Toeni Luhlahp
In Onwelah Facluh
toeni luhlahp ke Eprel 2022


In Onwelah Facluh

Kihnet ac ma tiac oacna sie kuh in ahkwoyeyucklac kuh finne unweyucklac kuht fin ahkfuhlwactye God, Pahpah tuhmasr kewa, ac Jisus Kraist, Wen Nahtuhl.

Tamuhlwel ac tahmtahel, ke Istuh na wowo se inge, kuht ahkinsewowoyeyuck in ohsun ac eis kahs in kahsruh ac kolyuck sin mwet kuhlwacnsap luhn God.

Mwe kolyuck muhtahl ac luti tuhkuh sin Pahpah Inkuhsrao kahsre kuht ko lkuht ke pacl upac se inge. Oacna ke paleyeiyuck ah, “e, ac eng upac,” “mweun, kihsen mweun, ac kusrusr ke kain in acn,” “ac kain in ma sruhngwacyuck nuhkwewa,”1 “keok,”2 “sracl in mwe mongo ac kof, mas koluk”3 ac kuhnanuci luhn sucu, mura, ac fine acn luhlahp.

Oasr pac sie ma koluk fahsrwelihk nuh facluh: acnwuck lain alu luhk ac kom uh. Ma se fahsrwelihk inge srihke in eslah in wacngihnlac alu ac luhlahlfongi ke God ke acn in toeni, lutlut, mukwikwi in mura, ac ke acn in orek masap. Mwet ma lain mwet ma oasr sukohsohk in alu se uh suk na in oruh in wacngihnlac kuh luhn alu. Elos oacyacpac sramsram ahkolukye ac isruhn facsin ke luhlahlfongi.

Elah inge ekuhlah mwet, ahksrihkye akwuck muhtahl lalos, suwohs,suhnak, nguhn, ac mihs luhn insiac.

Meac sukohsohk in alu?

Arlac sukohksohk in ahkfuhlwact ke ohiyac nuhkwewa, sukohsohk ke acn, sukohsohk ke sramsram, sukohsohk ke ma oruh ke luhlahlfongi la sifacna, ac sukohsohk nuh sin mwet sahyac in oruh oacna. Sukohsohk in alu ikacslah nuh sesr kais sie in sifacna sulwaclah sesr sifacna ma kuht luhlahlfongi, fuhkah atacn moul lasr uh ac kuht moulkihn fuhkah nuh ke luhlahlfongi lasr uh, ac meac God El kena sesr uh.

Srihke in ahkwacngihnyelah sukohsohk in alu inge tiac na ma sasuc se. Ke pacl meet ah, mwet luhlahlfongi puhlakihn keok ke poun mwet sahyac. Tiac pac eklac nuh sin mempucrs ke Alu luhn Jisus Kraist luhn Mwet Luhlahlfongi ke Lwen-sahflah.

E ke muhtacwacackiyacsr, mwet puhs ma suk God fototoi nuh ke Alu se inge ke srihpen mwe luti ke akwuck muhtahl, pa nuhke luhlahlfongi ke Jisus Kraist ac ke Iwaclah Lal, auliyak, placn in engan, ac Tuhkuh Ahkluo luhn Leum.

Ma lain ma wo, keok, ac mas upac sonol Joseph Smith, mwet pahluh se emet luhn mwet luhlahlfongi ke lwen-sahflah, ac mwet fahsr tohkohl.

Fine fohs ke 1842 ah, Joseph el akiyac ip yohk ke luhlahlfongi 13 ke Alu uh, sie ma ingacn fahk: “Kuht eis suwohs lasr in alu nuh sin God Kuhlacna oacna ke akwuck ma kuht nuhnkuh tuh pwacye, ac lwelah mwet nuh kwewa in eis suwohs sepacna inge, lwelah elos in alu ke ohiyac, acn, kuh oacna ke ma elos luhngse.”4

Kahs se lal inge ma nuh sin nuhkwewa, mwesahs, ac yohk suhnak kac. Pa inge ma yohk srihpac ke sukohsohk in alu uh.

Mwet Pahluh Joseph Smith el oacyacpac fahk:

“Nga puhlaik in fahk ye muhtuhn Kuhsrao lah nga ahkolah in loango suwohs luhn Presbyterian, Baptise se, kuh sie mwet wo ke oacna sie alu; tuh akwuck se inge fah orek nuh ke suwohs pac luhn … Mwet Luhlahlfongi ma e oruh pac nuh ke suwohs luhn Roman Catholic, kuh oacna sie alu ma tiacna pwengpweng kuh koflah in sifacna loango.

“Luhngse se inge mwesahs [oruh] moklwe insiyuck—nuh ke masap luhn acn ac alu nuh sin mwet nuhkwewa.”5

Tuh, meet mempucrs ke Alu uh elos tuh uniyuck ac lihlihlyak fahsr tausin miles, muhtacwacack New York nuh Ohio, suc kafuhnah se we ah oraclah masap muh mempucrs ke Alu uh “in orek elos muh mwet lokalok ac enenuh in uniyucki kuh lihsyuckyak liki acn sac.”6 Elos kahinglac nuh Illinois, tuhsruhk ahkoluk ukaclos. U in mwet suhlalwacl se unilyac Mwet Pahluh Joseph, nuhnkuh muh fin elos unliyac elos uniyac pac alu uh ac oruh mwet luhlahlfongi in fahsrwelihk. Tuhsruhk mwet luhlahlfongi elso tu na kuh. Sie mwet weluhl Joseph, Brigham Young el kohlah tausin ke elos lihlihlyak fahsr miles 1,300 rohtoh nuh ke acn se pahngpahng Utah.7 Mwet mahtuh sifacna luhk elos wi mwet fuhfahsryucsr ingacn.

Ke lwen in ahkkoluk ingacn, Alu luhn Leum kahpwack arulacna upac apkuhran in sun mempucrs million 17, suc tahfuh kac ah ma sahyacn acn Macrike.8

Ke Eprel 2020, Alu uh ahkfuhlwactye yac ahk 200 ke Fohlohkyak luhn wosasuc wi mwe fahkwack se nuh facluh, ahkoeyucklac sin Prestuhnsi se Met ac U luhn Mwet Sap Singucul Luo. Muhtacwacack ange “Kuht sulkackihn ke ohi lah God El luhngse tuhlihk Nahtuhl ke muhtuhnfacl nuhkwewa fin facluh.”9

Mwet pahluh sacohk sifacna lasr, Russell M. Nelson, el tahfwelah fahk:

“Kuht luhlahlfongi ke sukohsohk, kuhlwacng, ac pahkotwen tuhlihk nuh kwewa nuhtin God.

“Kuht nuhkwewa tamuhlwel ac tahmtahel, kais sie tuhlihk kuloh nuhtin Pahpah Inkuhsrao. Wen Nahtuhl, Jisus Kraist, suli nuhkwewa in fahsr nuh Yohrohl, ‘sralsral ac fasrfasr, kapihr ac sukohsohk, mukul ac muhtwacn’ (2 Nephi 26:33).”10

Wiyuc nuhnkuh ke ohiyac ahkosr ma sukohsohk in alu kuh in sang ahkwoye u in mwet kuh kais sie.

Ma se met an Sukohsohk in alu ahkfuhlwactye masap fuhlwact se emeet ac ahkluo ah, fihliyac God infulwacn moul lasr. Kuht riti ke Matthew:

“Ac Jisus El fahk, Kom fah lungse Leum God lom ke insiom kewa, ac ke ngunum kewa, ac ke nunkom kewa.”11

“Ma Sap se ahkluo yohk srihpa oacpana ma se meet an, ‘Kom fah lungse mwet tulan lom oana kom lungse kom sifana.”12

Lah lohm alu se, iwen lohlngohk, lohm tin se, mwet tuhma lutlut luhn Kraist ac mwet luhlahlfongi nuhkewa, kuh in fahkwack kaksak nuh sin God pa in Ahkfuhlwactyacl ac engan in kuhlacnsuhpuh tuhlihk Nahtuhl.

Mwet Lahngo pa mwe srihkasrak na wowo se nuh ke luhngse ac kuhlwacnsap. Ke lut Lal ah, El lohacng nuh sin mwet suhkahsruhp,13 onwelah mwet mas14 ac mwet kun.15 El kihteyac mwet masrinsracl,16 suli tuhlihk srihsrihk nuh Yohrohl,17 ac nuhnak muhnahs nuh selos suc oruh ma koluk nuh Sel, finne mwet Unliyac ah.18

Ma suhmuhslah ahkahlwemye lah Jisus El “tuh forfor in acn nuhkwewa ac oruh ma wo.”19 Kuht enenuh in oruh pac.

Ahkluo. Sukohsohk in alu karihngihn puhla lasr ke luhlalfongi, finsrak, ac mihs.

In ekihn alu se, kuht wi pacna alu sahyac karihngihn mwet luhlahlfongi ac keok lalos ac suwohs lalos in fahk ma elos kuh kac. Tena kalmac pa kuht insese nuh ke luhlalfongi lalos, kuh elos nuh sesr, tuhsruhk kuht oacna sie ke ma puhs liki na mwet suk in ahkmihsye kuht lac ah.

Ke pacl fototo somlah ah nga ahollah Alu uh nuhke toeni se ke G20 Interfaith Forum fin acn Italy. Ahkweyeyuck nga, kuh nga puhla mwesahs, ke nga ohsun nuh sin mwet kol ke kewana kafermacn ac alu fin facluh nohfohn. Nga akihlen lah kihnet ac ma tiac oacna sie kuh in ahkwoyeyucklac kuh finne unweyucklac kuht fin ahkfuhlwactye God, Pahpah tuhmasr kewa, ac Jisus Kraist, Wen Nahtuhl. Mwet Onweyuck Sahflah sac pa Leum ac Mwet Lahngo lasr, Jisus Kraist.

Oasr puhla na wowo se sihk meet liki nga kaliyac sramsram luhk. Mwet itkohsr sramsram meet likiyuc ah tiacna kaliyac sramsram lalos ke oacna sie ma ke alu kuh ke inen God. Ke nga sramsram ah, nga nuhnkuh, “Kuh ngac fahk na kuloh ac muhta, kuh ngac kaliyac ‘ke inen Jisus Kraist’?” Nga esam lah suc nga uh, ac etuh lah Leum Elac luhngse nga in fahk Inel in ahksahfye sramsram luhk uh. Na nga oruh. Ngetlah esamack, pacl se luhk in ahkahlwemye luhlahlfongi luhk; ac oasr sukohsohk in alu sihk in fahk ma nga etuh ke ine muhtal Lal.

Ahktolu. Alu uh moklwe mwet uh in kahsruh mwet sahyac.

Ke ituckyang pacl ac sukohsohk nuh sin alu se in etweyuck, mwet luhlahlfongi kac ingacn oruh orekma fihsracsr ac kuhtuh pacl uh upac kuh pwengpweng. Oasr kahs Jew se fahk muh “tikkun olam,” kalmac pa “in ahkwoye kuh onwelah facluh,” akilwenyuck ke srihke luhn mwet puhs mihsenge. Kuht kawuck nuh sin Catholic Charities, suc etweyuck muh Cartias Internationalis, Islamic Relief, kuh mwet Jew, Hindu, Buddhist, Sikh, ac u in Christian kain nuh ke Salvation Army ac National Christian Foundation. Kuht tuhkeni kuhlacnsuhpuh enenuh luhn million, ma ingena som nuh ke kahsruh ke mweun ke lohm, pack in mutul, ac kuhfwen mwe mongo,20 ac oruh fakfuck in kohsrkohsr mas, finne nuhke polio21 ac COVID.22 Ma oreklac tari inge srackna puhs, tuhsruhk ma enenuh uh srackna fahsr.

Wacngihn kihsensiyuck, mwet oasr luhlahlfongi la, tuhkeni orekma, kuh in oruh eklac na upac. Ke pacl se pacna inge, kuhlwacnsap luhn sie nuh sin sie tiacna etweyuck tuhsruhk elos mihslac ekuhllah moul luhn mwet inge.

Nga nuhnkuh ke srikasrak se in Luke ke Jisus Kraist El kohllah Pahol nuh ke winto se Nain ah. Jisus, wi u in mwet se ukacl, tuhkuh nuh ke pacl in puck mas luhn tuhlihk se fana nuhtin katin mas se. El fin wacngihnlac, el puhla muhnahs ke nuhnak, nguhn ac mani. Jisus, el arulacna pakomutal, fahk, “Nimet tung.”23 Na el kahlyac box in mas sac, a mwet ma us uh elos tui.

“Wen se,” El sapkihn “Nga fahk nu sum, Tukakek.

“Na mwet misa sac tukakek, ac muhtawauk in kaskas. Ac [Jisus] eisalang nu sin nina kial ah.”24

Fohlohkohnwack mwet misac uh ma usrnguck se, tuhsruhk kuhlwacng ac oruh wo lasr nuh sin oacna sie mwet el inkacnek in wuhlwelah se lasr kais sie in “[forfor] oru ma wo,” etuh lah “God [El] wi [kuht].”25

Ac ahkahkosr. Sukohsohk in alu uh kahsruh in oracni nuh sie akwuck ke ma wo ac koluk.

Kuht riti mwet puhkantwen ma forlah liki Jisus Kraist ke Wulwela Sasuc, tohrkahskahs ke mwe luti Lal, “Mwe luti inge arulana upa. Su ku in kalem kac?”26

Tohrkahskahs se inge kuh in srackna lohngyuck misenge sin mwet suc ma suk in ahkwacngihnyelah alu ke ohiyac ac kahs. Fin wacngihn alu in kahsruh ahkwoye mwet ac ahkfihsracsrye pacl upac, suc e oruh uh? Suc e luti suwohs, sang kuloh, nuhnak muhnahs, ac muhtweng? Suc e oruh in lieyuck luhngse, pahkomuhta, ac kuhlwacng nuh selos suc muhlkuhnlah ac puhla toasr? Suc e sruokyac elos suc siena liki kuht tuhsruhk oacwac muh elos tuhlihk nuhtin God? Suc e ikacslah paho nuh sin mwet enenuh ac tiac elyah in eis fohlohkinyac? Suc e oruh in mihs ac ahkos masap? Suc e topuk nguhsr luhn Mwet Lahngo “Som, ac oru oapana”?27

Kuht e fah oruh! Ahok, tamuhlwel ac tahmtahel, kuht ac oruh.

Nga suli kom in itto ke srihpac luhn sukohsohk in alu. Kahs in kahsruh se nuh ke akwuck ma God El use nuh ke sulwaclah lasr uh.

Sukohsohk in alu oruh oacna sie nuh sesr ke kuht lain mwet tiac luhlahlfongi ke God uh. Ma wo ke alu uh, ma kuh in sun uh, ac luhngse ahkfahsryeyuck lwen nuhkewa kac uh kuh in yohkwelihk kuht fin karihngihn sukohsohk se kac inge ac oruh oacna ke kuht luhlahlfongi uh.

Nga ahkloh tuh Russell M. Nelson el pa mwet pahluh moul luhn God. Nga fahkwack luhlahlfongi lah Jisus Kraist El kol ac pen Alu se. El iwaclah ke ma koluk lasr, srihpsrihpyak fin sahksin soko, ac sifwil moulyak ke lwen ahk tolu.28 Ke Srihpacl, kuht kuh in sifil moul ne tok ma pahtpaht, ac elos suc kena kac uh kuh in wi Pahpah tuhmasr Inkuhsrao. Ma pwacye se inge nga fahkwack nuh fin facluh. Nga tarilacna ke sukohsohk se luhk in oruh inge. Ke inen Jisus Kraist, amen.