Wan rahok arin

Xb’aan li Elder Gerrit W. Gong

Re lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol

Chiqatzol taxaq li raatinob’aal lix rahom arin, sa’ li qach’ool ut sa’ li qochoch, sa’ li qab’oqb’al, sa’eb’ li kok’ k’anjel, sa’ rilb’aleb’ li qakomon, ut sa’ k’anjelak chiruheb’ li qas qiitz’in.

Eb’ li qakok’al neke’xb’icha li aatin “Wan rahok arin.”¹

Laa’in junxil xink’e jun ch’ina q’ol ch’iich’ re li wixaqil. Xink’e chi juch’mank chiru, dit-dit, dit-dit, dit-dit-da. A’in sa’ li codigo Morse naraj naxye sa’ Ingles, “laa’in, ay, laa’at.” A’ut wan jun chik muqmuukil aatin arin. Sa’ li aatinob’aal Chino, “ay” naraj naxye “rahok.” Jo’kan naq li aatin a’in yoo chixyeeb’al, “Laa’in nakatinra.” At Susan, raarookat inb’aan, “laa’in “ay” laa’at.”

Noko’aatinak chirix li rahok sa’ naab’al li aatinob’aal Wab’ihom resil naq sa’ li ruchich’och’ a’in wankeb’ 7,168 chi aatinob’aal.² Sa’ li Iglees, noko’aatinak sa’ 575 chi ninqi aatinob’aal, ut naab’aleb’ li kok’ aatinob’aal. Jo’kan ajwi’, naqaye li k’a’ru naqaj, li k’a’ru naqak’oxla, ut li k’a’ru naqeek’a rik’in li b’onok, li b’ichank, li xajok, li kok’ tz’iib’, ut li jaljookil ru aatin.³

Anajwan, nawaj aatinak chirix oxib’ raatinob’aal li rahok sa’ li evangelio: li raatinob’aal li chaab’ilal ut li oxloq’ink, li raatinob’aal li k’anjelak chiru qas qiitz’in ut li mayejak, ut li raatinob’aal li komonil sa’ li sumwank.

Xb’een wa, li raatinob’aal li chaab’ilal ut li oxloq’ink.

Rik’in chaab’ilal ut oxloq’ink, li Hermana Gong naxpatz’ reheb’ li kok’al ut li saaj, “Chan ru nekenaw naq raab’ilex xb’aan lee na’ eeyuwa’ ut xb’aan lee junkab’al?”

Aran Watemaal, eb’ li kok’al neke’xye, “Eb’ lin na’ inyuwa’ neke’k’anjelak chi kaw re xk’eeb’al qatzakemq.” Arin Norteamerica, eb’ li kok’al neke’xye, “Eb’ lin na’ inyuwa’ sa’ xhoonalil li wark neke’xye li seraq’, ut nikine’xyokob’ sa’ lin ch’aat.” Sa’ li ch’och’ Israel, eb’ li kok’al neke’xye, “Eb’ lin na’ inyuwa’ neke’xkol wix.” Aran Ghana, sa’ li ch’och’ Africa, eb’ li kok’al neke’xye, “Eb’ lin na’ inyuwa’ nikine’xtenq’a rik’in lin meta reheb’ li kok’al ut li saaj.”

Jun ch’ina xqa’al xye, “Us ta mas lub’lu in na’ chirix naq xtrab’ajik chiru chixjunil li kutan, a’an toj nab’atz’un wik’in chirix kab’l.” Xyaab’ak lix na’ a’an naq xrab’i naq b’antioxinb’il li k’a’ru naxb’aanu. Jun saaj ixq xye, “Wan naq laa’in ut lin na’ ink’a’ naqak’am qib’ sa’ usilal, a’ut ninnaw naq naru ninkanab’ wib’ sa’ ruq’ lin na’.” Xyaab’ak ajwi’ lix na’ a’an.

Wan naq aajel ru naq taqanaw naq li raatinul li rahok a’an ajwi’ raatinul li b’antioxink.

Rik’in chaab’ilal ut oxloq’ink, eb’ li qach’utam sa’ li Iglees neke’xjayali rib’ rik’in li Jesukristo. Naqaye rik’in oxloq’ naq a’ li Jesukristo xtojok rix li qamaak, ut ink’a’ ka’ajwi’ naq tojb’il rix yal chi jo’kan. Naqoksi lix k’ab’a’ li Jesukristo naq naqaye xk’ab’a’ lix Iglees, Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan. Noko’aatinak rik’in oxloq’ naq nokotijok chiru li qaChoxahil Yuwa’, ut naqaatina qib’ chiqib’il qib’ rik’in ajwi’ chaab’ilal ut oxloq’. Naq naqak’e reetal naq li Jesukristo wan sa’ xch’oolileb’ li sumwank sa’ li santil ochoch, ink’a’ chik noko’aatinak chirix “xik sa’ li santil ochoch”; noko’aatinak b’an chirix “chalk rik’in li Kristo sa’ li rochoch li Qaawa’. Li junjunq chi sumwank aran naxye qe, “Wan rahok arin.”

Wan naq eb’ li ak’ komon sa’ li Iglees neke’xye naq ch’a’aj xtawb’aleb’ ru li aatin neke’oksiman sa’ li Iglees. Wan naab’al li aatin naqoksi sa’ li iglees, jo’ li oqech, li obiisp, ut li tijonelil, ut a’an chanchan jun li ak’ aatinob’aal. Chiwanq taxaq xchaab’ilal qach’ool chiqib’il qib’ naq yooko chixtzolb’aleb’ li ak’ aatinob’aal re rahok. Xe’xye re jun ixq li toj ak’ sa’ li iglees naq mas ka’ch’in roq lix falda. A’an xru raj xraho’ xch’ool, a’ut xye a’in, “Laa’in ak xinjal inch’ool, chakuy inmaak naq lin falda toj yoo chi jalmank.”⁴

Li aatin naqoksi naru nokoxnach’ob’resi malaj nokoxnajtob’resi rik’ineb’ li qech kristiaanil ut rik’ineb’ li qamiiw. Naq noko’aatinak chirix li k’anjel re li mision, li k’anjel re li santil ochoch, ut li k’anjel re tenq’ank, wan naq eb’ li qas qiitz’in naru neke’xk’oxla naq naqapaab’ naq qajunes qib’ naqab’aanuheb’ li k’anjel a’in. Junelik choo’aatinaq rik’in chaab’ilal ut rik’in oxloq’ chirix lix k’anjel li Dios, ut lix loq’al, lix chaab’ilal, li ruxtaan, ut li rusilal li Jesukristo, ut lix mayej a’an re xtojb’al rix li maak.⁵

Xkab’, raatinob’aal li k’anjelak chiru li qas qiitz’in ut li mayejak.

Naq naqach’utub’ qib’ rajlal xamaan sa’ li iglees re roxloq’inkil ut xyalb’al xsahil li hilob’aal kutan, naru naqayal qaq’e chixpaab’ankil li sumwank re li loq’laj wa’ak chiru li Jesukristo rik’in xb’aanunkil li qab’oqb’al, rik’in wank sa’ komonil, rik’in xraab’aleb’ li qas qiitz’in, ut rik’in k’anjelak chiruheb’.

Naq ninpatz’ reheb’ laj b’eresinel sa’ li junjunq chi na’ajej k’a’ru ch’a’aj choq’ reheb’, eb’ li winq jo’ ajwi’ li ixq neke’xye, “Wankeb’ li qakomon li ink’a’ te’raj xk’ulb’al xb’oqb’aleb’ sa’ li Iglees.” Eb’ li qab’oqb’al sa’ li Iglees nokohe’xtenq’a re taanimanq li quxtaan, li qaseeb’al, ut lix tuulanil qach’ool. Naq nokok’ojob’aak sa’ jun qab’oqb’al, li Qaawa’ naru nokoxmusiq’a re naq taqawaklesi xch’ooleb’ li qas qiitz’in, ut li qach’ool ajwi’ laa’o. Wan naq xb’aan li k’a’ru yooko chixk’ulb’al sa’ li qayu’am, maare ch’a’aj chiqu xb’aanunkil li k’anjel, a’ut tento naq a’anaq junelik li rajom li qach’ool. Jo’ li rey aj Benjamin, naru naqaye laa’o, “wi ta wan we, tink’e raj”⁶ ut naru taqab’aanu jo’ k’ihal li naru chiqu.

Ex aj jolominel sa’eb’ li oqech ut li teep, chiqatenq’aheb’ li komon. Naq naqab’oqeb’ li winq ut ixq chi k’anjelak sa’ lix Iglees li Qaawa’, malaj naq naqach’ab’eb’ sa’ xk’anjeleb’, chiqab’aanu rik’in oxloq’ink, ut chi b’eresinb’il xb’aan li Musiq’ej. Chetenq’aheb’ chireek’ankil naq b’antioxinb’il lix k’anjeleb’, ut naq taaruuq te’xb’aanu. Cherab’i li raatineb’ laj jolominel ixq, ut chek’ul li na’leb’ neke’xk’e. Chijultiko’q qe, jo’ chanru kixye li Awa’b’ej J. Reuben Clark, naq sa’ lix Iglees li Qaawa’, nokok’anjelak sa’ li na’ajej b’oqb’ilo wi’, ut “ink’a’ naqasik’, chi moko naqatz’eqtaana” li b’oqok a’an.”⁷

Naq laa’in ut li wixaqil xoosumla, li Elder David B. Haight xye qe, “Junelik chexwanq sa’ junaq eeb’oqb’al sa’ li Iglees. Sa’eb’ li kutan naq mas laatz’ eeru,” chan a’an, “aajel ru naq teereek’a lix rahom li Qaawa’ choq’ reheb’ li ani nekek’anjela ru, ut choq’ eere laa’ex naq yookex chi k’anjelak.” Ninye xyaalal eere naq wan rahok arin, aran, ut yalaq b’ar naq naqaye hehe’ reheb’ laj jolominel sa’ li Iglees, ut nokok’anjelak chiru li Qaawa’ sa’ lix Iglees rik’in lix Musiq’ a’an ut eb’ li qasumwank.

Lix Iglees li Qaawa’ li k’ojob’anb’il wi’chik nokoxkawresi chi wank sa’ jun tenamit Sion. Naq nokoloq’onink, nokok’anjelak, nasaho’ qach’ool, ut naqatzol li rahok sa’ komonil, naqaxaqab’ qib’ chi kaw sa’ lix evangelio li Dios. Maare jalan jalanq li qana’leb’ chirix li jolomink tenamit malaj chirix li k’a’aq chik re ru, a’ut naru nokowan sa’ junajil naq nokob’ichan sa’ komonil. Naqach’oolani li komonil ut naqaka’pak’ali li junaatalil naq nokok’anjelak chiruheb’ li qas qiitz’in jo’ aj ilol komon sa’ rochocheb’.

Naq laa’in nawula’aniheb’ li komon wochb’eeneb’ li awa’b’ej re oqech, junelik naweek’a lix rahomeb’ a’an choq’ reheb’ li komon. Naq yooko chi nume’k chiru rochocheb’ li komon sa’ jun oqech, li awa’b’ej xye we naq maak’a’ naxye ma wanko sa’ jun nimla chaq’al ru ochoch, malaj sa’ jun ch’ina k’im kab’l, li k’anjelak sa’ li Iglees a’an jun osob’tesink, ut wan naq na’ajman ru li mayejak re xb’aanunkil. A’ut xye ajwi’ naq wi nokok’anjelak ut nokomayejak sa’ komonil sa’ li evangelio, ink’a’ chik naqil li k’a’ru ink’a’ us, ut mas wi’chik naq naqeek’a li tuqtuukilal. Wi naqakanab’ li Jesukristo chi k’anjelak qik’in, a’an tooxtenq’a chi aatinak rik’in rahok.

Chiru li chihab’ a’in, laa’o jo’ junkab’al xqanaweb’ ru li chaab’il komon ut amiiw sa’ li Iglees sa’eb’ li tenamit Loughborough ut Oxford, aran Inglaterra. Naq xooch’utla aran, xink’e reetal naq eb’ li kok’ k’anjel sa’ li Iglees naru nokohe’xtenq’a chi wank sa’ komonil chiqib’il qib’. Chiru naab’al kutan, laa’in yookin chixk’oxlankil naq sa’ naab’aleb’ li na’ajej wan wi’ li Iglees, wi te’wanq chik mas li kok’ k’anjel, wi neke’k’uub’aman chi us, mas wi’chik naq taqeek’a li junajil chiqib’il qib’ jo’ komon.

Wi eb’ li neke’k’uub’ank re li kok’ k’anjel sa’ li teep neke’xtaaqe li musiq’ej, naru neke’xtenq’a li junjunq chi komon, ut eb’ li komon sa’ komonil. Wi k’uub’anb’ileb’ chi us li kok’ k’anjel, chixjunileb’ te’reek’a naq oxloq’inb’ileb’, naq naru neke’tz’aqon, ut naq ajb’ileb’ ru. Eb’ li kok’ k’anjel a’in neke’xk’ameb’ li komon sa’ junajil, maak’a’ naxye ma saajeb’ malaj tiixeb’, ut ink’a’ na’ajman ru naq taasachmanq naab’al li tumin. Naru ajwi’ neke’tz’aqon li qamiiw ut eb’ li qech kab’al.

Li wank sa’ komonil naru narochb’eeni li k’anjelak chiru qas qiitz’in. Eb’ li saaj neke’xnaw naq mas neke’ok chixnawb’al ru li rech komonil wi yookeb’ chixb’onb’al junaq kab’l malaj xb’aanunkil junaq k’anjel sa’ komonil.

Jalam-uuch

Eb’ li saaj neke’b’onok sa’ jun k’anjel re tenq’ank.

Ch’olch’o naq moko tz’aqal ta qe qu, laa’o chi moko li qajunkab’al. Chiqajunilo tento taqatzol li raatinob’aal li rahok. “Li tz’aqal ruhil rahok narisi li xiw.”⁸ Li paab’aal, li k’anjelak chiru qas qiitz’in, ut li majewank nokoxnach’ob’resi rik’in li qaKolonel. A’ yaal jo’ nokok’anjelak chiru a’an ut nokomayejak choq’ re a’an rik’in uxtaan, paab’aal, ut tuulanil, naru naqeek’a lix rahom ut li rusilal li Jesukristo choq’ qe laa’o.

Ut sa’ roso’jik, nokowulak sa’ li raatinob’aal li wank sa’ komonil sa’ li sumwank.

Wanko sa’ jun ruchich’och’ nanumta wi’ li q’etq’etil. Junelik na’ab’iman li aatin, “tinsik’ ru li k’a’ru we.” Chanchan naq naqak’oxla naq ak naqanaw li k’a’ru chaab’il choq’ qe, ut chan ru xtawb’al a’an.

A’b’an a’an moko yaal ta. Li Jesukristo naxk’ut chiqu li nimla yaalil na’leb’ a’in:

“Xb’aan naq ani naraj xkolb’al lix yu’am, taasachq chiru; a’ut li taasachq lix yu’am chiru sa’ ink’ab’a’, a’an tixkol lix yu’am.

“Xbʼaan naq kʼaʼru taachaabilo’q wi’ jun winq wi chixjunil li ruchichʼochʼ tixk’ul ut li raam taasachq chiru?”⁹

Li Jesukristo naxk’ut chiqu jun b’e li mas chaab’il wi’chik—li komonil li k’ojk’o sa’ xb’eeneb’ li choxahil sumwank, li mas kaw wi’chik chiru xb’ak’leb’ li kamk. Li wank sa’ komonil sa’ li sumwank rik’in li Dios ut rik’ineb’ li qas qiitz’in naru nokoxk’irtesi ut nokoxsantob’resi, chi tz’aqal sa’ komonil. Yaal naq li Qaawa’ mas wi’chik naxnaw qu, ut mas wi’chik nokoxra, chiru li qanawom ut li qarahom laa’o. Yaal naq wi naqayeechi’i qib’ chi tz’aqal rik’in sumwank, mas wi’chik li naru toowanq. Li Dios, rik’in xnimal xwankil ut xnimal xna’leb’, naru nokorosob’tesi rik’in chixjunil li chaab’il maatan, b’ar ut jo’q’e naraj a’an.

Eb’ li ulul ch’iich’ ak xe’xtzol chik xjaltesinkil li aatin chi chaab’il sa’ jalaneb’ chik li aatinob’aal. Naq neke’xjaltesi ru li aatin “Li musiq’ej kawresinb’il, a’ut li tz’ejwalej q’un xmetz’ew,” li ulul ch’iich’ ink’a’ chik naxye, “Chaab’il li vino, a’ut po’b’il li tiib’.” Mas wi’chik naq eb’ li ulul ch’iich’ naru neke’xtzol li aatinob’aal wi neke’ril naab’al sut li aatin, chiru naq nak’utman chiruheb’ chan ru roksinkil li aatin.

Laa’o ajwi’ tento naq k’iila sut taqaka’suti li na’leb’ re taqatzol li raatinob’aal li evangelio, a’ li chaab’ilal ut li oxloq’ink, li k’anjelak chiru qas qiitz’in ut li mayejak, ut li komonil sa’ li sumwank.

Jo’kan ut, b’ar ut chan ru naq li Jesukristo nakatraatina laa’at rik’in raatinul li rahok?

B’ar ut chan ru naq nakawab’i li raatinul lix rahom?

Ak k’uub’anb’il xb’aan li Dios naq chiqajunilo sa’ junaq kutan too’elq sa’ li yu’am a’in ut too’ok sa’ li yu’am jun chik. Naq toxqil li Dios, nink’oxla naq a’an tixye, rik’iin raatinul li chaab’il na’leb’ ut li yeechi’ink, “Wan rahok arin.” Sa’ lix loq’laj k’ab’a’ li Jesukristo, amen.