Seminelí
1 Tesalonika 1–3


1 Tesalonika 1–3

Ko e Muimui ʻia Sīsū Kalaisi ʻi he Ngāue Fakaetauhi he ʻOfá

ʻĪmisi
Ko ha finemui ʻoku feohi mo ha toʻu tupu kehe

Ko e fē ha taimi kuo fakamanatu atu ai ʻe ha ngāue tokoni ʻa ha taha ʻa Sīsū Kalaisi? Naʻe ngāue ʻa Paula mo hono ngaahi hoá ʻi ha ngaahi founga faka-Kalaisi ki he Kāingalotu ʻi Tesaloniká, ʻo ueʻi kinautolu ke hokohoko atu ʻenau moʻui faivelenga ʻaki e ongoongoleleí neongo ʻenau fehangahangai mo e fakatangá. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke tāpuekina mo takiekina e niʻihi kehé ʻi hoʻo feinga ke ngāue fakaetauhi ʻo hangē ko ia naʻe fai ʻe hotau Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí.

Sīpinga ʻa Sīsū Kalaisí

Sio ki he ngaahi fakatātā ko ʻeni ʻo Sīsū Kalaisí pe fakakaukau ki ha ngaahi fakamatala fakafolofola kehe ʻo ʻEne fengāueʻaki mo e niʻihi kehé. Hiki ʻi hoʻo tohinoa akó e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ʻoku nau fakamatalaʻi e meʻa ʻoku fai ʻe he Fakamoʻuí maʻá e niʻihi fakafoʻituitui ʻokú Ne fengāueʻaki mo iá.

ʻĪmisi
ʻOku tangutu ʻa Sīsū mo ha kiʻi tamasiʻi ʻi hono fungá. ʻOku kau ʻi he fakatātaá ha kakai ʻi loto ʻi he fale ʻi Kāpeneumé, ko Filipe, Sīsū, Sione, Pita, Mātiu, ʻoku tangutu ʻa Sīsū ʻi ha tēpile mo ha niʻihi ʻo e kau ākonga ʻoku ʻasí pea mo Mele Makitaline.
ʻĪmisi
Ko e toe mamata ʻa ha tangata kui. ʻOku kau ʻi he fakatātaá ʻa hono tākai ʻe Sīsū hono fofongá, pea ʻalu ki he anovai ʻo Sailoamé.
ʻĪmisi
Ko e akonaki ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he temipalé pea haʻu kiate ia ha kau taulaʻeiki lahi, kaumātuʻa mo ha kau tangata tohi ʻo nau fehuʻi kiate Ia ʻa e maʻuʻanga ʻo hono mafaí. ʻOku fehuʻia kinautolu ʻe Kalaisi pe naʻe mei langi pe ʻo e tangatá ʻa e papitaiso ʻo Sione Papitaisó. ʻOku kau ʻi he fakatātaá ha ʻata ofi ʻo e kakai ʻi he haʻofangá pea mo Kaiafasi.
ʻĪmisi
Fakatātā ʻo Sīsū mo e fefine naʻe moʻua ʻi he feʻauakí ʻOkú na fakatou tūʻulutui pea ʻokú ne puke Hono nimá. ʻOku kau ʻi he fakatātaá ha kau tangata ʻita ʻoku nau ʻomi ʻa e fefiné pea lī ia ki he kelekelé, naʻe makanumi ʻa e fefiné ʻi he kelekelé, ʻoku tūʻulutui ʻa e fakamoʻuí ʻi hono tafaʻakí, ʻoku fokotuʻu hake ia ʻe Sīsū, pea tuʻu ʻa e fakamoʻuí mo ia.
  • Kapau naʻá ke kau ʻi he niʻihi fakafoʻituitui mo e Fakamoʻuí, ʻokú ke pehē ko e hā naʻá ke mei ongoʻi koeʻuhí ko e ngaahi ngāue ʻa e Fakamoʻuí? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • Vakai ki he lisi naʻá ke faʻú, ko e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea fē te ke fie fakaʻaongaʻi ʻi hoʻo tokoniʻi e niʻihi kehé? (Mahalo te ke fie fakaʻilongaʻi e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ʻoku mahuʻinga mālie kiate koé.)

ʻOku tau faʻa ui ʻi he Siasí e ngaahi ngāue hangē ko ʻení ko e ngāue fakaetauhí.

Naʻe akoʻi ʻe Brother Tēvita L. Peki, ko e Palesiteni Lahi mālōlō ʻo e Kau Talavoú, ʻo pehē:

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale fakaʻosi ʻo Tēvita L. Peki, palesiteni lahi ʻo e Kau Talavoú, ʻEpeleli 2009. Naʻe tukuange ʻi he konifelenisi lahi ʻo ʻEpeleli 2015.

ʻOku ʻuhinga ʻa e tauhí ke ʻofaʻi mo tokangaʻi ʻa e niʻihi kehé. ʻOku ʻuhinga ia ke tokangaʻi ʻenau ngaahi fiemaʻu fakatuʻasino mo fakalaumālié. Ke mahino angé, ʻoku ʻuhinga ia ke fai ʻa e meʻa naʻe mei fai ʻe he Fakamoʻuí kapau naʻá Ne ʻi heni.

(David L. Beck, “Ko Ho Fatongia Toputapu ke Tokoní,” Liahona, Mē 2013, 56)

  • Ko e hā ha meʻa ne makehe kiate koe mei he fakamatala ʻa Brother Pekí?

  • Fakakaukau ki he lea ʻa Brother Pekí mo e ngaahi lea naʻá ke fakaʻilongaʻi ʻi hoʻo lisí, ʻokú ke pehē ʻoku lelei fēfē hoʻo ngāue fakaetauhi ki he niʻihi kehé?

Mahalo ʻoku ʻi ai haʻo ngaahi fehuʻi pe hohaʻa fekauʻaki mo e ngāue fakaetauhi ki he niʻihi kehé. Fakakaukau ke hiki ʻeni ʻi hoʻo tohinoa akó pea kumi e ngaahi talí ʻi hoʻo ako ʻa e 1 Tesalonika 1–3 he ʻaho ní. Mahalo te ke fie fakaafeʻi foki e Laumālié ke tokoni atu ke ke kumi ha ngaahi founga te ke lava ai ʻo tāpuekina mo tākiekina e niʻihi kehé ʻi hoʻo feinga ke ngāue fakaetauhi ʻo hangē ko ia ne fai ʻe hotau Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí. Lekooti hoʻo ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi ongó koeʻuhí ke ke lava ʻo ngāueʻi kinautolu ʻi he faʻa lotu.

Ko e ngāue fakaetauhi ʻa Paula ki he kakai Tesaloniká

Lolotonga ʻene fononga fakafaifekau hono uá, naʻe ola lelei e malanga ʻa e ʻAposetolo ko Paulá mo hono ngaahi hoá ki he kakai ʻi Tesaloniká, ka naʻe fakamālohiʻi kinautolu ʻe he kau taki ʻo e kau Siú ke nau mavahe mei he koló (vakai ki he Ngāue 17:1–9). Naʻe toki ʻilo kimui ʻe Paula naʻe kei faivelenga pē ʻa e Kāingalotu ʻi Tesaloniká pea naʻa nau vahevahe e pōpoaki ʻo e ongoongoleleí, neongo naʻa nau fehangahangai mo e fakatangá ʻi heʻenau fai iá (vakai, 1 Tesalonika 1:6–8). Naʻe fai ʻe Paula ʻene fuofua tohi ki he kakai Tesaloniká ʻi he loto-houngaʻia ʻi heʻenau tui mo e ʻamanaki lelei kia Sīsū Kalaisí (vakai, 1 Tesalonika 1:2–3).

Lau fakalelei ʻa e 1 Tesalonika 2:7–14; 3:9–13. Mahalo te ke fie fakaʻilongaʻi e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ʻokú ke maʻu ʻokú ne fakamanatu atu ʻa e ʻofa mo e tokanga naʻe mei fai ʻe he Fakamoʻuí. Fakakaukau ke tānaki atu hoʻo ngaahi fakakaukaú ki hoʻo lisí.

1. Tali ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó:

  • Naʻe tokoni fēfē ʻa Paula mo e niʻihi kehé ʻo hangē ko e Fakamoʻuí?

  • ʻE tāpuekina fēfē hoʻo moʻuí ʻi hoʻo ngāue fakaetauhi ki he niʻihi kehé ʻo hangē ko ia naʻe fai ʻe Sīsū Kalaisí? Te ne tāpuekina fēfē ʻa e moʻui ʻa kinautolu ʻokú ke tokoniʻí?

Ko e Ngaahi Tāpuaki ʻo e ngaue fakaetauhí

Ko e moʻoni ʻe taha te tau lava ʻo ako fekauʻaki mo e ngāue fakaetauhí mei he ngaahi veesi ko ʻení, ʻi heʻetau ngāue fakaetauhi ki he niʻihi kehé ʻi he ʻofá, te tau lava ai ʻo tokoniʻi kinautolu ke nau hoko ko ha kau muimui lelei ange ʻo Sīsū Kalaisi (vakai, 1 Tesalonika 2:10–14).

ʻĪmisi
Laʻitā ʻo ha taha ʻeti faiva ʻokú ne fakatātaaʻi ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he Ngaahi Vitiō ʻo e Tohi Tapú.

2. Tali ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó:

Fakakaukau ki ha taimi naʻe ngāue fakaetauhi atu ai ha taha kiate koe ʻi he ʻofa.

  • Ko e hā ha ngaahi founga naʻe muimui ai ʻa e tokotahá ni ki he sīpinga ʻa Sīsū Kalaisí ʻi heʻenau ngāue fakaetauhi kiate koé?

  • Naʻe tokoniʻi fēfē koe ʻe he ngaahi ngāue ʻa e tokotahá ni ke ke hoko ko ha tokotaha muimui lelei ange ʻo Sīsū Kalaisi?

Ngāue fakaetauhi ʻi he tui mo e ʻofa

ʻOku ʻi ai e taimi ʻe niʻihi ʻoku ʻoatu ʻe he ngaahi ngāue faka-Siasí ha ngaahi faingamālie totonu ke ke ngāue fakaetauhi ai. Ko e taimi lahi, te ke maʻu ha ngaahi faingamālie ke ngāue fakaetauhi ai lolotonga hoʻo feohi fakaʻaho mo e kau mēmipa ʻo e fāmilí, kaungāmeʻá, mo e niʻihi kehé.

Naʻe vahevahe ʻe Palesiteni Sini B. Pingihemi, ko e Palesiteni Lahi ʻo e Fineʻofá, ha ngaahi fakakaukau ki he founga ke ngāue fakaetauhi ai ʻo hangē ko ia naʻe fai ʻe Sīsū Kalaisí. Mamata ʻi he vitiō “Ngāue Fakaetauhi ʻo Hangē ko e Fakamoʻuí” mei he taimi 0:45 ki he 1:54, pe lau e ngaahi lea ʻa Palesiteni Pingihemí. Mahalo te ke fie tānaki atu ha niʻihi ʻo ʻene ngaahi fokotuʻú ki hoʻo lisi ngāue fakaetauhí.

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo Sisitā Siini B. Pingihemi. Faitaaʻi ʻi he 2017.

ʻOku tau faʻa fakakaukau he taimi ʻe niʻihi kuo pau ke tau fai ha meʻa lahi mo maʻongoʻonga kae toki “lau” ia ko ha tokoni ki hotau kaungāʻapí. Ka ʻoku lava e fanga kiʻi ngāue tokoni faingofuá ʻo hoko ko ha ivi tākiekina mālohi ki he niʻihi kehé—pea mo kitautolu foki. Ko e hā naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí? ʻI Heʻene ongo meʻaʻofa fakalangi ʻo e Fakaleleí mo e Toetuʻú … “kuo teʻeki ke ʻi ai ha taha kuo ʻi ai hano mālohi pehē kiate kinautolu kotoa kuo moʻuí, pe ʻe moʻui he funga ʻo māmaní” [“Ko e Kalaisi Moʻuí,” ChurchofJesusChrist.org]. Ka naʻá Ne fofonga malimali foki, talanoa, lue, fanongo, tuku taimi, fakalotolahi, akoʻi, fafangaʻi, mo faʻa fakamolemole. Naʻá Ne tokoniʻi e fāmilí mo e ngaahi kaungāmeʻá, kaungāʻapí pea pehē ki he solá foki, pea naʻá Ne fakaafeʻi e ngaahi mahení mo kinautolu ne ʻofa aí ke nau fiefia ʻi he ngaahi tāpuaki fungani ʻo ʻEne ongoongoleleí. Naʻe ʻomi ʻe he ʻofa mo e fanga kiʻi ngāue tokoni “faingofua” ko iá ha sīpinga ki heʻetau ngāue fakaetauhi he ʻaho ní.

(Jean B. Bingham, “Ngāue Fakaetauhi ʻo Hangē ko e Fakamoʻuí, Liahona, Mē 2018, 104)

  • Ko e hā ʻoku akoʻi atu ʻe he ngaahi lea ʻa Sisitā Pingihemí fekauʻaki mo e ngāue fakaetauhi ʻo hangē ko ia naʻe fai ʻe Sīsū Kalaisí?

  • Ko e hā ʻe mahuʻinga ai ke manatuʻi ʻe lava ke fakahoko ʻa e ngāue fakaetauhí ʻi ha fanga kiʻi ngāue tokoni faingofuá?

Toe vakaiʻi hoʻo lisi fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻo e ngāue fakaetauhí, pea tānaki atu mo ha toe ngaahi fakakaukau mei he meʻa kuó ke ako he ʻaho ní. Fakaʻilongaʻi ha foʻi lea ʻe ua pe tolu ʻe lava ʻo tokoni atu ke ke hoko ʻo hangē ange ko Sīsū Kalaisí ʻi hoʻo ngāue fakaetauhí.

Fekumi ʻi he faʻa lotu ki he tokoni ʻa e Tamai Hēvaní ke ʻiloʻi pe ko hai ʻokú Ne finangalo ke ke ngāue fakaetauhi ki ai he ʻaho ní mo e founga te ke lava ʻo fai ai iá. Mahalo kuó ke ʻosi maʻu ha ngaahi ueʻi mei he Laumālié te ke lava ʻo ngāueʻi he taimí ni.

Kapau ʻoku ʻikai haʻu ha hingoa ʻo ha taha ki heʻene fakakaukaú, fakakaukau ke lotua e tokoni ʻa e Tamai Hēvaní ke ʻiloʻi ha faingamālie ke ngāue fakaetauhi mo ngāue ai ʻi he taimi ʻoku hoko mai aí. Falala te Ne tataki koe ʻi hoʻo feinga ke ngāue fakaetauhi ʻo hangē ko ia naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí.

Fili Pē: Fie Ako Lahi Ange?

Fēfē kapau ʻoku ʻikai ke u fakapapauʻi e founga ke tokoni ai ki he niʻihi kehé?

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Niila L. ʻEnitaseni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo ʻEletā Niila L. ʻEnitaseni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, 2010, ʻAokosi.

‘E lava ʻe ha taha loto lelei ʻo tokoni ke ngaahi ha vaʻe meʻalele, ʻave ha kaungā-loki ki he toketaá, maʻu meʻatokoni hoʻatā mo ha taha ʻoku lotomamahi, pe malimali mo fakalea ke fakafiefiaʻi ha taha.

Ka ʻe fakanatula pē ki ha taha ʻoku muimui ki he fekau ʻuluakí ke ne tānaki atu ki he ngaahi ngāue tokoni mahuʻinga ko ení, poupouʻi e tokotaha ʻoku ngāue leleí ke tauhi e ngaahi fekaú pea vahevahe ha faleʻi fakapotopoto ke fakamālohia e tui ʻa ha taha ʻoku kamata ke mole atu pe ʻokú ne fiemaʻu ke foki mai ki he hala ne fononga ai kimuʻá.

(Neil L. Andersen, “A Holier Approach to Ministering” [Brigham Young University devotional, Apr. 10, 2018], 3, speeches.byu.edu)

Naʻe pehē ʻe Pīsope W. Kulisitofā Uātolo ʻo e Kau Pīsopeliki Pulé:

ʻĪmisi
Pīsope W. Kulisitofā Uātolo, tokoni ua ʻi he Kau Pīsopeliki Pulé, tā fakaʻofisiale 2017

Mahalo te tau fakakaukau ki he founga lelei taha ʻo e ngāué, ka ʻoku ʻafioʻi ia ʻe he ʻEikí, pea ʻe tataki ʻetau ngaahi ngāué ʻe Hono Laumālié… ʻi heʻetau feinga ke hoko ko ha meʻangāue ʻi he toʻukupu ʻo e ʻEikí ke tāpuekina ʻEne fānaú. ʻI heʻetau fekumi ki he tataki ʻa e Laumālié mo falala ki he ʻEikí, ʻe tuku kitautolu ʻi he feituʻu mo e tūkunga te tau lava ai ʻo ngāue mo tāpuekina—pea ʻi hono fakalea e tahá, ko e ngāue fakaetauhi.

(W. Christopher Waddell. “ʻO Hangē Ko ia Ne Fai ʻe Kalaisí,” Liahona, Mē 2019, 21)

Naʻe fakamanatu mai ʻe Brother Tēvita L. Peki, ko e Palesiteni Lahi mālōlō ʻo e Kau Talavoú:

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale fakaʻosi ʻo Tēvita L. Peki, palesiteni lahi ʻo e Kau Talavoú, ʻEpeleli 2009. Naʻe tukuange ʻi he konifelenisi lahi ʻo ʻEpeleli 2015.

Ko e tokoní ʻoku ʻikai ko ha meʻa pē ʻoku tau fai—ka ʻokú ne fakamatalaʻi ko hai kitautolu.

Tokoni ʻi he ʻaho kotoa pē. ʻOku takatakaiʻi kimoutolu ʻe he ngaahi faingamālié. Kumi kinautolu. Kole ki he ʻOtuá ke tokoni atu ke ke fakatokangaʻi kinautolu. Te mou ʻilo ko e lahi tahá ko e fanga kiʻi ngāue fakamātoato ʻoku nau tokoniʻi e niʻihi kehé ke nau hoko ko e kau muimui ʻo Sīsū Kalaisi.

(David L. Beck, “Ko Ho Fatongia Toputapu ke Tokoní,” Liahona, Mē 2013, 57)

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau pe sīpinga lahi ange fekauʻaki mo e ngāue fakaetauhí, vakai ki he ongo fakamatala ko ʻení mei he ongo makasini ʻa e Siasí:

  • Ko e Taumuʻa Te Ne Liliu ʻEtau Ngāue Fakaetauhí,” Liahona, Sān. 2019, 8–11

  • Eric B. Murdock, “Ngāue Fakaetauhi ʻo Hangē ko ia Ne Fai ʻe he Fakamoʻuí,” Liahona, Tīsema 2018, 32–35

Mahalo foki te ke fie sio ʻi he peesi “Ko e Ngāue Fakaetauhí ʻEní” ʻi he ChurchofJesusChrist.org.