Ki hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú
Fafanga Ho Laumālié ʻaki ʻa e Lotu
ʻEpeleli 2024


“Fafanga Ho Laumālié ʻaki ʻa e Lotu,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú, ʻEpeleli 2024.

Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au

ʻĪnosi 1

Fafanga Ho Laumālié ʻaki ʻa e Lotu

ʻOku malava ke ke maʻu maʻu pē ʻa e tāpuaki ʻo e fetuʻutaki ki hoʻo Tamai Hēvaní ʻi he feituʻu kotoa pē pea ʻi he taimi kotoa pē.

ʻĪmisi
finemui ‘oku lotu

Kuó ke ongoʻi fiekaia kimuʻa. Ko e ongoʻi fiekaiá ko e founga ia ʻoku tala atu ai ʻe he sinó ʻokú ne fiemaʻu ha meʻakaí. Pea ʻi he taimi ʻokú ke fiekaia aí, ʻokú ke ʻilo ʻa e meʻa ʻoku fiemaʻu ke ke faí—ko e kai!

ʻOku ʻi ai foki mo ha ngaahi founga ʻoku fakahā atu ai ʻe he laumālié ke ke ʻiloʻi ʻa e taimi ʻokú ke fiemaʻu ai ha meʻakai fakalaumālié. Hangē pē ko e lahi ʻa e faʻahinga kehekehe ʻo e meʻakaí te ke lava ʻo kai ʻi he taimi ʻokú ke fiekaia aí, ʻoku lahi ha ngaahi meʻa te ke lava ʻo fai ke feau hoʻo fiekaia fakalaumālié. Te ke lava ʻo “keinanga ʻi he ngaahi folofola ʻa Kalaisí” ʻi he folofolá mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfitá (2 Nīfai 32:3). Te ke lava ʻo ʻalu maʻu pē ki he lotú mo maʻu ʻa e sākalamēnití (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 59:9). Te ke lava ʻo ngāue maʻá e ʻOtuá mo ʻEne fānaú.

Ka ʻoku ʻi ai ha maʻuʻanga meʻatokoni fakalaumālie ʻe taha ʻoku ʻatā kiate koe ʻi he taimi kotoa pē, ʻi he momeniti kotoa pē ʻo hoʻo moʻuí, ʻo tatau ai pē pe ko e hā ho tūkungá. Te ke lava ʻo fetuʻutaki maʻu pē mo e Tamai Hēvaní ʻi he lotu.

“Naʻe Holi Tuʻu ʻa Hoku Laumālié”

ʻI he tuli manu ʻa ʻĪnosi ʻi he vaotaá, naʻá ne fakakaukau ki he meʻa naʻe akoʻi ʻe heʻene tamaí “kau ki he moʻui taʻengatá pea mo e fiefia ʻa e kau māʻoniʻoní.” Naʻe “tō mamafa [ʻa e ngaahi akonakí ni] ki [hono] lotó” (ʻĪnosi 1:3).

Naʻe ongoʻi ʻe ʻĪnosi, ʻi he tuʻunga fakalaumālie ko ʻeni ʻo e ʻatamaí, ha fiemaʻu vivili: Naʻá ne pehē, “Naʻe holi tuʻu ʻa hoku laumālié” (ʻĪnosi 1:4; tānaki atu hono fakamamafaʻí).

Ko e hā ʻa e meʻa naʻe fai ʻe ʻĪnosi ʻi he taimi naʻá ne ongoʻi ai ʻa e holi tuʻu fakalaumālie ko ʻení? Naʻá ne pehē, “Peá u tūʻulutui hifo ʻi he ʻao ʻo hoku Tupuʻangá, pea naʻá ku tangi kiate ia ʻi he fuʻu lotu fakamātoato mo e kole tāumaʻu koeʻuhi ko hoku laumālie ʻoʻokú” (ʻĪnosi 1:4).

Naʻe lahi fau ʻa e fiekaia fakalaumālie ʻa ʻĪnosí naʻá ne lotu ai ʻi he ʻaho mo e poó kakato. Naʻe faifai pea tali ʻe he ʻOtuá ʻene lotú mo fakamolemoleʻi ʻene ngaahi angahalá. Naʻe ongoʻi ʻe ʻĪnosi ʻa e matafi atu ʻene ongoʻi halaiá peá ne ʻilo ʻo kau ki he mālohi ʻo e tui kia Sīsū Kalaisí. Naʻá ne fakahā leva ʻene ngaahi fakakaukau mo ʻene ngaahi ongo kotoa pē maʻa hono kakaí mo hono ngaahi filí. Naʻá ne fai ha ngaahi fuakava pea maʻu ha ngaahi talaʻofa mei he ʻEikí peá ne ʻalu holo ʻi hono kakaí ʻo vahevahe ʻa e meʻa kuó ne fanongo mo mamata ki aí (vakai, ʻĪnosi 1:4–19).

He ʻikai ke tali ʻa e lotu kotoa pē ʻi ha founga fakaofo pehē, ka ʻe kei lava pē ke ʻuhingamālie mo liliu moʻui hoʻo aʻusia ʻi he lotú. Ko ha ngaahi lēsoni mahuʻinga ʻeni ʻe niʻihi te ke lava ʻo ako mei he fuʻu lotu lahi ʻa ʻĪnosí:

  • ʻE lava ke tokoni hoʻo feinga ke moʻui kakato ʻaki ʻa e ongoongoleleí ke ke ongoʻi ai hoʻo fiekaia fakalaumālié.

  • ʻE lava pea ʻoku totonu ke hoko ʻa hoʻo fiekaia fakalaumālié ke ke tūʻulutui ai ʻo fekumi ki he tokoni ʻa e Tamai Hēvaní.

  • ʻE lava ke tokoni ʻa e lotu ki he Tamai Hēvaní ke fakafiemālieʻi ai hoʻo fiekaia fakalaumālié—pea mo ha niʻihi!

  • Te ke lava ʻo lotu ʻi ha feituʻu pē, ʻi ha faʻahinga taimi pē.

  • ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lotú ke ke fakatomala.

  • ʻE lava ke fakamālohia ʻe he lotú hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí.

  • Te ke lava ʻo maʻu ha fakamoʻoni fakataautaha ʻoku fanongo mai hoʻo Tamai Hēvaní kiate koe pea ʻokú Ne ʻafioʻi koe.

  • ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he fakamoʻoni mo e mālohi ʻokú ke maʻu ʻi he lotú ke ke tokoniʻi mo fakamālohia ai ʻa e niʻihi kehé.

Ko ʻEku Aʻusia ʻi he Mālohi ʻo e Lotú

ʻI he ofi ke hoko hoku taʻu 16, naʻe kole mai ʻe heʻeku pīsope naʻe ueʻi fakalaumālié, ke u akoʻi ʻemau kalasi Lautohi Faka-Sāpate ʻa e toʻu tupú fekauʻaki mo hono maʻu ha fakamoʻoni ki he ongoongoleleí ʻo fakafou ʻi he lotú. ʻI heʻeku tupu haké, naʻá ku tuku ha taimi ke ako ai ʻa e Tohi ʻa Molomoná pea naʻá ku ongoʻi maʻu pē ʻoku moʻoni ʻa e Siasí. Naʻá ku tui maʻu pē ki he Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí, ka kuo teʻeki ai ke u fakakaukau fakamātoato ki he palōmesi ʻa Molonaí, ʻa ia ʻoku hā ʻi he Molonai 10:4–5, mo lotua ʻa hono moʻoni ʻo e ongoongoleleí. ʻOku ou manatuʻi ʻeku ongoʻi kapau te u akoʻi ʻa e founga ke maʻu ai ha fakamoʻoni ʻo fakafou ʻi he lotú, ʻoku totonu ke u lotu ke maʻu haʻaku fakamoʻoni. Naʻe holi tuʻu ʻa hoku laumālié—mahalo ʻi ha founga kehe meia ʻĪnosi, ka naʻá ku kei ongoʻi pē ha fiemaʻu fakalaumālie.

ʻI heʻeku teuteu ʻa e lēsoní, naʻá ku tūʻulutui ʻo lotu ʻaki ʻa e kotoa ʻo hoku lotó. ʻI heʻeku fehuʻi ki he ʻEikí pe ʻoku moʻoni ʻa e ongoongoleleí, naʻe haʻu ki hoku lotó ha ongo fakaʻofoʻofa—ʻa e kihiʻi leʻosiʻi ʻo fakapapauʻi mai kiate au ʻoku moʻoni ia pea ʻoku totonu ke hokohoko atu ʻeku fai ʻa e meʻa naʻá ku faí.

Naʻe fuʻu mālohi ʻa e ongó naʻe ʻikai ai ke u teitei lava ʻo taʻe-tokanga ki he tali ko iá mo pehē naʻe ʻikai ke u ʻilo. Naʻá ku fuʻu ongoʻi fiefia! ʻI he Sāpate hono hokó, naʻá ku tuʻu ʻi muʻa ʻi hoku kaungāakó ʻo fakamoʻoniʻi ʻe tali ʻe he Tamai Hēvaní ʻenau ngaahi lotú kapau te nau maʻu ʻa e tuí.

ʻĪmisi
Ko ʻUlise Soālesi ʻi heʻene kei talavoú

Ko ʻEletā Soālesi ʻi heʻene kei talavoú

Kuó u maʻu ʻa e fakamoʻoni ko ʻení talu mei ai. Kuó ne tokoniʻi au ke fai ha ngaahi fili, tautautefito ʻi he ngaahi taimi faingataʻá. Kuó ne fakaʻatā au ke u fakamoʻoni ki he kakaí, ʻi he loto fakapapau, te nau lava ʻo maʻu ʻa e ngaahi tali mei he Tamai Hēvaní ʻo kapau te nau lotu ʻi he tuí. Kuo hoko moʻoni ʻeni kiate au ʻi heʻeku faiako ʻi he kalasi Lautohi Faka-Sāpate ko ia ʻa e toʻu tupú, ʻi heʻeku hoko ko ha faifekaú, pea aʻu pē ki he ʻahó ni ʻi heʻeku hoko ko ha ʻAposetoló.

Ko e Taimi mo e Meʻa ke Lotuá

Ko hono moʻoní, ʻoku ʻikai ke ke toki lotu pē ʻi he taimi ʻokú ke ongoʻi ai ha fiemaʻu fakalaumālie mālohi moʻoní. Ko e fē leva ʻa e taimi ʻoku totonu ke ke lotu aí? Pea ko e hā ʻa e meʻa ʻoku totonu ke ke lotuá? Ko e tali nounou ki aí: ʻi ha faʻahinga taimi pē pea ki ha faʻahinga meʻa pē.

ʻĪmisi
talavou ‘oku fai ‘ene lotu

ʻOku mateuteu maʻu pē hoʻo Tamai Hēvaní ke fanongo kiate koe mo finangalo ke ke toutou lotu maʻu pē kiate Ia. ʻOku totonu ke ke “fealeaʻaki mo e ʻEikí ʻi he meʻa kotoa pē te ke faí” (ʻAlamā 37:37) pea lotu ʻi he pongipongi, hoʻatā, mo e poʻuli. ʻOku totonu ke ke lotu ʻi ʻapi, ʻi he ngāué, ʻi he akó—ʻi ha feituʻu pē te ke ʻi ai pea ʻi ha faʻahinga meʻa pē te ke feinga ki ai (vakai, ʻAlamā 34:17–26). ʻOku totonu ke ke lotu mo ho fāmilí (vakai, 3 Nīfai 18:21), “ʻi he ʻao ʻo e kakaí pea ʻi he lilo” fakatouʻosi (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 81:3), ʻi ho lotó ʻi he taimi ʻokú ke lotu fakavave aí (vakai, ʻAlamā 34:27), pea lotu maʻu ai pē ki he Tamaí ʻi he huafa ʻo Sīsū Kalaisí (vakai, 3 Nīfai 18:19–20).

ʻĪmisi
talavou ‘oku fai ‘ene lotu

Ko e Hū ki Hoʻo Tamai Hēvaní

ʻOku akoʻi ʻe he taha ʻo e ngaahi potufolofola ʻoku ou manako taha aí ʻa e founga ʻoku totonu ke tau hū ai ki heʻetau Tamai Hēvaní ʻi he taimi ʻoku tau lotu aí: “Ke ke loto-fakatōkilalo; pea ʻe tataki nima koe ʻe he ʻEiki ko ho ʻOtuá, pea foaki kiate koe ʻa e tali ki hoʻo ngaahi lotú” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 112:10). ʻI he taimi ʻokú ke loto-fakatōkilalo mo talangofua aí, ʻe ʻiate koe ʻa e Tamai Hēvaní. Te Ne tataki nima koe. Te Ne tali hoʻo ngaahi lotú ʻo fakatatau mo Hono finangaló, foungá, taimí, mo ʻafioʻi pau ʻa e meʻa ʻoku lelei kiate koé.

ʻOku mahuʻinga hoʻo ngaahi lotu maʻu peé ki hono fafanga fakalaumālie ho laumālié. ʻOku malava ke fetuʻutaki mo e Tamai Hēvaní ʻo fakafou ʻi he lotú pea ʻoku fiemaʻu ia ʻi he feituʻu kotoa pē mo e taimi kotoa pē. ʻOku ou lotua te mou manatuʻi ʻeni mo mataʻikoloa ʻaki ʻa e ngaahi faingamālie ke hū ki he taloni ʻo e ʻOtuá ʻo maʻu ha ngaahi tāpuaki meiate Iá.

ʻĪmisi
finemui ‘oku lotu