Seminelí
Hepelū 12:9


Hepelū 12:9

Ko e ʻOtuá ʻa e Tamai ʻa Hotau Ngaahi Laumālié

ʻĪmisi
Fakatapui ʻo e Temipale Gilbert - Tamai &; Foha

ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku lahi ai ʻetau talanoa fekauʻaki mo e hoko ko e fānau ʻa e ʻOtuá? ‘Oku liliu fēfē ʻe he ʻilo ko ʻení hoʻo moʻuí? Lolotonga hono fakamanatu ki he Kāingalotu Hepeluú ʻa e fakatonutonu naʻa nau maʻu mei heʻenau ngaahi tamai ʻi he māmaní, naʻe akoʻi kinautolu ʻe Paula fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní, ko e “Tamai ʻo e Ngaahi Laumālié” (Hepelū 12:9). ʻOku fakataumuʻa e lēsoni ko ʻení ke tokoniʻi koe ke ke ʻiloʻi lelei ange ʻa e Tamai Hēvaní pea mahino ʻa e founga ʻe lava ke liliu lelei ai hoʻo moʻuí ʻe he ʻilo mo e vā fetuʻutaki ʻokú ke maʻu mo Iá.

Ko ha lēsoni fakaʻohovale mei he fanga laioné ʻi ha tauhiʻanga ʻo e fanga monumanú

ʻI ha fakataha lotu fakaemāmani lahi maʻá e kakai lalahi kei talavoú, naʻe vahevahe ai ʻe Sisitā Kefi Keleitoni, ko e uaifi ʻo ʻEletā L. Uitenei Keleitoni ʻo e Kau Fitungofulú, ʻene aʻusia heʻene ʻaʻahi ki ha tauhiʻanga ʻo e fanga monumanú ʻi ʻĀsenitina ʻa ia naʻe lava ke ne hū ai ki he lotoʻaá ʻo feohi mo e fanga manu kaivaó hangē ko e fanga laioné. ʻI he taimi naʻe fehuʻia ai ʻe Sisitā Keleitoni ʻa e ʻuhinga naʻe fakaʻatā ai ʻa e fanga monumanu fakatuʻutāmakí ke nau feohi vāofi mo e tangatá, naʻá ne ako ai ha meʻa naʻe fakaʻohovale kiate ia. Mahalo te ke fie mamata ʻi he foʻi vitiō “Ko ha Tuʻunga Fakaʻeiʻeiki,” ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, mei he taimi 1:22 ki he 3:26, pe lau ʻa e fakamatala ko ʻení.

ʻĪmisi
Kefi ʻAna Keleitoni, ko e uaifi ʻo ʻEletā L. Uitenei Keleitoní ko ha Fitungofulu Taki Māʻolunga. Naʻe faitaaʻi ʻeni ʻi he 2019.

[Naʻe taki ʻe he ongo faiako] ʻeku tokangá ki ha fanga kiʻi kulī ʻe niʻihi naʻa nau nofo mo kinautolu he fanga kiʻi ʻaá. Naʻá na talamai ko e taha ʻo e ngaahi meʻa kuo nau faí ko hono tauhi fakataha hake pē ʻa e fanga laioné mo e fanga kulī ko iá. ʻI he kei iiki e fanga laioné, ne lalahi ange e fanga kiʻi kulī longoaʻa ko iá he fanga kiʻi laioné. Naʻe tui e fanga kulií naʻa nau pule, pea nau tuli maʻu pē ʻa e fanga laioné mo uʻu kinautolu. Naʻe anga e fanga kiʻi laioné ki he nofo ilifia pē honau tulikí pea hangē ʻoku nau ilifia ʻaupito ʻi he fanga kiʻi kulī fakakiná.

ʻI he tupu ʻa e fanga laioné, ne hokohoko atu pē ʻenau nofo manavahē he tulikí mo ilifia he fanga kiʻi kulií. Ne mei faingofua pē ke hanga ʻe ha taha ʻo e fanga laione lalahíʻo taaʻi ʻaki hono vaʻé ʻa e fanga kulií ke nau tō ki tuʻa mei he ʻaá, ka naʻe ʻikai ke ʻiloʻi ʻe he fanga laioné pe ko hai totonu kinautolu. Naʻe ʻikai ke nau ʻiloʻi honau tuʻunga fakaʻeiʻeikí. Naʻa nau pē ʻo fakangatangata kinautolu ʻe ha fakakaukau hala ʻo e meʻa ʻoku nau malavá. Naʻa nau pehē ʻoku nau kei siʻi mo vaivai, ko ia ne nau tuku ke puleʻi kinautolu ʻe he fanga kulī fakakina, mo vilitakí mo fakailifiaʻi kinautolu.

(Kathy Kipp Clayton, “Ko Ha Tuʻunga Fakaʻeiʻeiki” [fakataha lotu fakaemāmani lahi maʻá e kakai lalahi kei talavoú, 13 Sepitema 2015], broadcasts.ChurchofJesusChrist.org)

  • Ko e hā ha ngaahi fakafehoanaki fakalaumālie te tau lava ʻo fakahoko ʻi he aʻusia ʻa Sisitā Keleitoní?

  • Ko e hā ha founga ʻe lava ke tau hangē ai he taimi ʻe niʻihi ko e fanga laione ʻi he tauhiʻanga ʻo e fanga monumanú?

Ko e ʻOtuá “ko e Tamai ʻo e ngaahi laumālié”

Naʻe akoʻi ʻe Paula ha foʻi moʻoni mahuʻinga fekauʻaki mo hotau vā fetuʻutaki mo e Tamai Hēvaní lolotonga ʻene lea ki he kakai Hepeluú fekauʻaki mo e founga ke tali ʻaki e tautea, pe fakatonutonu mei he ʻOtuá (vakai, Hepelū 12:6–8). ʻI hoʻo ako he ʻaho ní, tokanga ki he ngaahi ueʻi mei he Laumālié ʻe lava ʻo tokoni ke mahino lelei ange kiate koe ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení.

Lau ʻa e Hepelū 12:9, pea fakakaukau ke fakaʻilongaʻi e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻoku nau akoʻi fekauʻaki mo hotau vā fetuʻutaki mo e Tamai Hēvaní. Fakatokangaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e kupuʻi lea “fakavaivai ki he” ki he moʻulaloa pe tākiekina ʻe ha taha.

Ko e Hepelū 12:9 ko ha potufolofola fakataukei fakatokāteline. Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi e ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteliné ʻi ha founga makehe koeʻuhí ke faingofua ange hoʻo maʻu kinautolú.

ʻOku tau ako mei he veesi ko ʻení ko e ʻOtuá ʻa e Tamai ʻa hotau ngaahi laumālié.

  • ʻOku tākiekina fēfē ʻe he ʻiloʻi ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení ʻa e anga hoʻo ongoʻi kiate koe mo e niʻihi kehé?

Naʻe vahevahe ʻe ʻEletā Teti R. Kalisitā ʻo e Kau Fitungofulú ha sīpinga ʻo e founga ʻe lava ke tokoniʻi ai kitautolu ʻe heʻetau manatuʻi hotau tuʻunga ko e fānau ʻa e ʻOtuá:

ʻĪmisi
Misa Teti R. Kalisitā, Palesiteni Lahi ʻo e Lautohi Faka-Sāpaté. Laʻitā Fakaʻofisiale ʻi he 2018.

ʻI ha fakataha ako kimuí ni maʻá e Kau Taki Māʻolungá, naʻe fai ai e fehuʻi ko ʻení: “Te tau tokoniʻi fēfē ʻa kinautolu ʻoku fefaʻuhi mo e ponokalafí?”

Naʻe tuʻu hake ʻa ʻEletā Lāsolo M. Nalesoni ʻo tali atu, “Akoʻi ange ko hai kinautolu mo ʻenau taumuʻá.”

Naʻe ongo moʻoni kiate au ʻa e tali ko iá, ʻo ʻikai ko ha tali pē ki he fehuʻi pau ko iá ka ko ha tali feʻunga ia ki he konga lahi ʻo e ngaahi faingataʻa ʻoku tau fehangahangai mo ia ʻi he moʻuí.

(Tad R. Callister, “Our Identity and Our Destiny” [Brigham Young University devotional, Aug. 14, 2012], 1, speeches.byu.edu)

  • ʻE tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe he mahino ko ia hotau tuʻunga ko e fānau ʻa e ʻOtuá, ʻi he ngaahi faingataʻa ʻoku tau fehangahangai mo iá?

  • Ko e hā ha ngaahi ivi tākiekina fakamāmani te ne lava ʻo tohoakiʻi ʻetau tokangá mei hono manatuʻi hotau tuʻunga fakalangí?

  • Ko e hā ʻe lava ʻo tokoni ke tau manatuʻi mo fakaʻapaʻapaʻi hotau tuʻunga fakalangí?

Ko ha ʻilo totonu ki he Tamai Hēvaní

Fakakaukau ʻi ha kiʻi taimi ki hoʻo mahino ki he Tamai Hēvaní mo ho vā fetuʻutaki mo Iá. Fakakaukau ki he ngaahi tāpuaki kuó ke aʻusia pea ʻe lava ke ke aʻusia ʻi he kahaʻú koeʻuhí ko ʻEne fānau koe. Fakakaukau ki he meʻa naʻe mei kehe ʻi hoʻo moʻuí kapau naʻá ke ʻiloʻi lelei ange Ia mo ongoʻi ofi ange kiate Ia.

Naʻe fakamamafaʻi ‘e Brother Palaieni K. ‘Asitoni, ʻa ia ne kau kimuʻa ʻi he Kau Palesitenisī Lahi ʻo e Lautohi Faka-Sāpaté, ʻa e lelei ʻo hono maʻu ha mahino totonu ki he Tamai Hēvaní mo ʻetau fetuʻutaki mo Iá:

ʻĪmisi
Brother Palaieni K. ʻEsitoni - Tokoni Ua ʻi he Kau Palesitenisī Lahi ʻo e Lautohi Faka-Sāpaté. Tā Fakaʻofisiale ʻi he 2018.

ʻOku mahuʻinga ke maʻu “ha ʻilo totonu ki he ʻulungaanga, ngaahi haohaoa, pea mo e ngaahi natula ʻo e [Tamai Hēvaní]” ki hono fakaʻaongaʻi ha tui feʻunga ke maʻu ʻa e hakeakiʻí [Lectures on Faith (1985), 38]. ʻE lava ʻe he mahino totonu ʻo e ʻulungaanga ʻo e Tamai Hēvaní ke liliu ʻa e anga ʻo ʻetau vakai kiate kitautolú pea mo e niʻihi kehé pea mo tokoni ke mahino kiate kitautolu e ʻofa lahi ʻa e ʻOtuá ki Heʻene fānaú pea mo ʻEne fakaʻamu lahi ke tokoni ke tau hoko ʻo tatau mo Iá. ʻE lava ʻe ha vakai ʻoku hala fekauʻaki mo Hono natulá ke ʻai ke tau ongoʻi ʻoku taʻe-malava ke tau toe foki ki Hono ʻaó.

(Brian K. Ashton, “Ko e Tamaí,” Liahona, Nōvema 2018, 93–94)

Ko e founga ʻe taha ʻe lava ke tau maʻu ai ha mahino totonu ki heʻetau Tamai Hēvaní ko hono ako e ngaahi potufolofola fekauʻaki mo Iá.

1. Fakakakato e ʻekitivitī ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó, kau ai hono tali ʻa e ngaahi fehuʻi ʻi he ngataʻangá.

Fakaʻaongaʻi ha ngaahi miniti siʻi ke lau mo fakalaulauloto ki ha ngaahi potufolofola siʻi ʻoku akoʻi ai e ʻulungaanga ʻo e ʻOtuá. Te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ko ʻení, pe ko ia ‘i he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “ʻOtuá, Toluʻi ʻOtuá” (ko e ʻuluʻi fakamatala ki he ʻOtua ko e Tamaí). Lisi ʻi hoʻo tohinoa akó ʻa e meʻa ʻoku akoʻi atu ʻe he ngaahi potufolofola ko ʻení fekauʻaki mo e ngaahi ʻulungaanga ʻa e Tamai Hēvaní pea mo ho vā fetuʻutaki mo Iá.

  • Ko e hā kuó ke ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi naʻe ʻuhingamālie taha kiate koé? Ko e hā ʻoku nau ʻuhingamālie aí?

  • ʻE tokoniʻi fēfē ʻe he meʻa naʻá ke akó hoʻo ongo fekauʻaki mo koé mo e tuʻunga te ke lava ʻo aʻusiá?

  • Ko e hā ʻokú ke ongoʻi ʻoku ueʻi koe ke ke fai ʻo makatuʻunga ʻi he meʻa naʻá ke ako mo ongoʻi he ʻaho ní?

Fili Pē: Fie Ako Lahi Ange?

ʻE tokoniʻi fēfē au ʻe hono ʻiloʻi ko e fānau au ʻa e ʻOtuá?

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo pehē:

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi naʻe faitaaʻi ʻi Māʻasi 2018.

Fakakaukau ki he mālohi ʻo e fakakaukau ʻoku akoʻi ʻi heʻetau foʻi hiva ʻofeina ko e “Fānau Au ʻa e ʻOtua” [Ngaahi Himí, fika 193]. … Ko e tali ʻeni ki he taha ʻo e ngaahi fehuʻi maʻongoʻonga ʻo e moʻuí, “Ko hai au?” Ko e fānau au ʻa e ʻOtuá pea ʻoku ʻi ai ʻeku fehokotaki fakalaumālie ki ha mātuʻa fakalangi. ʻOku fakamatalaʻi ʻe he hohoko fakaemātuʻa ko iá e meʻa te tau malava ke aʻusia taʻengatá. ʻOku hoko e fakakaukau mālohi ko iá ko ha meʻa ongo ke ne taʻofi e loto-mafasiá. Te ne lava ʻo fakamālohia ʻa kitautolu takitaha ke fai e ngaahi fili māʻoniʻoni pea ke fekumi ki he lelei taha ʻoku ʻi loto ʻiate kitautolú.

(Dallin H. Oaks, “Powerful Ideas,” Ensign, Nov. 1995, 25)

Ko e hā ʻoku ʻikai ke tau talanoa lahi ange ai ki heʻetau Faʻē ʻi he Langí?

“ʻOku akoʻi ʻe he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ko e kakai kotoa pē, ʻa e tangata mo e fefine, ko e fānau fakalaumālie ʻofeina ʻa ha mātuʻa fakalangi, ʻa ha Tamai mo ha Faʻē Fakahēvani. …

“Ko ʻetau ʻilo lolotonga ki he Faʻē ʻi he langí ʻoku fakangatangata, ʻo tatau mo e ngaahi moʻoni lahi kehe ʻo e ongoongoleleí. Neongo ia, kuo ʻosi foaki mai ha ʻilo feʻunga ke tau fakahoungaʻi ʻa e toputapu ʻo e tokāteliné ni pea mo mahino ʻa e sīpinga fakalangi kuo fokotuʻu maʻatautolu ko e fānau ʻa ha mātuʻa fakalangí” (Gospel Topics Essays, “Mother in Heaven,” ChurchofJesusChrist.org).

ʻOku akoʻi fēfē ʻe he moʻui ʻa Sīsū Kalaisí e ʻulungaanga ʻo e Tamai Hēvaní?

Naʻe akonaki ʻa ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo ʻEletā Sefilī R. Hōlani Faitaaʻi ʻi Sānuali 2018.

Ko e ngaahi meʻa kotoa pē naʻe [hāʻele mai] ʻa Sīsū ke tala mo fakahokó, ʻo kau ai pea tautefito ki Heʻene mamahi mo ʻEne feilaulau fakaleleí, naʻá Ne fakahaaʻi mai kiate kitautolu ʻa e ʻOtua ko ʻetau Tamai Taʻengatá mo Hono ʻulungāngá, pea mo ʻEne līʻoa kakato ki Heʻene fānaú ʻi he kuonga mo e puleʻanga kotoa pē. Naʻe feinga ʻa Sīsū ʻi he lea mo e ngāue, ke Ne fakahā mai pea ʻai ke tau ʻilo fakataautaha ʻa e natula totonu ʻo ʻEne Tamaí, ʻa ia ko ʻetau Tamai Hēvaní. …

Ka ʻi hono fafanga ʻo e fiekaiá, fakamoʻui ʻo e mahakí, valokiʻi ʻo e mālualoí, mo e kole ke tuí—ko hono fakaʻaliʻali mai ia ʻe Kalaisi kiate kitautolu e founga ʻa e Tamaí, ʻa e Tokotaha ʻoku “manavaʻofa mo angaʻofá, tuai ki he houhaú, kātaki fuoloa pea fonu ʻi he lelei kotoa pē” [Lectures on Faith (1985), 42]. Naʻe fakahā ʻe Kalaisi ʻi Heʻene moʻuí pea tautefito ki Heʻene pekiá, “‘Ko e ʻaloʻofa eni ʻa e ʻOtuá ʻoku ou fakahaaʻi kiate kimoutolú, pea mo haʻakú foki.” ʻOku tau fakatokangaʻi ʻi he fakafōtunga ʻe he ʻAló ʻa e tokanga kakato ʻa e Tamaí, ʻi Heʻene kaungā mamahi mo fevahevaheʻaki ʻa e mamahi ʻi he ngaahi angahala mo e loto-mamahi ʻatautolu kātoá, ʻa e ʻuhinga taupotu ʻo e talaki: “He naʻe ʻofa pehē ʻa e ʻOtuá ki māmani, naʻá ne foaki hono ʻAlo pē taha naʻe fakatupú, koeʻuhí ko ia kotoa pē ʻe tui kiate iá ke ʻoua naʻa ʻauha, kae maʻu ʻa e moʻui taʻengatá. He naʻe ʻikai fekau ʻe he ʻOtuá hono ʻAló ki māmani ke fakamalaʻia ʻa māmani; ka koeʻuhí ke moʻui ʻa māmani ʻiate ia” [Sione 3:16–17].

(Jeffrey R. Holland, “The Grandeur of God,” Liahona, Nov. 2003, 70, 72)