2010
Ui pea Vaheʻi ke Ngāue
Sune 2010


Ko e Ngāue ʻi he Siasí

Ui peaVaheʻi ke Ngāue

Ko e ngaahi uiuiʻi totonu ʻi he Siasí ʻoku ʻikai kakato kae ʻoua kuo vaheʻi kitautolu ʻe ha kau maʻu mafai fakataulaʻeiki totonu.

ʻĪmisi
Elder Kenneth Johnson

ʻI ha mata meʻa hā mai ki he Palōfita ko Siosefa Sāmitá mo Sitenei Likitoni ʻi Hailame ʻi ʻŌhaiō he ʻaho 16 ʻo Fēpueli 1832, ʻoku tau maʻu ai ʻa e ngaahi lea fakanonga mo fakalotolahi ko ʻení:

“Ko e ʻEiki ʻoku ou ʻaloʻofa mo angalelei kiate kinautolu ʻoku manavahē1 kiate aú, peá u fiefia ke fakalāngilangiʻi ʻa kinautolu ʻoku tauhi kiate au ʻi he māʻoniʻoní pea ʻi he moʻoní ʻo aʻu ki he ngataʻangá.

“ ʻE lahi ʻa ʻenau totongí pea taʻengata ʻa honau nāunaú” (T&F 76:5–6).

ʻI he ngaahi taʻu ko ia ʻo ʻeku hoko ko e mēmipa ʻo e Siasí, kuo fakautuutu ʻa ʻeku fakahoungaʻi ʻi he ʻuhinga ʻo hono ui kita ʻe he ʻOtuá pea mo e ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa fekauʻaki mo hono tali ʻo e fakaafe ʻa e ʻEikí ke ngāue maʻaná.

Ko e taimi ʻoku lotu ai ʻa e kau takí ke ʻilo ʻa e finangalo ʻo e ʻEikí ki muʻa pea nau toki fakahoko ha ui ke ngāué, ʻoku nau maʻu ha ongoʻi mahino ʻokú ne fakapapauʻi mai ʻa e meʻa ke fakahokó. ʻOku fakatou mahuʻinga mo fakafiefia ke maʻu ha fakamoʻoni fakafoʻituitui ʻi he lotú ne ui kitautolu ʻe he ʻOtuá. ʻOku fakafou ʻi Heʻene kau tamaioʻeikí, hono hanga ʻe he ʻEikí ʻo fakaafeʻi kitautolu ke tau kau atu ʻi Heʻene ngāué koeʻuhí ke tau lava ai ʻo ʻilo mo ʻofa kakato ange ʻiate Ia (vakai, Mōsaia 5:13).

Ko e taimi ʻoku tau maʻu ai ha ui ke ngāué, mahalo te tau maʻu ha ongoʻi taʻe-taau ʻo hangē ko ia ne maʻu ʻe ʻĪnoke ʻi hono fekauʻi ia ʻe he ʻEikí ke ne taki mo akoʻi ʻa e kakaí (vakai, Mōsese 6:31). Ko e kupuʻi folofola “ʻOku ʻiate koe hoku Laumālié, ko ia te u fakatonuhiaʻi ʻa hoʻo ngaahi lea kotoa peé” (Mōsese 6:34) ʻoku pau naʻá ne ʻomi ha fakamahino kia ʻĪnoke ʻi heʻene maʻu ʻa e mata meʻa-hā-mai ʻo e founga ʻe fakamālohia ai ia ʻe he ʻEikí ke ne fakahoko ʻene ngāue toputapú. ʻOku toe fakamatala ʻa e folofolá ki he tuʻunga maʻongoʻonga ʻo e takí ne aʻusia ʻe ʻĪnoké ʻi “heʻene ʻaʻeva mo e ʻOtuá” (Mōsese 6:39). ʻOku ʻi he meʻa ne aʻusia ʻe ʻĪnoké ha ngaahi akonaki mahuʻinga kiate kitautolu taki taha ʻi heʻetau ngāue ʻi he Siasi ʻo e ʻEikí.

ʻOku fakahaaʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻo e vaheʻi ʻo kinautolu kuo ui ke ngāué ʻi he faleʻi ʻa e ʻEikí kia Mōsese he taimi naʻá Ne fakahinohinoʻi ai ʻa Mōsese ke “hilifaki ho nimá [kia Sosiua]. … Pea te ke tuku kiate ia [mo ha niʻihi ho lāngilangí]” (Nōmipa 27:18, 20).

ʻI he founga fakalangi ko ʻeni kuo fokotuʻú, te tau lava ai ke mavahe hake mei hotau ngaahi vaivai fakafoʻituituí, ngaahi fakangatangatá, pea mo e ngaahi fakafepakí. Fakakaukau ki he meʻa ne hoko kia Nīfai mo Līhaí, ʻa e ongo foha ʻo Hilamaní: “Naʻe hāʻele hifo ʻa e Laumālie Māʻoniʻoni ʻo e ʻOtuá mei he langí, pea hū ia ki honau lotó, pea naʻe fakafonu ʻa kinautolu ʻaki ha meʻa naʻe hangē ko e afí, pea naʻa nau lea ʻaki ʻa e ngaahi lea fakaofo” (Hilamani 5:45; vakai foki, veesi 17–19).

Faiako ʻaki ʻa e Laumālié

ʻI ha fakahā naʻe fai kia Siosefa Sāmita, naʻe fai ange ai ʻe he ʻEikí ʻa e fehuʻi ko ʻení: “Ko ia, ko au ko e ʻEikí ʻoku ou fai kiate kimoutolu ʻa e fehuʻí ni—naʻe fakanofo ʻa kimoutolú ki he hā?”2 (T&F 50:13). Ko e tali ʻa e ʻEikí, “Ke malanga ʻaki ʻeku ongoongoleleí ʻi he Laumālié, ʻio, ʻa e Fakafiemālié ʻa ia naʻe fekauʻi atu ke akoʻi ʻa e moʻoní” (T&F 50:14).

ʻOku mahino, ʻoku ʻi ai ha ngaahi fakangatangata fekauʻaki mo e founga ʻoku totonu ke tau akoʻi ai ʻa e ngaahi moʻoni toputapú:

“Manatu, ko e meʻa ʻoku haʻu mei ʻolungá ʻoku toputapu, pea kuo pau ke tokanga ʻi hono lea ʻakí, pea ke lea ʻi he ueʻi ʻa e Laumālié” (T&F 63:64).

“Ko ia ia ʻoku fakanofo ʻiate aú pea fekauʻi atu ke malanga ʻaki ʻa e folofola ʻo e moʻoní ʻi he fakafiemālié, ʻi he Laumālie ʻo e moʻoní, ʻokú ne malanga ʻaki ia ʻi he Laumālie ʻo e moʻoní pe ʻi ha founga kehe?

“Pea kapau ʻoku fai ia ʻi ha founga kehe ʻoku ʻikai mei he ʻOtuá ia” (T&F 50:17–18).

Ko e taimi ʻoku ui ai kitautolu ki ha fatongia fakataki ʻi he Siasí pe ko ha faiako, ko hotau fatongiá ke akoʻi e folofola ʻa e ʻOtuá ʻaki e Laumālie ʻo e ʻOtuá, kae ʻikai ko e “ngaahi fakakaukau fakapoto ʻa e tangatá ʻo tuifio ʻaki ha ngaahi potufolofola siʻi.”3 Pea hangē ko ʻĪnoke mo Līhaí, te tau lava mo kitautolu ʻo maʻu ha tokoni mei ʻolunga ʻo fakafou mai he ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní.

Mahalo te tau pehē kuo feʻunga ʻi he hili haʻatau fanongo pe laukonga ʻi ha fakamatala fekauʻaki mo ha tokāteline pe tefitoʻi moʻoni. Ka ko e faʻahinga fakakaukau peheé ʻokú ne fakafōtunga mai ʻa e taʻe-malava ke ʻilo ʻoku maʻu ha mahino loloto ange ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoní ʻi he maʻu fakahā fakatāutahá (vakai, Siope 32:8). Fakakaukau ki he ʻilo fakalaumālie ko ʻeni ʻa Hailame Sāmita, ko e tokoua ʻo e Palōfitá: “Malangaʻi ʻa e ngaahi ʻuluaki tefitoʻi moʻoni ʻo e Ongoongoleleí—toutou malangaʻi kinautolu: te mou fakatokangaʻi mei he ʻaho ki he ʻaho ʻe ʻi ai ha ngaahi fakakaukau foʻou mo ha toe maama lahi ange fekauʻaki mo kinautolu ʻe fakahā atú. Te mou lava ʻo tānaki fakalahi ki ai koeʻuhí ke mahino lelei kinautolu.”4

Muimui ʻi he Faʻifaʻitakiʻanga ʻa e Fakamoʻuí

Ko hotau faʻifaʻitakiʻanga maʻongoʻonga taha ʻi he meʻa kotoa pē ko hotau ʻEiki ko Sīsū Kalaisí, ʻa ē kuo tohi fekauʻaki mo ia ʻo pehē:

“[Pea naʻe hoko ʻo pehē], kuo fakaʻosi ʻe Sīsū ʻa e ngaahi talá ni, [naʻe] ʻofo ʻa e kakaí ʻi heʻene akonakí:

“He naʻá ne akoʻi kinautolu ʻo taau mo [e taha ʻoku maʻu mafai], kae ʻikai hangē ko e kau tangata tohí” (Mātiu 7:28–29; vakai foki, Joseph Smith Translation, Mātiu 7:36–37).

Naʻe fakafōtunga ʻe ʻAlamā, ko e palōfita maʻongoʻonga ʻo e Tohi ʻa Molomoná, ʻa e meʻá ni: “Pea ko ʻeni, koeʻuhí kuo hoko hono malanga ʻaki ʻo e folofolá ko ha fuʻu meʻa ke takiakiʻi ai ʻa e kakaí ke fai ʻa ia ʻoku totonú—ʻio, naʻe mālohi lahi ange ʻene ngāue ʻi he fakakaukau ʻa e kakaí ʻi he heletā, pe ko ha toe meʻa kehe, ʻa ia kuo hoko kiate kinautolu—ko ia naʻe fakakaukau ai ʻa ʻAlamā ʻoku ʻaonga ke nau ʻahiʻahiʻi ʻa e ivi ʻo e folofola ʻa e ʻOtuá” (ʻAlamā 31:5).

Ko e taimi kuo fakafalala mai ai kiate kitautolu ʻa e fatongia ke akoʻi ʻa e ongoongoleleí, tau muimui muʻa ʻi he faʻifaʻitakiʻanga ʻa e Fakamoʻuí mo lea fakataha mo Ia, “Ko ʻeku akonakí ʻoku ʻikai ʻaʻaku, ka ʻoku ʻaʻana naʻá ne fekau aú” (Sione 7:16)

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. ʻI he folofolá, ko ʻetau “manavahē” ki he ʻOtuá ʻoku fekauʻaki ia mo e tefitoʻi fakakaukau ʻo e “ʻapasiá.” Ne ʻomi ʻe Palesiteni Tēvita O. Makei (1873–1970) ha fakamatala loloto ki he ʻulungāanga fakalangí, ʻo pehē, “Ko e ʻapasiá ko ha fakaʻapaʻapa lahi fau ʻoku tuifio mo e ʻofá” (ʻi he Conference Report, Apr. 1967, 86).

  2. ʻI he folofolá, ʻoku fetoʻoaki ai hono fakaʻaongaʻi ʻo e “fakanofó” mo e “vaheʻí” (vakai, T&F 20:67; 25:7; vakai foki, Joseph Fielding Smith, Doctrines of Salvation, comp. Bruce R. McConkie, 3 vols. [1954–56], 3:106).

  3. Jeffrey R. Holland, “A Teacher Come from God,” Ensign, May 1998, 26; vakai foki, Mōsaia 18:19–22.

  4. Hyrum Smith, ʻi he History of the Church, 6:323.

Faitā ʻa Matthew Reier