Li qochb’een rajlal
Laa’ex ut laa’in, naru naqak’ul li Santil Musiq’ej jo’ qochb’een rajlal.
Ex was wiitz’in, sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’ a’in jwal xoo’osob’tesiik rik’in naab’al li k’utb’il na’leb’. Eb’ lix moos li Qaawa’ Jesukristo xe’aatinak ut toj te’xye li aatin yaal, aj k’ojob’anel ch’oolej, ut li k’amol b’e.
Xtoch’e’ inch’ool xb’aan xnawomeb’ xch’ool li xe’aatinak sa’ li ch’utub’aj-ib’ a’in naq li Qaawa’ nokoraatina sa’ junesal rik’in li Santil Musiq’ej. Naq nokotijok ut naqab’i xhasb’ li Santil Musiq’ej, naqak’ul naab’al li qana’leb’ ut qosob’tesinkil re qab’eresinkil chiruheb’ li ch’a’ajkil kutan li te’chalq.
Xqab’i wi’chik li Awa’b’ej Russell M. Nelson chixyeeb’al naq “sa’ li kutankil chalel, tookamq raj sa’ musiq’ej chi maak’a’ li b’eresink, li k’amok b’e, li k’ojob’ank ch’oolej, ut li ochb’eeniik chi rajlal xb’aan li Santil Musiq’ej.”1
Li profeetil aatin a’in nikinixk’e chixk’oxlankil k’a’ru tink’ut chiruheb’ lin kok’al, li wimam, ut li ralal xk’ajoleb’ a’an chirix xk’ulb’al li aajel ruhil b’eresihom a’an choq’ reheb’ li ch’a’ajkil kutan te’xnumsi.
Jo’kan ut, tinye li aatin a’in reheb’ li wiyajil re naq tixtenq’aheb’ a’an naq maa’anihin chik sa’eb’ li kutankil chalel. Nawaj te’xnaw li k’a’ru ninnaw li naru taatenq’anq reheb’.
Xinwulak xtawb’al ru li aajel ru re naq te’ochb’eeniiq rajlal xb’aan li Santil Musiq’ej sa’eb’ li kutan wanqeb’ wi’. Ut xweek’a naq naru ninwotz anajwan jun li na’leb’ xink’ul naq yookin chixb’oqb’al li Santil Musiq’ej sa’ lin yu’am, jo’ xinru, toj reetal naq xwan choq’ wochb’een rajlal. Lin tz’aam a’an naq naru tinwaklesiheb’ xch’ool.
Xb’een, tinwaj raj naq te’xk’oxlaheb’ li ralal laj Helaman, laj Nefi ut laj Lehi, ut jo’kaneb’ ajwi’ lix moos li Qaawa’ li neke’k’anjelak rochb’eeneb’ a’an. Eb’ a’an ke’xyal ru rik’in jun nimla ch’a’ajkilal. Yookeb’ chi k’anjelak sa’ xyanqeb’ laj maak ut xe’xnumsi naab’al li ch’a’ajkilal. Xk’e inmetz’ew, ut naru chixk’eeb’al eemetz’ew, li raqal a’in li tz’iib’anb’il xb’aan laj Helaman:
“Ut sa’ li xb’elelaju xkaak’al chihab’ ki’ok chi wank naab’al li wech’ij-ib’. Aʼbʼanan kikʼulman naq laj Nefi ut laj Lehi, ut naabʼal rehebʼ lix komon li nekeʼxnaw chirix li jar raqal chi tzolʼlebʼ li tzʼaqal yaalebʼ, xbʼaan naq kʼiila naʼlebʼ nakʼutbʼesiik chiruhebʼ chi wulaj wulaj, joʼkan naq keʼjultikan aatin chiruhebʼ li tenamit, ut chi joʼkan keʼxkʼe xraqik lix wechʼihomebʼ saʼ li chihabʼ ajwiʼ aʼan.”2
Li seraq’ a’in naxwaklesi inch’ool, ut naru tixwaklesi ajwi’ lee ch’ool laa’ex. Eb’ li ralal laj Helaman ke’tzole’ ut keb’eresiik xb’aan li Santil Musiq’ej. A’an naxk’ut chiwu naq naru nokotzole’ ut nokob’eresiik xb’aan li Musiq’ej chi junjunqil li raqal, rik’in xk’ulb’al li nak’anjelak qe, ut chi jo’kan, naq kawresinb’ilaqo chik taqak’ul xkomon.
Jo’kan ajwi’ li seraq’ chirix laj Nefi naxtoch’ inch’ool naq kipatz’e’ re naq taasutq’iiq Jerusalen re xsik’b’aleb’ li perpookil ch’iich’ li wan rik’in laj Laban. Nanaq sa’ lee ch’ool li kixsik’ ru xb’aanunkil. A’an kixye, “Tinxik ut tinb’aanu li k’a’aq re ru xtaqla li Qaawa’.”3
Lix k’ulum laj Nefi rik’in li Santil Musiq’ej sa’ li seraq’ a’an naab’al sut xk’e xkawil inch’ool naq wankin sa’ xk’anjel li Qaawa’ a’b’an chanchan naq ink’a’ tinruuq raj chixb’aanunkil.
Nanaq sa’ eech’ool li kixye laj Nefi chirix lix k’ulum: “Ut qʼojyin chik; ut kintaqlahebʼ [li was] xmuqbʼalebʼ ribʼ chirix li xaqxookil tzʼak. Ut chirix naq keʼxmuq ribʼ, laaʼin, aj Nefi, kinʼok xmuqbʼesinkil wibʼ saʼ li tenamit ut xkohin saʼ xjayal li rochoch laj Laban.”
A’an kixye ajwi’, “Ut kʼambʼil chaq inbʼe xbʼaan li Musiqʼej, chi moko ninnaw ta chirubʼeetal kʼaʼru li tento tinbʼaanu.”4
Naxk’e xkawil inch’ool xnawb’al naq laj Nefi kib’eresiik xb’aan li Musiq’ej sa’ li junjunq chi k’asal chiru li q’ojyin sa’ xk’anjel li Qaawa’.
Naqaj ru, ut tz’aqal teeraj ru, ochb’eeniik rajlal xb’aan li Santil Musiq’ej. Anajwan, laa’o naqaj a’in, a’b’anan naqanaw rik’in li ak xqak’ul sa’ li qayu’am naq ch’a’aj junelik xb’aanunkil li na’ajman re naq junelik wan choq’ qochb’een. Wulaj wulaj chiqajunjunqal naqak’oxla ut naqaye ut naqab’aanu li k’a’ru li naru tixrahob’tesi xch’ool li Musiq’ej.
Naq a’an taak’ulmanq, jo’ taak’ulmanq, maare taqak’e reetal lix josq’il li Qaawa’. Ut maare anchal taqeek’a naq wanko qajunes. Aajel ru naq taajultiko’q qe li yeechi’ihom naqak’ul rajlal xamaan naq naqajal qak’a’uxl naq nokotz’aqon sa’ li loq’laj wa’ak: “Re naq junelik taawanq lix Musiq’ rik’ineb’.”5
Wi eereek’ahom lix wankil li Santil Musiq’ej anajwan, naru teek’ul a’an choq’ reetalil naq lix tojb’al rix li maak yoo chi k’anjelak sa’ lee yu’am.
Jo’ kixye li Elder Jeffrey R. Holland: “Rajlal naq nawulak li hoonal a’an re rahil ch’oolejil, ink’a’ taqak’oxla naq li Dios xooxkanab’ qajunes malaj naq a’an ink’a’ narab’i li qatij. A’an rajlal nokorab’i. A’an rajlal nokoril. A’an rajlal nokoxra.”6
Xnawb’al a’an ninixtenq’a rajlal. Naq naweek’a naq najt wankin rik’in li Qaawa’, naq lix sumenkil lin tij nab’ay chi k’ulunk, xintzol xtaaqenkil li na’leb’ xwotz li Awa’b’ej Nelson re xtz’ilb’al rix lin yu’am re rilb’al maare wan li k’a’ru tinjal wi’ lin k’a’uxl. A’an naxjultika qe, “Li jalb’a-k’a’uxlej wulaj wulaj a’an li b’e re xsaqob’resinkil qu, ut naq saqob’resinb’il qu, nachal li wankilal.”7
Wi wan eech’a’ajkilal re reek’ankil li Santil Musiq’ej, naru nekek’oxla ma wan k’a’ruhaq li teejal wi’ eek’a’uxl ut teek’ul xkuyb’al lee maak.8 Naru nekextijok chi wanq eepaab’aal re teenaw k’a’ru teeb’aanu re naq taasaqo’q lee ch’ool ut chi jo’kan teeyal eeq’e chi wank chi tiik lee ch’ool re naq li Santil Musiq’ej wanq choq’ eerochb’een rajlal.
Wi nekeraj naq eerochb’eenaq li Santil Musiq’ej, aajel ru naq teeraj a’an choq’ re li k’a’ru chaab’il. Lee rajom tento naq a’anaq li rajom li Qaawa’. Wi lee rajom a’an q’etq’et, ch’a’ajaq choq’ eere xk’ulb’al ut reek’ankil lix toch’om li Santil Musiq’ej.
Li xb’ehil a’an rajb’al li naraj li Kolonel, choq’ we ut choq’ eere. Li qajom aajel ru naq tenq’anb’ilaq xb’aan lix rahom li Kristo. Tento naq li qatij a’an “Chixjunil li nawaj a’an li nakawaj laa’at. Chi’uxq li nakawaj.”
Ninyal inq’e chixjultikankil lix mayej li Kolonel ut lix rahom choq’ we. Jo’kan b’i’, naq nintijok chiru lin Choxahil Yuwa’ re b’antioxink, naweek’a xrahom ut ninnaw naq eb’ lin tij neke’ab’iik ut naq tink’ul li k’a’ru chaab’il choq’ we ut choq’ reheb’ li ani ninra. A’an naxkawob’resi lix nawom inch’ool.
Sa’ xyanq li k’a’aq re ru li naxch’olob’ xyaalal li Santil Musiq’ej, li jwal nim xtz’aq choq’ qe a’an naq li Jesus a’an li Kristo, lix yo’yookil Alal li Dios. Li Kolonel kixye, “Naq taachalq laj K’ojob’anel ch’oolej li toxintaqla chaq, a’ li Musiq’ej re li yaal li nachalk rik’in li Yuwa’b’ej, a’an taa’aatinaq chiwix.”9
Naab’al chihab’ chaq kink’ul jun li b’oqom re jun li na’b’ej ra xch’ool. Kixye we naq lix ko’ xko’o chi najt rik’in li rochoch. Kixk’oxla naq wan tz’aqal sa’ majelal lix ko’ xb’aan naq ink’a’ chik naraatina rajlal. Kixtz’aama chiwu naq tintenq’a.
Kinnaw ani laj tzolol ochochnal choq’ re lix ko’. Rik’in a’an naru nekek’e reetal naq junxil chaq a’an. Kinb’oq. A’an jun li saaj. A’b’anan, kixye we naq a’an ut li rochb’een ke’wakli chiru li q’ojyin chi wan xk’a’uxleb’ chirix li ko’b’ej ut rik’in ajwi’ eek’ahom naq ok re xb’aanunkil jun li na’leb’ li tixk’am chaq rahil ch’oolej ut raaxik’. Yal rik’in li eek’ahom a’an ke’xchap xb’e re xik chirilb’al.
Sa’ xtiklajik ink’a’ kiraj xyeeb’al li yoo chixk’ulb’al. Chi musiq’anb’ileb’, ke’xtz’aama chiru naq tixjal xk’a’uxl ut tixsik’ ru li b’e kawresinb’il xb’aan li Qaawa’ choq’ re. Jo’kan naq kixk’e reetal, nink’oxla naq xb’aan li Musiq’ej, naq wi ke’xnaw li yoo chixnumsinkil sa’ xyu’am a’an xb’aan li Dios. Jun li na’b’ej kixq’axtesi lix raarookil k’a’uxl chiru li qaChoxahil Yuwa’ ut li Kolonel. Kitaqlaak li Santil Musiq’ej rik’ineb’ laj ilol re xb’aan naq wankeb’ xch’ool re k’anjelak chiru li Qaawa’. Ke’xpaab’ li taql ut li yeechi’ihom li wan sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank:
“Chiwanq ajwi’ lix sa’ aach’ool chi nujenaq rik’in rahok choq’ reheb’ chixjunil li winq, ut choq’ re li rochochil li paab’aal, ut li saq ruhil na’leb’ chirutz’u’uji laa k’oxlahom; toja’ naq taanimanq xmetz’ew lix kawilal aach’ool chiru li Dios, ut li tzol’leb’ re li tijonelil taanaq chiru laa waam chanchan li k’ajob’ chalen chaq sa’ choxa.
“Li Santil Musiqʼej taaʼochbʼeeninq aawe rajlal, ut laa xuqʼ aʼanaq jun xuqʼ re tiikilal ut yaal li inkʼaʼ naxjal ribʼ; ut laa awaʼbʼejil aʼanaq jun awaʼbʼejil li junelik nakana, ut chi moko minbʼil ta taanumeʼq aawikʼin chi junelik qʼe kutan.”10
Ninch’olob’ xyaalal naq li Qaawa’ kixtz’aqob’resi ru lix yeechi’ihom. Li Santil Musiq’ej nataqlaak reheb’ li komon tiikeb’ xch’ool sa’ li sumwank re lix Iglees li Jesukristo. Anajwan, li k’a’ru nekek’ul moko nak’ulman ta wiib’ sut ut li Musiq’ej texxb’eresi jo’ lee paab’aal ut lee wanjik re xk’ulb’al li k’utb’esinb’il na’leb’ choq’ eere ut choq’ reheb’ li nekeraheb’ ut nekexk’anjelak wi’. Nintz’aama chi anchal inch’ool naq taak’iiq lee paab’aal.
Ninch’olob’ xyaalal naq yo’yo li Dios Yuwa’b’ej. A’an nekexxra. A’an narab’i chixjunil lee tij. Li Jesukristo kitijok chiru li Yuwa’b’ej re naq tixtaqla chaq li Santil Musiq’ej re qab’eresinkil, xtuqub’ankil qach’ool, ut xch’olob’ankil xyaalal li yaal chiqu. Li Yuwa’b’ej ut lix raarookil Alal ke’xk’ut rib’ chiru laj Jose Smith sa’ jun k’iche’. Li profeet aj Jose Smith kixjaltesi ru lix Hu laj Mormon rikʼin lix maatan ut lix wankil li Dios.
Eb’ laj choxahil k’amol esil ke’xk’ojob’ wi’chik lix laawil li tijonelil. Li Awa’b’ej Russell M. Nelson a’an lix profeet li Dios choq’ re chixjunil li ruchich’och’.
Jo’ jun aj yehol nawom chirix li Jesukristo, ninnaw naq a’an yo’yo ut a’an naxb’eresi lix Iglees. Wan qak’ulub’ re naq li Santil Musiq’ej toorochb’eeni rajlal ut naq naxch’olob’ li yaal naq naqajultika li Kolonel, naqajal qak’a’uxl, ut naqapatz’ naq lix rahom wanq sa’ li qaam. Nintz’aama naq wanq li osob’tesink a’an ut li qochb’eeninkil xb’aan li Santil Musiq’ej anajwan ut chixjunil li kutan re li qayu’am. Nekexinra. Sa’ lix loq’laj k’ab’a’ li Jesukristo, amen.