24. Kafarnaum
Kafarnaum, li wan chire li Palaw re Galilea sa’ xnim li saq’e, a’an li jolomil na’ajej kixb’aanu wi’ li Jesus lix k’anjel sa’ Galilea (Mat. 9:1–2; Mar. 2:1–5). Jun xnimal ru na’ajej choq’ reheb’ laj kar ut laj k’ay, ke’wan aran laj Gentil jo’ ajwi’ eb’ laj Judio. Sa’ xkutankil li Jesus, nak’oxlaman naq lix k’ihaleb’ li wankeb’ aran ink’a’ kixq’ax 1,000. Kafarnaum kiwan sa’ xxalab’e li xninqal ru b’e, ut sa’ xsutam wan li ch’och’ li q’axal na’uuchin. Eb’ laj pleet aj Romano ke’xkab’la li atineb’aal ut li k’uuleb’aal kab’l aran. Us ta naab’al li sachb’a-ch’oolej ke’b’aanuman arin, eb’ li tenamit ke’xtz’eqtaana lix k’anjel li Kolonel. Xb’aan a’an, li Jesus kixmajewa li tenamit (Mat. 11:20, 23–24). Chirix xnumikeb’ li kutan, Kafarnaum kikana choq’ po’lem, ut maa’ani wan aran anajwan.
K’a’ru kik’ulman: Kafarnaum kinawman ru jo’ “lix tenamit” li Kolonel (Mat. 9:1–2; Mar. 2:1–5). A’an kixk’anjela k’iila sachb’a-ch’oolej sa’ li na’ajej a’in. Qayehaq, wankeb’ naab’al li kixk’irtesi (Mar. 1:32–34), jo’ lix moos jun li centurion (Luk. 7:1–10), lix na’ li rixaqil laj Pedro (Mar. 1:21, 29–31), li sik li kikub’siik chaq xch’aat chalen chaq xb’een li kab’l (Mar. 2:1–12), ut li winq li chaqi li ruq’ (Mat. 12:9–13). Arin li Jesus kirisiheb’ ajwi’ chaq naab’al li maa’us aj musiq’ej (Mar. 1:21–28, 32–34), kixwaklesi chaq lix rab’in laj Jairo sa’ xyanqeb’ li kamenaq (Mat. 9:18–19, 23–26; Mar. 5:22–24, 35–43), ut kixye li aatin chirix lix wahil li yu’am sa’ li ch’utleb’aal kab’l sa’ Kafarnaum (Jwan 6:24–59). Li Kolonel kixtaqla laj Pedro chixchapb’al jun li kar sa’ li Palaw re Galilea, chixteeb’al li re, ut chixtawb’al jun tumin li tixtoj wi’ li tojleb’ chiru li tenamit (Mat. 17:24–27).