Seminelí
Hilamani 5:1–13: “Maka ʻo Hotau Huhuʻí”


“Hilamani 5:1–13: ‘Maka ʻo Hotau Huhuʻí,’” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“Hilamani 5:1–13,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

Hilamani 5:1–13

“Maka ʻo Hotau Huhuʻí”

ʻĪmisi
ʻafio ʻa e Fakamoʻuí ʻi ha funga maka, ʻo akonaki

Kuó ke ongoʻi nai hano ʻākilotoa koe ʻe he ngaahi ivi tākiekina koví pe ko e ngaahi ʻahiʻahi ʻa e tēvoló? Naʻe fakatatau ʻe he palōfita ko Hilamaní ʻa e ngaahi ʻohofi ʻa Sētané ki ha matangi mālohi mo ha ʻuha maka ʻokú ne lōmakiʻi kitautolu. Naʻá ne toe fakahā foki ko kinautolu ʻoku langa ʻa e fakavaʻe ʻo ʻenau moʻuí “ʻi he maka ʻo hotau Huhuʻí” (Hilamani 5:12) te nau maʻu ha mālohi ke tekeʻi ʻa e koví pea kei faivelenga pē. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke matuʻuaki ʻa e tēvoló mo langa ho makatuʻungá ʻia Sīsū Kalaisi.

Tokoniʻi ʻa e kau akó ke fakaloloto ʻenau houngaʻia mo e ʻofa kia Sīsū Kalaisí. ʻI he ako ʻa e kau akó fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí, tokoniʻi kinautolu ke ope atu ʻenau akó ʻi he meʻa naʻá Ne folofola ʻaki mo fakahokó, ke ako ai fekauʻaki mo Ia. Ko e founga ʻe taha ke fakahoko ai ʻení ko e tokanga taha ki Heʻene ngaahi tōʻonga moʻuí mo Hono ngaahi ʻulungāngá. Poupouʻi ʻa e kau akó ke fakakaukau ki he founga ʻoku fakaʻaongaʻi ai ʻe he Fakamoʻuí Hono mālohí ʻi heʻenau moʻuí.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke lau ʻa e Hilamani 5:12 pea fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi foʻi lea pe ngaahi kupuʻi lea ʻoku ʻuhingamālie kiate kinautolú. Fakakaukau foki ke fakaafeʻi ʻa e kau akó ke kamata ako maʻuloto ʻa e potufolofolá kakato.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko homou fakavaʻe fakalaumālié

Hiki ʻi he palakipoé ʻa e ngaahi tali ʻa e kau akó ki he fehuʻi ko ʻení.

  • Ko e hā ha ngaahi faingataʻa pe ngaahi palopalema te nau ala luluʻi ʻa e tui pe fakavaʻe fakalaumālie ʻa ha taha? Fakakaukau ke lisi kinautolu ʻi hoʻo tohinoa akó.

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e Temipale Salt Lake.

ʻĪmisi
ko e Temipale Salt Lake

Lolotonga ʻa e konifelenisi lahi ʻo ʻOkatopa 2021, naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻa e fiemaʻu ke fakamālohia ʻa e ʻuluaki fakavaʻe ʻo e Temipale Salt Lake. Naʻá ne fakaafeʻi leva ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí ke nau fakakaukau ki honau takitaha fakavaʻe fakalaumālié. Lau ʻa e fakamatala ko ʻení pea fakatokangaʻi ange e founga ʻoku fakafehoanaki ai ʻe Palesiteni Nalesoni ʻa hono fakamālohia ʻo e temipalé ki heʻetau moʻui fakatāutahá.

ʻI he meʻa tatau pē, kuo taimi ke tau takitaha fakahoko ha ngaahi ngāue lalahi—mahalo ko ha ngaahi ngāue kuo teʻeki ke tau fakahoko kimuʻa—ke fakamālohia hotau ngaahi fakavaʻe fakalaumālie fakafoʻituituí. ʻOku fiemaʻu ʻi he ngaahi taimi makehé ha ngaahi ngāue makehe.

Siʻoku kāinga ʻofeina, ko e ngaahi ʻaho fakaʻosí ʻeni. Kapau ʻe fiemaʻu ke ta matuʻuaki e ngaahi faingataʻa mo e haʻahaʻa ʻe hokó, ʻoku mahuʻinga ke tau takitaha maʻu ha fakavaʻe fakalaumālie mālohi kuo langa ʻi he maka ʻo hotau Huhuʻi, ko Sīsū Kalaisí.

Ko ia, ʻoku ou fehuʻi atu kiate kimoutolu takitaha, ko e hā hono mālohi hoʻo fakavaʻé? Pea ko e hā ha ngaahi fakaivia ʻoku fiemaʻu ki hoʻo fakamoʻoní mo e mahino ki he ongoongoleleí? (Russell M. Nelson, “Ko e Temipalé mo Ho Fakavaʻe Fakalaumālié,” Liahona, Nōvema 2021, 93)

  • Ko e hā ha meʻa naʻe makehe kiate koe mei he lea ʻa Palesiteni Nalesoní?

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali pe hiki ʻa e ongo fehuʻi ʻa Palesiteni Nalesoní ʻi he palakipoé lolotonga ʻa e fakalaulauloto mo e tohi ʻa e kau akó.

Fakalaulauloto pe te ke tali fēfē nai ʻa e ongo fehuʻi ʻa Palesiteni Nalesoni fekauʻaki mo ho fakavaʻe fakalaumālié. Fekumi ki he ivi tākiekina ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, pea hiki hoʻo ngaahi talí.

Naʻe fakalotolahiʻi ʻe Hilamani hono ongo fohá ke na manatu

Lolotonga ʻa e taʻu hono 54 ʻo e pule ʻa e kau fakamāú, naʻe tokolahi ha kau Nīfai naʻe faikovi pea nau fili ʻa e koví kae ʻikai ko e leleí. Ko hono olá, naʻe fakafisi ʻa Nīfai mei he tuʻi fakamaau lahí ʻo ne kau fakataha mo hono tokoua ko Līhaí ʻi hono malangaʻi ʻa e folofola ʻa e ʻOtuá ki he kakaí (vakai, Hilamani 5:1–4), ʻo hangē pē ko ia naʻe fakahoko ʻe heʻene kui ua ko ʻAlamā ko e siʻí, ʻi he taʻu nai ʻe 60 ia kimuʻa (ʻAlamā 4:15–20). Naʻe lava ʻa Līhai mo Nīfai ke kei faivelenga pē, koeʻuhí ko ʻena manatu ki he ngaahi akonaki ʻa ʻena tamai ko Hilamaní.

Fakakaukau ke hiki ʻa e foʻi lea Manatu, Manatu ʻi he palakipoé ko ha ʻuluʻi tohi. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke lau ʻa e Hilamani 5:5–11 pea nau omi ki he palakipoé ʻo hiki ha meʻa ʻe taha naʻe fekau kia Nīfai mo Līhai ke na manatuʻi. Kapau ʻoku ʻi ai ha meʻa naʻe fiemaʻu ʻe ha tokotaha ako ke ne tohi ka kuo ʻosi ʻi he palakipoé ia, ʻe lava ke ʻai ʻe he tokotaha akó ha fakaʻilonga tonu ʻi he tafaʻakí. Kapau naʻe ʻikai tohi ʻa e kau akó ʻi he palakipoé, te nau lava ʻo fili ha meʻa mei he lisí pea vahevahe ʻa e founga ʻoku tokoni ai hono manatuʻi ʻa e meʻa ko iá ke fakamālohia honau fakavaʻe fakalaumālié.

Ko hotau fakavaʻe paú

Lau ʻa e Hilamani 5:12, ʻo kumi mo ha ngaahi moʻoni kehe naʻe fiemaʻu ʻe Hilamani ke manatuʻi ʻe hono ongo fohá.

Ko e Hilamani 5:12 ko ha potufolofola fakataukei fakatokateline ia. Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteliné ʻi ha founga makehe koeʻuhí ke faingofua ange hoʻo maʻu kinautolú. Te ke maʻu ha faingamālie ʻi he lēsoni hokó ke akoako fakaʻaongaʻi ʻa e tokāteline ʻoku akoʻi ʻi he potufolofola ko ʻení ki ha fehuʻi pe tūkunga.

Kapau naʻe kau ʻa e kau akó ʻi he teuteu ʻa e tokotaha akó, vakaiʻi ʻenau fakalakalaka ʻi hono ako mauloto ʻo e Hilamani 5:12. Fakakaukau ke fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe ha ngaahi foʻi lea mo ha ngaahi kupuʻi lea naʻe mahuʻingamālie kiate kinautolu.

  • Ko e hā ha ngaahi moʻoni naʻá ke maʻu ʻi he Hilamani 5:12?

Ko e ongo moʻoni mahuʻinga ʻe ua ʻoku ʻi he Hilamani 5:12 ʻa e ko Sīsū Kalaisi hotau makatuʻunga mālohí pea kapau te tau langa hotau makatuʻungá ʻia Sīsū Kalaisi, he ʻikai maʻu ʻe he tēvoló ha mālohi kiate kitautolu.

  • ʻOku fēfē nai ʻa e hoko ʻa Sīsū Kalaisi ʻo hangē ha fakavaʻe mālohi mo pau ki heʻetau moʻuí?

  • ʻOku hoko fēfē nai ʻa e ngaahi ʻohofi ʻe he tēvoló hoʻo tuí ʻo hangē ha matangi pe ʻahiohió?

ʻE lava ke mou aleaʻi ha ngaahi founga kehekehe ʻoku ʻohofi ai ʻe he tēvoló ʻa e sosaietí, ngaahi fāmilí, Siasí, mo e fakafoʻituituí. ʻE lava ke mou aleaʻi ʻa e founga ʻoku hangē ai ʻa e ngaahi faingataʻa mo e ngaahi palopalema naʻe lisi ʻi he palakipoé ʻi he kamataʻanga ʻo e lēsoní ha ngaahi matangi mālohi mo ha ngaahi ʻahiohió. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakakaukau ki ha faʻahinga matangi pe ʻahiohio fakatāutaha ʻoku nau fehangahangai mo ia.

Kapau ʻoku maʻu, sio ʻi he foʻi vitiō “Spiritual Whirlwinds” (2:24) ʻi he ChurchofJesusChrist.org ke ako meia ʻEletā Niila L. ʻEnitaseni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e founga ke ikunaʻi ai e ngaahi ʻahiohio ʻa e tēvoló.

Fakakaukau ke hiki ʻi he palakipoé ʻa e Ko Sīsū Kalaisi hotau makatuʻunga mālohí. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke hiki ʻi he tafaʻaki ʻo e fakamatalá ʻenau ngaahi tali ki he fehuʻi ʻuluaki ʻi laló. Mateuteu ke vahevahe ha ngaahi founga lahi ʻe lava ke langa ai ʻe he kau akó honau makatuʻungá ʻia Kalaisi pea fakaʻaiʻai ha ngaahi tali lahi. ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi foungá ʻa e muimui ki Heʻene sīpingá ʻi he founga ʻokú Ne hū ai ki Heʻene Tamaí, ʻofa ʻi Hono ngaahi filí, pe fakaʻaongaʻi ha taimi ke ako ʻa e folofolá koeʻuhí ke tohi kinautolu ʻi Hono lotó. Hili hono hiki ʻe he kau akó ʻenau ngaahi talí, kole ange ke nau fili ha ngaahi tali ʻe niʻihi ke vakavakaiʻi. Aleaʻi ha ngaahi ngāue pau te nau lava ʻo fai ʻi he tafaʻaki ko iá.

  • Ko e hā ha ngaahi founga te tau lava ai ʻo langa hotau fakavaʻe fakalaumālié ʻi he “maka ʻo hotau Huhuʻí”?

  • Ko e hā ha ngaahi fakafeʻātungia ʻe niʻihi ki hono langa hotau fakavaʻé ʻi he Fakamoʻuí ʻi he ngaahi founga ko ʻení?

  • ʻE taʻofi fēfē nai ʻe hono fakahoko ʻo e ngaahi meʻa ko ʻení ʻa e tēvoló mei haʻane maʻu ha mālohi kiate kitautolú?

Fakaʻaongaʻi fakatāutahá

Fakakaukau ki ha niʻihi ʻo e ngaahi matangi pe faingataʻa fakataautaha ʻokú ke lolotonga fehangahangai mo ia ʻi he taimí ni pe te ke ala fehangahangai mo ia ʻi he kahaʻú. Fakakaukau ʻi he faʻa lotu ki he founga ʻe tokoniʻi ai koe ʻe hono langa pe fakamālohia ho makatuʻungá ʻia Sīsū Kalaisí ke ke matuʻuaki ʻa e ngaahi faingataʻa ko ʻení.

Tā ha fakatātā ʻokú ne fakafofongaʻi koe ʻokú ke tuʻu ʻi ha makatuʻunga mālohi. Fakahingoa ʻa e makatuʻungá ko “Sīsū Kalaisi.” Tā ha ngaahi ngahau vela (hangē ha tao uló) pe ko ha ʻahiohio pea fakahingoa ʻa e ngaahi ngahaú pe ʻahiohió ʻaki ha ngaahi ʻahiʻahi pe faingataʻa pau ʻokú ke fehangahangai mo ia.

Tohiʻi ʻi he makatuʻungá pe ofi ki ai ha meʻa pau ʻokú ke fakahoko pe lava ke ke kamata fakahoko ke langa ai ho makatuʻungá ʻia Sīsū Kalaisi.

Hangē ko ʻení, ʻe lava pē ke hoko ia ko ha taumuʻa fakataautaha ke fakaʻaongaʻi ha taimi ʻi he ngāue hisitōlia fakafāmilí pe ʻalu ki he temipalé. ʻE lava ke hoko ia ko hono ako fakaʻaho e ongoongolelei ʻa e Fakamoʻuí ʻi he folofolá pe toe fakamātoato ange ʻi he lotu fakatāutahá. ʻE lava foki ke tokoni hono ako ʻa e fakataukei fakatokāteliné ke fakamālohia ho makatuʻungá.

Fakakaukau ki ha ngaahi faingataʻa pē ʻe ala fiemaʻu ke ke ikunaʻi, pea hiki ʻa e meʻa te ke fai ke ikunaʻi ai kinautolú.

Kapau ʻe lava, fokotuʻu ha fakamanatu ʻi hoʻo telefoní ke tokoni ke ke muimuiʻi ai ʻa e ngaahi tukupā naʻá ke fakahoko lolotonga e lēsoni ko ʻení. Fakakaukau ke vahevahe hoʻo ngaahi tukupaá mo ha mēmipa falalaʻanga ʻo e fāmilí, taki ʻo e Siasí, pe kaungāmeʻa pea kole ange ke nau tokoni atu ke ke tauhi ia.

Kapau ʻe lava, ʻoange ki he kau akó ha taimi ʻi he kalasí ke nau kamata ʻi he meʻa naʻa nau tukupā ke faí. Poupouʻi ʻa e kau akó ke nau hokohoko atu pē ʻi ʻapi. Fakakaukau ke fakahoko hoʻo fakamoʻoní ki he hoko ʻa e Fakamoʻuí ko hotau fakavaʻe mālohí pea fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fai ʻa e meʻa tatau.