Mataupu 4

O Le Talatuu o le Faatuatua ma Osigataulaga a Paionia

“Pe i ai ni ou tuaa paionia pe na faatoa e sau ananafi i totonu o le Ekalesia, o oe o se vaega o lenei ata tele atoa lea na moemiti i ai na alii ma na tamaitai. … O i latou na faataatiaina le faavae. Ae o lo tatou tiute o le atiina a’e ai i luga.”

Mai le Soifuaga o Gordon B. Hinckley

I le faapaiaga o le Malumalu o Columbus Ohio, sa tomanatu loloto ai Peresitene Gordon B. Hinckley i ona tuaa paionia. Sa ia faamatalaina mulimuli ane:

“A o ou saofai i le potu selesitila, sa ou mafaufau ai i le tama o le tama o lo’u tama. … Sa ou asia lata mai nei le nofoaga o loo lagomau ai i Kanata e i le itu i matu o le laina tuaoi o Niu Ioka. … Na maliu o ia a o talavou i le 38 o tausaga o lona soifua.”

Na maliu le tama o le tama o le tama o Peresitene Hinckley, a o le’i atoa lelei le tolu tausaga o lona atalii o Ira, lea na avea ma tamamatua o Peresitene Hinckley. Sa le’i umi ae toe faaipoipo le tina o Ira ma i totonu o ni nai tausaga, sa siitia atu ai loa i Ohio, ona sosoo ai lea ma Ilinoi. Sa maliu o ia [lona tina] i le 1842, ma tuua ai Ira ua matuaoti i le 13 o ona tausaga. O le faaauauina o lenei tala, na saunoa mai ai Peresitene Hinckley:

“Sa papatisoina lo’u tamamatua o [Ira Hinckley] i Navu ma … mulimuli ane sopoia ai laufanua valevalenoa i le malaga a [le au paionia].” I le taimi o lena malaga i le 1850, na maliliu ai i le aso e tasi le “toalua talavou o [Ira] ma lona [uso la te tina faatasi]. Sa ia faia ni pusamaliu malo ma tanumia i laua, ona ia sii lea i luga o si ona afafine laitiiti ma fafa atu i le vanu [o Sate Leki].

“I le talosaga a Polika Iaga sa ia faato’aina ai Cove Fort, sa avea ma uluai peresitene o le siteki i Fillmore, [Iuta,] ma faia le fia afe o isi mea e faaalualu ai i luma lenei galuega.

“Ona sau ai lea o lo’u tama. … Sa avea o ia ma peresitene o le siteki aupito tele i le Ekalesia lea sa silia i le 15,000 ona tagata auai.”

Sa vave ona liliu atu mafaufauga o Peresitene Hinckley mai i ona tuaa i e ua tupuga mai ia te ia. Sa ia faaauau faapea.

“O le tomanatu loloto ai i soifuaga o nei tamalii e toatolu a’o ou saofai i totonu o le malumalu, sa ou tepa ifo ai i lo’u afafine, i lana tama teine, o le tama lea a lo’u afafine, ma i lana fanau, le fanau a le tama teine a lo’u afafine. Sa vave ona ou iloa ai, sa ou tu i le ogatotonu tonu lava o nei augatupulaga e fitu—o le tolu na muamua atu ia te a’u ma le tolu ua mulimuli mai ia te a’u.

“I totonu o lena maota paia ma mamalu, na oo mai ai i lo’u mafaufau se manatu o le tele naua o lo’u tiute ina ia tuufaasolo atu mea uma ua ou mauaina mai o se tofi mai o’u augatama i augatupulaga o e ua mulimuli mai nei ia te a’u.”¹

E faaopoopo atu i le faailoaga o le agaga faafetai mo ona lava tuaa paionia ma le talatuu a uluai paionia o le Au Paia o Aso e Gata Ai, sa masani ona faamamafa mai ai e Peresitene Hinckley e faapea, o tagata o le Ekalesia o loo i le lalolagi atoa o ni paionia i aso nei. I le 1997 sa ia ta’u atu ai i le Au Paia i Kuatemala e faapea: “O le tausaga lenei ua tatou faamanatuina ai le 150 tausaga o le taunuu mai o paionia Mamona i le Vanu o Sate Leki. Na latou o mai mamao lava i taavale solofanua ma taavale tosolima. Na avea i latou ma ni paionia. Ae o loo faaauau pea ona i ai paionia. O loo i ai a tatou paionia i le lalolagi atoa, ma o outou foi o na paionia.”² I le Au Paia i Tailani sa ia tautino atu i ai, “O outou o paionia i le tauaveina atu o le galuega a le Alii i lenei atunuu maoae.”³ A o asiasi atu o ia i Iukureini i le 2002, sa ia saunoa ai foi i se saunoaga faapena: “Sa i ai painoia a le Ekalesia i ona aso popofou, ae ua avea nei outou ma paionia i lenei vaitau.”⁴

Ina ua saunoa Peresitene Hinckley e uiga i uluai paionia, o lona faamoemoega sa sili atu le tele nai lo o le taulai atu ia i latou o e sa soifua i aso ua mavae. Sa silasila atu o i ai i le lumanai, ma le faamoemoe o lena faatuatua ma osigataulaga a na tagata o le Au Paia o le a “avea ma se uunaiga faatauanau mo i tatou uma, aua o i tatou taitoatasi o se paionia i lona lava olaga, e masani lava o totonu o lona lava aiga.”⁵

“O le mana na uunaia ai o tatou tuaa o le talalelei o le mana lea o le faatuatua i le Atua.”

Aoaoga a Gordon B. Hinckley

Faatasi ai ma se vaaiga mamao, galue, ma le talitonu i le mana o le Atua e taugalue ia i latou, na aumaia ai e uluai paionia o le Au Paia o Aso e Gata Ai lo latou faatuatua e avea mea moni.

O le faatuatua na ala ai ona siitia atu se vaega toaitiiti o uluai tagata liliu mai [i le Iunaite Setete i sasae] mai Niu Ioka i Ohaio ma mai Ohaio i Misuri ma mai Misuri i Ilinoi i le latou sailiga mo se filemu ma le saolotoga e tapuai atu ai i le Atua e tusa ai ma o [latou lava] loto fuatiaifo.

O mata o le faatuatua na latou vaai ai i se aai matagofie [o Navu] i le taimi muamua na latou sopoia ai nofoaga faataufusi o Commerce, Ilinoi. Faatasi ai ma le tautinoga e faapea, e mate le faatuatua pe a leai ni galuega, sa latou faamatutuina ai laueleele faataufusi, sa latou faataatiaina se aai, sa latou fausia ni fale lelei ma ni maota mo tapuaiga ma aoga ma, o le faatumutumuga o mea uma, se malumalu matagofie, i na vaitaimi o le fausaga aupito sili lea ona mataina i Ilinoi atoa.

… [Sa le’i umi ae oo atu] sauaga, faapea ma vaega leaga le mafaufau ma fasioti tagata. Sa fasiotia lo latou perofeta. Sa nutililiina a latou miti. Ma o le faatuatua foi sa latou toe o mai faatasi ai i lalo o le mamanu sa ia faaaogaina muamua ma faatulaga ai i latou lava mo se isi malaga umi.

Faatasi ai ma loimata ma loto faanoanoa sa latou tuua ai o latou fale lelei ma a latou falefaigaluega. Sa latou tetepa atu i tua i le latou malumalu paia, ma faatasi ai ma le faatuatua sa faasaga atu ai la latou aai i Sisifo, i le le mailoa ma i le mea sa le’i fuafuaina, ma a o toulu ifo le kiona o le taumalulu i o latou luga, sa latou sopoia ai le [Vaitafe] o Misisipi i lena Fepuari o le 1846, ma asa atu lo latou ala palapala i luga o laufanua o Iowa.

Faatasi ai ma le faatuatua sa latou faato’aina ai Winter Quaters i luga o le [Vaitafe] i Misuri. E faitau selau na maliliu a o olopalaina i latou e mala ma le gasegase o le gaau papala, ma le lipi. Ae o le faatuatua na lagolagoina i latou na ola. Sa latou tanuina e e pele ia i latou iina i luga o se pupu i luga a’e o le vaitafe, ma i le tautotogo o le 1847 sa latou amata o atu ai … agai i atumauga o Sisifo.

O le faatuatua na tagai atu ai Polika Iaga i le vanu [o Sate Leki], lea sa vevela ma lafulafua i lena vaitaimi, ma saunoa atu, “O le nofoaga lenei.” Ma o le faatuatua foi, i le fa o aso mulimuli ane, sa ia faapaiina ai lona tootoo i le eleele … ma fai mai, “O iinei o le a i ai le malumalu o le tatou Atua.” O le malumalu mataina ma le paia o [Sate Leki] o se faamaoniga o le faatuatua, e le gata i le faatuatua o i latou o e na fausiaina, ae o le faatuatua o i latou o e ua faaaogaina nei i se galuega maoae le manatu faapito o le alofa.

Na tusi atu Paulo i le [Au Paia] i Eperu: “A o le faatuatua, o le faalagolago lea i mea ua faamoemoe i ai, o le mautinoa lea o mea e le o vaaia.” (Eperu 11:1.) O ausiga maoae uma ua ou ta’ua sa i ai se taimi sa na ona o le “faalagolago lea i mea ua faamoemoe i ai, o le mautinoa lea o mea e le o vaaia.” Peitai, faatasi ai ma le vaaiga mamao, ma le galue, ma le talitonu i le mana o le Atua na taugalue ia i latou, sa latou faaalia ai le i ai moni o o latou faatuatua.⁶

O le mana na uunaia ai o tatou tuaa o le talalelei o le mana lea o le faatuatua i le Atua. O le mana lava lea e tasi na mafai ai le malaga toatele mai Aikupito, le ala e ui i le Sami Ulaula, le malaga umi mai le vao, ma le faatuina o Isaraelu i le Laueleele na Folafolaina. …

Tatou te matuai manaomia tele lava se faanatinatiga malosi o lena faatuatua i le Atua soifua ma i lona Alo soifua ma toetu, aua o le faatuatua maoae ma le musuia lenei o o tatou tuaa o le talalelei.

O la latou vaaiga mamao lea, e sili atu le taua i isi mea uma e manatu i ai. Ina ua latou o mai i sisifo, e afe maila, o maila e afe [1,600 kilomita] o le lelavava, mai nofoaga aupito latalata ane i sasae ae valu selau maila [1,300 kilomita] mai ia i latou sa i sisifo. O se faailoaga patino ma faaletagata lava ia o le Atua lo latou Tama e Faavavau, o le e mafai ona latou tepa atu i ai i le faatuatua, o le fatu tonu lea o lo tatou malolosi. Sa latou talitonu i lena faatonuga maoae faaletusipaia: “Tepa atu i le Atua ma e ola ai.” (Alema 37:47.) Faatasi ai ma le faatuatua sa latou saili ai e fai lona finagalo. Faatasi ai ma le faatuatua sa latou faitau ma talia ai aoaoga paia. Faatasi ai ma le faatuatua sa latou galulue ai seia oo ina latou pauu i lalo, i taimi uma ma se tautinoga e faapea, o le a i ai se [latou] tali atu ia te ia o lo latou Tama ma lo latou Atua.⁷

O o tatou tua atu o loo i ai se talafaasolopito matagofie. Ua faailogaina i le lototoa, mausali i mataupu faavae, ma le faamaoni e le faavaivai. O le taunuuga o le faatuatua. O loo i o tatou luma atu se lumanai maoae. E amata atu i le aso. E le mafai ona tatou malolo. E le mafai ona tatou o lemu. E le mafai ona tatou faifaiaga pe laalaa malie.⁸

Sa vaai atu uluai painoia o le Au Paia o Aso e Gata Ai i le lumanai ma se miti matagofie o Siona.

O se mea talafeagai lo tatou tutu e faaali se faaaloalo migao ia i latou o e sa faataatiaina le faavae o lenei galuega tele. … O le latou manulauti aupito taua o Siona lea [tagai MF&F 97:21; Mose 7:18]. Sa latou pepese e uiga i ai. Sa latou moemiti i ai. O lo latou faamoemoe autu lea. O lenei malaga umi e tatau ona tu e faavavau o se taumafaiga e le mafaatusalia. O le siitia atu o le faitau sefulu o afe [o le Au Paia] i Sisifo, sa tumu i mea na lamatia ai e mafai ona mafaufau i ai, e aofia ai le oti, o le leaga o lona moni sa masani ona i ai i solo o taavale solofanua uma ma kamupani taavale tosolima uma.

Ou te tu ma le faaaloalo migao mo Polika Iaga. Sa ia vaai i le Vanu o Sate Leki i le faaaliga vaaia a o le’i taitai ona ia vaaia i ona mata faalenatura. I se isi itu, ou te masalo e le mafai ona taofi ai o ia iinei. Sa i ai laueleele lelei atu i Kalefonia ma Oregon. Sa i ai eleele loloto atu ma lafulemu atu i isi nofoaga. Sa i ai fanua tetele o [laau] failaupapa i isi nofoaga, sa tele atu vai, ma tau sa sili atu ona toafilemu ma manaia.

E moni sa i ai auvai mai mauga iinei, ae leai se tasi o ia auvai sa tele tele. Sa le’i faataitaia lava le eleele [pe ola ai ni mea toto]. Sa leai se palau na suaina muamua lona palapala malo ma maveve. Ou te maofa, e na o lo’u maofa lava, i le taitaia e Peresitene Iaga o se vaega toatele … i se nofoaga sa le’i i ai se taimi muamua na totoina ai ma [maua ai] se seleselega. …

O nei paionia, sa matuai vaivai lava i la latou malaga. E 111 aso na alu e aumai ai i latou mai Winter Quaters agai i le Vanu o Sate Leki. Sa lelavava i latou. Sa masaesae o latou lavalava. Sa vaivai a latou manu. O le tau sa vevela ma matutu—o le tau vevela o Iulai. Peitai ane, o i latou nei, ua vaavaai atu i le lumanai, ma miti e uiga i le meleniuma, o se miti matagofie o Siona.⁹

Sa ou tu i le isi aso i luga o uafu tuai o Liverpool, Egelani. Sa tau leai lava ni mea na faia ai i le taeao o le Aso Faraile i le taimi sa matou i ai iina. Ae sa i ai se taimi sa matuai pisi ai lenei uafu. I le vaitaimi o le 1800, Sa latou o mai mai le salafa o le Atu Peretania ma mai nuu o Europa, o i latou o ni tagata liliu mai i le Ekalesia. Sa latou o mai ma le molimau i o latou laugutu ma le faatuatua i o latou loto. Pe sa faigata ona tuua o latou aiga ae laa atu i le le mailoa o se lalolagi fou? Ae a, sa faigata. Ae sa latou faia ma le talitonu o le a lelei mea uma ma le naunautai. Sa latou o ai i ni vaa folau. Sa latou silafia lelei lava sa le saogalemu le sopoiaga [o le vasa]. Sa le’i umi ae o latou iloa o le tele lava o le vaega o malaga sa faanoanoa lava. Sa latou nonofo i potu feoma’i i lea vaiaso ma lea vaiaso. Sa latou onosaia matagi, faama’i, ma le ma’i. E toatele na maliliu i le ala ma lagomau ai i le vasa. Sa o se malaga faigata ma le taufaamatau. Ioe, sa i ai o latou masalosaloga. Ae sa malosi atu o latou faatuatua nai lo o na masalosaloga. Sa sili atu lo latou talitonu o le a lelei mea uma nai lo lo latou matatau. Sa i ai la latou moemitiga ia Siona, ma sa latou agai atu i le faataunuuga o lea miti.¹⁰

O le laveaiga o paionia a le vaega o taavale tosolima a Uili ma Matini, ua faaalia ai le aano moni o le talalelei a Iesu Keriso.

Ou te toe faafoi outou i tua i a … Oketopa 1856. I le Aso Toonai [4 Oketopa,] na taunuu ai Franklin D. Richards ma se vaega o ana soatau i le vanu [o Sate Leki] . Sa latou malaga mai mai Winter Quarters faatasi ma ni manu malolosi ma ni taavalesolofanua mama, ma sa le’i umi ae o latou taunuu. Sa vave lava ona su’e e Uso Richards ia Peresitene Iaga. Sa ia lipotia atu sa faitau selau ia alii, tamaitai, ma tamaiti na taape solo i le ala umi e … agai mai i le vanu [o Sate Leki] . O le toatele lava o i latou sa tosoina mai ni taavale tosolima. … I o latou luma mai sa i ai se auala a’ega e tau mai lava i le Continental Divide ma le tele ma tele o maila le mamao. Sa matuai afaina lava i latou i faafitauli ogaoga. … Afai e le laveaiina i latou, o le a maliliu uma i latou.

Ou te manatu sa le’i tofa Peresitene Iaga i lena po. Ou te manatu sa le aunoa le oo atu i lona mafaufau … o vaaiga e uiga ia i latou na pagatia.

O le taeao na sosoo ai sa ia … saunoa atu ai i tagata:

“O le a ou tuuina atu i lenei nuu le mataupu ma le anotusi mo Alii Faifeautalai o e e mafai ona saunoa atu. … O lenei. … E toatele o tatou uso ma tuafafine o i luga o laufanua valevalenoa ma ni taavale tosolima, ma e atonu e toatele ua i ai nei i latou i le fitu selau maila [1,100 kilomita] le mamao ese atu ma lenei nofoaga, ma e tatau ona aumaia iinei, ma ua tatau ona tatou auina atu se fesoasoani ia i latou. O le mataupu o le, ‘ia aumai i latou iinei.’

“O lo’u talitonuga lena; o le upu tusia lena a le Agaga Paia o loo ia te a’u. Ina ia laveai i tagata.

“O le a ou valaau atu i Epikopo i le aso. O le a ou le faatali seia oo a taeao, pe seia oo i le aso e sosoo atu ai, mo ni miula lelei ma malolosi se 60 ma ni taavale solofanua se 12 pe 15. Ou te le manao e auina atu ni povi. Ou te manao i ni solofanua ma ni miula lelei. O loo i ai ia mea i totonu o lenei Teritori, ma e tatau lava ona tatou maua. Ma faapefea foi ma le 12 tone o falaoamata ma ni tagata malolosi se 40, e ese mai ia i latou o e faafoeina manu.

“Ou te tau atu ia te outou, o la outou faatuatuaga, tapuaiga, ma galuega faalelotu, o le a le mafai ona faasaoina ai se agaga se toatasi o outou i le Malo Selesitila o lo tatou Atua, seiiloga tou te faia ia mataupu faavae e pei ona ou aoao atu nei ia te outou. O ma aumai iinei na tagata o loo i laufanua valevalenoa i le taimi lenei” (i le LeRoy R. Hafen and Ann W. Hafen, Handcarts to Zion [1960], 120–21).

O lena aoauli sa tuufaatasia ai e tamaitai le anoanoai o meaai, ie afu, ma ni lavalava.

O le taeao na sosoo ai, sa saunia ai solofanua ma lipea taavale solofanua ma la’u i ai ia uta.

O le taeao na i tua atu o lena aso, o le Aso Lua, na o ese atu ai se lafu e 16 miula e agai atu i sasae. E oo ane i le faaiuga o Oketopa, ua 250 le lafu solofanua ma miula ua agai atu e tuuina atu le toomaga.¹¹

Ina ua taunuu atu le au laveai i le Au Paia puapuagatia, sa pei i latou [au laveai] o ni agelu mai le lagi. Sa maligi loimata o le agaga faafetai o tagata. Sa tasii atu tagata o taavale tosolima i totonu o taavale solofanua ina ia mafai ona latou vave taunuu atu i le nuu o Sate Leki.

Sa maliliu nisi e toa lua selau, ae na faasaoina le afe o i latou.¹²

O le a faamatalaina pea lava pea tala e uiga i [na] Au Paia puapuagatia, ma e uiga i o latou puapuaga ma le oti. … E tatau ona faamatalaina pea lava pea ia tala e uiga i lo latou laveaiga. Latou te faamatala mai ai le aano moni o le talalelei a Iesu Keriso.

… Ou te faafetai ona e le o i ai ni a tatou usoga ma ni tuafafine o paulia i le kiona, o malili ai ma lata ina oti, a o taumafai ia taunuu atu i … la latou Siona i atu mauga. Ae o loo i ai tagata, e le toalaiti, o o latou tulaga e matuai faaletonu lava ma o e o loo alaga mai mo se fesoasoani ma se toomaga.

E toatele naua o loo fiaaai, ma matitiva i le salafa o lenei lalolagi o e o loo manaomia le fesoasoani. Ou te faafetai i le mafai ona faapea atu, o loo tatou fesoasoani atu i le toatele o e e le auai i la tatou faatuatuaga, ae o o latou manaoga e ogaoga, ma o i latou o loo tatou maua punaoa e fesoasoani atu ai. Ae e le manaomia ona tatou o mamao ese atu. O loo i ai lava nisi o o tatou lava tagata o loo tagi mai i le tiga ma puapuaga, ma le tuua toatasi ma le fefe. O lo tatou tiute e maoae ma paia, ia aapa atu ma fesoasoani ia i latou, ia siiae i latou, ia fafaga i latou pe afai o loo fiaaai, ia faafailele o latou agaga pe afai o loo latou fia feinu i le upumoni ma le amiotonu.

Ua toatele naua tagata talavou o e o loo feofeoa’i solo ma le leai o ni faamoemoe, ma aafia i aafiaga leaga o fualaau faasaina, o kegi, ola le mama, ma le anoanoa’i o faalavelave eseese ia e o mai faatasi ma nei mea. O loo i ai tina ua maliliu a latou tane o e o loo moomoo mo ni leo agalelei ma lena agaga o le popole faapitoa lea e tautala atu i le alofa. O loo i ai i latou o e sa i ai se taimi na mafanafana ai i le faatuatuaga, ae peitai ua faapea ona faasolo maalili o latou faatuatua. O le toatele o i latou ua toe fia foi mai peitai, ua tau le iloa pe faapefea ona fai. Latou te manaomia ni lima agaalofa e aapa atu ia i latou. Faatasi ai ma se taumafaiga itiiti, e mafai ai ona toe aumai le toatele o i latou i le talisuaga i le laoai a le Alii.

Ou uso ma tuafafine e, ou te faamoemoe lava, ou te tatalo foi, o i tatou taitoatasi … o le a faia se faaiuga e saili i latou o loo manaomia le fesoasoani, o e o i ai i tulaga atuatuvale ma faigata, ma siitia i latou i le agaga alofa i totonu o le li’o o le Ekalesia, lea o le a faafiafiaina ai i latou e lima malolosi ma loto e alolofa, faamafanafanaina ai, lagolagoina ai, ma tuu atu ai i latou i le ala o le fiafia ma ni olaga faamanuiaina.¹³

O i tatou taitoatasi o se paionia.

E lelei le vaai atu i le taimi ua tuanai e aumai ai le talisapaiaga o le taimi nei ma le vaaiga mo le lumanai. E lelei le vaai atu i uiga mama o i latou o e ua fai i lagi le folauga, ina ia maua mai ai le malosiaga [e taulima ai] soo se mea e tulai mai i le lumanai. E lelei le tomanatu i galuega a i latou o e sa galulue malosi ae na itiiti ni mea o lenei lalolagi sa latou mauaina, peitai ane, mai i na moemitiga ma fuafuaga fuafua mamao, ma le lelei ona faafaileleina, ua faapea ona maua ai se seleselega tele lea ua tatou aeae ai. O le latou faataitaiga tele lava e mafai ona avea ma se uunaiga faamalosi mo i tatou uma, aua o i tatou uma taitoatasi o se paionia i lona lava olaga, e masani lava i totonu o lona lava aiga, ma o le toatele lava o i tatou e avea ma ni paionia i aso uma i le taumafaiga e faavae se amataga o le talalelei i itu taumamao o le lalolagi.¹⁴

O loo avea pea lava i tatou ma ni paionia. E le’i tuua lava le avea o i tatou ma ni paionia mai lava i le taimi … na tuua ai e lo tatou perofeta ia Navu ma o mai … mulimuli ane ai i le vanu o Sate Leki Tele. Sa i ai se aafiaga lamatia ma le fiafia i lena mea. Ae o lona faamoemoega o le sailia lea o se nofoaga e mafai ona faamautu ai i latou lava ma tapuai atu ai i le Atua e tusa ai ma o latou lava loto fuatiaifo. …

O lenei la, o loo tatou aapa atu pea i le salafa o le lalolagi i nofoaga ia sa foliga mai [muamua] e faigata ona mafai ona oo atu i ai [le Ekalesia]. … Ua ou molimauina e a’u lava le tuputupu a’e o le Ekalesia i le Atu Filipaina. Sa o se faamanuiaga ia te a’u le tatalaina o le galuega faafaifeautalai iina i le 1961, ina ua mafai ona matou maua se tagata Filipino moni e auai i le Ekalesia i se fonotaga lea sa matou faia ia Me i le 1961. [I le 1996] sa matou i ai i Manila ma sa faia ai se aulotu … e tusa ma le 35,000 i totonu o lena maota tele o le Araneta Coliseum. … Ia te a’u, o se vavega [mai lava] i le taimi na matou tatalaina ai le galuega i lena atunuu maoae o Filipaina [tagai i itulau 29–30 mo ni faamatalaga atili e uiga i lenei aafiaga].

Ua tatou aapa atu i soo se mea, ma o lena mea e manaomia ai le faia o le galuega faapaionia. E le nonofo a tatou faifeautalai i ni nofoaga sili ona lelei pe a latou o atu i nisi o nei eria, ae latou te o atu i luma ma fai la latou galuega, ma maua mai ai ni fua. E le’i umi ae maua ni nai tagata o le au paia, sosoo ai ma le selau, ona sosoo lea ma le lima selau, ona oo lea o le aofai o le au paia i le afe.¹⁵

O loo tatou i ai lava i le vaitaimi o le avea ma ni painoia i le Ekalesia; e le’i muta i taavale solofanua e fai fale ma taavale tosolima. … O loo maua paionia i totonu o faifeautalai o loo talai atu le talalelei, ma o loo maua i tagata liliu mai o e o mai i totonu o le Ekalesia. E masani lava ona faigata ia i latou taitoatasi. E mautinoa lava e aafia ai le ositaulaga. E ono aafia ai sauaga. Ae peitai, o tau nei o loo onosaia ma le lotomalie, ma o le tau e totogiina e pei lava lona moni, o le tau na totogi e i latou na sopoiaina laufanua lafulafua i le taumafaiga tele faapaionia i le silia ma se seneturi talu ai.¹⁶

Pe i ai ni ou tuaa paionia pe na faatoa e sau ananafi i totonu o le Ekalesia, o oe o se vaega o lenei ata tele atoa lea na moemiti i ai na alii ma na tamaitai. O la latou galuega o se taumafaiga tele lava. O la tatou galuega o se tiutetauave tele e faaauau pea. Sa latou faataatiaina le faavae. O lo tatou tiute o le atiina a’e ai i luga.

Sa latou faailogaina ma taitaia le ala. O le tatou tiute o le faatele ma faalautele ma faamalosia lena ala seia oo ina siomia ai le lalolagi atoa. … Sa avea le faatuatua ma mataupu faavae taiala i na aso faigata. O le faatuatua o le mataupu faavae taiala lea e ao ona tatou mulimuli ai i aso nei.¹⁷

Tatou te faamamalu i osigataulaga ma le talatuu a paionia e ala i le mulimuli i a latou faataitaiga ma atiina a’e i luga o lo latou faavae.

O se mea ofoofogia tele le i ai o se talatuu maoae, o’u uso e ma tuafafine. O se mea mataina le iloa o loo i ai i latou o e ua fai i lagi le folauga ma folasia le ala e tatau ona tatou savavali ai, ma aoao atu na mataupu faavae maoae e faavavau lea e tatau ona avea ma fetu taiala i o tatou olaga ma i latou o e e mulimuli mai ia i tatou. E mafai ona tatou mulimuli i a latou faataitaiga. O paionia o ni tagata faatuatua tele, e faatuatuaina tele, e faigata ona talitonuina lo latou ma’ema’ea, ma e matuai mausali ma tumau le faamaoni.¹⁸

Ua tatou i ai i aso nei, o e ua aeae i le taumafaiga maoae [a paionia]. Ou te faamoemoe ua tatou maua le loto faafetai. Ou te faamoemoe o tauave i o tatou loto se lagona loloto faafetai mo mea uma ua latou faia mo i tatou.

… E pei ona sa faamoemoeina ni mea se tele mai ia i latou, e faapena foi ona faamoemoeina ni mea se tele mai ia i tatou. Ua tatou matauina mea na latou faia i mea na latou maua. Ua tele atu mea ua tatou maua, faatasi ai ma se luitau lofituina e o atu ma atiina a’e le malo o le Atua. E tele naua mea e fai. Ua tatou maua se avea’e faalelagi e ave atu le talalelei i atunuu, ituaiga, gagana, ma tagata uma. Ua i ai sa tatou tiutetauave o le aoao atu ma papatiso i le suafa o le Alii o Iesu Keriso. Na fetalai le Faaola toetu, “O atu ia outou i le lalolagi uma, ina talai atu ai le talalelei i tagata uma lava” [Mareko 16:15]. …

Sa faataatia e o tatou tuaa na muamua atu se faavae mausali ma ofoofogia. O lenei la, o le tatou avanoa sili le fausia o se maota tele, ia fetaui auivi uma faatasi ai ma Keriso e avea ma maatulimanu autu.¹⁹

O outou o fua o fuafuaga uma [a paionia] ma a latou galuega uma. … O ni tagata lelei tele sa i ai i latou. E leai se mea e pei o la latou taumafaiga maoae i le talafaasolopito atoa. … Ia faamanuia le Atua ina ia tatou manatua i latou mo lo tatou manuia. Pe a foliga mai e faigata le ala, pe a tatou lotovaivai ma manatu faapea, ua le aoga mea uma, e mafai ona tatou liliu atu ia i latou ma iloa ai le leaga tele o o latou tulaga sa i ai. Pe a tatou mafaufau i le lumanai, e mafai ona tatou vaai atu ia i latou ma la latou faataitaiga maoae o le faatuatua. …

Faatasi ai ma se talatuu maoae tele, o lea e tatau ai ona tatou agai i luma. E le tatau ona tatou faaevaina a tatou taumafaiga. E tatau ona faaea maualuga o tatou ulu. E tatau ona tatou savavali ma le faamaoni. E tatau ona tatou “fai le mea sa’o [ma] e mulimuli mai le taunuuga” (“Fai le Mea Sa’o,” Viiga, 1985, no. 237).²⁰

Fautuaga mo Suesuega ma le Aoaoina Atu

Fesili

Aisea na alagatatau ai le faatuatua mo paionia o e sa mananao e faapotopoto i le Vanu o Sate Leki? (Tagai vaega 1.) Na faapefea ona faatino lo latou faatuatua? E mafai faapefea ona faatino lo tatou faatuatua e fesoasoani e faataunuu ai le “lumanai maoae” o loo i o tatou luma atu?
Na aoao mai Peresitene Hinckley e faapea, sa vaai atu uluai paionia i le lumanai, ma sa fai Siona ma a latou “manulauti laualuga,” “faamoemoega sili,” ma “miti” (vaega 2). Aisea e te manatu, na avea ai lenei mea ma se uunaiga malosi ma mamana mo uluai paionia? O a ni faamoemoega faapena o loo uunaia ai i tatou i aso nei?
O le a se vaega e faagaeetia ai oe e uiga i le tala a Peresitene Hinckley i le laveaiga o paionia i taavale tosolima a Uili ma Matini? (Tagai i le vaega 3). E faapefea ona faaalia i le valaau a Polika Iaga mo le laveai, ia lona musuia faaperofeta? O le a se mea e mafai ona tatou aoao mai ia i latou o e na tali atu i lenei valaau? O le a se mea e mafai ona tatou faia e laveai ma siia’e ai i latou o e o loo manaomia le fesoasoani i aso nei?
E mafai faapefea e le vaai atu i le taimi ua tuanai ona fesoasoani e te “talisapaia ai le taimi nei ma le vaaiga mo le lumanai” (Tagai i le vaega 4.) O a ni auala o loo avea ai i tatou taitoatasi o se paionia?
Aisea e lelei ai lo tatou faamamalu i uluai paionia? (Tagai i le vaega 5.) O le a se itu ua faamanuiaina ai tagata uma o le Ekalesia e ala i le faatuatua ma osigataulaga a na paionia? E mafai faapefea ona fesoasoani faataitaiga a uluai paionia ia i tatou a o tatou fetaia’i ma luitau?

Mau Fesootai

Mataio 25:40; Eteru 12:6–9; MF&F 64:33–34; 81:5; 97:8–9; 98:1–3

Fesoasoani mo le Aoaoina Atu

“O talanoaga e aanoa e faavaea ai le tele o aoaoga o le talalelei. … E auala mai i talanoaga e faatinoina faalelei, e faatupuina ai le naunautai ma le gauai o tagata o loo aoaoina. O tagata uma e auai e mafai ona uunaia ina ia aofia faalelei i le aoaoga. … Ia tuuina atu fesili e uunaia ai ni tali ‘anoa ma fesoasoani ai i tagata taitoatasi e mafaufau loloto moni i le talalelei.” (O Le Aoao Atu, E Leai Se Isi Valaauga e Sili Ai [1999], 66).