Onderwijzen naar het voorbeeld van de Heiland
De vragen die we als leerkracht stellen
De voornaamste vraag is misschien wel de vraag die leerkrachten zichzelf stellen voordat ze lesgeven.
Illustratie Augusto Zambonato
Stel u voor dat u met een paar vrienden luncht en een film die u samen gezien hebt bespreekt. Dan zegt een van uw vrienden: ‘Wie kan me vertellen wat de belangrijkste scène in de film was?’
Een beetje verward door de vraag denkt u even na en oppert dat de laatste scène waarschijnlijk de belangrijkste was. ‘Dat is een goed antwoord’, zegt uw vriend. ‘Maar dat had ik niet in gedachte. Iemand anders? Laten we eens luisteren naar iemand die we nog niet gehoord hebben.’
Dat lijkt in een gesprek met vrienden vergezocht, maar om de een of andere reden gaat het vaak zo in de zondagsschoolles. In plaats van evangeliebeginselen op een natuurlijke en prettige manier te onderwijzen, zeggen we als leerkracht soms zaken die in andere omstandigheden vreemd zouden klinken of zelfs de conversatie doen stokken. We hopen dat de deelnemers het gevoel hebben dat ze onder vrienden zijn en zich voldoende op hun gemak voelen om hun mening te vertellen over het behandelde beginsel. Daardoor wordt de Geest uitgenodigd en wordt het voor iedereen een waardevolle ervaring.
Hoe kunnen we zorgen dat onze vragen tot natuurlijke en zinvolle gesprekken leiden? Er zijn een paar do’s en don’ts die veel leerkrachten handig vinden: Stel geen vragen waarvan het antwoord voor de hand ligt. Stel vragen waarop meerdere antwoorden mogelijk zijn. Stel geen vragen die te persoonlijk zijn.
Het kan ook zinvol zijn om onszelf, voordat we vragen voor de les bedenken, af te vragen: waarom stel ik eigenlijk vragen?
Waarom vraagt u dat?
De motieven achter onze vragen spelen wel degelijk een rol. Stellen we soms bijvoorbeeld een vraag, omdat we iets te zeggen hebben maar willen dat een deelnemer het zegt? Terecht willen we niet steeds aan het woord zijn, maar we willen wel iets duidelijk maken, dus stellen we soms een vraag die een antwoord ontlokt dat wij willen horen. Die houding leidt tot vragen die eigenlijk vermomde uitspraken zijn, zoals: ‘Hoe kan het mijden van pornografie je helpen je gedachten rein te houden?’ of ‘Is het belangrijk om dagelijks te bidden?’
In sommige situaties is het heel gepast om een vraag te stellen die een specifiek antwoord oproept. Zij kan dienen om iets te benadrukken of het verloop van de les te bevorderen. Maar dergelijke vragen zullen niet gauw een zinvol gesprek op gang brengen.
Als we aan de andere kant vragen stellen omdat we echt willen weten wat de deelnemers vinden, omdat we geven om wat zich in hun hoofd en hun hart en hun leven afspeelt, zal dat blijken uit de vragen die we stellen.
Vragen die deelnemers uitnodigen voor een diep gesprek dat geestelijke groei bevordert zijn bijvoorbeeld: ‘Als u dit vers leest, wat valt u dan op?’ of ‘Door welke ervaringen hebt u geleerd om op de beloften van de Heer te vertrouwen?’ of bijna elke vraag die begint met ‘Wat vindt u…?’
Kijk eens naar deze voorbeelden:
-
De Geest vroeg Nephi: ‘Wat verlangt gij?’ (1 Nephi 11:10.)
-
De Heiland vroeg zijn discipelen: ‘Wie zegt u dat Ik ben?’ (Mattheüs 16:15.)
-
En Hij zei tegen Martha: ‘Ik ben de Opstanding en het Leven; […] Gelooft u dat?’ (Johannes 11:25, 26.)
Al die vragen nodigden iemand uit om te vertellen wat in zijn of haar hart leefde. En in al die gevallen volgde een intense geestelijke ervaring.
Vragen zijn een uitdrukking van liefde
Geloof het of niet, vragen stellen die tot een gesprek voeren doet bijna iedereen vanzelf — zelfs mensen die zichzelf niet als een goede leerkracht beschouwen. We doen het iedere keer spontaan als we een diepgaand gesprek met vrienden of familie voeren of gewoon tijdens de lunch over een lievelingsfilm praten. Maar als we voor een aantal verwachtingsvolle leerlingen staan, vergeten we plots wat anders vanzelf gebeurt.
Dus een deel van de truc om goede vragen te stellen is onszelf afvragen: hoe zou ik dit vragen als ik niet in een leslokaal stond — als we gewoon thuis met wat vrienden over het evangelie zaten te praten? Hoe zou ik ze uitnodigen om over hun inzichten en gevoelens te praten? Onderwijs is niet precies hetzelfde als een ontspannen gesprekje met vrienden, maar er is wel een overeenkomst: het motief voor beide moet oprechte interesse en liefde zijn.
Maak u dus geen zorgen als u nog niet vaardig bent met het bedenken van goed verwoorde vragen in de les. Al kunt u alleen maar van de mensen die u onderwijst houden, dan zal de Geest u leiden en zult u steeds beter gaan weten wat u zeggen moet. ‘De liefde vergaat nooit’, verklaarde Paulus (1 Korinthe 13:8) en dat geldt ook voor een leerkracht die in een les vragen stelt.