak en kanangamah ong kitail. Emen emen kitail mie dowetail rehn Koht. …
“… Sises en pil ketin wiahda kadehdepen inou lap ehu (Kilang Ipru 7:22; 8:6).”16
Ma kitail tamataman met, kupwur en Kauno pahn kangoange kitail oh sohte pahn kahreiong kitail en ahneki peikasal.
Kitail kak kehn peren ni atail wonlahte, emen emen oh pwihn ehu, “sosohng en Krais ni unsek.”17 Mendahte songen kaulim oh kahpwal akan me re sohpai, e wia seilok wadawad ehu. Kitail kin pwokada oh kangongehki emen emen ni nantiongete wonlahte mwowe, mendahte songen kahpwal oh songen kapwandala kan kitail pahn alehdi kapai, kitail kak “soun peren; [pwe Krais] powedier sampah,“18 oh kitail iang Ih. Patehng oh ieiang Samatail Nanleng, Sapwelime Iehros, oh Ngehn Sarawi ni soh peikasal iei udahn towe mehlel.19
Mendahte, padahk en towe mehlel lelohng met, emen emen kitail kak ese: Sises Kraise matkiniehla; E padahkieng ie en warohng Sapwelime intahu. E ketin poakoang ie oh kak wekidala ahi mour. Ni ahi kin koluhla, Sapwellime kalahngan pahn kahreiong ahi weliakpawala. Ngei emen me iang ih nan rongamwahu en inouo; Ih iangih Sapwelime Mwomwohdiso oh Wei; oh Ih iang ih nan Sapwelime doadoahk en kamouhrla Sapwelimen Kauno serihkan.
I kadehdehki me ke pil iang patehng, ni mwaren Sises Krais, ahmen.