Seminelí
Hilamani 5:14–52: “ʻE Toʻo Atu ʻa e ʻAo Fakapoʻulí”


“Hilamani 5:14–52: ʻʻE Toʻo Atu ʻa e ʻAo Fakapoʻulí,’” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“Hilamani 5:14–52,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

Hilamani 5:14–52

“ʻE Toʻo Atu ʻa e ʻAo Fakapoʻulí”

ʻĪmisi
Nīfai mo Līhai ʻi he fale fakapōpulá ʻoku takatakaiʻi ʻe ha afi

ʻI taimi ʻoku tau ʻi ha loki fakapoʻuli ai, ʻe lava ke tau fakamoʻui ha maama. Ka ko e hā te tau lava ʻo fai ʻi he taimi ʻoku tau ʻi he fakapoʻuli fakalaumālié aí? ʻI he taimi naʻe ʻufiʻufi ai ʻe he fakapoʻulí ha kulupu ʻo ha kau Leimana faiangahala, naʻe akoʻi kinautolu ke nau fakatomala mo tui kia Sīsū Kalaisi. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke falala kia Sīsū Kalaisi ke toʻo atu ʻa e ngaahi ongo ʻo e ilifiá mo e fakapoʻulí pea fetongi kinautolu ʻaki ʻEne fiefiá, melinó, mo e māmá.

Poupouʻi ʻa e kau akó ke nau fakalaulauloto. ʻI he taimi ʻoku maʻu ai ʻe he kau akó ha taimi ke fakakaukau lahi ange ki heʻenau moʻuí mo e meʻa ʻoku nau akó, ʻe lava ke fakahā ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ha ngaahi moʻoni fakataautaha mo ʻaonga kiate kinautolu. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke fakalaulauloto ki he founga ʻoku nau fakaafeʻi ai ʻa e maama mo e mālohi ʻo Sīsū Kalaisí ki heʻenau moʻuí.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke fakalaulauloto ki he ngaahi founga ʻoku hangē ai ʻa Sīsū Kalaisi ko e māmá (vakai, Sione 8:12).

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Fakapoʻulí mo e māmá

Tokoni ki he kau akó ke nau kamata fakakaukau ki he māmá mo e fakapoʻulí. Te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ha ngaahi meʻahulu pe telefoni toʻotoʻo ke fakatātaaʻi ʻaki ʻa e founga ʻe lava ke toʻo ai ʻe hono fakamoʻui ha māmá ʻa e fakapoʻulí mei ha loki. Te ke lava ʻo hiki ʻa e ngaahi meʻa ʻoku fakatokangaʻi ʻe he kau akó ʻi he palakipoé pea feinga ke fakafekauʻaki ʻenau ngaahi fakakaukaú ʻamui ange ʻi he lēsoní ʻi he taimi te nau ʻiloʻi ai ha ngaahi tefitoʻi moʻoni fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí.

Fakakaukau ki ha taimi naʻá ke ʻi ha feituʻu fakapoʻuli ai mo ha kiʻi maama siʻisiʻi pe ʻikai ha maama. ʻOkú ke manatuʻi nai pe ko e hā naʻe faingataʻa ai ʻi he ʻikai ke ke lava ʻo sio leleí?

  • Makehe mei haʻatau ʻi ha loki fakapoʻulí, ko e hā ha ngaahi founga kehe te tau ala aʻusia ai ʻa e fakapoʻulí ʻi heʻetau moʻuí? Ko e hā ha ngaahi ongo ʻe niʻihi te ke ala maʻu ʻi he fakapoʻulí?

ʻOku totonu ke mahino ki he kau akó ʻi he lēsoní, ko e fakapoʻuli kotoa pē ʻoku ʻikai ko ha ola ia ʻo ha ngaahi fili hala ka ʻe lava ke toʻo ʻa e fakapoʻulí ʻi hono ngāue ʻaki ʻa e tui kia Sīsū Kalaisí.

Fakakaukau ki hoʻo moʻuí mo ha faʻahinga fakapoʻuli pē ʻokú ke aʻusia. ʻI hoʻo ako ʻi he ʻaho ní, kumi ʻa e meʻa te ke lava ʻo fai ke fakafonu hoʻo moʻuí ʻaki ʻa e māmá ke tokoni ke toʻo ʻa e fakapoʻulí.

Ngāue fakafaifekau ʻa Nīfai mo Līhaí

Naʻe malangaʻi ʻe he ongo foha ʻo Hilamaní, Nīfai mo Līhai, ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí. Naʻá na akoʻi ha kau Nīfai tokolahi kuo nau angatuʻu pea nau kau fakataha mo e kau Leimaná. Naʻe fakatomala ʻa e kau Nīfai ko ʻení pea nau feinga ke fakaleleiʻi ha faʻahinga maumau pē naʻa nau fakahoko. Naʻe malanga ʻa Nīfai mo Līhai ʻi he fuʻu mālohi lahi, pea naʻe fili ha kau Leimana ʻe toko 8,000 ke fakatomala pea papitaiso (vakai, Hilamani 4:4; 5:14–19).

Lau ʻa e Hilamani 5:20–22, ʻo kumi ʻa e founga naʻe uesia ai ʻenau lavameʻá.

Ko e taimi pē ʻoku tau fehangahangai ai mo e fakafepakí pe aʻusia ha ngaahi ʻahiʻahi, mahalo te tau fakakaukau ko ha ngaahi taimi fakapoʻuli ʻeni ʻi heʻetau moʻuí. Mahalo te tau fehuʻia ʻa e ʻuhinga ʻoku tuku ai ʻe he ʻOtuá ke hoko ʻa e ngaahi meʻá ni. Ka neongo ia, kapau te tau mātuʻaki tokanga, te tau fakatokangaʻi ʻoku ngāue maʻu pē ʻa e ʻOtuá ʻi heʻetau moʻuí mo finangalo ke tāpuekina kitautolu.

Ke tokoni ki he kau akó ke kau longomoʻui ki he akó, ʻe lava ke ke vahevahe ʻa e kalasí ke nau tauhoa ke nau lau ʻa e ngaahi veesi ko ʻení. ʻE lava ke kumi ʻe ha tokotaha ako ha fakamoʻoni ʻo e ʻOtuá ʻi he moʻui ʻa Nīfai mo Līhaí (vakai, Hilamani 5:23–26). ʻE lava ke laukonga ʻa e tokotaha ako ʻe tahá fekauʻaki mo hono faitokonia ʻe he ʻOtuá ʻa e kau Leimaná (vakai, Hilamani 5:28–33).

Lau ʻa e Hilamani 5:23–33, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe fakahoko mo folofola ʻaki ʻe he ʻOtuá. Kapau ʻoku maʻu ʻa e ongo ʻo e Hilamani 5, ʻe lava ke ke fanongo ki ai pea lau fakataha mo ia. Fakapapauʻi ke kiʻi taʻofi pea toe fakafoki ʻo ka fiemaʻu.

  • Ko e hā ʻokú ke ako fekauʻaki mo e ʻOtuá mei he ngaahi veesi ko ʻení? Ko e hā ha ngaahi ongo ʻokú ke maʻu kiate Ia koeʻuhí ko e meʻa ʻokú ke akó?

    Te ke lava ʻo fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau hiki ʻi he palakipoé ʻa e meʻa naʻa nau maʻú. Aleaʻi ʻa e ngaahi founga ʻoku tokoniʻi mo tāpuekina ai kitautolu ʻe he ʻOtuá.

  • ʻE tokoniʻi fēfē nai koe ʻe he fakaafe ʻa e ʻOtuá ʻi he veesi 29 mo e 32 ke ke vakai ki Heʻene ʻofa ki he tokotaha kotoa peé?

ʻE lava ke ke laineʻi ʻa e ngaahi lea ʻi he Hilamani 5:29, 32 ʻa ia ʻoku kau ai ʻa e fakaafe mei he ʻOtuá.

Naʻe fakamalumalu ʻa kinautolu ʻi he fale fakapōpulá ʻe he fakapoʻulí. Naʻe ʻikai ke nau ʻilo ʻa e meʻa ke faí, pea koeʻuhí ko ʻenau ilifiá, naʻe ʻikai ke nau lava ʻo toe ngaue (vakai, Hilamani 5:34, 40).

Lau ʻa e Hilamani 5:35–41 ke ʻiloʻi pe naʻe tokoniʻi fēfē nai kinautolu ʻe ha tangata ko hono hingoá ko ʻAminatapi ke mahino kiate kinautolu ʻa e founga ke toʻo ai ʻa e fakapoʻulí.

  • Ko e hā ha moʻoni te tau lava ʻo ako mei he meʻa naʻe lea ʻaki ʻe ʻAminatapi ʻi he veesi 41?

Ko e tefitoʻi moʻoni ʻe taha te tau lava ʻo akó ʻe lava ke toʻo ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e fakapoʻulí mei heʻetau moʻuí ʻi he taimi ʻoku tau tui ai kiate Ia mo fakatomalá.

ʻOku mahuʻinga ke aleaʻi fakaikiiki ange ʻa e meʻa naʻe lea ʻaki ʻe ʻAminatapi ʻi he veesi 41. ʻE lava ke ʻaonga ki he kau akó hono aleaʻi ʻa e ʻuhinga naʻe pehē ai ʻe ʻAminatapi “kuo pau ke mou fakatomala” mo e ʻuhinga naʻá ne fakahinohinoʻi ai kinautolu ke lotu ki he ʻOtuá kae ʻoua kuo nau maʻu ʻa e tui kia Sīsū Kalaisí.

ʻE lava ke ke tokoni ki he kau akó ke fakafehoanaki ʻa hono fakamoʻui ha kasa pe kamosi ha meʻa kamosi ʻo e māmá ki hono ngāue ʻaki ʻo e tui kia Sīsū Kalaisí mo e fakatomalá.

  • ʻOkú ke pehē ʻe tokoni fēfē nai ʻa e tui kia Sīsū Kalaisí mo e fakatomalá ke toʻo atu ʻa e fakapoʻulí?

Naʻe vahevahe ʻe ʻEletā Lōpeti D. Heili (1932–2017) ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ha ngaahi founga pau te tau lava ai ʻo fakaafeʻi ʻa e maama ʻa e ʻEikí ki heʻetau moʻuí.

ʻE faʻu ʻe he maama ʻa [Sīsū Kalaisí] ha pā maluʻi ʻi ho vahaʻa mo e fakapoʻuli ʻo e filí ʻi hoʻo moʻui taau mo iá. ʻOkú ke fiemaʻu ʻa e maama ko iá. ʻOku tau fiemaʻu ʻa e maama ko iá. Ako fakalelei ʻa e folofolá mo e [tohi tufa] Ki hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú pea fakafanongo ki he ngaahi akonaki ʻa hoʻo mātuʻá pea mo e kau takí. Pea ʻi hoʻo talangofua ki he faleʻi fakapotopotó, ako ke ke ʻekea ʻa e maama maluʻi ʻo e ongoongoleleí ʻo ʻai ia maʻau.

Mahalo te ke fifili, “Te u lava fēfē nai ʻo fakahoko iá?” ʻOku taha pē ʻa e foungá: kuo pau ke ke ako ke fakatupu ʻa e maama ko iá ʻi he ʻaho takitaha ʻaki haʻo tui kia Sīsū Kalaisi mo muimui ki Heʻene ngaahi fekaú. (Robert D. Hales, “Out of Darkness into His Marvelous Light,” Ensign pe Liahona, May 2002, 70)

  • Ko e hā ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi ʻoku tokoni ke mahino kiate koe te Ne lava ʻo maluʻi kitautolu mei he fakapoʻulí pe toʻo ʻa e fakapoʻulí mei heʻetau moʻuí?

ʻE lava ke fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakakaukau ki he huafa ʻo Sīsū Kalaisi ko e Maama ʻo e Māmaní pea mo e founga ʻe lava ke fakalahi ai ʻe he huafa ko ʻení ʻa e mahino ʻoku nau maʻú. (Vakai, Jesus Christ, Light of the World, Topical Guide; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:6–13.)

Hiki leva ʻa e kupuʻi lea ko ʻení ʻi he palakipoé.

  • Ngaahi tāpuaki mei hono ngāue ʻaki ʻo e tui kia Sīsū Kalaisí mo e fakatomalá

Lau ʻa e Hilamani 5:42–49 pea hiki ha lisi ʻo e ngaahi tāpuaki naʻe aʻusia ʻe he kakaí ʻi he taimi naʻa nau fakatomala ai mo ngāue ʻaki ʻa e tui kia Sīsū Kalaisí. Fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi tāpuaki ʻokú ke ongoʻi ʻoku fiemaʻu lahi taha ʻe he kakai ʻo e ʻaho ní.

Te ke lava ʻo kole ki he kau akó ke nau kau ki ha fanga kiʻi kulupu iiki pea aleaʻi ʻa e ngaahi tāpuaki naʻa nau ʻiló. Te nau lava foki ʻo ngāue fakataha ʻi he ngaahi ueʻi takitaha ʻi laló.

Fili ha tāpuaki ʻe taha ʻokú ke ongoʻi ʻoku mahuʻinga pea fakaʻaongaʻi ia ke fakamatalaʻi nounou ʻa e ʻuhinga te ke poupouʻi ai ha taha ke tui kia Sīsū Kalaisí.

Fili ha tāpuaki ʻe taha ʻokú ke ongoʻi kuó ke maʻu koeʻuhí ko hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí. Fakamatalaʻi nounou ʻa e ʻuhinga ʻoku ʻuhingamālie ai ʻeni kiate koé.

Fakalaulauloto mei he meʻa kuó ke ako mo ongoʻi ʻi he ʻaho ní, ki ha meʻa te ke lava ʻo fai ke ke falala ai kia Sīsū Kalaisi mo maʻu ʻEne ngaahi tāpuakí. Fai ha tukupā pea fakakaukau ke fokotuʻu pe fakaleleiʻi ha taumuʻa ke tokoni atu ke ke tauhi ia.

Poupouʻi ʻa e kau akó ke ngāue ʻi he tui ʻo fakatatau ki he meʻa naʻa nau ako ʻi he ʻaho ní. Fakamoʻoni ki he tuʻunga malava mo e finangalo ʻo e ʻEikí ke tāpuakiʻi kinautolu ʻaki ʻEne māmá.