Na Bula ni Rawa Ka Vakalevu
Eda na rawata na bula ni rawa ka vakalevu kevaka walega eda gunu vakalevu mai na wai ni bula, vakasinaita noda bula ena loloma, ka rokataka na noda bula ena veika uasivi.
A bera yani o Harry de Leyer ena volivolitaki ena dua na siga uca cevata ena 1956, era sa volitaki taucoko na ose vivinaka. E vica walega sa qai vo tiko, ia era sa ose qase ka sa oti na nodra gauna ka ra sa volitaki oti tu ki na dua na kabani me ra laki susu wale tu ga.
O Harry e dua na qasenivuli ni vuli vodo ose ena dua na koronivuli ni goneyalewa e Pennsylvania, sa vakarau me gole lesu tale qai vaka me kauwaitaka e dua na ose—e kena irairai ni sega ni dau qaravi vakavinaka, e sa sele ka rairai ca na imavomavo ni mavoa era tu e yavana—ka lauta sara na matana na ose ko ya. E laurai vinaka vua na ose na mawe ni kaukaumea, e vakaraitaka na kaukauwa ni cakacaka e dau cakava. Ia e dua na ka e tiko vua na ose o ya ka kauwai kina vakalevu o Harry, ka mani nanuma me sa volia ena $80.00.
A lutu tiko na uca cevata ena imatai ni gauna eratou a raica kina na ose o iratou na luvei Harry, ena vuku ni uca cevata era mimira tiko e daku ni ose, eratou sa vakatokai koya na gone me yacana o “Snowman.”
A mai qarava sara vakavinaka o Harry na ose ko ya ka mani yaco me itokani vinaka sara—eratou taleitaka na goneyalewa na vodoka, ni ose vinaka ka sega ni daucici vakaveitalia me vaka eso tale na ose. Ia a yaco me torocake sara na bula nei Snowman, ka mani voli koya kina e dua ka vakaitikotiko voleka ga e kea ka vakaruataka na isau a volia mai kina o Harry.
E vakavuqa na nona dau yali mai o Snowman mai na nona bai vou—ka dau qai laki kune tiko ena dua na loga ni pateta, se ena daku ni vale nei Harry. E kenai rairai ni ladeva mai na bai, ia e vakabekataki toka o ya—baleta ni se bera vakadua ni raica o Harry me bau ladeva mada e dua na tolo ni kau ka davo tu e ra.
A mani yaco me rarawataka na turaga o ya na itovo ni ose ka mani tukuna tale kina vei Harry me kauta lesu tale.
Sa vica na yabaki na nona dau tadra voli mai o Harry me na susuga e dua na ose me na jabeni ena lade. E sa vakayacora oti ena vica na gauna, ia ena vuku ni gadreva o koya me dua na ose ni veisisivi, e kila vinaka o koya ni na ganita me volia sara ga e dua na ose e vakawataki ga me dau lade. Ia na mataqali kawa ni ose o ya e sa na saulevu sara ga vua.
Sa rairai qase sara o Snowman—sa yabaki walu ena gauna a volia mai kina o Harry—ka sega ni dau qaravi sara tu vakavinaka. Ia me vaka ni dau ladeva tiko o Snowman na bai, sa mani nanuma o Harry me raica se cava sara mada ena rawata na ose.
Na ka e raica o Harry vua na ose a nanuma kina de na rairai rawata na ose me na laki veisisivi ena lade.
Ena 1958, a vakacurumi Snowman o Harry ki na imatai ni nona veisisivi. A tu o Snowman maliwai ira eso na ose jabeni ka rairai vinaka, e rairai sega sara ga ni ganiti koya me laki tu e kea. Era vakatokai Snowman o ira na dauveitau ose me “ose qase ulu kutu.”
Ia e dua na ka talei, e sega ni vakabauti a yaco ena siga o ya.
A qaqa o Snowman!
E tomana tikoga o Harry me vakacurumi Snowman ki na veisisivi tale eso, ka tomana tikoga o Snowman na nona qaqa.
Era dau kaila na sarasara ena veigauna kece e qaqa kina o Snowman ena veisisivi. A yaco me ivakatakilakila ni mai vua e dua na ose e beci tu ga. E vakaraitaki ena retioyaloyalo. E volai na italanoa kei na ivola me baleti koya.
Ia ni sa tomana tikoga o Snowman na nona qaqa, a surevaka mai e dua me volia na ose ni siviyara qase o ya ena $100,000.00, ia e sega ni via volitaka o Harry. Mai na 1958 ki na 1959 a okati kina o Snowman me “Ose ni Yabaki.” E muri a yaco na ose sele o ya—ka volitaki ena dua na isau rawarawa sara—me vakacurumi na yacana vata kei ira na ose jabeni ena lade.1
E lewe vuqa, era sa kila ni sega walega ni dua na ose o Snowman. A yaco o koya me ivakaraitaki ni taledi e dui tu vei keda ia era weletaki tu, ka sega ni bau yavalati.
Au kalougata niu mai veimaliwai kei na vuqa na itokani talei mai na veitabana duidui eso. Au sa kilai ira na vutuniyau kei na dravudravua, na rogo kei ira na mamadua, na yalomatua kei na yalowai.
Eso era colata na icolacola bibi, eso era ivakaraitaki ni yalo vakacegu, eso era bikai ena yalorarawa levu ka ra sega ni vakacegui rawa, ia eso tale e serauni ira na yalomarau. Eso era sa vakadrukai ia eso tale—dina ni levu na leqa—era vorata rawa na yalolailai kei na rarawa.
Au rogoca eso ni ra tukuna, de rairai veiwalitaki, ni o ira ga na tamata era mamarau tiko, o ya o ira era sega tu ni kila na ka e yaco vakavolivoliti ira tiko.
Ia e dua tani tale na ka au vakabauta.
E vuqa au kilai ira era bula marau ka yalomamarau.
Au kilai ira e vuqa era rawa ka vakalevu ena nodra bula.
Kau vakabauta niu kila se ra rawata vakacava.
Nikua au via tukuna e vica na itovo ni bula e tu vei ira na tamata mamarau au kilai ira. Era sa itovo ni bula ka na rawa ni veisautaka na noda bula ki na bula marau ni rawa ka vakalevu.
iMatai, era dau gunu vakalevu mai na wai ni bula.
A tukuna na iVakabula, “Ia ko koya sa gunuva na wai kau na solia vua, … ena sega sara ni via gunu … ena tu e na lomana me mataniwai sa tovure ki na bula tawa mudu.”2
Ni dua e sa kila vinaka ka karona, na kosipeli i Jisu Karisito ena walia na bula e kavoro, ena vakaibalebaletaka na bula, ena vauci ira ena ivau ka sivia yani na bula oqo, ka na kauta mai na reki ki na bula ni tamata.
A tukuna o Peresitedi Lorenzo Snow, “E sega ni solia mai na Turaga na kosipeli me da yalo rarawa voli kina ena veisiga kece ni noda bula.”3
Na kosipeli i Jisu Karisito e sega ni matalotu ni rarawa kei na yaluma. Na nodra vakabauta na noda qase e okati kina na inuinui kei na reki. E sega ni kosipeli me vesuki keda ia e kosipeli me da toso kina ki liu.
Ke da via vakamareqeta vakavinaka ia me da vakasinaiti vakayalo ka lako ena kaukauwa. E tukuna na noda iVakabula, “Au sa lako mai me rawa vei ira na bula, ia me rawa vakalevu sara.”4
O vakasaqara beka na vakacegu ni yalo?
Gunu vakalevu mai na wai ni bula.
O vakasaqara beka na veivosoti? Na vakacegu? Na kila ka? Na reki?
Gunu vakalevu mai na wai ni bula.
Na bula ni rawa ka vakalevu sara e bula vakayalo. E vuqa era dabe ena teveli ni kosipeli i Jisu Karisito ka ra vakatikina walega na magiti e sa vakarautaki tu. E sega ni yalodra dina na caka dodonu—era lakova na soqoni, wilika na ivolanikalou, era cabo masu vakawasoma—ia na lomadra sa yawa tani sara. Kevaka era vosa vakadodonu, era na kaya ni ra se taleitaka tikoga na veitalanoa sega na betena, na bula vakailavo, kei na nodra porokaramu talei ni retioyaloyalo (TV) ka ra sega ni kauwai ena veika vakayalo kei na veiqaravi ni Yalo Tabu.
O gadreva beka mo vakaivotavota ena wai ni bula oqo ka mo na sotava na tobu ni wai vakalou me na tovure tiko ki lomamu ka yacova na bula tawamudu?
Ia mo kakua ni rere. Mo vakabauta mai yalomu taucoko. Mo vakabauta na Luve ni Kalou ka mo kua ni yavalati rawa. Ia mo gugumatua ena masu ka dau veinanumi vakayalo. Tugana ki lomamu mo kilai Koya. Biuta laivi na nomu malumalumu. Lako ena savasava ka muria na ivunau.
Gunu vakalevu mai na wai ni bula ni kosipeli i Jisu Karisito.
Na ikarua ni ka e kune vei ira era rawa ka vakalevu o ya ni ra vakasinaiti tu ena loloma.
Na loloma e isaluwaki ni kosipeli ka sa ivunau levu duadua. E vakavulica na iVakabula ni ivunau kece kei na ivakavuvuli vakaparofita era vure mai ena loloma.5 E vola nai Apositolo o Paula, “ni sa caka sara na ivunau taucoko ena vosa e duabau ga oqo: mo lomana na kai nomu me vakataki iko.”6
E vakavuqa eda sega tu ni kila na yawa ni vanua ena tara na yalo ni caka vinaka. Na parofita o Josefa Simici e ivakaraitaki ni caka vinaka kei na loloma. Ena dua na siga eratou a tadu yani ki nona vale mai Nauvoo, e lewe walu na kai Amerika vaka-Aferika. Eratou a lako sara mai nodratou vanua mai Buffalo, e Niu Ioka, rauta ni 800 na maile na kena yawa me rawa ni ra mai tiko tikiva na parofita ni Kalou vata kei ira na Yalododonu. E dina ni ratou tamata galala, ia eratou a vuni voli ga mai vei ira era na nanuma cala ni ratou tamata bobula ka dro tiko mai. Eratou vosota na batabata kei na dredre, e sa kabasu na nodratou ivava, vakakina na sitokini, ka ratou taubale e yavadratou me yaco sara ki na Korolevu nei Josefa. Ni ratou sa tadu mai ki Nauvoo, a marautaki iratou na Parofita ki nona vale, ka vukei ratou ena vanua me ratou laki tiko kina.
Ia e tiko kina e dua na goneyalewa na yacana o Jane, ka sa mani sega ni dua na vanua me lako kina, e sa tagi ga ni sa sega ni kila na ka me cakava.
“E sega ni vinakati eke na tagi,” a tukuna vua o Josefa. A golevi Emma ka kaya, “E dua na goneyalewa oqo e tukuna ni sega ni dua na nona vale. A cava o nanuma e sega beka ni rawa me nona vale talega oqo?”
A vakadonuya o Emma. Mai na siga o ya ka lako yani, a okati o Jane me dua na lewe ni vuvale.
Ni oti e vica na yabaki na nona vakamatei na Parofita ni oti talega na nona salavata yani kei ira na painia ena ilakolako balavu ki Utah, e dau tukuna ena so na gauna o Jane ni sa dau yaco tikoga “au dau yadra cake ena lomaloma ni bogi ka dau vakananumi Baraca Josefa kei Sisita Emma ni rau sa rui vinaka vei au. O Josefa Simici,” e kaya o Jane, “ni tamata yalovinaka duadua me se qai bau sotava e vuravura.”7
E tukuna o Peresitedi Hinckley ni o ira era dodoliga yani me ra vukei ira na tani, “era na vakila na yalomarau … era sega ni se bau vakila mada e liu … e kilai mai Lomalagi ni vuqa, vuqa, vuqa sara na tamata ena vuravura oqo era gadreva na veivuke. Isa, era lewe levu … dina. Ia me da kauta laivi na veivakacacani, na nanumi koya vakaikoya, kemuni na taciqu kei na ganequ, dodoliga yani ka qaravi ira na tani.”8
Eda sa osooso taucoko. E rawarawa sara na vakaiulubale mo kua ni dodoliga yani mo veiqaravi ia ena sega ni vakaibalebale vua na Tamada Vakalomalagi ka na vakabeka na gonetagane mai koronivuli e vakaiulubale me vagalalataki mai na ika 30 ki na ika 34.
O ira era solia na nodra bula ena nodra veika ga vakataki ira, era guilecavi ira na tani era na qai kila e muri ni, lailai wale na nodra marau ka sega ni vakaibalebale na nodra bula.
E volai ena vatu ni bulubulu ni dua na tamata e vakaoqo nona bula:
E davo koto oqo e dua na tamata mamaqi, ka daunanumi koya,
E sega ni kauwai ena dua na ka, e dau kumuni ilavo vakailawaki
Ia na vanua e tiko kina, se na cava e cakava
E sega e kilai ka sega ni dua e kauwaitaka.9
Eda yalomarau ni da sema yani vei ira na tani ena veiqaravi ni veinanumi kei na yalololoma. E vakavulica o Peresitedi J. Reuben Clark, “E sega tale na veivakalougatataki levu, sega na reki se na marau levu, me vaka na noda vukea na nodra leqa na tani.”10
Na ikatolu ni ka e kune vei ira era rawa ka vakalevu o ya ni ra rokataka na nodra bula ena veika uasivi.
Veitalia ga na noda yabaki, se na ka eda sotava, se na noda igu, e rawa vei keda kece me da cakava e dua na ka talei ena noda bula.
O Tevita e kila ni o koya e dua na ivakatawa ni sipi, ia na Turaga e raica ni o koya e dua na Tui kei Isireli. O Josefa ka kau vakabobula ki Ijipita, ia na Turaga e kila ni o koya na daurairai. O Momani a daramaka na isulu ni valu vakasotia, ia e raica na Turaga ni o koya e dua na parofita.
Eda sa luvena vakayalo na Tamada Vakalomalagi, o koya e tawa mate rawa, e dauloloma, ka cecere sara. E dina ni da sa buli ga mai na kuvu ni soso, ia eda sa tawamudu talega. E dui tu vei keda yadua na igu eda sega ni kila rawa na kena titobu.
E a vola na iApositolo o Paula, “Sa sega na mata sa kunea, se na daliga sa rogoca, ka sa sega ni curu ki na loma ni tamata, na veika sa vakarautaka na Kalou me nodra era sa lomani Koya.”11
Ena qai rawa vakacava, ni vuqa era sa raici ira tiko ni ra sa qase, me vaka na ose sa sega na kena yaga? E tiko e dua na ka cecere ena noda dui bula yadua—e dua na isolisoli mai vua na Tamada Vakalomalagi. Ia na ka eda cakava mai na isolisoli o ya e dui vakatau sara ga vei keda.
Mo lomana na Turaga ena lomamu taucoko, yalomu taucoko, kei na nomu kaukauwa taucoko. Vakaitavi ena cakacaka cecere ka dokai. Tara na loma ni nomu vuvale mei vakavakacegu ni savasava ka veivakaukauwataki. Gumatuataka na nomu ilesilesi ena Lotu. Vakasinaita nomu vakasama ena ka mo vulica. Vakaukauwataka na nomu ivakadinadina. Dodoliga yani vei ira na tani.
Cakava e dua na ka talei ena nomu bula.
Kemuni na taciqu kei na ganequ, na bula ni rawa ka vakalevu e sega ni lako mai vei keda me vaka e dua na iloloma. E sega ni dua na ka me da otataka ka namaka me vakauti mai vei keda ena meli. Ia e sega ni lako wale mai ena salavata mai na rarawa kei na dredre.
E lako mai ena vuku ni vakabauta, na inuinui, kei na loloma. E lako mai vei ira era sotava na dredre ia era kila vinaka tu na vosa ni dauvolavola, “Ena iveta e cake ni draki batabata, au qai vulica rawa ni koto e lomaqu mai loma na draki tunumaka ka sega ni laurai.”12
Na bula ni rawa ka vakalevu e sega ni dua na ka eda qai laki sotava ga. Ia e rawati mai na dua na ilakolako cecere ka sa tekivutaki makawa sara, e na vica na yabaki sa oti, ka na sega ni na cava rawa.
E dua na vakacegu levu e kauta mai na kosipeli i Jisu Karisito o ya na noda mai kila ni bula vakayago oqo e dua walega na tiki lailai sara ni bula tawamudu. Se da se qai tekivuna na noda ilakolako vakayago se da sa vakacavara, na bula oqo ena dua walega na ikalawa—dua walega na ikalawa lailai.
Na noda vakasaqara na bula ni rawa ka vakalevu e sega ni yalani walega ena bula vakayago oqo; na kena icavacava dina ena rawa talega ni laki vakilai ena bula tawamudu ka sa tevuki tu e matada.
Kemuni na wekaqu, ena loma ni vakasaqaqara ena bula ni rawa ka vakalevu eda na kunea kina na noda ilesilesi.
Me vaka e vakamacalataki ena italanoa ni dua na ose qase, ka tu vua na yalo ni qaqa, sa tu talega ena noda bula na yalo ni veika cecere. O cei e kila rawa na ka eda rawa ni rawata vakavo kevaka eda tovolea? Eda rawa ni rawata na bula ni rawa ka vakalevu kevaka walega me da gunu vakalevu mai na wai ni bula, vakasinaita na noda bula ena loloma, ka rokataka na noda bula ena veika uasivi.
Sa noqu masu malumalumu ni da na cakava vakakina ena yaca i Jisu Karisito, emeni.