Jolomil ch’utub’aj-ib’
K’a’jo’aq xnimal xsahil eech’ool
Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2023


K’a’jo’aq xnimal xsahil eech’ool

Anajwan nekexinb’oq naq teechap lee nawom, rochb’een lix nawom eech’ool, ut ayuqex sa’ junaq mision.

Ex raarookil was wiitz’in, lin k’oxlahom chiru li kutan a’in a’an chirix lix ch’utub’ankil Israel, a’ li k’a’ru naxk’ab’a’i li Awa’b’ej Russell M. Nelson jo’ “li k’a’ru jwal aajel ru na’uxman sa’ li ruchich’och’ anajwan. Maak’a’ chik naru xjuntaq’eetankil rik’in lix nimal ru, rik’in lix aajelil ru, rik’in lix loq’alil.”1

Li ch’utub’ank a’an xk’utb’esinkil naq “nim lix loq’aleb’ li aamej sa’ rilob’aal li Dios.”2 Ch’olch’o ru a’an. Yooko chixch’utub’ankileb’ li ralal xk’ajol li Dios sa’ roso’jikeb’ li kutan a’in re naq te’xk’ul li “ninqi osob’tesink li taahoye’q sa’ xb’een xjolomeb’”3 ut li yeechi’ihom naq te’xk’ul “li b’ihomal re junelik q’e kutan.”4 Ak re naq re xch’utub’ankil Israel naqajeb’ ru li misioneer—q’axal k’iheb’ wi’chik chiru li ak yookeb’ chi k’anjelak.5 Anajwan tin’aatinaq rik’ineb’ li komon ak ninqeb’ sa’ li Iglees li naru neke’xik chi k’anjelak jo’ misioneer. Li Qaawa’ naraj eeru. Naqaj eeru aran Nueva York, Chicago, Australia, Africa, Tailandia ut Mexico, ut sa’ chixjunil chik li na’ajej.

Texinq’ajsi toj sa’ li chihab’ 2015. Toje’ kin’ok chaq jo’ komon sa’ lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol. Jun reheb’ li xchaq’al ru teneb’ahom naqak’am jo’ apostol a’an xk’ojob’ankil b’ar te’xik li misioneer chi k’anjelak. Ak kintz’aqon chaq b’ayaq naq laa’in jun aj Setenta,6 a’b’an anajwan, jo’ apostol, kiweek’a tz’aqal li raalil li k’anjel a’an. Rik’in xmusiq’ejil li tijok kintikib’ xk’eeb’aleb’ xk’ab’a’ naab’aleb’ li saaj misioneer, winq ut ixq, chi junjunqal, sa’atqeb’ li mision sa’ chixjunil li ruchich’och’. Toja’ naq kinnume’ rik’ineb’ li sumal ak ninqeb’. Lajeeb’ li wankeb’ xk’ab’a’. Moko k’iheb’ ta. Kisach inch’ool, kinpatz’ re laj k’anjel sa’ li Departamento Misional, “Jarub’eb’ li neke’qaj ru re xtz’aqob’resinkileb’ li tz’aamahom chiru li xamaan a’in?”

A’an kixye, “Oxib’ cient.”

Li hoonal a’an li kixsach inch’ool toj wan wik’in anajwan: Lajeeb’ sumal re xnujob’resinkil oxib’ cient chi tz’aamahom.

Li Awa’b’ej Russell M. Nelson naxwaklesiheb’ xch’ool li sumal naq “te’xwiq’ib’eb’ rib’ ut te’xpatz’ re li qaChoxahil Yuwa’ ma a’in jun chaab’il hoonal re naq te’xik chi k’anjel sa’ jun mision.”7 Sa’ xyanq chixjunil li k’a’ru na’ajman, chan, “li ajom chi xik chi k’anjelak maare a’an li jwal aajel ru.”8

Jo’ naxye sa’ li li loq’laj hu, “Joʼkan ut, wi wan eerajom chi kʼanjelak chiru li Dios, bʼoqbʼilex saʼ li kʼanjel.”9 Li k’anjel a’an wan rilom rik’in li q’olok. Sa’ Jwan naqil, “Li na’awok taasaho’q ajwi’ xch’ool sa’ komonil rik’in li naq’olok.”10

Laa’in ak wilom li chaq’rab’ re li q’olok sa’ lin junkab’al.

Wiib’ oxib’ chihab’ chaq anajwan yookin chaq chirula’aninkil lin junkab’al naq li obiisp kixpatz’ we naq tinraq li k’anjel re li loq’laj wa’ak.11 Naq yookin chi elk chaq, jun li ixq kinach’ok wik’in rochb’eeneb’ lix kok’al wuqub’ ut kixye naq a’an li Hermana Rebecca Guzman.

A’an kixpatz’ we, “Elder Rasband, ma nakanaw ru laj Rulon ut xVerda Rasband?”

Kisaho’ inch’ool ut kinye re, “A’aneb’ lin na’ inyuwa’.”

Maare nekek’e reetal b’ar yoo chi xik li na’leb’ a’in. Chi k’eeb’il inliceens xb’aan xRebecca, li wan anajwan arin sa’ li Ch’utamil Kab’l rochb’een lix junkab’al, tinwotz resilal lix junkab’al.12

Jalam-uuch
Li Hermana Verda ut Elder Rulon Rasband.

Eb’ lin na’ inyuwa’, laj Elder Rulon ut li Hermana Verda Rasband, yookeb’ chaq chi k’anjelak sa’ sumalil sa’ li mision Florida Fort Lauderdale.13 Yookeb’ chi b’eek ut chi b’eresinb’ileb’ xb’aan li choxahilal ke’xtoch’ li rokeb’aal rochoch xRebecca. A’an chaq jun li saaj ut nawulak chiru rab’inkileb’ xb’icheb’ laj Osmond, mas wi’chik li re li qamiiw aj Donny—li wan arin qik’in anajwan.14 Li xRebecca ak rab’ihom chi aatinak sa’ li kaxmu ut kixnaw naq a’an komon re Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan. Kireek’a naq wan k’a’ru jalan sa’ xyu’ameb’ a’an, ut kixk’oxla naq maare a’an xb’aan lix paab’aaleb’, jo’kan naq xRebecca kixnumsi wiib’ chihab’ chixtz’ilb’al rix li Iglees sa’ li k’uleb’aal hu re li eskweel. Jo’kan ut, naq li chaab’il sumal kixtoch’ li rokeb’aal li rochoch ut ke’xye naq a’aneb’ misioneer aj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan kisach xch’ool.

“Lin na’ kixye we naq tinkanab’eb’ chi xik,” kixtz’iib’a xRebecca chirix a’an, “a’b’an li waam kixye naq ink’a’. Kiwileb’ li ru, ut kiweek’a chaab’ilal ut rahok. Li hoonal a’an toj naxk’e chi elk xya’al li wu ut jwal naxsahob’resi li waam.”15

Li xRebecca kixk’eheb’ chi ok ut eb’ lin na’ inyuwa’ aj misioneer ke’xwotz jun na’leb’ rik’in a’an, rochb’eeneb’ wiib’ li riitz’in, ut li xna’ ajwi’ us ta ink’a’ raj naraj.

Li xRebecca kixye we: “K’a’jo’ xchaq’al ru naq sa’ wiib’aleb’ ke’xsumeheb’ li qapatz’om. Toj ninru chirilb’al li xnaq’ ruheb’ li chanchan naq sutsu chi saqen. Junelik kiqaq’alu laa na’ naq neke’el sa’ li qochoch ut junelik kiraj xtenq’ankil lin na’ re naq sa taawanq ut taa’oxloq’iiq. Laa yuwa’ junelik lemtz’eb’ xsa’ li ru naq nokoraatina chirix li Jesukristo. Kiraj xb’oqb’al lin yuwa’ sa’eb’ li qach’utam ut rik’in xnumik li hoonal kik’ulub’aak xb’aan a’an. Lin yuwa’ a’an chaq aj k’uub’anel sa’ jun k’ayib’aal wa ut kixtikib’ xyiib’ankil tzakemq choq’ reheb’ laa na’ aayuwa’, toj reetal naq kixyiib’ li kaxlan wa re li liim jwal nawulak chiru laa yuwa’.”16

Naq li Elder ut li Hermana Rasband ke’xpatz’ re xRebecca naq taaril ru lix Hu laj Mormon, li xRebecca kixb’aanu a’an chiru oob’ kutan. A’an kiraj kub’eek xha’ sa’ junpaat, a’b’an li xkomoneb’ chik toj maji’ kawresinb’ileb’. Chirix kaahib’ po, xRebecca kixye naq naraj kub’eek xha’ ut ok sa’ li Iglees tz’aqal yaal. A’an kixjultika, “Chixjunil rich’mulil li waam naxnaw naq tz’aqal yaal.”17 Sa’ li 5 re abril, 1979, eb’ li misioneer ke’xkub’si xha’ xRebecca naq wan chaq 19 chihab’ re, ut lix na’, ut wiib’eb’ li riitz’in. Lin yuwa’ kiwan choq’ aj k’ehol eetal sa’ li kub’iha’.

Naq kinnaw ru xRebecca ut lix junkab’al sa’ li Iglees, kiqisi jun li jalam-uuch rochb’een lix junkab’al. Kink’am sa’ kab’l rik’in lin na’ li jwal cheek chik, ut a’an kixchap chire xch’ool. Toja’ ut naq kixye we, “Ronnie, a’in jun reheb’ li kutan naq tz’aqal jwal sa inch’ool.”

Jalam-uuch
Eb’ laj Guzman, laj Rasaband, ut laj Osmond.

Lix sumehom lin na’ naxk’am chaq jun patz’om choq’ reheb’ li ak ninqeb’ sa’ qayanq: “K’a’ru yookex sa’ li hoonal a’in sa’ lee yu’am?” Eb’ li misioneer ak ninqeb’ naru neke’xb’aanu li k’a’ru maajun chik naru chi b’aanunk re. Nim lee wankil laa’ex re xb’aanunkil li us, wan eenawom sa’ li Iglees ut kawresinb’ilex re xwaklesinkileb’ ut xxokb’aleb’ chaq li ralal xk’ajol li Dios.

Maare junjunq eere nekeye: “A’b’an k’a’ raj ru taak’ulmanq wi te’qakanab’ li qimam? Ink’a’ raj te’qil naab’al li hoonal neke’xnumsi li qajunkab’al, xninq’ehinkil li yo’lajik, eb’ li qamiiw, ut eb’ ajwi’ li qakok’ xul.” Wi xinpatz’ raj re lin na’ k’a’ut naq a’an ut lin yuwa’ ke’k’anjelak sa’ jun mision, ninnaw naq a’an kixye raj a’in: “Wankeb’ wimam. Nawaj naq te’xnaw naq laa yuwa’ ut laa’in kook’anjelak chaq sa’ jun mision, naq kiqaj xk’utb’al li k’a’ru chaab’il chiruheb’ li qalal qak’ajol, ut koo’osob’tesiik, chi k’a’jo’ xnimal osob’tesinb’ilo.”

Naq nawula’aniheb’ li k’iila mision sa’ chixjunil li ruchich’och’, nawil li k’anjel xchaq’al ru neke’xb’aanu li qamisioneer ak ninqeb’. Ch’olch’o ru naq saheb’ xch’ool naq neke’xb’aanu “li rajom li Qaawa’” ut naq wankeb’ sa’ “xk’anjel li Qaawa’.”18

Choq’ reheb’ junjunq, ut naqoyb’eni naq choq’ naab’al mil eere laa’ex, li k’anjelak sa’ jun mision yalaq ta b’ar chik na’ajej re li ruchich’och’ a’anaq li na’ajej chaab’il choq’ eere.19 Choq’ reheb’ junjunq chik kristiaan, maare us chik choq’ reheb’ kanaak chi k’anjelak sa’ li Iglees b’ar wi’ wankeb’ li rochoch. Xb’aaneb’ li yajel malaj jalan chik na’leb’, wankeb’ li ink’a’ nake’ru chi xik chi k’anjelak. Naqataw ru a’an, ut nawoyb’eni naq teetaw chan ru xtenq’ankileb’ li neke’xik chi k’anjelak. Taaqehomaq xna’leb’ li profeet ut tijonqex re xnawb’al k’a’ru naraj li Qaawa’ naq teeb’aanu.

Eb’ li mision sa’ chixjunil li ruchich’och’ yookeb’ chixtz’aamankil lee tenq’. Li Awa’b’ej Nelson naxye chirixeb’ li qamisioneer li ak ninqeb’, “Saajeb’ sa’ musiq’ej, wankeb’ xnawom, ut wankeb’ xch’ool chi k’anjelak.”20

Sa’ li mision, k’iila paay ru li k’anjel li naru nekeb’aanu: naru nekexk’anjelak sa’ oficiin malaj sa’ li santil ochoch, xkawob’resinkileb’ xch’ool li misioneer saaj, xkawob’resinkileb’ li kok’ uq’ej, k’anjelak sa’ resilal li junkab’al malaj sa’eb’ li na’ajej ninqeb’ xwankil sa’ resilal li Iglees, k’utuk sa’ instituto, tenq’ank, k’anjelak rik’in li saaj, tenq’ank sa’ li centro de empleo, malaj sa’eb’ li awimq re li Iglees. Sa’ li perel sa’ internet “Misioneros Mayores,”21 neke’ch’olob’aman chixjunileb’ li k’anjel a’an, a’ yaal li k’a’ru nawulak cheru, b’ar ajb’il eeru ut chan ru naru nekekawresi eerib’ re xik. Naru ajwi’ nekex’aatinak rik’in lee obiisp malaj li awa’b’ej re li uq’ej.

Ak naab’aleb’ li sumal xink’eheb’ xb’oqb’al re naq te’xik chi k’anjelak ut nawil chan ru naq lix saqen li Kristo naxnujob’resi li xnaq’ ruheb’.22 Naq neke’sutq’i chaq, neke’xye naq neke’nach’ok chi us rik’in li Qaawa’ ut chirib’ileb’ rib’, neke’reek’a lix Musiq’ li Qaawa’ sa’ xb’eeneb’ ut neke’xnaw naq yookeb’ chixb’aanunkil li us.23 Ani ink’a’ na’ajok re a’an?

Jun mision naru nawulak choq’ jun hoonal k’a’jo’ x’aajelil ru sa’ xyu’am junaq sumal. Jun chaab’il ch’ol aatin choq’ qe a’an “Li Qaawa naraj wu.”24 Maare wanqex sa’ jalanil ch’och’; a’b’anan, lix wankil li Musiq’ej tixk’e chereek’a naq wankex sa’ kab’l.

Eb’ lin na’ inyuwa’ ut k’iila mil chik chi sumal li ke’wan chaq choq’ misioneer wankeb’ choq’ aj yehol nawom chirix li sahil ch’oolejil ke’xtaw chaq sa’ li mision. Li Qaawa’ naxye sa’ li loq’laj hu sa’ roso’jikeb’ li kutan a’in, “Ut wi taaʼuxq naq texkʼanjelaq chixjunil lee kutan saʼ xyaabʼasinkil li jalbʼa-kʼaʼuxlej chiru li tenamit aʼin, ut teekʼam chaq yal ta jun chi aamej wikʼin, kʼaʼjoʼaq xnimal xsahil eechʼool rochbʼeen aʼan saʼ li rawaʼbʼejihom lin Yuwaʼ!”25

Laj Isaias kixch’olob’ chiqu sa’ jun utz’u’ujinb’il aatin k’a’ru naraj naxye k’anjelak sa’ jun mision. Eb’ li loq’laj hu neke’xye qe naq “li awimq a’an li ruchich’och’.”26 Li xnimal ru najteril profeet a’in kixtz’iib’a, “K’a’jo’aq xsahil eech’ool naq tex’elq Babilonia; sa’ tuqtuukilal texk’ame’q chaq wi’chik sa’ lee na’aj. Naq eb’ li tzuul ut eb’ li b’ool texrileb’ chi chalk, te’xjap re chi b’ichank, ut chixjunileb’ li k’iche’ te’xpoq’poq’i li ruq’eb’ cherilb’al.”27 Eb’ li tzuul, li awimq, li ch’och’, ut eb’ li che’ naru neke’juntaq’eetaman rik’in li awa’b’ej re mision, li obiisp, eb’ laj jominel sa’ li distrito, eb’ li komon, ut eb’ li neke’sik’ok re li yaal a’b’an “ink’a’ neke’xnaw b’ar te’xtaw.”28 Te’xch’olob’ naq eb’ li misioneer ak ninqeb’ neke’xjal rilb’al li wank rik’ineb’ lix nawom xch’ool chirix laj Kolol qe ut laj Tojol-ix, li Jesukristo.

Jo’ x’apostol li Qaawa’ Jesukristo, nintz’aama cheru naq chexk’anjelaq jo’ misioneer sa’ xch’utub’ankil Israel ut maare texxik wi’chik chi k’anjelak. Naqaj eeru—naqaj eeru. Nokob’antioxin cheru, laa’ex li ak ninqex, xb’aan lee yu’am nekeb’eresi ut li chaab’ilal nekek’ut sa’eb’ lee rochoch, lee teep, ut lee oqech. Anajwan nekexinb’oq naq teechap lee nawom, rochb’een lix nawom eech’ool, ut ayuqex sa’ junaq mision. Nintz’aama naq sa’ li hoonal tinwulaq wi’chik chixk’eeb’aleb’ xk’anjel li sumal, tintaweb’ naab’al cient eere li yookex chiroyb’eninkil lee b’oqb’al.

Ninyeechi’i ajwi’ eere naq wi nekexxik sa’ jun mision, teereek’a lix rahom li Qaawa’ sa’ lee yu’am, teenaw ru a’an, ut a’an tixnaw eeru laa’ex ut “k’a’jo’aq xnimal xsahil eech’ool.”29 Lee chaab’il k’anjel chiru li Jesukristo tixmusiq’aheb’ ut taarosob’tesiheb’ lee junkab’al, lee riimam, ut eb’ lee xikin-i. “Tuqtuukilal ut rahok te’k’ihanq”30 sa’ xyu’ameb’ chiruheb’ li chihab’ chalel. Laa’in ninyeechi’i a’an. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.

Eb’ li raqalil

  1. Russell M. Nelson, “Juventud de Israel” (ch’utam choq’ reheb’ li saaj sa’ chixjunil li ruchich’och’, 3 junio, 2018), Biblioteca del Evangelio.

  2. Tzol’leb’ ut Sumwank 18:10.

  3. 3 Nefi 10:18.

  4. Tzol’leb’ ut Sumwank 78:18.

  5. Wankeb’ 71.000 chi misioneer re li Iglees li yookeb’ chi k’anjelak sa’ 414 chi mision sa’ chixjunil li ruchich’och’, chalen Norteamerica ut Sudamerica toj Europa, Africa, Asia, ut Australia/Oceania. Wankeb’ 34.000 chi misioneer ak ninqeb’. (A’ yaal li Departamento Misional, septiembre 2023.)

  6. Chi’ilmanq Ronald A. Rasband, ”El llamamiento divino de un misionero,” Liahona, mayo 2010, 52–53.

  7. Russell M. Nelson, “Momentos misionales en la vida de los matrimonios mayores,” Liahona, abril 2016, 27.

  8. Russell M. Nelson, “Los misioneros mayores y el Evangelio,” Liahona, noviembre 2004, 81.

  9. Tzol’leb’ ut Sumwank 4:3.

  10. Jwan 4:36.

  11. Wankin chaq aran Nueva York, EE.UU., sa’ xkub’iha’ li wimam xBrooklyn ut sa’ rosob’tesinkil li wimam xElla, sa’ abril re 2006.

  12. Hu taqlanb’il xb’aan xRebecca Guzman re li Elder Ronald A. Rasband, 8 re septiembre, 2009.

  13. Eb’ lin na’ inyuwa’ ke’k’anjelak chaq sa’ li Mision Florida Fort Laudaerdale sa’ 1979.

  14. Li junkab’al Osmond a’aneb’ jun ch’uut chi chaab’il aj b’ichanel aj Estados Unidos li nawb’ileb’ ru xb’aaneb’ li b’ich neke’xb’icha. Li ch’uut kinawe’ ru chi us sa’eb’ li chihab’ 1970, b’ar wi’ ke’numje’ sa’ jalan jalanq k’anjel re television. Laj Donny ut xMarie ke’kana chi k’anjelak sa’ television ut eb’ lix komon ke’k’anjelak jo’ aj b’ichanel aran Branson, Misuri.

  15. Hu taqlanb’il xb’aan xRebecca Guzman, 8 re septiembre, 2009.

  16. Hu taqlanb’il xb’aan xRebecca Guzman, 8 re septiembre, 2009.

  17. Hu taqlanb’il xb’aan xRebecca Guzman, 8 re septiembre, 2009.

  18. Tzol’leb’ ut Sumwank 64:29.

  19. Eb’ li misioneer ak ninqeb’ naab’al li hu neke’xnujob’resi, ut eb’ li sumal malaj eb’ li komon ixq ak ninqeb’ naru neke’xtz’iib’a k’a’ru li neke’raj, maare xik sa’ jun mision malaj yal k’anjelak chi jalan chik sa’ li Iglees. Li profeet re li Iglees naxk’e li b’oqom re xik sa’ jun mision. Eb’ li awa’b’ej re li oqech neke’b’oqok chi k’anjelak chi jalan chik sa’ li Iglees. Li k’anjel a’an naru na’uxman chiru 6 po toj 23 po, ut eb’ li misioneer ak ninqeb’ neke’xk’uub’ chan ru neke’roksi lix hoonaleb’ ut ink’a’ neke’xb’aanu li kawil k’anjel jo’eb’ li saaj. Chi’ilmanq seniormissionary.ChurchofJesusChrist.org.

  20. Russell M. Nelson, “Los misioneros mayores y el Evangelio,” Liahona, noviembre 2004, 79.

  21. Chi’ilmanq seniormissionary.ChurchofJesusChrist.org.

  22. Chi’ilmanq Alma 5:14 “Lix saqen” anihaq naru nach’olob’aman naq a’an li nak’utun sa’ li rilob’aal ut sa’ lix musiq’ejil wanjik junaq kristiaan.

  23. Chi’ilmanq Judas 1:22; Mosiah 4:20.

  24. Chi’ilmanq “Tinxik b’ar taawaj naq tinxik,” Eb’ li B’ich, 174.

  25. Tzol’leb’ ut Sumwank 18:15.

  26. Li Qaawa’ kixch’olob’, “Ut li awimq a’an li ruchich’och’; … ut li q’olok a’an roso’jik li ruchich’och’” (Mateo 13:38–39).

  27. Isaias 55:12.

  28. Tzol’leb’ ut Sumwank 123:12.

  29. Tzol’leb’ ut Sumwank 18:15.

  30. Judas 1:2.